Şərur yallısı -
Naxçıvanın tacı
Oğuz babalarımızın ilkin möhürü
Xalqımızın mənlik
və qəhrəmanlıq dastanı olan "Kitabi-Dədə
Qorqud"da adı "Şəruk" kimi xatırlanan bu
diyar təkcə iqtisadi qüdrəti, təbii imkanları ilə
öyünmür. O həm də qədim və şərəfli
tarixə malikdir. Rayon ərazisi bəşər
sivilizasiyasının ilkin yaşayış məskənlərindən
biri sayılır. Tənənəm kəndi
yaxınlığındakı "Qazma" mağarasında
60-70 min il bundan əvvəl, daş dövrünün
insanları yaşayıblar. Aparılan arxeoloji
qazıntılar nəticəsində daş
dövrünün mustye mədəniyyəti üçün
səciyyəvi sayılan obsidandan hazırlanmış
itiuclular, qaşovlar və sairə əldə olunub. Xələc,
Ərəbyengicə, Maxta, Ovçular təpəsi, Şortəpə
yaşayış məskənləri isə eramızdan əvvəl
V-II minilliklərə aid olub. Bu yerlərdə isə neolit
dövrünə aid maddi-mədəniyyət nümunələri
aşkar olunub. Oğlanqala ilkin şəhər mədəniyyətindən
soraq verir. O, qüdrətli qala-şəhərlərdən
olub.
Şərurun qədim
tarixə və mədəniyyətə malik olması təkcə
onun daş abidələri, arxeoloji maddi-mədəniyyət
nümunələri ölçülmür. O həm də mədəniyyətimizin
incisi və ən qədim növü sayılan folklor rəqsləri
- yallıları ilə öyünür. Min illərin, əsrlərin
daş süzgəcindən keçərək bu
günümüzədək gəlib çatan bu rəqslər
onun nə qədər mənəvi zənginliyə malik
olduğunu da ortaya çıxarır. Bu mənada
yallını Şərurun qədimlik rəmzi, Oğuz
möhürü adlandıranlar da yanılmırlar. Akademik
İsa Həbibbəyli də bu qənaətdədir ki,
yallılar qədim Oğuz yurdunun möhürü olub:
"Harada yallı olubsa, yaxud da indi yallı rəqsi geniş
yayılıbsa, oralar qədim Oğuz türk yurdu olub".
Birlik ifadəsinin rəmzi – yallı
Tədqiqatçıların
fikrincə, yallı rəqs növü 8-10 min il bundan əvvəl
yaranıb. Heç şübhəsiz ki, onun yaranma tarixi əlifbanın,
yazılı mədəniyyətin əmələ gəlməsindən
əvvəlki dövrlərə təsadüf edib. İlkin yallı
oyunları oda, atəşə pərəstiş
dövründə formalaşıb. O, od-ocaq ətrafında
toplanan mərasimlərdən ibarət olub. Sonralar isə əhalinin
başlıca məşğuliyyət sahəsi olan
ovçuluqla bağlı rəqs nümunələri
yaranıb. Ovun, döyüşün uğurlu olmasını
arzulayan, ovsuna, tilsimə arxalanan, fövqəltəbii qüvvələrə
and vermək istəyənlər özlərinin bu münasibətlərini
mərasimlərdə təqlid, təsvir yolu ilə ifadə
etməyə çalışıblar. Yadelli, hiyləgər
düşmən üzərində qabiliyyətli mübarizə,
baharın gəlişi və digər həyati vacib məsələlər
də rəqs nümunələrində dolğun əksini
tapıb. Bu deyilənləri tariximizin ən böyük
daş kitabələri olan Qobustan və Gəmiqaya
qayaüstü rəsmlərində də duymaq olur. Hər bir
yallı həm də birlik ifadəsinin rəmzinə
çevrilib. Əcdadlarımız yaxşı anlayıblar
ki, süfrələrin zəngin olması, ovun uğurlu
keçməsi, çətinliklərin həll olunması,
düşmənin yerində oturdulması xeyli dərəcədə
birgə əməkdən, birlikdən asılıdır.
