"Həkim insanın, baytar isə bəşəriyyətin sağlamlığını qoruyur"

Emin Şahbazov "Həftə içi"nin qonağı oldu

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Dövlət Baytarlıq Xidmətinin (DBX) rəis müavini Emin Şahbazov redaksiyamızın qonağı oldu.

Maraqlı keçən görüş zamanı bizi maraqlandıran bir sıra suallara cavab tapmağa çalışdıq.

- Emin müəllim, öncə DBX-in fəaliyyəti barədə məlumat verməyinizi istərdik...

- Əsas vəzifəmiz ev heyvanlarını və quşlarını, eləcə də insanları yoluxucu xəstəliklərdən mühafizə etmək, onların bu mərəzlərə yoluxmasının qarşısını almaq, əhaliyə təhlükəsiz heyvan mənşəli məhsulların satışını təmin etmək, ekologiyanı qorumaqdır. Xarici dövlətlərdən ölkəmizə keçə biləcək yoluxucu xəstəliklərin qarşısını almaq üçün idxal və ixrac edilən heyvan mənşəli məhsulların keyfiyyətini mütləq qiymətləndirməliyik. Yəni, əgər iş adamı xarici ölkədən heyvan mənşəli məhsul idxal etmək istəyirsə, hökmən 5 gün əvvəl DBX-ə rəsmi müraciət etməlidir. 1995-ci ildən üzvü olduğumuz və sıx əməkdaşlıq etdiyimiz Beynəlxalq Epizotik Bürodan (BEB), yəni Ümumdünya Heyvan Xəstəlikləri Təşkilatından hər həftə dünya ölkələrindəki epizotik durumla bağlı rəsmi məlumat alırıq və ona görə də bilirik ki, dünyanın istənilən ölkəsində hansı xəstəlik qeydə alınır, yaxud mövcuddur. Həmin məlumatlara əsasən də bütün dünyada epizotik şəraiti və vəziyyəti təhlil edir, biznesmenlərin müraciətlərini cavablandırırıq. Heyvan mənşəli məhsulların gətirilməsi üçün ölkədəki epizotik durumdan asılı olaraq müraciətləri müsbət və ya mənfi cavablandırırıq. Epizotik şərait normal olarsa, icazə veririk. Əks halda rəsmi cavabımızda acınacaqlı durumu və icazənin verilməsinin təhlükəli olduğunu anladırıq. Ola bilər ki, 5 gündən sonra icazə verək və həmin ərəfədə seçilmiş ölkədə hər hansı bir xəstəlik yayılsın. Biz dərhal sözügedən məhsulun gətirilməsini dayandırırıq. İxrac sahəsinə gəlincə, istənilən heyvan mənşəli məhsul Azərbaycandan çıxarılarsa, ona beynəlxalq baytarlıq sertifikatı veririk. Ümumiyyətlə, idxal və ixrac prosesində hansı ölkədən məhsul gətirilirsə, yaxud göndərilirsə, mütləq Azərbaycanla həmin dövlət arasında ümumi razılaşma əldə olunur. Bu razılaşmaya əsasən qarşı tərəf bizə, biz də onlara mövcud epizotik vəziyyət barədə ətraflı məlumat veririk. Azərbaycandan ixrac ediləcək heyvan mənşəli məhsul üçün verdiyimiz şəhadətnamədə hər bir məlumatı dəqiqliklə yazırıq. Biz və qarşı tərəf verilən sertifikatlara görə tam məsuliyyət və cavabdehlik daşıyırıq. Məhsul ölkəmizə gətiriləndə, yəni sərhəddən keçiriləndən sonra DBX-in, Respublika Baytarlıq Laboratoriyasının (RBL) və Bakı şəhər Baytarlıq İdarəsinin (BŞBİ) nümayəndələri gömrük açılışında iştirak edirlər. BŞBİ gətirilən məhsulun verdiyimiz sənədə uyğun məhsul olub-olmadığını yoxlayır və bununla bağlı akt tərtib edir. RBL isə gətirilmiş məhsuldan nümunə götürür və onu bakteroloji, toksikoloji, radioloji və virusoloji yoluxmalara görə laboratoriya müayinəsindən keçirir. Əgər analizin cavabı müsbət olarsa, həmin məhsulun topdansatışına icazə verilir. Cavab bəlli olanadək onun, eləcə də analizi müsbət olmayan məhsulun satışı isə qadağandır. Bir sözlə, fəaliyyətimizi "Baytarlıq haqqında" qanunla və BEB-in quruda yaşayan heyvanların baytar-sanitar məcəlləsinə uyğun olaraq qururuq.

