Fərizə-İlham dastanı (poema)

Qonaqlar çox gəlmişdi,

Gülbənizin ad günü.

Doğmaların, ananın,

Ən fərəhli, şad günü.

Gələnlərin içində,

Olubdu Fərizə də.

İlham görəndə deyib,

Mələk gəlib bizə də?

Bir könüldən min könülə,

Ona vurulub oğlan.

Nə yaxşı ki, gəncləri,

Görüşdürdü bu dövran.

***

Altdan-altdan iki gənc,

Bir-birinə göz qoyub.

Nə qədər baxsalar da,

Nə qız, nə oğlan doyub.

Ad günü başa çatıb,

Dağılışıb qonaqlar.

İlham görüb məclisdə,

Mələk timsallı qız var.

İki oğrun baxışdan,

İki qəlbə od düşüb.

Gülbənizin şənliyi,

Yamanca şən ötüşüb.

Sübhə qədər yatmayıb,

Nə İlham, nə Fərizə.

Ürəkdən sevənlərin,

Balıncı dönüb közə.

Xoş hisslər yol tapıbdır,

İlhamın ürəyinə.

Öz-özünə söyləyib,

"Ya Rəbb, nə olub mənə?"

Nə kağız axtarıb o,

Nə də qələm götürüb.

İlk sevgi nəğməsini,

Yaddaşına köçürüb.

"Gün gələydi bu şeiri,

Fərizəyə deyəydim.

Allahımı çağırıb,

Baxıb göyə deyəydim".

Qəlbindəki ilk nəğmə,

Tanrıdan, Haqdan gəldi.

Xəyala qərq olduqca,

Hər şey ona dan gəldi.

Yazı yazan İlahi,

Demə belə yazıbmış.

Fərizə-İlham eşqi,

Düşdü dilə -yazıbmış.

Yazılmışdı o nəğmə,

Oğlanın yaddaşına.

Sonralar Fərizə də,

Qulaq asdı hey ona:

"Bilirsənmi, haçandan?

Dünyaya göz açandan,

Ay ömrümə gələn dan,

Mən səni axtarırdım.

Uzun yollar keçərək,

Həsrət, hicran içərək,

Köksümdə odlu ürək,

Mən səni axtarırdım.

Bilməsəm də yerini,

Düşünüb gözlərini,

Çəkib dərdi-sərini,

Mən səni axtarırdım.

Qönçədə arzum mənim,

Baharım, yazım mənim,

Nəğməm, avazım mənim,

Mən səni axtarırdım.

Nə biləydim ki, varsan,

Sevimli bir dildarsan,

Fərəhsən, iftixarsan,

Mən səni axtarırdım.

Eşq oduna yanmağa,

Ömrüm, günüm sanmağa,

Uçub pərvazlanmağa,

Mən səni axtarırdım.

Qəlbimiz Aydan arı,

Məni anla, duy, barı,

Gəl qoruyaq ilqarı -

Mən səni axtarırdım.

Gendən-genə baxma, gəl,

Şimşək kimi çaxma, gəl,

Atəşlərə yaxma, gəl,

Mən səni axtarırdım.

Gecəm, gündüzüm, getmə,

Ən şirin sözüm, getmə,

Ay görən gözüm, getmə,

Mən səni axtarırdım.

İllərlə izləmişəm,

"Gələcəksən!" demişəm,

Ürəyimdə kədər, qəm,

Mən səni axtarırdım.

Yol çəkib gözüm bu gün,

Gülübdür üzüm bu gün,

Belədi sözüm bu gün,

Mən səni axtarırdım.

Tapmışam, itirmərəm,

Heç kimsəyə vermərəm,

Sən Əslisən, mən Kərəm,

Mən səni axtarırdım".

***

Səksən doqquzuncu ilin mart ayı,

İlhamgildən "hə" almağa gəldilər.

Qadınlar bayramı, varmıdır tayı,

Martın səkkiziydi, deyib güldülər.

Qız evindən "hə" cavabı alanda,

Şirin çay içildi, hamı sevindi.

Şirinləşdi bayram günü bir anda,

Xoşbəxtlik diləyib elçilər dindi.

Dedilər bəxtəvər yaşayar onlar,

Elçilik ən gözəl bir günə düşüb.

Həyatda gənclərə tale olsun yar,

Yəqin göydə ulduzları görüşüb.

