İnsan haqları dövlətin əsas prioritetlərindəndir

İsmayıl Hacıyev: "Vətəndaşlarımız sərbəst şəkildə hüquq və azadlıqlardan istifadə etmək imkanına qadirdirlər"

İnsan hüquq və azadlıqlarının təmin edilməsi, müdafiəsi demokratik cəmiyyətlərdə ən çox diqqət yetirilən məsələlərdəndir. Heç də təsadüfi deyil ki, demokratik inkişaf yolunu seçmiş hər bir dövlətdə insan haqları prioritet sahələrdən biri kimi ifadə olunur. Müasir dünyamızda bu sahəyə diqqət daha böyükdür.

Azərbaycanda da insan hüquq və azadlıqlarının təmini, müdafiəsi dövlətin ən ali məqsədi elan edilib. Azərbaycanda bu sahədə mövcud durum, qanunvericilik və bu kimi aktual məsələlərlə bağlı suallarımızı Milli Məclisin insan hüquqları komitəsinin üzvü, millət vəkili İsmayıl Hacıyev cavablandırır:

- Azərbaycan gənc müstəqil dövlət olmasına baxmayaraq, demokratik inkişaf yolunda böyük məsafə qət edib. Bu yolun ağrısız və uğurla keçilməsində əsas rol ümummilli lider Heydər Əliyevə məxsusdur. Məhz onun uzaqgörən siyasəti nəticəsində keçən əsrin 90-cı illərində parçalanmaq, vətəndaş müharibəsi ilə üzləşmək təhlükəsi ilə qarşılaşan Azərbaycan indiki müasir, demokratik və hüquqi bir dövlətə çevrilib. Bu istiqamətdə islahatlar prezident İlham Əliyev tərəfindən də uğurla davam etdirilir. Ümummilli lider Heydər Əliyevin müəllifi olduğu müstəqil Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya dövlətimizin insan hüquq və azadlıqlarının təmini, müdafiəsinə nə qədər böyük əhəmiyyət verdiyini göstərir. Dünyanın çox az ölkəsi tapılar ki, onun əsas qanununun - Konstitusiyasının üçdə biri insan hüquq və azadlıqlarına, onların təmin edilməsinə həsr olunsun. 2009-cu il martın 18-də keçirilən ümumxalq səsverməsi nəticəsində konstitusiyamızda bu sahə ilə bağlı müddəalar daha da təkmilləşdirildi, müasirləşdirildi. Bu gün Azərbaycanda insan hüquq və azadlıqları tam təmin edilir. Hər bir vətəndaş sərbəst şəkildə konstitusiya ilə ona verilmiş hüquq və azadlıqlardan istifadə etmək imkanına qadirdir. Bu uğurlar Heydər Əliyev yolunun layiqli davamçısı prezident İlham Əliyevin yürütdüyü məntiqli və ağıllı siyasətin nəticəsidir.

- Bu sahədə mövcud qanunvericilik sizi qane edir?

- Ümumiyyətlə, qanunvericilik daim islahatlar, müasirləşmə və dəyişikliklər tələb edən bir sahədir. Milli Məclis ölkə qanunvericiliyinin müasir zamanla uzlaşması, ən yüksək standartlara cavab verməsi üçün mütəmadi olaraq yeni qanunlar hazırlayır və ya mövcud qanunlara əlavə və dəyişikliklər edir. Qanunlarımızın hazırlanmasında insan hüquq və azadlıqları, vətəndaşlarımızın həyat şəraitlərinin yaxşılaşdırılması, onların maraqları hər şeydən üstün tutulur. Çünki yuxarıda qeyd etdiyim kimi, Azərbaycan dövlətinin ən ali məqsədlərindən biri insan hüquq və azadlıqlarının təmin edilməsidir. Son illərdə ölkəmizdə bu sahə ilə bağlı bir sıra vacib qanun qəbul edilib. Onların arasında sərbəst toplaşmaq, məişət zorakılığının qarşısının alınması və bu kimi vacib qanunları qeyd etmək olar. Birinci qanun layihəsi Azərbaycanda sərbəst toplaşmaq hüququnun mükəmməl bir şəkildə təsbitini həyata keçirir. İkinci qanun layihəsi isə müəyyən çətinliklərlə qarşılaşan qadınlarımız üçün böyük imkanlar açır. Digər mühüm bir qanun layihəsi isə etiqad azadlığı ilə bağlı əvvəlki çağırışda qəbul olunan qanundur. Əvvəlki qanun keçən əsrin 90-cı illərində qəbul olunduğu üçün müasir dövrün bir çox tələblərinə cavab vermirdi. İndiki qanun isə bu sahədə də vətəndaşlarımızın hüquq və azadlıqlarının tam şəkildə müdafiəsinə imkan verir.