- Baytarlığın çox mürəkkəb, çətin və əziyyətli bir peşə olduğu söylənilir

- Doğrudur. Rusların məşhur bir məsəlində deyilir ki, səhiyyə insanları, baytarlıq isə bəşəriyyəti müalicə edir. Çünki heyvanlarda olan yoluxucu xəstəliklərin 60 faizi insanlara keçir. Dünyada mövcud olan bioloji terrorizmin 70 faizi heyvan mənşəli mikroblardır. Ona görə də baytarların üzərinə böyük yük düşür. Ölkəmizdə təxminən 8 milyon 500 minə qədər xırdabuynuzlu, 2 milyon 500 minədək iribuynuzlu heyvan var. Baytarlar isə il ərzində ən azı 7-8 dəfə hər heyvanı müxtəlif xəstəliklərə qarşı vaksinasiya etməlidir. Təxminən 11 milyon heyvan üçün il ərzində təqribən 77-88 milyon dəfə vaksinasiya aparılmalıdır. Bu, çox ağır və çətin işdir. İribuynuzlu heyvanın, məsələn, camışın venasından qan almaq da çox çətin prosesdir. Bəzi baytarlar bu işi görmək istəyərkən əlil olublar. Çünki camışlar onları ya ayaqları ilə tapdalayıb, ya da buynuzları ilə yaralayıblar. Ona görə də bizim sahə böyük zəhmət tələb edir, çox əziyyətlidir. Ancaq bununla belə baytarlardan hər il planlaşdırma və vaksinasiyaların aparılması qaydalarına riayət etməyi tələb edirik. Bunun üçün hər ilin oktyabr ayından etibarən noyabr və dekabr aylarının ortalarına qədər rayon baytarlıq idarələrinin rəisləri Bakıya dəvət olunur. Onların təqdim etdikləri göstəricilər əsasında müxtəlif xəstəliklərə qarşı görüləcək tədbirlər planı həmin rəislərlə qarşılıqlı razılaşma əsasında hazırlanır. Bundan sonra ölkə üzrə tədbirlər planı hazırlayır və Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin kollegiyasında təsdiq edirik. Təsdiqlənmədən sonra isə hər rayonun planına uyğun tədbirlərin həyata keçirilməsini tələb edirik.

- Qeyd etdiyiniz kimi xırdabuynuzlu və iribuynuzlu heyvanların sayı çoxdur. Ancaq onların müxtəlif xəstəliklərə qarşı vaksinasiya edilməsi, eləcə də onlara və ev quşlarına tam nəzarətin ilboyu həyata keçirilməsi üçün baytarlar çatışmır

- Mən nəzarətin ilboyu mütləq aparılmasını qəbul etmirəm. Çünki baytarlar hər il tədbirlər planı üzrə işləri həyata keçirirlər. Amma bununla belə baytarların işləri çox ağırdır. Çünki Azərbaycanla həmsərhəd olan Rusiya, İran, Gürcüstan və Ermənistanla bağlı ciddi problemlər yaşanır. Məsələn, Ermənistanda epizotik vəziyyətə nəzarət olmadığından, oradan hər bir yoluxucu xəstəlik ölkəmizə keçə bilər. Bunun üçün sərhədboyu vaksinasiyaların aparılması tələb olunsa da, bu, qeyri-mümkündür. İranın həmsərhəd olduğu Pakistan və Əfqanıstanda da vaksinasiya tədbirləri aparılmadığından xəstəliklər yayılıb və bu da bizim üçün təhlükəli ola bilər. Ona görə də baytarların əziyyətləri ilə bərabər məsuliyyətləri də həddən artıq çoxdur. Onu da deyim ki, Azərbaycanda dabax, vərəm, qarayara və digərləri də daxil olmaqla 11 xəstəliyə qarşı mübarizə dövlət tərəfindən maliyyələşdirilir. Heyvanın yerdə qalan mərəzlərdən müalicə xərci isə onun sahibinin üzərinə düşür. Yəni həmin şəxs öz heyvanına həkim müayinəsi, dərmanların alınması, profilaktiki tədbirlərin görülməsi və digər işlər üçün tələb olunan xərcləri ödəməlidir.