Azərbaycanın
tanınmış musiqiçisi, rəqslərimizin mahir
ifaçı və tədqiqatçısı, xalq artisti Əminə
Dilbazinin fikrincə, yallılar qədər ölkəmizi
dünyaya tanıdan ikinci bir vasitə yoxdur: "Söz demədən
o, xalqımıza məxsus bütün xüsusiyyətləri,
onun kimliyini, tarixini, mədəniyyətini bütün millətlərə
aşılaya bilir". O bu mənada Şərur
yallılarını birinci sırada görür. Alimlərim
fikrincə, oğuz ellərinin həyat tərzi, məişəti,
dünyabaxışı "Dədə Qorqud"
dastanlarında sözlə-fikirlə, yallılarda isə rəqslə,
ritmik hərəkətlərlə ifadə olunub. Hər bir
yallı növü də xüsusi məna və məzmun
daşıyıb. Xalqımızın yaşam tərzini, adət-ənənəsini,
mübarizliyini, qorxmazlığını, həmişə
haqqa-ədalətə və sülhə can atmasını
özündə yaşadıb. Elə götürək
yallının ən qədim növlərindən biri olan
"Qaladan-qalaya" rəqsini. Şərur
yallılarının mahir ifaçılarından biri olan əməkdar
incəsənət xadimi Vasif Çörəkçinin
dediyinə görə, bu yallıda insanların
döyüş əhvali-ruhiyyəsini, cəsarətini və
mübarizliyini əks etdirən maraqlı səhnələr
var. Musiqi sədalarına uyğun olaraq ifaçılar rəqsə
ağır templə başlayırlar, sanki
"döyüş meydanında düşmənlə
üz-üzə gəliblər". Rəqsin sonrakı hissəsində
isə hərəkət müəyyən qədər sürətlənir,
"Cəngi"nin sədaları döyüş məqamının
çatdığını bildirir. Tərəflər
üz-üzə dayanırlar. Dəstə
başçıları öz güclərini göstərirlər.
Oyunun digər hissəsində isə yenə də
qılınca əl atılır. Məğlub tərəf
qalib gəlmək əzmini göstərir. Qan töküləcəyini,
düşmənçilik yarana biləcəyini görən
ağbirçək ana meydana gələrək
yaylığı ilə döyüşün
qarşısını alır. "Uzundərə"
havasında dəstələr sülh və barış
arzusunda olduqlarını öz ifa tərzləri ilə də
göstərirlər. Bu rəqs həm də qədimdən
xalqımızın nə qədər sülhsevər
olduğunu bir daha göstərir.
Yallı rəqslərimizin beşiyi - Şərur
Şərur
toylarını bu gün də yallısız təsəvvür
etmək çətindir. Bu yallıları yaşlı adamlar
da həvəslə oynayırlar. Hətta deyilənə
görə, burada elə kəndlər var ki, onun sakinləri
arasında yallı oynamağı bacarmayanlar barmaqla
sayılası qədərdir. Bayram tədbirlərini, xalq
şənliklərini, konsert proqramlarını da rəqslərsiz
təsəvvürə gətirmək çətindir.
Yallı həm də bu yerlərin musiqi rəmzinə
çevrilib. Yallıda əl-ələ tutub coşqunluqla
ünsiyyətdə olan insanlar öz ritmik hərəkətləri
ilə ətrafdakılara da olduqca xoş təsir
bağışlayırlar.
Böyük sənət
adamları Şərur torpağını həm də
yallıların beşiyi adlandırıblar. Bir vaxtlar burada
yallının 100-dən artıq növü olub. Onlar toy mərasimlərində,
el şənliklərində yaşadılıb. Ə. Dilbazi
də bu barədə deyir: "Mən Şərurda qoca
yallı gedənlərlə maraqlandım. Çərçiboğan
kəndində mənə qoca ər-arvad göstərdilər.
