"İndiki vaxtda Xalq Cəbhəsinin yaradılması bir arzu ola bilər"

Arif Hacılı: "QHT-lərin keçirdiyi kütləvi aksiyalarda öndə olanların çoxu müsavatçılar idi"

Ölkədə növbəti bələdiyyə seçkilərinin keçirilməsinə 5 ay vaxt qalır. Hakim partiya - YAP artıq seçkiyə qatılacaq namizədlərinin müəyyənləşdirilməsi işinə start verib. Müxalifət düşərgəsində isə hələlik seçki hazırlıqları müşahidə olunmur. "Müxalifətin seçkiyə hazırlaşmaması" fikri ilə razılaşmayan Müsavat Partiyası İcra Aparatının rəhbəri Arif Hacılı bizimlə söhbətində apardıqları hazırlıq işlərinin hələlik cəmiyyətə açıqlanmasına ehtiyac olmadığını bildirdi:

- Bundan əvvəlki bələdiyyə seçkilərində müxalifət ümumiyyətlə iştirak etməyib. Bu bələdiyyə seçkiləri ilə bağlı isə müxalifətin əsas qüvvələrinin qərarları artıq məlumdur. Qarabağ və Respublika Uğrunda Hərəkata daxil olan siyasi partiyalar və ictimai təşkilatlar qərar qəbul ediblər ki, bələdiyyə seçkilərində birgə iştirak edəcəklər. Və bu hərəkatda təmsil olunan partiyalar, o cümlədən Müsavat Partiyası təşkilatdaxili hazırlıqlara start verib. Kimlərin namizədliklərinin irəli sürülməsi ilə bağlı müzakirələr başlayıb. Ümumən bələdiyyələrə 20 min üzv seçilməlidir. Ona görə də bu ciddi və məsuliyyətli iş tələb edir. Hesab edirəm ki, yaxın zamanlarda bizim bələdiyyə seçkisinə hazırlıqla bağlı işlərimizin bəzi yönləri mətbuata açıqlanacaq. Bələdiyyə seçkilərinə ciddi hazırlaşırıq və bu seçkilərdə uğurlu nəticələrə nail olmaq əzmindəyik.

- Bəzən, bələdiyyə seçkiləri müxalifətin revanş götürməsi üçün bir fürsət olur. Xarici ölkələrin təcrübəsində bu var. Azərbaycan müxalifəti durğunluqdan çıxmaq üçün 2009-cu ilin bələdiyyə seçkilərinə bir şans kimi baxırmı?

- Təəssüflə qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycanda bələdiyyələrin statusu, bələdiyyələrə seçkilərin qaydaları, bu instituta seçkilərin ciddi milli kampaniyaya çevrilməsinə imkan vermir. Birincisi ona görə ki, bələdiyyələrin real hakimiyyəti mövcud deyil. Çünki idarəetmə funksiyalarını bir qayda olaraq icra hakimiyyəti orqanları həyata keçirir. Eyni zamanda iri şəhər və rayonlarda bələdiyyələr təşkil olunmur. Məsələn, Bakı, Gəncə, Sumqayıt kimi şəhərlərin bələdiyyəsi yoxdur. Bundan başqa, bələdiyyə sədrləri seçkidə deyil, bələdiyyə üzvləri tərəfindən seçilir. Yəni, bütün bu amillər Azərbaycanda bələdiyyə seçkilərinin ümummilli siyasi prosesə çevrilməsinə maneçilik törədir. Amma biz bu seçkiyə həm öz siyasi mövqeyimizin möhkəmlənməsi, həm üzvlərimizin yerli özünü idarəetmə sistemində fəal iştirakı, partiya strukturlarının fəallaşması, cəmiyyətin fəallaşması fürsəti kimi baxırıq. Böyük mənada dəyişikliklər isə gələn il keçiriləcək parlament seçkiləri dövründə mümkün ola bilər.

- Müxalifətin neçə illərdir Seçki Məcəlləsinin, seçki komissiyalarının dəyişdirilməsi, seçkiqabağı mühitin demokratikləşdirilməsi ilə bağlı irəli sürdüyü tələblər nəzərə alınmır. Amma QHT-lərlə bağlı qanunvericiliyə nəzərdə tutulan dəyişiklərin bir qismi, bu sektorun davamlı etirazlarından sonra gündəmdən çıxarıldı. Bu, QHT-lərin siyasi partiyalardan güclü olması anlamına gəlmir ki?

- Mən tamamilə razıyam ki, QHT-lər bu məsələdə prinsipial mövqe nümayiş etdirdilər. O cümlədən, beynəlxalq təşkilatların da QHT-lərin müdafiəsi yönündə mövqeləri kifayət qədər sərt oldu. Amma nəzərə alın ki, hakimiyyətin QHT-lərə qarşı apardığı siyasətə etiraz edən yalnız QHT yox, həm də siyasi partiyalar oldu. Müsavat Partiyası olaraq biz bu məsələdə prinsipial mövqe tutduq. Keçirilən kütləvi aksiyalarda və tədbirlərdə fəal iştirak etdik. Çünki bu problem tək QHT-lərin deyildi. Əgər ölkədə demokratik institutlara qarşı hansısa hücum planı həyata keçirilirsə, bu institutların fəaliyyətinin məhdudlaşdırılması xətti götürülürsə, bütün demokratiya tərəfdarları buna qarşı mübarizə aparmalıdır. Onu da əlavə etmək istəyirəm ki, mən QHT-lərlə bağlı qanunvericiliyə gözlənilən dəyişikliklərə etiraz olaraq keçirilən bütün aksiyaları ciddi surətdə izləmişəm. Məsələn, QHT-lərin keçirdiyi kütləvi aksiyalarla və digər tədbirlərlə bağlı qəzetlərdə, televiziya ekranlarında şahid olduğum səhnə ondan ibarətdir ki, bu aksiyalarda öndə olan insanların bir çoxu Müsavat Partiyasının üzvü, hətta rəhbərliyə daxil olan şəxslər idi. Ona görə, partiyaların bu məsələlərə biganə qalmasını iddia etmək doğru olmazdı.