- Amma bəzi heyvan sahiblərinin maddi problemlər üzündən qeyd etdiyiniz xərcləri ödəməyə imkanları yetmir

- İki gün öncə Dünya Bankının nümayəndəsi ilə görüş zamanı öyrəndim ki, bəzi ölkələrdə heyvan saxlayan şəxslərə ilin axırında istehsal etdiyi məhsula görə dövlət kompensasiya verir. Yəni bütün baytarlıq tədbirlərinin həyata keçirilməsi təmin edilibsə və baytarın bununla bağlı razılığı, sənədi varsa, həmin şəxslərə maddi yardım verilir. Əks halda təzminatın verilməsi mümkün deyil. Amma dediyiniz məsələnin dövlətə və bizə aidiyyəti yoxdur. Qanunvericiliyə əsasən, heyvan şəxsi malı olduğu üçün onun sahibinin həmin xərcləri ödəməsi məcburidir. Müalicə də məcburi aparılmalıdır. Bəziləri deyir ki, heyvan mənimdir, vaksinasiya etdirmirəm. Ancaq belə şey ola bilməz. Çünki heyvan onun olsa da, əhali onun deyil. Həmin heyvanın özünü, yaxud onun südünü, ətini satmaq cinayətdir. Burada söhbət sağlamlığa zərbə vurmaqdan gedir. İnsanların sağlamlığına və onun qorunmasına dövlət cavabdehlik daşıyır. Bu səbəbdən də heyvan sahibi tələb olunan xərcləri mütləq çəkməlidir. Dövlətin ona təzminat ödəməsindən də söhbət gedə bilməz. Ona görə də əhaliyə məsləhət görürəm ki, baytarlıq tövsiyələrinə, heyvanların saxlanması və bəslənməsi qaydalarına riayət, baytarların dövlət nəzarəti aparmalarını təmin etsinlər.

- Ancaq bəzən heyvanların xəstə olduğunu bilə-bilə onları, yaxud kəsərək ətlərini satanlar da var. Üstəlik bayramlar ərəfəsində, daha çox da Qurban bayramı ərəfəsində paytaxta gətirilərək satılan heyvanlar da çoxdur

