Bakı Novruza hazırlaşır
Bahar yurdumuza martın 20-dən 21-nə keçən
gecə, saat 03:21 dəqiqədə qədəm qoyacaq
Azərbaycanda baharı qarşılamağa cəmi
iki gün qalır. Bu il bahar yurdumuza
martın 20-dən 21-nə keçən gecə, saat 03:21 dəqiqədə
qədəm qoyacaq. Bu barədə "Həftə içi"nə
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının
N.Tusi adına Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasının direktoru
Əyyub Quliyev məlumat verdi.
Onun sözlərinə
görə, həmin dəqiqədə Azərbaycanda gecə-gündüz
bərabərliyi qeydə alınacaq. Bundan sonra Günəş
şimal yarımkürəsinə tərəf hərəkət
edəcək, günlər uzanacaq. Ə.Quliyevin sözlərinə
görə, martın 20-si axşam həm də bayram
axşamı hesab olunacaq: "Fevralın 28 və ya 29 gün
olmasından asılı olaraq hər il baharın gəlişinin
tarixində müəyyən dəyişiklik olur. Adətən
bahar ölkəyə martın 20 və 21-i, nadir hallarda isə
martın 21-dən 22-nə keçən gecə daxil
olur".
Milli Elmlər
Akademiyasının (AMEA) Folklor İnstitutunun folklor nəzəriyyəsi
şöbəsinin müdiri Ağaverdi Xəlil deyir ki,
baharın gəlişi planetlərin
düzülüşünə, gecə ilə
gündüzün bərabərləşməsinə əsasən
müəyyən olunur: "Folklor ənənələrinə
əsasən isə hicri təqvimilə martın 20-si
axşam bayram axşamı, martın 21-i isə Yeni ilin ilk
günüdür. Bu təqvim XI əsrdə Səlcuq Sultan Məlik
şah zamanından qəbul olunub və XX əsrə qədər
ona əməl edilib".
Bakı Dövlət
Universitetinin filologiya fakültəsinin folklor
kafedrasının müdiri, professor Azad Nəbiyev isə
köhnə ilin təhvil olunduğu, gecə ilə
gündüzün bərabərləşdiyi günün
axşamının bayram axşamı hesab olunduğunu deyir.
Onun sözlərinə görə, Novruz bayramı bizim eradan
350 min il əvvəl Əhəmənilər dövründən
qeyd olunub. Bu bayramın tarixi hətta zərdüştlikdən
də əvvələ gedib çıxır. A.Nəbiyev
deyir ki, Novruz əkinçilik mədəniyyəti ilə
bağlı olan yaz bayramıdır: "Bayram axşamı
süfrəyə bayram şirniyyatı, plovun müxtəlif
növləri qoyulmalıdır. Süfrəyə sarımsaq,
sirkə kimi acı nemətlər qoymaq olmaz.
Çalışmaq lazımdır süfrədə ət
xörəkləri də az olsun. Qədim təsəvvürlərə
görə, süfrədə ət yeməyi bol olarsa, insanlar
həmin il ət kimi yumşaq olar və əməyə
çox meyl etməzlər. Süfrəyə daha çox
yeddi növdə xörək, əsasən də
ağartı məhsullarından və bitkilərdən
hazırlanmış nemətlər qoymaq lazımdır. Həmin
gün süfrədə südlə aş, südlə
qaymaq, səməni halvası, səbzəli aş, sumaq, səməni
olması vacibdir". Bayram süfrəsinin əsas
atributları sayılan paxlava, şəkərbura və
şorqoğalının isə qədim təsəvvürlərlə
bağlı olduğunu deyən A.Nəbiyev şəkərburanın
15 günlük ayın, paxlavanın ulduzların,
şorqoğalının isə günəşin rəmzi
olduğunu bildirdi.