- Söhbət partiyaların QHT-ləri müdafiə edib-etməməsindən yox, öz tələbələrinə prinsipial və davamlı olmamasından gedir...

- Hesab edirəm ki, siyasi partiyalar QHT-lərə necə birmənalı dəstək verdisə, siyasi partiyalar üçün problem yaradılanda da QHT-lər, mətbuat onlara dəstək verməlidir. Çünki normal fəaliyyət göstərən siyasi partiyalar olmadan normal vətəndaş cəmiyyətinin yaradılması qeyri-mümkündür. Ona görə də, 90-cı illərin əvvəlində yaradılmış demokratik institutların qorunub saxlanılması və inkişaf etdirilməsi üçün bu qurumlar bir-birlərinə dəstək verməlidirlər.

- Gələn həftə Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin yaradılmasının 20 illiyi tamam olur. Bu günlərdə Xalq Cəbhəsinin bərpası və ya yeni biçimdə belə bir hərəkatın yaradılması haqda ideyalar gündəmə gətirildi. Xalq hərəkatının aparıcı şəxslərindən biri kimi 2009-cu ildə AXC-nin yaradılmasını real hesab edirsinizmi?

- Mən real ideyaların irəli sürülməsinin və həyata keçirilməsinin tərəfdarıyam. Düşünürəm ki, bugünkü siyasi qüvvələr öz addımlarını resurslarına uyğun olaraq müəyyən etməlidirlər. Yəni, elə hədəflər qəbul olunmalıdır ki, bunun üçün resurslar kifayət etsin. İsa Qəmbər Xalq Cəbhəsinin yaradılması ilə bağlı ideyanı irəli sürərkən, son günlərədək aktual olan QHT-lərlə bağlı təhlükəni nəzərə almışdı. Bu ideyanın da arxasında iki səbəb dayanırdı. Birincisi, bu hakimiyyət dairələrinə bir xəbərdarlıq idi ki, əgər QHT-ləri sıradan çıxarmaq xətti götürülərsə, AXC kimi ciddi bir təşkilat yarana bilər və bu təşkilat QHT-lərin həyata keçirdiyi funksiyanı öz üzərinə götürə bilər. İkinci səbəbsə o idi ki, əgər QHT-lərlə bağlı qanun əvvəl nəzərdə tutulduğu şəkildə qəbul edilsəydi, bir çox QHT-lərdə fəaliyyət göstərən insanlar faktiki olaraq işsiz qalacaqdılar. Və vətəndaş cəmiyyətinin yaradılması prosesində iştirak resurslarını itirmiş olacaqdılar. Bu halda, belə insanların Xalq Cəbhəsi kimi bir təşkilatda birləşməsi üçün ciddi stimul yaranacaqdı. Amma QHT-lərlə bağlı planların bir qismindən hakimiyyətin geri çəkilməsi Xalq Cəbhəsinin yaradılması ilə bağlı ideyanın aktuallığını bir qədər zəiflətmiş oldu. Ancaq hər halda. Xalq Cəbhəsi və bu tipli nəhəng, siyasi və ictimai birlikləri öz ətrafında toplaya biləcək bir təşkilatın yaradılması bir arzudur. Və düşünürəm ki, uğurlu siyasi şərait yarandığı dövrdə bu istəyin həyata keçirilməsi mümkündür.

- Ötən həftə Azərbaycanın müxalifət liderlərini başı üzərində bir "terror" kabusu dolaşdı. ADP sədri Sərdar Cəlaloğluna göndərilmiş təhdid məktubunu nəzərdə tuturam. Bu hadisənin kriminal tərəfini bir yana qoyaq, sizcə, vətəndaşı belə bir təşəbbüslə çıxış etməyə vadar edən səbəb nədir?

- Müxtəlif versiyalar irəli sürə bilərik. Amma düşünürəm ki, ən doğru olanı hüquq-mühafizə orqanlarının bu işi araşdırmasıdır. Normal halda, hüquq-mühafizə orqanları cinayət işi qaldıraraq, istintaq apararaq qeyd etdiyiniz suala cavab tapmalıdırlar. Ancaq hakimiyyət orqanlarının bu məsələyə biganəliyi bizdə çox böyük narahatçılıq yaradır. Bu bir daha hüquqi nihilzm mövcudluğundan xəbər verir. Mətbuatda gedən xəbərlər kifayət idi ki, hüquqi araşdırmalara başlanılsın. Amma hətta rəsmi şikayət olunmasına baxmayaraq, bu məsələyə baxılmaması, siyasi oppanentlərə münasibətinin göstəricisidir. Bir vətəndaşın müxalifət liderlərinə qarşı terror aktı törətmək istəyinin arxasında duran səbəbi də hüquq-mühafizə orqanları ortaya çıxarmalıdır. Biz burada ekstrasens rolunda çıxış etməli deyilik.

Aqil CAMAL

Ekspress.- 2009.- 9 iyul.- S. 12.