- Sizinlə razıyam. Bir neçə il öncə Fransada, Parisdə olarkən məni böyük bir zavoda apardılar. Orada hərəsinin çəkisi 500-700 kiloqram olan 300-400 baş heyvanın leşini mənə göstərdilər. Dedilər ki, öz əcəli ilə ölən, qocalan, xəstələnib müalicə oluna bilməyən heyvanı kəsmək yolverilməzdir. Çünki orada belə heyvanların ətlərini əhaliyə satmaq qadağandır. Amma Azərbaycanda belə şeylərə fikir verən azdır. Ən dəhşətlisi də odur ki, deyirlər heyvan gözümüzün qabağında kəsilib, deməli sağlam heyvandır, əti təmizdir, almaq olar. Bu, mentalitetimizin zərərli tərəflərindən biridir. Ümumiyyətlə, ağac altında kəsilmiş heyvanın ətini almaq və ondan qidalanmaq olmaz. Bazarlarda satılan ətlərə gəlincə, baytarlar onları diqqətlə yoxlayırlar. Əgər sağlamdırsa, məsləhətlidirsə, möhür vurulur. Alıcılara da məsləhət görürəm ki, möhürü olmayan, eləcə küçədə satılan və müayinədən keçməyən ət və ət məhsullarını almasınlar. Bayramlarda paytaxta gətirilən heyvanlar isə yerli baytarlıq idarələrində yoxlamadan keçməli və onlara sertifikat verilməlidir. Üstəlik onlar müəyyən edilmiş ərazidə satılmalı və kəsilməlidir. Ancaq heyvanların pərakəndə satışına, qeyri-müəyyən yerlərdə kəsiminə də rast gəlinir. Buna yerli icra hakimiyyəti orqanları və digər aidiyyəti qurumlar mütləq nəzarət etməlidirlər. Heyvanlara verilən sertifikatların qiymətlərini isə Tarif Şurası tənzimləyir. Yoxlama xərci 1 baş xırdabuynuzlu heyvan üçün 1,1 baş iribuynuzlu heyvan üçün isə 2 manatdır. Toplanan məbləğ sənədləşmə işlərinə və avadanlıqların alınmasına sərf olunur. Onu da deyim ki, ölkəmizdə heyvanların və heyvandarlıq müəssisələrinin qeydiyyata alınması, heyvanların nişanlanması və birkalanması üçün Avropa İttifaqına (Aİ) müraciət etdik və qurumun keçirdiyi tenderdə ona üzv olan ölkələr iştirak etdilər. Tenderin qalibi İspaniya ilə Polşa oldu. Həmin ölkələrin nümayəndələri hazırda sözügedən Tvinninq sənədləşməni həyata keçirirlər və Aİ təkcə sənədləşmə işlərinə 1 milyon avro ayırıb.

Sözügedən qeydiyyat, nişanlanma və birka məsələlərini isə dövlətimiz reallaşdırmalıdır. Sənədləşmə işləri təkcə 2 il vaxt aparacaq. Bundan sonra beynəlxalq təşkilatların nümayəndələrinin iştirakı ilə onun təqdimatı keçiriləcək. Bu proseslər tamamlandıqdan sonra yeni doğulan buzovların qeydiyyatı, nişanlanması və birkalanması heyvan sahibi tərəfindən aparılmalıdır. Qeyd etdiyim məsələlər tam həllini tapdıqdan sonra dediyiniz problemlər də çözüləcək.

- Bəzi rayonlarda baytarlıq idarələrinin normal fəaliyyəti üçün inzibati binalar yoxdur. Bu səbəbdən yerli baytarlıq idarələri icarəyə götürülmüş ofislərdə fəaliyyət göstərirlər. Bu da baytarları müəyyən problemlərlə üz-üzə qoyur. Digər tərəfdən, SSRİ dövründə kolxoz və sovxozlarda çalışan baytarlar dövlətdən maaş alır, özlərini və ailələrini təmin edə bilirdilər. Hazırda əvvəlki şərait yaradılmadığından və maddi imkansızlıq üzündən baytarlıq ixtisasına yiyələnmiş şəxslər başqa sahələrə üz tuturlar