Ağaclar çiçəkləyib,
"yumurtalar" boyanıb
"Novruz haqqında bu
qədər" - deyib hər il səbirsizliklə gözlənilən
bayrama paytaxtda necə hazırlıqlar getdiyini öyrənmək
istədik. Odur ki, Bakının bir neçə gözəgəlimli
park və xiyabanlarında olub bayram hazırlıqlarını
müşahidə etdik. Əvvəla onu vurğulayaq ki,
Bakı küçələri Milad bayramındakıtək
al-əlvan işıqlarla, bayram simvolları ilə bəzədilməsə
də, ümumi görüntü ürəkaçandır.
İlk olaraq Nazirlər Kabinetinin
yaxınlığındakı parkda olub, orada həvəslə
ağac əkən bağbanlarla söhbətləşdik.
Ən çox diqqətimizi çəkən isə
parkdakı ağ, çəhrayı çiçəklər
açmış dekorativ ağaclar oldu. Özünü Elman
kimi təqdim edən bağban parka başqa bir gözəllik
verən, amma adını bilmədiyi bu ağacların
İtaliyadan gətirildiyini və xüsusi olaraq Novruz
bayramı üçün əkildiyini dedi. Parkda bayram
hazırlığının elə ağac əkilməsindən
ibarət olduğunu görüb üz tutduq Sabir
bağına. Qoşa qala qapısı ilə əhatə
olunduğu üçün burada şəhərin bəzədilməsinə
xüsusi önəm verilib. Ümumi görünüşdən
hiss olunur ki, təşkilatçılar paytaxt sakinlərinin
zövqünü oxşamaq üçün Novruz
atributlarını müxtəlif formada təqdim etməklə
maraqlı ideyalar düşünüblər. Bayramın
simvolu sayılan boyanmış yumurta formasında iri fiqurlar və
onların içərisində xüsusi
işıqlandırma sistemi ilə düzəldilən
şamlar parka xüsusi gözəllik verir. İstiqlaliyyət
küçəsi boyunca küçədəki işıq
dirəkləri, həmişəyaşıl ağaclar iri
güllərlə bəzədilib. Fəvvarələr
bağında isə şam ağaclarını güllərlə
bəzəməklə təşkilatçılar işlərini
bitiriblər.
Milli Parkda bayram hazırlığıdır
Milad bayramında
hamının ən böyük "yolka"nın harada
quraşdırılacağını gözlədiyi kimi,
Novruzda da ən böyük səməninin harada qoyulduğunu görmək istədik. Amma
axtarışımız nəticəsiz qaldı. Qeyri-adi
gözəlliklərlə tez-tez rastlaşsaq da, ən
böyük səmənini görmədik. Yeri gəlmişkən,
Yeni il bayramında həm də idarə və müəssisələr,
ticarət mərkəzləri, hətta dövlət
qurumlarının binalarının qarşısı bayram
atributları ilə bəzədilsə də, milli
bayramımız Novruzda bu məqama o qədər də diqqət
yetirilmir. Apardığımız müşahidələrdən
sonra bu qənaətə gəldik. Dövlət
qurumlarından yalnız Vergilər Nazirliyi binasının
qarşısında zövqlə bəzədilmiş Novruz
simvolları görmək olar. Bəzi qurumlar isə təkcə
səməni qoymaqla bayram əhval-ruhiyysi yaratmağa
çalışıblar. Əsas bayram şənliyinin Milli
Parkın ərazisində təşkil olunacağı
hazırlıqlardan bəllidir. Paytaxtda bu il də bayram əhval-ruhiyyəsi
yaratmaq Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinə həvalə
olunub və öyrəndik ki, əsas işlər
sözügedən qurumun təşkilatçılığı
ilə həyata keçirilir. Bununla belə, Bakı şəhər
meriyası və Dənizkənarı Bulvar İdarəsi də
bir çox işlərin təşəbbüskarı və
icraçıları qismində paytaxtdakı bayram
hazırlıqlarına nəzarət edirlər.