Onda gördüm ki, onlar necə yallı bilirlər".
Xoreoqrafiya məzmununa
görə bu yallılar iki növə ayrılır:
süjet və rəqs tipli oyunlar. Süjetli oyunlar müəyyən
hadisəni təsvir etdiyinə görə
teatrlaşmış xalq oyunlarına bənzəyir. Bu rəqslərdə
zarafat, gülüş üstünlük təşkil etsə
də, digər yallılarda ifa və yeriş elementləri
diqqəti çəkir. "Tənzərə", "El
yallısı", "Gopu", "Qazı-qazı",
"Köçəri", "Urfanı",
"Qaladan-qalaya" belə yallı nümünələrindəndir.
Nə gizlədək, milli-mənəvi sərvətlərimizin
qorunması sahəsində itirdiklərimiz də çox olub.
Bu da ondan ibarət olub ki, tariximizin müəyyən bir
dövrlərində incəsənətin bu sahəsinə
maraq xeyli azaldığından onun bir çox nümunələri
unudulub. Ötən əsrin 70-ci illərindən isə milli
folklor rəqslərinin tədqiqi və təbliği istiqamətində
də əsaslı və ardıcıl tədbirlərin həyata
keçirilməsinə başlanılıb. Bu səbəbdən
də unudulmaqda olan yallı növlərimizin bir çoxu
yenidən həyata qaytarılıb. "Hoynərə",
"Dönə" kimi yallıları buna misal göstərmək
olar.
Dünyanı məftun edən yallılar
Onu da qeyd edək ki,
Şərur yallılarının yaşadılmasında,
qorunmasında və təbliğində "Şərur"
xalq yallı ansamblının da böyük rolu olub. Ansamblın
əsası 1924-cü ildə qoyulub. 30-cu illərinin
ortalarından "Staxanov kolxozçularının rəqs
ansamblı" adı ilə fəaliyyət göstərib.
Elə o illərdə də onun fəaliyyətində canlanma
yaranıb. Məhz bu dövrdən ansambl böyük səhnəyə
qədəm qoyub. Kollektivin şöhrətlənməsində
və öz repertuarını genişləndirməsində
Azərbaycanın böyük musiqiçi və bəstəkarı
Üzeyir Hacıbəyovun da böyük xidmətləri olub.
1937-cı ildə SSRİ Ali Sovetinə Şərur
torpağından deputat seçilən dahi sənətkar
bölgədə musiqinin inkişafına da qayğı və
yardım göstərib. "Şərur Azərbaycan folklor mədəniyyətinin
beşiyidir" söyləyən dahi musiqiçi həyat
yoldaşı ilə birlikdə bir neçə dəfə
ansamblın çıxışlarını dinləyib. Onun
xeyir-duası ilə ansambl 1938-ci ildə Moskva şəhərində
keçirilən Azərbaycan ədəbiyyatı və incəsənəti
ongünlüyündə maraqlı proqramla iştirak edib,
çıxışları tamaşaçılar tərəfindən
rəğbətlə qarşılanıb. Ansamblın fəaliyyətində
əsl canlanma isə ötən əsrin 70-ci illərindən
başlanıb. Ölkəmizdə mədəniyyətə,
onun ayrılmaz qolu olan incəsənətə göstərilən
qayğı və diqqətdən bu kollektivə də
çoxlu pay düşüb. Məhz bu dövrdən
"Şərur yallısı" el-el, oba-oba gəzib
dolaşıb. Kollektiv dünyanın bir çox ölkəsində
keçirilən bədii özfəaliyyət festivallarında
iştirak edib, diplom və mükafatlara layiq
görülüb.
1970-ci ildə Bakı
şəhərində keçirilən "Naxçıvan
mədəniyyət günləri"ndə muxtar
respublikanı təmsil edən kollektivlər sırasında
bu ansambl da olub. Mərkəzi sarayda yekun tədbirində
iştirak edən respublikanın başçısı Heydər
Əliyev konsertdən sonra səhnə arxasında
ifaçılarla söhbətində bu ansamblın
çıxışından da razı
qaldığını deyərək öz tövsiyə və
tapşırıqlarını da verib. "Yallılar bizim
keçmişimiz, bu günümüz, gələcəyimizdir...