- İnsan hüquq və azadlıqları ilə bağlı qanunvericiliyin hazırlanmasında beynəlxalq əməkdaşlığı necə qiymətləndirirsiniz?

- Azərbaycann beynəlxalq əməkdaşlığının əsas istiqamətlərindən biri məhz bu sahədir. Dövlətimiz bu vaxta qədər insan haqları ilə bağlı bir çox beynəlxalq konvensiyalara qoşulub və onları ratifikasiya edib. Bu gün Azərbaycan Avropa Şurası kimi insan hüquq və azadlıqları sahəsində ixtisaslaşmış mötəbər beynəlxalq təşkilatın tamhüquqlu üzvüdür. Azərbaycan bu quruma daxil olmaqla üzərinə bir sıra öhdəlik götürüb və onların hamısını tam şəkildə uğurla yerinə yetirib. Bu gün Azərbaycanın qanunverici orqanı olan Milli Məclis insan hüquq və azadlıqları ilə birbaşa bağlılığı olan qanun layihələrinin hazırlanmasında Avropa Şurasının Venesiya Komissiyası, ATƏT kimi beynəlxalq qurumlarla sıx əməkdaşlıq edir. Adlarını çəkdiyim qanun layihələrinin hazırlanmasında da bu qurumlar yaxından iştirak ediblər. Onların bu qanunlarla bağlı rəyləri isə çox müsbətdir. Lakin dünyada ikili standartlar da mövcuddur. Adlarını beynəlxalq təşkilat qoyan bəzi QHT-lər dövlətimizə qarşı qərəzli mövqe nümayiş etdirirlər. Heç bir əsası olmayan, yalanlarla dolu müxtəlif hesabatlar hazırlayırlar. Bu təşkilatlar dövlətimizdə demokratik inkişafı, sabitliyi istəməyən qüvvələrin maraqlarına xibmət edir. Lakin bu təşkilatlar və onların fəaliyyəti Azərbaycanın demokratik, hüquqi dövlət quruculuğu ilə inamla irəliləməsi, insan hüquq və azadlıqlarının təmin edilməsi ilə bağlı islahatların aparılmasına heç də mənfi təsir göstərə bilməz.

- Azərbaycanda prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə insan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsi üzrə Milli Fəaliyyət Planı qəbul olunub və artıq neçə illərdir müvafiq qurumlar bu sənədlə üzərlərinə düşən vəzifələrin icrasını həyata keçirir. Müvafiq komitənin üzvü kimi bu Milli Fəaliyyət Planının icrası səviyyəsini necə qiymətləndirirsiniz?

- Belə bir sənədin imzalanması dövlət başçısının insan huquq və azadlıqlarının müdafiəsinin təmininə necə diqqət ayırdığının göstəricisidir. Dünyada çox az ölkədə insan hüquq və azadlıqlarının təmin edilməsi ilə bağlı belə bir Milli Fəaliyyət Planı var. Bütün müvafiq qurumlar bu plana əsasən üzərlərinə düşən vəzifələrin icrasını layiqincə yerinə yetirməyə çalışır. İnsan huquqları komitəsi olaraq biz də müraciət edən vətəndaşların problemlərini səlahiyyətlərimiz çərçivəsində həll etməyə səy göstəririk. Belə bir Milli Fəaliyyət Planının qəbul olunması prezident İlham Əliyevin insan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsinə nə dərəcədə xüsusi diqqət ayırdığını bir daha sübut edir.

- Vətəndaşlarımızın hüquqi biliklərinin səviyyəsi sizi razı salırmı?

- Bu sahədə çox işlər görülüb. İnsanlarımızın hüquqi savadlılığının artırılması daim əsas diqqət yetirdiyimiz məsələlərdəndir. Artıq görülən işlərin ilkin nəticələri də var. Məsələn, statistikaya nəzər salsaq, görərik ki, Milli Məclisin insan hüquqları komitəsilə əvvəlki illərdə daha çox müraciətlər daxil olurdu. Lakin son illərdə bu müraciətlərin sayı əhəmiyyətli dərəcədə azalıb. Digər tərəfdən orta məktəblərdə, ali təhsil müəssisələrində insan hüquq və azadlıqları tədris proqramlarına salınıb. Bu istiqamətdə çoxsaylı ədabiyyat nəşr olunub. Ancaq bu bütün problemlərin həlli demək deyil. İnsan hüquq və azadlıqları ilə bağlı qanunvericilik mütəmadi olaraq təkmilləşdirilir və müasirləşdirilir. Bu səbəbdən vətəndaşlarımız daim özlərinn hüquqi biliklərini artırmalı, yenilikləri mütəmadi şəkildə izləməlidirlər.

Nahid Canbaxışlı

Həftə içi.- 2011.- 2 fevral.- S. 5.