- Bir çox baytar sahə məntəqələrinin müdirləri ofis kimi öz evlərindən istifadə edirlər. Sənədlər, dərmanlar və s. həmin evlərdə saxlanılır. Ancaq bununla belə son 3-4 il ərzində rayonlarda yerli baytarlıq idarələri üçün inzibati binalar tikilir. 20-30 baytarlıq sahə məntəqələri üçün ofislər inşa olunur. Binalarla bağlı problemlər zaman-zaman çözülür. Lakin yeni tikililərin keyfiyyətindən narazıyam. Çünki istifadəyə verilməzdən öncə onların divarları təxminən 1 metr hündürlükdə su çəkir, nəmlənir. Bu da işimizin keyfiyyətinə mənfi təsirini göstərə bilər. Sualınızın 2-ci hissəsinə gəlincə, bildirim ki, SSRİ dövründə baytarlıq ixtisasını bitirib kəndə işləməyə gedənlərə dövlət tərəfindən müəyyən imtiyazlar verilirdi. Yaşayacağı evin kirayə haqqından, kommunal xərclərdən azad edilirdi. Həm də maaş yüksək idi. Amma indi həmin imtiyazlar yoxdur. Üstəlik maaş az olduğundan bu sahədə işləmək istəyənlər azalır. İndi 150-200 manat maaş alan baytarlar heyvandarlıqla məşğul olmaqla dolanırlar. Bu gün ölkə üzrə 4 minədək baytar var və onların orta yaş həddi təxminən 55-60 yaş arasındadır. Cavan baytarlar isə demək olar yoxdur. Gəncə şəhərindəki Aqrar Universitetdə baytarlıq fakültəsi fəaliyyət göstərir. Ancaq əfsuslar olsun ki, başqa fakültələrdən ixtisara düşmüş, bal toplaya bilməyən tələbələr həmin fakültəyə göndərilir və onlar savadlı kadr kimi yetişə bilmirlər. Bu yaxınlarda Cənubi Koreyadan təklif gəldi ki, magistraturada oxumaq üçün 2 bakalavr göndərək. Amma biz belə bakalavrlar tapa bilmədik. Lakin bununla belə fakültədə baytarların yetişdirilməsi üçün hər cür şərait yaradılıb, tələbələr müasir standartlara uyğun avadanlıq, qurğu, laboratoriya və baytarlıq klinikası ilə təmin olunublar. Xarici ölkələrdə təcrübə keçən, kurs və treninqlərdə iştirak edən baytarlarımız da var.

- Uzun zamandır dövlət və özəl baytarlıqlar arasında ciddi rəqabət gedir. Dövlət baytarlığında çalışan baytarların daha yaxşı şəraitə və maddi imkana malik olan özəl baytarlığa meyllənməsi barədə fikirlər səsləndirilir

- Dövlət baytarlığı öz yerini zaman-zaman özəl baytarlığa verməlidir və sonuncu sahə inkişaf etməlidir. Dövlət baytarlığındakı baytarların sayı isə azalmalıdır. Çünki dövlət baytarlığı yalnız dövlət nəzarətini aparmalıdır. Özəl baytarlıq isə müalicə və vaksinasiya ilə məşğul olmalıdır. Xarici ölkələr bu praktikadan istifadə edirlər. Yəni heyvan sahibi baytarı çağırırsa, müalicə, vaksinasiya və digər işlərə görə xərcləri ödəməlidir. Ancaq bizdə baytar çağırılır, tələb olunan işlər görülür, əvəzində isə pul verənlər az olur. Məsələn, yumurta, toyuq və başqa şeylərlə baytarın xidmət haqqını əvəzləməyə çalışanlar var. Ona görə də dövlət baytarlığında əməkhaqları yüksək olmalıdır.

- Bəzi "bazarkom"lar, eləcə də satıcılar bazarlarda baytarlıq məntəqələrinin fəaliyyət göstərməsini istəmirlər. Hətta bazarlarda baytarların işlərinə maneçilik törədilməsinin də şahidi olmuşam

- "Baytarlıq haqqında" qanunda nəzərdə tutulub ki, mülkiyyət formasından asılı olmayaraq, bütün heyvan və heyvan mənşəli məhsulların satışı həyata keçirilən bütün müəssisələrdə dövlət baytarlıq nəzarətinin aparılması məcburidir. Həmin qanuna görə, bazarın rəhbərliyi bazarda baytarlığın fəaliyyət göstərməsinə şərait yaratmağa, baytarlıq laboratoriyası üçün otaq ayırmağa borcludur. Amma bəzi rayonlarda olan "bazarkom"lar kimlərəsə güvənib qeyd etdiyiniz problemi yaradırlar. Biz onlarla söhbət edir və onları başa salmağa çalışırıq ki, qanun Milli Məclisdə qəbul olunub, dövlət başçısı tərəfindən təsdiq edilib. Ona əməl etmək hər kəsin borcudur. Əgər "bazarkom" qanuna qarşı çıxırsa, deməli, xalqa, prezidentə və dövlətə qarşı çıxır və o, cəzalandırılmalıdır. Sumqayıt bazarının rəhbərliyi belə cəzaya məruz qaldığından bazar bağlandı. Ona görə də bazarlarda dövlət baytarlıq nəzarətinin aparılmasına maneçilik törətmək bazar rəhbərliyinə sərf etməz.