Şənliklərə bütün bölgələrdən
nümayəndələr qatılacaq
Mədəniyyət və
Turizm Nazirliyinin mətbuat xidmətinin əməkdaşı
Zöhrə Əliyevanın "Həftə içi"nə
verdiyi məlumata görə, bayram tədbirləri Qız
qalasının yanından başlayaraq Saat qülləsinə
qədər bir neçə müxtəlif ərazilərdə
təşkil ediləcək: "Mədəniyyət və
Turizm Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə
keçiriləcək şənliklər bulvar ərazisində
təşkil olunduğundan, Bulvar İdarəsi də tədbirlərin
keçirilməsində yaxından iştirak edir. Hazırda Dənizkənarı
Milli Park ərazisində və İçəri-şəhərdə
bayramla əlaqədar hazırlıq işləri gedir.
Hazırlıq işlərinə mədəniyyət və
turizm naziri Əbülfəz Qarayev şəxsən
özü nəzarət edir. Bayram tədbirləri
İçərişəhərdən başlayacaq, Qoşa
qala qapısı, Qız qalası və Dənizkənarı
Milli Parkda davam edəcək. Bildiyiniz kimi Novuz bayramı
artıq YUNESKO-nun irs siyahısına daxil edilib, BMT tərəfindən
21 Mart - Beynəlxalq Novruz günü elan olunub. Ona görə
də ötən il də bayram tədbirləri daha təntənəli
və geniş şəkildə qeyd olundu. Bu il də təbii
ki, istisna deyil. Şənliklərdə Azərbaycanın
bütün bölgələrindən nümayəndələr
iştirak edəcək, adət-ənənələrimiz, Azərbaycan
mətbəxinin min cür ləziz təamları
nümayiş etdiriləcək. Bayram günlərində
paytaxtın müxtəlif ərazilərində konsert
proqramları planlaşdırılır. Şənlik mərasimlərində
aşıqlar, meyxana ustaları, digər folklor və mədəniyyət-incəsənət
nümayəndələri iştirak edəcək. Həmçinin
tədbirlərdə xarici ölkələrdən nümayəndələrin
də iştirak edəcəyi gözlənilir". Nazirlik
sözçüsü bayram tədbirlərinə ölkə
başçısı İlham Əliyevin də
qatılacağının gözlənildiyini dedi.
"Azneft" meydanında çay dəstgahı
Vətəndaşların
marağına səbəb olan bayram mənzərələrindən
biri də "Azneft" meydanında quraşdırılan
armudu stəkan və nəlbəkidir. Bundan başqa,
işıq dirəklərinə və Milli Park ərazisində
çox sayda baharın rəmzi sayılan
çobanyastığı formasında işıq
konstruksiyaları quraşdırılıb. Bayramla əlaqədar
yolların kənarında abadlıq işləri
aparılır. Şənlik üçün ərazilər
alabəzək lentlərlə bəzədilir. Novruz
atributları, yumurta, səməni və s. ilə bəzədilir.
Qız qalasının yanında 19, 20 və 21 martda təşkil
olunacaq şənliklərə hazırlıq
görülür. Aşıqlar, meyxanaçılar və
başqa incəsənət nümayəndələri məşqlər
keçirir. Novruzun atributları sayılan Kosa və Keçəl
də insanları əyləndirməklə həm məşq
edir, həm də bayram əhval-ruhiyyəsi yaradırlar.
Bakı şəhər İcra Hakimiyyətindən
"İlaxır çərşənbə"dən Novruz
bayramı günlərinə qədər şəhərdə
Kosa və Keçəlin davamlı səyahətinin təşkil
olunacağını dedilər. "İlaxır çərşənbə"də
olduğu kimi, Novruzda da bayram tədbirlərinin keçirilməsi,
martın 20-də isə Milli Parkda atəşfəşanlıq
təşkil ediləcəyi bildirilir.
Naibə Qurbanova
Həftə içi.- 2011.- 18 mart.- S. 5.