Yallını qoruyub-saxlayın. Bu, Naxçıvanın
tacıdır" - deyib. Elə o vaxtdan muxtar respublikada,
bölgədə bu folklor sənətimizə qayğı,
diqqət çoxalıb. Kənd mədəniyyət evləri,
klublar nəzdində də yallı qrupları
yaradılır. Yengicə, Çərçiboğan, Şəhriyar,
Püsyan, Dizə kənd mədəniyyət evlərində
fəaliyyət göstərən yallı ansambllarını
bu dediklərimə misal göstərmək olar.
1972-ci ildə ADR-də
keçirilən ümümdünya folklor festivalı
ansamblın üzvləri üçün daha yaddaqalan olub. Ansamblı
beynəlxalq əhəmiyyətli tədbirə məşhur rəqqasə,
xalq artisti Əminə Dilbazi hazırlayıb. O öz xatirələrində
yazır: "Məndən soruşdular: SSRİ-ni Almaniyada
hansı folklor kollektivi təmsil edə bilər? Qərara gəldik
ki, Naxçıvan yallısını aparaq. Mən bilirdim ki,
bizim yallı mənbəyimiz Naxçıvanda Şərur
torpağındadır... Biz ora - Almaniyaya elə bir folklor
nümunəsi aparmalıydıq ki, üstündə
xalqımızın möhürü olsun. Bu, Şərur
yallısı idi..." Uğurlu
çıxışlarına görə ansambl festivalın
laureatı adını qazanır. Həmin il ansambl Azərbaycan
SSR Ali Sovetinin fəxri fərmanı ilə təltif olunur,
kollektivə xalq yallı ansamblı statusu verilir. 1977-ci ildə
Moskva şəhərində keçirilən kənd əməkçilərinin
birinci Ümümittifaq xalq yaradıcılığı
festivalı da onlar üçün əlamətdar olur. 1980-ci
ildə ansambl Macarıstanda keçirilən Azərbaycan mədəniyyəti
və incəsənəti ongünlüyündə iştirak
edib. 1984-cü ildə Polşanın Zelyonaya Qora şəhərində
keçirilən beynəlxalq folklor festivalının
laureatı da bu kollektiv olub. Kollektivin bu uğurlu
çıxışı da mərkəzi televiziya ilə
geniş göstərilir. Məhz o dövrdə
ümümittifaq televiziyası ilə "Şərur
yallısı" sənədli filmi çəkilir. Onu da
qeyd edək ki, kollektivin bu uğurlarında Azərbaycanın
tanınmış musiqiçi və rəqs ustalarından
olan Əminə Dilbazi, Əlibala Abdullayev, Xumar
Zülfüqarova, Qəmər Almaszadə, Kamil Dadaşov, Roza
Cəlilova kimi sənət adamlarının da böyük zəhmət
və xidmətləri olub. Təcrübəli baletmeysterlər
bölgədə yallı rəqslərinin milliliyini, özəlliyini
qoruyub-saxlamaqla yanaşı, rəqqasların
ustalığının, ifaçılıq
texnikasının artırılmasına və səhnə mədəniyyətinə
yiyələnmələrində də öz köməklərini
əsirgəməyiblər.
Ənənələr bu gün də
yaşadılır
Müstəqillik
dövrümüzdə isə ansamblın fəaliyyətində
canlanma 90-cı illərin ikinci yarısından
başlanıb. Muxtar respublikada böyük istək və
zövqlə həyata keçirilən yeni həyat
quruculuğu xətti mədəniyyət sahələrini də
öz ağuşuna alır. Tarixi-memarlıq abidələrinin
bərpasına başlanılır, incəsənət
kollektivlərinin fəaliyyəti gücləndirilir. Bu
qayğının sayəsində də "Şərur"
yallısı 1997-ci ildə Türkiyənin İsgəndərun
şəhərində folklor bayramında uğurla
çıxış edir. 1998-ci ildə Bayburt şəhərində
keçirilən "Dədə Qorqud" festivalında da
onlar yüksək mükafata layiq görülüblər.