- Dövlət nəzarəti nəticəsində aşkarlanmış qanun pozuntularına görə fiziki və hüquqi şəxslər barədə hansı inzibati tədbirlər görülür?

- İnzibati Xətalar Məcəlləsinin müvafiq maddələrinə əsasən, qanunsuzluğa yol vermiş şəxslər 1500 manatadək cərimələnə bilər. Amma bu, çox az olduğundan qanun pozuntularına yol verənlər hələ də var. Ona görə də istəyirik ki, cərimələrin məbləğinin artırılması və cəzaların sərtləşdirilməsi ilə əlaqədar hökumət qarşısında məsələ qaldıraq.

- Son zamanlar bəzi rayonlarda ev quşlarının kütləvi şəkildə tələf olması faktları qeydə alınır. Səbəbləri bəlli olmasa da, bəzi hallarda ölüm halları "Quş qripi" ilə əlaqələndirilir

- Azərbaycanda ev quşları saxlayanların xoşagəlməz adətləri var. Onlar istəyirlər ki, toyuq-cücəni həyətə, bağa və digər açıq yerlərə buraxsınlar, onlar orada ot, göyərti, daha nələr yesin, harda gəldi eşələnsin. Axşam dama salınanda ya dən verməsin, ya da az versin. Yəni hər şey ucuz başa gəlsin, cücə alsın, bir az baxsın, sonra cücə öz başını dolandırsın. Amma toyuq-cücəyə qulluq etmək lazımdır. Onlar üçün dam olmalı və ora təmiz saxlanmalıdır. Ev quşları açıq yerə buraxılmamalı, suyu və dəni təmiz olmalı, yüksək keyfiyyətli yemlə təmin edilməli, lazımi dərmanları vaxtlı-vaxtında verilməli, müəyyən xəstəliklərə qarşı peyvənd olunmalıdır. Əgər bunlara əməl olunmursa, ev quşları öləcək. Başqa bir problem isə odur ki, heyvanların qocalmasını, öz əcəliylə ölməsini qəbul etməyənlər ev quşlarının tələf olmasını müxtəlif xəstəliklərlə əlaqələndirirlər. Ona görə də bu cür hay-küy qaldıranların özləri də məsuliyyət hissi dərk etsələr, daha yaxşı olar.

- İstər Ermənistanla, istərsə də neytral zona sayılan işğal olunmuş Dağlıq Qarabağla həmsərhəd ərazilərdə vəhşi heyvanlara nəzarət aparılmadığından və müəyyən tədbirlər həyata keçirilmədiyindən, onların Azərbaycana keçərək ev heyvanlarına və insanlara hücum etmələri, hətta quduzluq və digər xəstəlikləri yaymaları halları da qeydə alınır

- Haqlısınız, belə faktlar var. Təkcə sadaladığınız məkanlarda deyil, digər bölgələrdə də vəhşi heyvanlarla bağlı məlumatlar alırıq. Çünki həm ev, həm də vəhşi heyvanlara düşən ərazi çox azdır. Üstəlik, keçmiş SSRİ dövründə yırtıcıların sayı tənzimlənirdi. Həmin vaxtlarda balalı diri canavarı tutub təhvil verən ovçuya "Azərittifaq" 100 rubladək mükafat verirdi. Amma indi beynəlxalq konvensiyalara görə vəhşi heyvanları öldürməyə ixtiyarımız yoxdur. Ona görə də sayı tənzimlənməyən yırtıcılar başlı-başına buraxılıb. Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinə məktub göndərmişəm ki, Quba, Xaçmaz və digər rayonlarda tülkü, çaqqal və canavarlar vasitəsilə quduzluq xəstəliyi yayılır. Ona görə də tənzimlənmə işləri aparılmalı və sözügedən xəstə heyvanlar məhv edilməlidir. Əks halda quduzluq xəstəliyi daha da kütləviləşə bilər.

- Bəzi xarici ölkələrdə müəyyən xəstəliklərə yoluxmuş, yaxud yaralanmış ev heyvanları üzərində əməliyyat aparılır. Azərbaycanda belə bir proses gerçəkləşdirilirmi?

