İki günlük beynəlxalq seminar başa çatdı

"Media etikası, şəffaflıq və redaksiya müstəqilliyi" ilə bağlı bəyannamə imzalandı

"Azərbaycan mediasında redaksiya azadlığı, etika və şəffaflıq" mövzusunda iki günlük beynəlxalq konfrans dünən də işini davam etdirib. Beynəlxalq Jurnalistlər Federasiyasının, Beynəlxalq Avrasiya Mətbuat Fondunun, Demokratik Jurnalistlər Liqasının, Jurnalistlərin Həmkarlar İttifaqının və "RUH" Azərbaycan Jurnalistləri Müdafiə Komitəsinin Avropa Komissiyasının maliyyə dəstəyi ilə reallaşdırdıqları "Etik jurnalist təşəbbüsləri - Azərbaycan" layihəsi çərçivəsində keçirilən konfransda xarici və yerli ekspertlər, kütləvi informasiya vasitələri rəhbərləri, jurnalist təşkilatları nümayəndələri, dövlət rəsmiləri və ictimai-siyasi xadimlər iştirak edirdilər.

Konfransın ikinci günündə keçirilən birinci sessiyaya "Ayna-Zerkalo" qəzetinin baş redaktoru Elçin Şıxlı sədrlik etdi. "Azərbaycan mediasında redaksiya müstəqilliyi" mövzusundakı sessiyada əsas çıxışı "525-ci qəzet"in baş redaktoru Rəşad Məcid edərək, redaksiyanın müstəqilliyindən danışmaq üçün ilk növbədə iqtisadi müstəqillikdən danışmağın lazım olduğunu dedi. Son illərdə reklama 20-25 milyon manat vəsaitin ayrıldığını deyən baş redaktor bunun 2 milyonunun qəzetlərin payına düşdüyünü qeyd etdi. Siyasi partiyaların qəzet təsis etmək hüququnun da məhdudlaşdırılmasına ehtiyac olduğunu deyən R.Məcid rəsmi qurumların bu qədər qəzetə sahib olmasının qəzetçilik fəlsəfəsinə yad olduğuna diqqət çəkdi. Onun fikrincə, ölkədə bir rəsmi qəzetin çıxması kifayətdir: "Hər nazirlik, dövlət qurumu və ya hansısa siyasi partiya bir qəzet açır. Belə qəzetlər də yalnız onların təbliğatı ilə məşğul olur. Bu halda isə redaksiya müstəqilliyindən söz açmaq belə düz deyil. Biz belə bir təklif irəli sürmüşük ki, KİV haqqında qanunda müvafiq məsələ ilə bağlı maddə çıxarılsın, nazirliklərə, siyasi partiyalara belə bir səlahiyyət verilməsin".

Rəşad Məcid mediada redaksiya müstəqilliyinin iqtisadi müstəqilliklə əlaqədar olduğunu dedi: "İqtisadi müstəqillik olmasa, hansısa redaksiya öz fikrini deməkdə çətinlik çəkəcək. Sponsorların, təsisçilərin istədiklərini etməyə məcbur olacaq. Bu baxımdan reklam bazarı da arzuladığımız səviyyədə deyil".

Daha sonra konkret mövzular üzrə çıxışlar oldu. "Redaksiya müstəqilliyi söz azadlığının əsas atributudur" mövzusunda çıxış edən "Kaspi" qəzetinin baş redaktoru Natiq Məmmədli bildirdi ki, redaksiya müstəqilliyinə xələl gətirən amillərdən biri də tarixi amillərdir. O, bildirdi ki, redaksiya müstəqilliyini şərtləndirən bir neçə amil var: "Müstəqilliyin ilk illərində yaranan mətbuat siyasi mübarizənin ruporu kimi çıxış etdi və mətbuatın sonrakı inkişaf mərhələsində də bu özünü göstərdi. Redaksiyanın müstəqilliyi jurnalistin özünün müstəqilliyindən irəli gəlir. Jurnalist özü müstəqil olsa, qapalı bir mühitdə belə öz fikirlərini ifadə etməyə imkan tapacaq. Redaksiyanın müstəqilliyi həm də ictimai münasibətlərdən irəli gəlir".

"Yeni Nəsil" Jurnalistlər Birliyinin sədri Arif Əliyev "Redaksiya müstəqilliyi sahəsində xarici təcrübə" mövzusunda çıxış etdi. Media müstəqilliyinin ilk növbədə redaksiya və jurnalistlərin müstəqilliyindən asılı olduğunu deyən A.Əliyev Azərbaycanda adambaşına düşən reklamın məbləğinin çox az-0,26 sent olduğunu söylədi və 1 dolların normal göstərici olduğunu ifadə etdi. A.Əliyev redaksiya müstəqilliyinin təmin olunması üçün xarici ölkələrdə olduğu kimi həmrəylik institutlarının yaradılmasına ehtiyac olduğunu vurğuladı. O, qeyd etdi ki, bu gün media orqanlarının əksəriyyəti müstəqil olmaq istəmirlər, bundan qorxurlar: "Müstəqil olmaq redaksiyada elə bir məsuliyyət doğurur ki, bu çox böyük peşəkarlıq, cəsarət tələb edir".

"Medianın siyasiləşməsi redaksiya müstəqilliyinə necə təsir edir" mövzusunda çıxış edən "Xalq Cəbhəsi" qəzetinin baş redaktoru Elçin Mirzəbəyli isə siyasiləşmiş media ifadəsi ilə razılaşmadığını bildirdi. O, reklam bazarının yoxluğunu azad rəqabətin olmaması ilə əlaqələndirdi. Birinci sessiyanın son çıxışını "Bakı xəbər" qəzetinin baş redaktoru Aydın Quliyev "Redaksiya müstəqilliyi "Bakı xəbər" qəzetinin təcrübəsində" mövzusunda etdi. O, bildirdi ki, qəzetlərin partiyalı olması redaksiya müstəqilliyi üçün ciddi maneədir.

Fasilədən sonra konfrans işini davam etdirdi. "Yeddi Millət Bir Millət" Konseyinin başqanı Azər Həsrət mətbuatın reklam bazarına diqqəti yönəltdi. O, qəzetlərə reklam verilməməsində mətbu orqanların özlərinin də müəyyən qədər maraqlı olmadığını dedi: "Qəzet rəhbərliyi müasir texnologiyanın yeniliklərindən bəhrələnməklə bu sahəni canlandıra bilər. Unutmamalıyıq ki, artıq internet media yazılı medianı üstələməkdədir və yalnız reklamı gücləndirməklə bu vəziyyətdən çıxış yolu tapmaq olar".

Beynəlxalq Jurnalistlər Federasiyası katibinin müavini Oliver Money Kirle isə çıxışında nəinki Azərbaycanda, eləcə də dünyada bir çox məşhur mətbu orqanların reklam sarıdan korluq çəkdiyini dedi. Onun sözlərinə görə, Azərbaycan mətbuatında qəzetlərə reklam verilməsi səviyyəsinin aşağı olması qəzetlərin sayının çox, tirajının isə aşağı olmasıdır. O, Money Kirleyə görə, 9 milyon əhalisi olan bir ölkə üçün 4 min qəzetin mövcudluğu həddindən artıq çoxdur.

Ölkənin bir çox qəzet redaktorlarının müzakirələri ilə dava edən tədbirin sonunda Azərbaycan media etikası, şəffaflıq və redaksiya müstəqilliyi bəyannaməsi imzalandı.

Naibə

Həftə içi.- 2011.- 4 mart.- S. 5.