2001-ci ildə Misirin paytaxt şəhəri olan Qahirədə
keçirilən on ikinci beynəlxalq folklor festivalı da onlar
üçün daha yaddaqalan olur.
Ansamblın bədii rəhbəri,
Şərur yallılarının mahir ifaçısı, Azərbaycanın
əməkdar mədəniyyət işçisi Səttar Əhmədovun
dediklərindən: "Dünyanın Avropadan Asiyaya və
Afrikaya uzanan bir çox ölkəsini gəzmişik. Həmişə
bizim yallılara böyük maraq duymuşuq. Elə bir səfər
olmayıb ki, hansısa festivaldan, yarışmadan əliboş
qayıdaq. Misirdə keçirilən folklor festivalında da
Şərur yallısı bütün salonu məftun etdi.
40-dan çox ölkənin folklor rəqs ansamblının dəvət
olunduğu həmin tədbirdə "Qızıl
açar"a layiq görüldük". Kollektivin üzvləri
2002-ci ilin iyun ayında İstanbulun iri bölgələrindən
biri olan Pendikdə keçirilən mədəniyyət və
incəsənət bayramında da öz
ustalıqlarını bir daha təkrarlayıblar. Onlar bu ilin
iyul ayının əvvəllərində Ərdahan vilayətində
"Atatürkün izində, kölgəsində Damal şənlikləri"
festivalında da müvəffəqiyyətlə iştirak
ediblər. Bunlarla bərabər, muxtar respublika və rayon
miqyasında keçirilən xalq şənliklərində,
bayram tədbirlərində də kollektiv öz
gücünü göstərib. 2005-ci ildə isə
"Şərur yallısı" sənədli filmi
ekranlarda yayımlanıb. Filmin quruluşçu rejissoru beynəlxalq
kino festivalının mükafatçısı Tahir Əliyevdir.
Filmdə rəqs canlı, ritorik, emosional təsir
bağışlayırsa, musiqidə şüur əlvanlığı,
insan mənəviyyatının gözəlliyi ön plana
çəkilir. Bu səbəbdəndir ki, hər dəfə
film nümayiş olunduqca tamaşaçılar tərəfindən
də rəğbətlə qarşılanır. Məmləkətimizin
hər bir sakini də bu mədəniyyətə sahib, yiyə
olması ilə qürurlanır.
Ansamblın bədii rəhbəri
S.Əhmədovun sözlərinə görə, xalq əmanətini
yaşatmaq məqsədi ilə kollektiv yaradıcılıq
axtarışlarını bu gün də uğurla davam
etdirir: "Kəndbəkənd, oba-aba gəzir, qədim rəqslərimizi,
yallılarımızı toplayır, öyrənir,
repertuarımızı daha da zənginləşdiririk. Ömürlərinin
qocalıq çağını yaşayan insanlarda bunlarla
bağlı xeyli bilgilər var. Onların köməkliyi ilə
unudulmaqda olan 4-5 yallı bərpa edilib. Hazırda isə
repertuarımızda ifa tərzi ilə bir-birindən fərqlənən
40-dan çox yallı və rəqs vardır".
Ansamblın 50-yə yaxın üzvü vardır. Onların
bir çoxu öz istedad və qabiliyyətləri ilə
ölkə miqyasında yaxşı tanınıblar. Azərbaycan
milli musiqi mədəniyyətinin, folklorun inkişafında
göstərdiyi xidmətlərə görə ölkə
prezidenti cənab İlham Əliyevin sərəncamı ilə
ansamblın bədii rəhbəri Səttar Əhmədovla
yanaşı, müğənni Kimya Babayeva və tütəkçalan
Kamal Babayevə də Azərbaycanın əməkdar mədəniyyət
işçisi fəxri adı verilib. Bu mükafatlar kollektiv
üzvlərini daha da fərəhləndirib.
