Qələbə günündən qələbə gözləntisi

Mayın 9-da 4200 soydaşımız şahidi olduğu zəfər gününü bir daha qeyd edəcək

1941-1945-ci illəri əhatə edən və tarixə Böyük Vətən müharibəsi adı ilə daxil olan bu müharibə Azərbaycan xalqından da yan keçməyib. Keçmiş sovet respublikalarından biri kimi Azərbaycan bu müharibədə həm igid övladları, həm də nefti ilə iştirak edib. Müharibənin elə ilk günlərindən Azərbaycan oğullarının qəhrəmanlığı haqqında xəbərlər xalqımızda qələbəyə böyük inam yaradırdı və elə bu inamın nəticəsində Azərbaycan da daxil olmaqla bütün Sovetlər Birliyi qələbənin sevincini yaşadı.

Elə indi də bu günü zəhmətinin sevinci kimi qeyd edənlər var və nə yaxşı ki, o insanlar hələ də yaşayırlar. Amma reallıq odur ki, ildən-ilə Qələbə gününü qalibiyyət sevinci ilə qeyd edən sözün əsl mənasında qəhrəmanların sırası seyrəlir. Hazırda onların sayı o qədər də çox deyil - təxminən 4200 nəfər.

Faşizm üzərində qələbənin təmin edilməsində Azərbaycan xalqının nümayiş etdirdiyi əzm və fədakarlıqdan indi də ürəkdolusu danışılır. Minlərlə insan itkisinin olmasına baxmayaraq, azərbaycanlılar böyük ruh yüksəkliyi ilə döyüşüblər. Rəsmi statistikaya görə, 1941-1945-ci illər müharibəsində Azərbaycanın 640 mindən artıq oğul və qızı döyüşüb, onlardan 350 mini qəhrəmanlıqla həlak olub. 130 soydaşımız Sovet İttifaqı Qəhrəmanı kimi ən yüksək ada layiq görülüb. Neçə-neçə soydaşıız isə müxtəlif orden və medallarla təltif olunublar. Azərbaycanlı çağırışçı və könüllülərdən komplektləşdirilmiş 77-ci, 223-cü, 336-cı, 402-ci və 416-cı milli atıcı diviziyalar döyüşlərdə misilsiz igidlik və şücaət nümunələri göstəriblər.

Birdəfəlik maddi yardımın çatdırılmasına başlanılıb

Azərbaycanda bütün dövrlərdə Böyük Vətən müharibəsi iştirakçılarına xüsusi diqqət və qayğı olub. Mərhum prezident Heydər Əliyevin hakimiyyəti dövründə müharibə iştirakçılarının sosial vəziyyətlərini yaxşılaşdırmaq haqqında verdiyi sərəncamlar isə onlara olan diqqət və qayğısının ən bariz nümunəsi idi. Bu ənənə indi də davam etməkdədir və ildən-ilə veteran insanlara olan qayğı artırılır. Bir neçə gün öncə isə ölkə başçısı 1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsi iştirakçılarına, həlak olmuş və ya sonralar vəfat etmiş döyüşçülərin dul arvadlarına, arxa cəbhədə fədakar əməyinə görə orden və medallarla təltif edilmiş şəxslərə birdəfəlik maddi yardım verilməsi barədə sərəncam imzalayıb. Belə ki, Böyük Vətən müharibəsində Qələbənin 66-cı ildönümü ilə əlaqədar Böyük Vətən müharibəsi iştirakçılarına 500 manat məbləğində, Böyük Vətən müharibəsində həlak olmuş və ya sonralar vəfat etmiş döyüşçülərin dul arvadlarına, həmin dövrdə arxa cəbhədə fədakar əməyinə görə orden və medallarla təltif edilmiş şəxslərə, İkinci Dünya müharibəsi illərində döyüşən cəbhələrin arxa hüdudları, yaxud döyüşən donanmaların əməliyyat zonaları daxilində ordunun və donanmanın mənafeyi üçün tapşırıqları yerinə yetirmiş xüsusi birləşmələrin işçilərinə, Böyük Vətən müharibəsi dövründə Leninqrad şəhərinin müdafiəsinə görə müvafiq medal və döş nişanı ilə təltif edilmiş şəxslərə, habelə Leninqrad şəhərinin mühasirəsinin iştirakçılarına 200 manat məbləğində birdəfəlik maddi yardım veriləcək. Bu məqsədlə 2011-ci il dövlət büdcəsində nəzərdə tutulmuş Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ehtiyat fondundan 8,7 milyon manat məbləğində vəsait ayrılıb.