Qət etdilər həm də nişan gününü,

Martın on doqquzu xonçalar gəlsin.

Sevincin ürəkdə daşan gününü,

Hamı alqışlasın, doğmalar bilsin.

Səadət diləyib elçilər dindi,

Ömürləri toy-bayramla keçəcək.

Qadınlar bayramı -tarixi gündü,

Qismətləri olacaqdı gül-çiçək.

Nəhs gün oldu səkkizi mart bəs niyə?

Günün də var imiş düşər-düşməzi.

Gənclər həsrət qaldı bəxtəvərliyə,

Hopdu ürəklərə matəmin izi.

Burda qeyri-adilik,

Burda qəribəlik var.

Fərizə də, İlham da,

Yayda doğulmuşdular.

İlin isti fəslində,

Dünyaya göz açdılar.

Şəhid oldular qışda,

Təbiətdə şaxta, qar.

Səksən doqquzuncu il,

On doqquz martda nişan.

On doqquz yanvar günü,

Güllə yağdı səmadan.

Yoxsa nişan gününün,

Düşər-düşməzi varmış?

Qanlı on doqquz yanvar,

Onları çağırırmış?

Ömürləri beləcə,

Düşər-düşməzlə dolu.

Üzü fəlakətlərə,

Gedirmiş ömür yolu.

Qısa bir ömürdə görün nə qədər,

Var düşər-düşməzlər, var adiliklər.

Qız toyunda yüz ölçdülər, biçdilər,

"Solmaz" şadlıq sarayını seçdilər.

Daim həyatları solmaz olacaq,

Onlar bir-birinə sadiq qalacaq.

On bir iyun günü qız toyu oldu,

Məclis əhli nə bezdi, nə yoruldu.

Bəlkə təsadüfdü, bəlkə zərurət,

Bir qeyri-adilik, həm də ki, hikmət.

Qız toyu "Solmaz"da uzandı o gün,

Özünü yetirdi on iki iyun.

İlhamın ad günü -iyirmi yeddi yaş,

Nə lazım həyəcan, nə lazım təlaş.

Gözəl təsadüfdü dedilər ona,

Döydü sinəsinə Ofeliya ana:

"Oğlum, ömrün toy-düyünlü olacaq,

Bu ad günün yaddaşlarda qalacaq".

Ay Allah, bəs niyə tərsini gördük,

Faciədən köksümüzü ötürdük.

Hər şey yuxu, xəyal imiş sən demə,

Dağüstü park gözləyirmiş sən demə.

Yox, bu günü görməyəcək heç zaman,

Alacaq qoynuna onu Xiyaban.

Onsuz keçəcəkdi ad günü daha,

Ana görməyəcək şad günü daha.

***

Hazırlıq görülür oğlan toyuna,

Qayğılıdır yenə Ofeliya ana.

Şadlıq sarayları hey sadalanır,

Dedilər biri də "Leyla" adlanır.

Yenidir, ilk dəfə açılır saray,

Gəl-gəl deyir qapıları taybatay.

Hələ heç bir toy olmayıb, nə yaxşı,

İlham toyun yaraşığı, naxışı.

"İlk şənlik keçirən biz olaq gərək,

İlk xeyir-duanı biz alaq gərək".

Güldü, fərəhləndi Ofeliya ana,

Sarayın adı da xoş gəldi ona:

"Mənim gəlinim də Leyladı, Leyla,

Bir adı Fərizə, bir adı Leyla".

Düşər-düşməzi varmış,

Bu dünyada çox şeyin.

"Leyla" şadlıq evində,

Birinci toy etməyin.

Gəlinə Leyli bəxti,

"Leyla" şadlıq evindən?

Düşündükcə bunları,

Qərq oluram dərdə mən.

Orda şənlik keçirmək,

İlhamgilə düşmədi.

Məhəbbətin bağında,

Meyvələr yetişmədi.

Onlar üçün dünyada,

İyun daha doğmaydı.

Doğmalar münasib gün,

30 İyunu saydı.

Dəvətnamə paylandı,

"30 İyun" yazıldı.

Dillərdə əzbər oldu,

Fərizə-İlham adı.

Bəlkə ayın son günü,

Xoşbəxtliyin sonuydu?

Altı ayda sevinci,

Hansı sel gəlib yudu?