"Nurani" - yaşlı adamların yallı
ansamblı
Yallının beşiyi
sayılan Şərurda indi 3 yallı ansamblı fəaliyyət
göstərir. Maraqlıdır ki, bu ansamblların üzvləri
yaş fərqinə görə seçilib: "Şərur
qönçələri" uşaq yallısı, gənclərə
və orta nəslə mənsub olan "Şərur" xalq
yallı ansamblı və qocalardan ibarət "Nurani"
yallısı. Başlıca məqsəd də qədim
folklor rəqslərini yaşatmaqdır. Rayonda
tanınmış digər bir yallı kollektivi isə
"Nurani" xalq yalılı ansamblıdır. Kənd mədəniyyət
evinin nəzdində fəaliyyət göstərən bu
ansambl öz ətrafında 60-70 yaşında
ifaçıları toplayıb. Onları bir yerə toplayan
qüvvə el sənətimizə olan sonsuz hörmət və
ehtiramdır. İfaçılar unudulmaqda olan
yallılarımızın həyata qaytarılmasında
öz köməkliklərini əsirgəmirlər. Onların
arasında təcrübəli ifaçılar da var. Onlardan
biri də 81 yaşlı Bahəddin Əsgərovdur. O, 50-ci
illərdə Şərur yallılarının təbliği
ilə məşğul olub. Son illərə qədər mədəniyyət
sistemində çalışıb. Abbasqulu Cabbarov, Zalı
Zamanov, Ələsgər Məmmədov, Sabir Cabbarov da
kollektivin fəal üzvləridir. Hər birinin də 70-dən
artıq yaşı var. "Hoynərə", "Dönə"
kimi yallılar da bu cür xeyirxah insanların səyi nəticəsində
yenidən sənətə qaytarılıb. Ansamblın bədii
rəhbəri Bəxtiyar Mehdiyev deyir ki, bu kollektivin
yaradılmasında Azərbaycanın xalq artisti Əminə
Dilbazinin böyük xidmətləri olub. Onun xeyir-duası ilə
bu kollektiv ötən əsrin 80-ci illərinin ortalarında, kənd
mədəniyyət evinin nəzdində fəaliyyətə
başlayıb. Ötən müddətdə onun
qazandığı uğurlar da çox olub. 1988-ci ildə
Moskva şəhərində Ümümittifaq Bəstəkarlar
Evində müttəfiq respublikaların musiqi folkloru silsiləsində
keçirilən festivalda respublikamızı bu kollektiv təmsil
edib. Kollektivin uğurlu çıxışı mərkəzi
televiziya tərəfindən lentə alınaraq dəfələrlə
mavi ekranlarda göstərilib. 1998-ci ildə isə o da
"Şərur" xalq yallı ansamblı ilə birlikdə
Türkiyənin Bayburt şəhərində keçirilən
folklor festivalının iştirakçısı olub. Son illər
onlar Bakı, Naxçıvan şəhərlərində
keçirilən mərasimlərdə də öz
ustalıqlarını nümayiş etdiriblər.
"Şərur qönçələri"
ümüdləri doğruldur
Bir qədər də
"Şərur qönçələri" uşaq yallı
ansamblı haqqında danışmaq istəyirəm. Bu ansambl
düz 10 il bundan əvvəl yaradılıb. O, rayon mədəniyyət
sarayının nəzdində fəaliyyət göstərir.
