"Qarabağ bülbülləri"nin 40 yaşı tamam olur

Vaxtilə "Qarabağ bülbülləri" ansamblının səsi dünya ölkələrinin saraylarından gələrdi. Balaca "bülbüllərin" ecazkar səsi dünya xalqlarını heyran edər, dünya musiqiçilərini isə təəccübləndirərdi. Bir sözlə, Azərbaycanı dünyaya, dünyanı Azərbaycana tanıtdırardı. Amma bu gün Qarabağsız "Qarabağ bülbülləri" öz acı taleyini yaşayır.

Ürək ağrısı ilə demək olar ki, bu gün ansambl baxımsız qalıb. Ona himayə duran, dəstək verən bir kimsə tapılmır. Vaxtilə böyük şairimiz Xəlil Rza Ulutürk deyib: "Murad Rzayevin yaratdığı "Qarabağ bülbülləri" Azərbaycan xalqının tarixidir". Gəlin görək bu tariximizi, incimizi qoruya bilirikmi? Bir şeyi bilmək lazımdır ki, "Qarabağ bülbülləri" Qarabağın atributu, düşmənin ürəyinə dağ basmış gerbidir. Gəlin bu gerbimizi birlikdə qoruyaq, ona hörmətlə yanaşaq. Bu il ansamblın 40 yaşı tamam olur. Soraqlaşıb, "Qarabağ bülbülləri"nin məskunlaşdığı məkana getdik. Bakının Nərimanov rayonunda Balıqçılıq Elmi-Tədqiqat İnstitutunun kiçik bir otağına sığınıb bu balaca bülbüllər. Halbuki bir zamanlar bu ansambl Moskvanın "Bolşoy teatr"ına, Kremlin qurultaylar sarayına sığmırdı. Ansamblın yerləşdiyi otağa daxil oldum. Oradakı kiçik cocuqların məzlum baxışlarını görəndə vətən boyda kiçilirdim. Ürəkdən ağrımamaq, üşüməmək olmur. Biranlıq gözlərimin önünə doğma Ağdam şəhəri, "Qarabağ bülbülləri" ansamblının fəaliyyət göstərdiyi "Pioner evi" və həmin bülbüllərə rəhbərlik edən qarasaçlı, gülərüz bir oğlan Murad Rzayev gəldi. İndi o Murad müəllimin saçları tamamilə ağarıb. Ancaq baxışları, isti gözləri, bir də şirin qarabağ ləhcəli danışığı dəyişməyib.

- Murad müəllim, belə bir ansamblı yaratmaq haradan ağlınıza gəldi?

- Mənim uşaqlıqdan bir arzum vardı. Böyüyəndə ansambl yaradım. Amma o vaxtlar onu yaratmağa maddi imkanım, kollektivim olmayıb. Tale elə gətirdi ki, 1971-ci ildə Ağdam "Pioner evi"nə müdir təyin edildim. Həmin gündən imkanlarım da artdı. Məktəblərlə sıx əlaqələr qurdum, orada və ucqar kəndlərdə yaşayan istedadlı uşaqları seçərək "Qarabağ bülbülləri" ansamblını yaratdım. Az müddətdə ansamblım çox məşhurlaşdı, hörmət qazandı. Ondan sonra bizim xarici ölkələrə, SSRİ-nin tərkibində olan bütün dövlətlərə çoxlu sayda qastrol səfərimiz oldu. İndi o uşaqlar böyüyüblər, yaxşı ad-san qazanıblar. Çoxu xalq artisti, əməkdar artist, əməkdar mədəniyyət işçisi adına layiq görülüb. Onların əksəriyyəti yaxşı vəzifələrdə çalışır.

- İlk çıxışınız harada olub?

- 1971-ci ildə ilk dəfə indiki Heydər Əliyev Sarayının açılışında çıxışımız olub. O vaxtlar böyük sənətkarlarla, o cümlədən türk müğənnisi Emil Sayin, Müslüm Maqomayev, Rəşid Behbudov, Sara Qədimova, Rübabə Muradova, Zeynəb Xanlarova, "Qaya" vokal ansamblı, Vaqif Mustafazadə və əksər sənət adamı ilə konsertlər vermişik.

- Bəs ilk çıxışınızda iştirak edən "bülbüllər" kimlər olub, adlarını xatırlayırsınızmı?

- Əlbəttə, xatırlayıram. Ədalət Feyziyev, Məhərrəm Qasımov, Gülçöhrə Quliyeva, Xanım Abdullayeva vardı. Onlardan sonra gələnlər Tacir Şahmalıoğlu, Nazim Zeynalov, Hacı Fərhadov, Bəhram Məmmədov, Araz Hüseynov, Nəzakət Teymurova, Aygün Bayramova, Cabir Abdullayev, Fehruz Səxavət, İlhamiz Paşayev və başqa bülbüllərdir.