- Bəli. Bakıda bunun üçün özəl klinikalar fəaliyyət göstərir. Orada da UZİ-lər, rentgenlər və digər aparatlar var. Bəzi xəstəlikləri həmin aparatlar vasitəsilə müəyyənləşdirmək mümkündür. Ancaq bir məsələ var ki, müayinə və müalicə xərcləri müxtəlif qiymətə olduğundan hər kəs sözügedən klinikalara müraciət etmir. Ancaq xarici ölkələrdə belə deyil. İsveçrədən gəlmiş bir qonağımla söhbət edəndə dedi ki, saxladığı dovşan xəstələndiyi üçün onun müalicəsinə 300 avroyadək xərc çəkdi. Onu sınamaq üçün dedim ki, xəstələnmiş dovşanı öldürüb əvəzində 10 avroya yeni dovşan almaq daha sərfəli idi. Qonağım əsəbiləşdi, hay-həşir saldı ki, sən nə danışırsan, heyvanı öldürmək olmaz. 300 dollar xərc çəksə də, dovşan sağalıb və bu, onun üçün böyük sürprizdir. Çünki o həmin dovşanı öz ailə üzvü kimi qəbul edir. Ümumiyyətlə, Qərb ölkələrində heyvanlara qarşı xüsusi diqqət var. Hətta Avropa konvensiyasına görə, heyvanı incidən şəxs barədə cinayət işi qaldırıla, o həbs oluna və müəyyən məbləğdə cərimələnə bilər. Artıq Azərbaycan da həmin konvensiyaya qoşulub.

- Bir çox heyvan xəstəliklərinin mövcud olmadığı, belə fikrin ortaya atılmasının arxasında maliyyə maraqlarının durduğu söylənilir

- İki il öncə "Donuz qripi" deyilən bir xəstəliyin yaranması barədə məlumat yayıldı. Ancaq BEB bunu qəbul etmədi. Çünki donuzlar arasında belə bir mərəz qeydə alınmadı. Sonradan məlum oldu ki, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı belə bir məsələni ortaya atmaqla vaksinləri bütün dünyaya satdırmaq və qazanc götürmək məqsədi güdüb. Amma bəzi xəstəliklər həqiqətən də ciddi zərərlərlə yadda qaldı. Məsələn, təkcə "quş qripi" bütün dünyaya milyardlarla dollar məbləğində ziyan vurdu. Ona görə də beynəlxalq qurumların yaydıqları məlumatların dəqiqliyini yoxlamadan konkret addım atmırıq.

- KİV nümayəndələri ilə aranız necədir?

- Mən hər kəslə normal münasibət qurmağı bacarıram. Mənim üçün müxalifəti, yaxud iqtidarı təmsil edən jurnalistin fərqi yoxdur. Əsas məsələ həqiqəti yazmaqdır. Bu işdə qələm əhlinə yardımçı olmağa çalışıram. Amma bəzən qəzetlərdə qeyri-düzgün və dəqiqləşdirilməmiş məlumatlara da rast gəlirəm. Məsələn, Lənkərandan Bakıya gələn bir jurnalist Cəlilabadda sürü otaran 7-8 yaşlı uşaqdan bəzi qoyunların axsamasının səbəbini soruşub. Uşaq onların dabax olduğunu deyib. Bakıya gələn jurnalist də yazıb ki, Azərbaycanda dabax var. Ancaq müayinə aparılmadan, nümunə götürülmədən, analizin cavabı bəlli olmadan dabağın olması barədə konkret bir şey demək mümkün deyil. Heyvanın axsaması başqa xəstəliklərdən də mümkündür. Ümumiyyətlə, ölkəmizdə dabax olarsa, Azərbaycana böyük məhdudiyyət qoyula bilər. Ona görə də dezinformasiyaların ciddi təhlükələr yarada biləcəyini nəzərə alaraq jurnalistlərə diqqətli olmağı tövsiyə edirəm.

Təbriz Vəfalı

Həftə içi.- 2011.- 7-10 may.- S. 8-9.