Ansamblın 34 üzvü var. Onlar iki yaş qrupunda (9-12 və
13-16 yaşlar) cəmləniblər. Ötən müddət ərzində
kollektivin fəaliyyəti razılıq doğurur. 2000-ci ildə
ansambl Türkiyənin Ankara şəhərində uşaq
bayramında uğurla çıxış edərək diplom
və mükafatlara layiq görülüb. Mükafatları
kollektivin üzvlərinə Türkiyə Cümhuriyyətinin
prezidenti sayın Süleyman Dəmirəl təqdim edib. 2007-ci
ildə Qars şəhərində uşaq bayramında da onlar
birinci mükafata sahib çıxıblar. Ötən il də
məktəbli rəqqaslar üçün uğurlu olub. Onlar
ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin anadan olmasının
85 illiyi şərəfinə Bakı şəhərində
keçirilən uşaq rəqs kollektivlərinin birinci
respublika festivalının qalibləri cərgəsində
olublar, müvəffəqiyyətli
çıxışlarına görə Azərbaycan
Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin
diplomuna və pul mükafatına layiq görülüblər.
Naxçıvan Muxtar
Respublikasında keçirilən xalq
yaradıcılığı günləri
baxış-müsabiqəsinin qalibləri sırasında bu
kollektiv də olub. Bu ilin avqust ayında türkdilli
xalqların mədəniyyət sahəsində beynəlxalq əməkdaşlıq
təşkilatı TÜRKSOY-un dəstəyi və Türkiyənin
Ağrı şəhər valiliyinin təşkilatçılığı
ilə keçirilən türk ölkələri Ağrı
dağı mədəniyyət və sənət günləri
tədbirindən də mükafatla qayıdıblar. Gənc
istedadlar üçün ən əlamətdar və yaddaqalan
hadisə isə türkdilli dövlət
başçılarının Naxçıvan şəhərində
keçirilən 9-cu zirvə toplantısı şərəfinə
Heydər Əliyev Sarayında möhtəşəm konsert
proqramında onların iştirakları olub. Balaca rəqqaslar
bu dəfə də öz ustalıqlarını ortaya
qoymağı bacarıblar. Onların
çıxışı dövlət
başçıları tərəfindən də hərarətlə
qarşılanıb.
Naxçıvanın mənəvi emblemləri
yaşadılır
Bir sözlə,
yallı təkcə musiqi və rəqs növü deyil. O qədim
oğuz-türk tarixinin başlıca möhürlərindən
biri olmaqla yanaşı, xalqımızın həm də
bugünkü varlığıdır. Məhz bu mənəvi
sərvətlərimiz ilə düşmənlərimizə də
kimliyimizi, varlığımızı göstərə
bilirik. Muxtar respublikada yallılarımızın
yaşadılması, tədqiqi və təbliği istiqamətində
həyata keçirilən tədbirlər də təqdirəlayiqdir.
NMR Ali Məclisi sədrinin sərəncamı ilə xalq
yaradıcılığı nümunələrinin
yaşadılmasına, tədqiqinə və təbliğinə
da xüsusi qayğı göstərilir. Şərurda
yallı ansambllarının qazandıqları uğurlar da ilk
növbədə bu sahəyə göstərilən yüksək
dövlət qayğı və dəstəyi ilə
bağlıdır. Bir vaxtlar dahi bəstəkar, böyük
musiqiçi və ictimai xadim Üzeyir Hacıbəyov Şəruru
Azərbaycan folklor mədəniyyətinin beşiyi,
xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyev
yallını Naxçıvanın tacı adlandırıb.
Milli öndərimizin belə bir kəlamı da var:
"Mahnı, musiqi qədər, incəsənət, mədəniyyət
qədər insanları bir-birinə heç nə
bağlamır. İncəsənətin, mədəniyyətin,
xüsusən də mahnının, musiqinin oynadığı
rolu heç bir vasitə oynaya bilməz". NMR Ali Məclisinin
sədri Vasif Talıbov isə deyir ki, Şərur
yallısı həm də Naxçıvanın mənəvi
emblemidir. Başlıcası isə bu folklor rəqsləri qədim
torpağın azərbaycançılıq
möhürüdür.
Məmməd MƏMMƏDOV
Həftə içi.- 2010.- 26-29 iyun.- S. 5.