- Ansamblın yaradılmasında sizə kimlərin dəstəyi olub?

- Bu ansamblı özüm yaratdım, bütün rəhbərliyi də özüm etdim. Onu deyə bilərəm ki, Azərbaycanda 40 il fasiləsiz fəaliyyət göstərən belə bir ansambl yoxdur. Ansamblımız Almaniya, Bolqariya, İran, Türkiyə, Gürcüstan, Özbəkistanda, Rusiya paytaxtı Moskvada çıxışlar edib, diplom və medallarla təltif olunub. 12-yə yaxın bədii və sənədli filmə çəkilmişik. Fəxrlə qeyd edə bilərəm ki, o dövrdə ümummilli lider Heydər Əliyev ansamblımıza böyük qiymət verib. O bizim əməyimizi həmişə dəyərləndirərdi, balaca "bülbüllərin" məlahətli səsi onun çox xoşuna gələrdi. Bu səbəbdən də elə bir dövlət tədbiri olmazdı ki, ansamblımız orada çıxış etməsin. Rəsmi tədbirlərdə ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin göstərişi olurdu ki, "Qarabağ bülbülləri" ansamblı mütləq çıxış etməlidir. Mən deyərdim ki, o vaxtlar fəaliyyətimizin yüksək olmasında, dünyada tanınmağımızda o mərhum prezidentin böyük xidmətləri olub. Ona görə bizi həvəsləndirərdilər. 1 həftənin içində bizi xarici ölkələrə, Moskvaya dəvət edərdilər. Elə olub ki, konsertdən gec gəlib çıxmışıq. Uşaqlar evlərinə getməyə vaxt tapmayıb, bizim evdə gecələməli olublar. Evdə yatdığımız yerdə rayon partiya komitəsi telefon etdi ki, kollektiv yenidən Moskvaya qayıdır. Biz də uşaqların valideynlərinə bu haqda məlumat verdik. Belə günlərimiz çox olub.

- Deyə bilərsinizmi nəyə görə o dövrün bülbülləri bu gün yetişmir?

- Bizdə bu gün də istedadlı uşaqlar çoxdur. Fərq ondadır ki, o vaxtlar kollektivin üzvləri öz rayonlarında olardı. Torpaq da güclü olar, o vaxt onların səsləri də açıq və həvəsli idi. İndi hamısı şən mahnı oxuyanda, görürsən ki, sifətlərində qəmginlik yaranır. Ona görə ki, ata-baba yurdları işğal altındadır. Bir də Qarabağın təmiz havası, suyu o bülbülləri yetişdirərdi.

- Ağdamın işğalından sonra ansamblın yaşadığı ağır günlər barədə nə deyə bilərsiniz? Bir sözlə, hansı çətinliklərlə üzləşibsiniz?

- Uşaqların hərəsi bir tərəfə dağılıb. Yaxşı ki, İsmayıllı rayonunda məskunlaşdım. Həftədə 1 dəfə Bakıya gəlib məşqimi keçirirdim. Gördüm yollarda çətinlik çəkirəm, məcbur olub Bakıda kirayə ev tutdum. Ansamblımız hazırda Balıqçılıq Elmi-Tədqiqat İnstitutunun birinci mərtəbəsində fəaliyyət göstərir. Heç bir şəraitimiz yoxdur. Bu haqda telekanallarda da dəfələrlə göstərilib.

- Bu gün "Qarabağ bülbülləri"nə biganə yanaşmanın səbəbi nədir?

- Müharibə hamının başını qatıb. Amma bizə çox ögey münasibət bəslənilir. Ona görə ki, heç bir dövlət konsertinə dəvət edilmirik. Səbəbini bilmirəm. Əslində o tədbirlərdə çıxış edənlərdən bizimkilər yaxşı oxuyurlar. Respublikada keçirilən festivallarda uşaqlarımız hər zaman fərqlənir. "Yeni ulduz", "Azəristar","Popstar", "Muğamstar", "Sən bir nəğmə" televiziya müsabiqələrində yetirmələrimiz layiqincə iştirak edirlər.

- Bu ansamblın əvvəlki şöhrətini özünə qaytarmaq üçün nə etmək lazımdır?

- Ansamblın bu gün də şöhrəti özündədir. Xalqın arasında çox böyük hörməti var.

- Söhbət xalqdan getmir, dünya sferasından gedir?