Niyə doğulduğu ay,

Sevinc ayı olmadı?

Otuz iyun əbədi,

Yaddaşlarda qalmadı?

Möcüzələr birdimi?

Möcüzələr ondumu?

Uçub bədbəxtlik quşu,

Başlarına qondumu?

İlhamın dayoğlusu,

Almışdı təzə maşın.

İlk dəfə toyda sürdü,

Gəldimi gözə maşın?

Yan şüşəsi sınıbdı,

Dayandığı yerdəcə.

Ufalanıb tökülüb,

Çiliklənib gör necə?

Bütün bunlar öndəki,

Müsibətdən nişanə.

Nağıldan, əfsanədən,

Bəd niyyətdən nişanə.

Mənə əyan olanlar,

Bu qədərdir, bu qədər.

Qara yanvarda idi,

Fəlakətlər, dərd, kədər.

***

Xəyalım qanad açdı,

Martın əvvəllərinə.

Fərizəylə İlhamı,

Seyr etdim dönə-dönə.

Bir-birini çox sevir,

Adaxlanıb bu gənclər.

Ülviyyət zirvəsində,

Cüt dayanıb qoşa zər.

İlk görüşə çıxıblar,

Şad günüdür onların.

Vallah yoxdur dəyəri,

Saatların, anların.

Baş aça bilməyirəm,

Doğrusu, ay, Fərizə.

Mat qalıram qəlbimdə,

Nəğməyə dönən sözə.

Məhəbbət dastanı yaz,

Bizdən yadigar olsun.

Oxuyanlar deyəcək,

Şair İlham var olsun.

Mən ki, şair deyiləm,

Bilməzdim şeir nədir?

Vallah eşqin yazdırır,

Bu da bir möcüzədir.

Sizə ilk gəldiyim gün,

Nəsə yazmışdın mənə.

"Mən səni axtarırdım"

Onu bir də desənə.

Yadımda qalmayıbdır,

Dinlə təzə nəğməmi.

Gözəllərin gözəli,

Mələk saymışam səni.

İstədim ki, o şeiri,

Kağıza köçürəm mən.

Nə sirdirsə unutdum,

Tez çıxdı xatirimdən.

Deyəcəyim bu şeiri,

Yəqin bəyənəcəksən.

Mənim üçün dünyada,

Mələksən ki, mələksən:

"Rəhmə gəl, zalım balası,

Sən ki, can alan mələksən.

Ürəyim eşqin qalası,

Qəlbə od salan mələksən.

Gül yanağın, qaşın, gözün,

Şux yerişin, gülər üzün,

Özünə qiymət ver özün,

Yarını bulan mələksən.

Necə işvə, necə nazdı,

Sənə bənzər gözəl azdı,

Yazı yazan mənə yazdı,

Göylərdən gələn mələksən.

Bəzə bir ömrün yazını,

Dinləyim şirin sözünü,

Qəlbin məhəbbət sazını,

Həvəslə çalan mələksən.

De, hansı gün doğulmusan,

Məhəbbətdə büt olmusan,

Bədnəzərdən gendə dayan,

Eldə gəz-dolan, mələksən.

Sadiq yar andı ürəyin,

Məni duyandı ürəyin,

Sevgidən yandı ürəyin,

Gözləri dolan mələksən.

Sevən kəslər sözə aşiq,

Qəmli, gülər üzə aşiq,

Vurulanlar saza aşiq,

Sözdən zövq alan mələksən".

İlhamı dinləyib güldü Fərizə:

"Oldun haqq aşığı, gəlməyək gözə.

Yazıb-yarat saf məhəbbət dastanı,

Dilə düşsün qoy sədaqət dastanı".

Fərizə, deyirəm ulu dünyada,

Ürəkdən sevənlər düşürlər oda.

Halal ola məhəbbəti hər kəsin,

Dildə gəzə sədaqəti hər kəsin.

Ürəyimdə atəşin var, közün var,

Eşqimizə tərif olan sözüm var.

Ölüm sevinməsin qoy!.. Ömrünü vermir bada,

El qədrini canından daha əziz bilənlər.

Şirin bir xatirətək qalacaqdır dünyada,

Sevərək yaşayanlar, sevilərək ölənlər...

Səməd Vurğun

əvvəli, ardı var

Əli VƏKİL

Ekspress.-2015.- 15 yanvar.- S.14.