- Şəxsi təyyarəm yoxdur ki, uşaları xarici ölkələrə qastrollara aparım. Elə adamları xarici ölkələrə qastrol səfərlərinə aparırlar ki, mahnını olduğu kimi ifa edə bilmirlər, amma elə həmin admlar gedirlər. "Qarabağ bülbülləri"ni aparmaq lazımdır. Bunu Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi təşkil etməlidir. Televiziyada "şou-biznes" baş alıb gedir. Oxuyanların da heç birinin səsi yoxdur. Mahnını da axıra kimi bilmirlər. Ancaq televiziya onları məşhurlaşdırır. Azərbaycanda o qədər yaxşı müğənni, sənət adamı var ki, amma onlar reklam edilmədiyinə görə hamısı yaddan çıxır. Bir sözlə, özündən, sənətindən xəbəri olmayan adamları televiziyada o qədər reklam edirlər ki, xalq məcbur olub onları tanıyır.

- "Qarabağ bülbülləri" ansamblının yerinin, şəraitinin olmaması ilə bağlı aidiyyəti qurumlara müraciət etmisinizmi?

- Müraciətə ehtiyac duyulmur. Ona görə ki, dəfələrlə televiziya ekranlarında verilişlərimiz gedib. Bunu hamı bilir ki, ansamblın yeri və geyimi yoxdur. Heç kim köməklik etmir.

- Söz paltardan, milli geyimdən düşdü. Bəs "Qarabağ bülbülləri" ansamblının geyimləri hansı formadadır?

- Azərbaycanın vahid milli forması var.

- O formada Qarabağla bağlı bir nişanə varmı?

- Əlbəttə ki, var. Onların döş nişanlarında "Qarabağ bülbülləri", "Xarı bülbül" sözünün yazılması bunun elə bunun birinci əlamətidir. Geyimlərdə Azərbaycanın butaları, adət-ənənələri təsvir edilib. Bir sözlə, Azərbaycanın özünün milli geyimi var və ansamblın üzvləri də bu geyimlə çıxış edirlər.

- Deyirlər ki, Murad Rzayev artıq baletə, vokala üstünlük verir. Bu nə dərəcədə doğrudur?

- Bu ağ yalandır. O kəslər, görünür, milli rəqslə baleti seçə bilmir. Əgər vokal sənətini uşaqlara təbliğ ediriksə, bunun nəyi pisdir?! Bu gün də "bülbüllər" var. Bir müddət öncə Ağdamda Quzanlı qəsəbəsində köçkünlərə tikilmiş evlərin açılışında ölkə prezidenti də iştirak edirdi. Həmin tədbirdə ansamblımızın çıxışı oldu. Çıxışdan sonra prezident İlham Əliyev və onun xanımı Mehriban xanım Əliyeva əlimizi sıxaraq təşəkkür etdi. Sonra 1 həftə ərzində bütün televiziya kanallarında bu tədbir göstərildi. Görüşlə bağlı Türkiyənin "TRT AVAZ" telekanalı da xüsusi veriliş hazırladı.

- Murad müəllim, sizə fəxri ad verilibmi?

- Sovet dönəmində 2 dəfə respublikanın, 1 dəfə SSRİ-nin "Marif xadimi" adına layiq görülmüşəm.

- Bəs müstəqilliyimizi əldə etdikdən sonra necə?

- Xalq artisti o deməkdir ki, o xalqın artistidir. Ancaq siz dediyiniz adları televiziya artistlərinə verirlər. O adamlara ki, onları xalq tanımır. Amma xalq məni elə xalq artisti kimi qəbul edir. Çünki onların arasında öz hörmətimi qazana bilmişəm. Bunun üçün təqdimat verilməlidir.

- Bəs təqdimatı kim verməlidir?

- Aidiyyəti təşkilatlar.

- Eşitdiyimə görə, siz həm də mahnı bəstələyirsiniz.

- Çox mahnı bəstələmişəm. Mahnılarım Mirzə Babayev, Flora Kərimova, Oqtay Ağayev, Zöhrə Abdullayeva, Teymur Əmrah, Lalə Məmmədova, Lalə Dadaşova və bir çox sənətçi tərəfindən ifa olunub. Bu mahnılardan 8-i qızıl fondda saxlanılır. "Bayatı-Şiraz" muğamında etdiyim improvizasiya qızıl fonda düşüb. Rənglərim, romanslarım da var. Onu da vurğulayım ki, hazırda veteranlar və yeniyetmələr qrupunu vahid ansamblda birləşdirib, böyük konsertə hazırlaşırıq. Bir neçə gündən sonra Ağdamda cəbhə bölgəsində, sonra Heydər Əliyev Sarayında möhtəşəm konsertlərimiz olacaq.

Qələndər Xaçınçaylı

Həftə içi.- 2011.- 2 fevral.- S. 7.