Qəhrəmanların qalibiyyət formulu

Qələbə günündən bizləri 66 illik zaman ayırsa da, müharibə iştirakçıları bu günü hər il eyni sevinc, coşqu ilə qarşılayırlar. Ölüm təhlükəsindən çəkinmədən kişilərlə birlikdə düşmənlə vuruşmağa başlayan qəhrəman qadınlardan biri də Dürrə Məmmədova olub. 1940-cı ildə Bakı Əczaçılıq Texnikumunu bitirən D.Məmmədova doğma şəhəri Şəkidə 85 saylı aptekə müdir təyin olunur. 1941-ci il iyunun 22-də Böyük Vətən müharibəsi başlayanda 17 yaşlı gənc ilk könüllülər sırasında cəbhəyə yollanır. O, müharibənin ən "qaynar nöqtə"sində əsl kişilik, cəsarət və iradə nümayiş etdirərək yüzlərlə yaralını ölümün pəncəsindən xilas edir, döyüşün ən qaynar nöqtələrindən yaralıları çıxararaq onlara tibbi yardım göstərirdi.

Müharibənin ilk günlərində Qara dəniz Donanmasındakı 227 saylı ekspedisiya şöbəsinin sanitar anbarına rəis təyin olunan bu cəsur qız qorxu bilmədən, təhlükəyə sinə gərərək mərdliklə, cəsarətlə hərbi gəmilərdəki və hərbi hissələrdəki döyüşçüləri tibbi komplektlərlə və kimyəvi silah əleyhinə bağlamalarla təmin edib. O, qarşıya qoyulan vəzifəni yerinə yetirməklə yanaşı, komsomol komitəsinin katibi kimi də çalışıb. Alman-faşist işğalçıları ilə mübarizədə göstərdiyi nümunəvi xidmətlərinə görə, 45 saylı Hərbi-Dəniz Hospitalının rəisi, tibb xidməti polkovnik-leytenantı Parfençik və Qafqaz müdafiə rayonunun komandanı, kontr-admiral Markov Dürrə Məmmədovanı "Qırmızı ulduz" ordeni ilə təltif edib. Dəfələrlə ölümlə üz-üzə dayanan Dürrə xanımın işlədiyi sanitar anbarının qapısı yaxınlığına 1000 kiloqramlıq bir mərmi düşür və xoşbəxt təsadüf nəticəsində partlamır, lakin dağılan qapı-pəncərələrin təsiri altında işçiləri, o cümlədən Dürrə xanımı müxtəlif istiqamətlərə atır.

D.Məmmədova hərbi xidmətini 1948-ci ilədək Hərbi-Dəniz Donanmasının hospitalında davam etdirir. Silahlı qüvvələr sırasından tərxis olunandan sonra o, təhsilini təkmilləşdirmək üçün Leninqrad (indiki Sankt-Peterburq) şəhərində qalır. Həyat yoldaşının xidməti işi ilə əlaqədar 1951-ci ildən 1961-ci ilədək Primorsk vilayətində və Çin Xalq Respublikasının Port-Artur şəhərində çalışıb. 1961-ci ildə Bakıya qayıdan Dürrə xanım 329 saylı aptekdə 40 ildən çox reseptçi-nəzarətçi vəzifəsində işləyir. Cəbhə bölgəsində göstərdiyi rəşadətə görə onun sinəsini müxtəlif orden və medallar bəzəyir.

Arxa cəbhədə fəaliyyətini davam etdirən müharibə veteranı 18 il ərzində Bakı şəhəri Xalq Deputatları Sovetinin deputatı, iki dəfə Sovet Müharibə Veteranları Komitəsinin plenumuna üzv olub. 1995-2000-ci illərdə Moskvada Qızıl Meydanda keçirilən Qələbə Paradlarında iştirak edib. Azərbaycan qadınlarının I Qurultayının, dünya azərbaycanlılarının Bakıda keçirilən qurultayının nümayəndəsi olub. 40 ildən artıqdır ki, Bakı şəhəri Müharibə Veteranları Komitəsinin sədr müavini, Azərbaycan Respublikası Müharibə Veteranları Şurası Rəyasət Heyətinin üzvüdür. O tez-tez respublikanın müxtəlif bölgələrinə gedir, məktəblərdə, hərbi hissələrdə və hərbi gəmilərdə gənclərlə görüşür, radio və televiziyada yaddaqalan çıxışlar edir. Dəfələrlə Qarabağ cəbhəsində - ön xətdə olub. Azərbaycan jurnalı onu 1998-ci ilin qadını kimi şərəfli ada layiq görüb. Müharibədən sonrakı fəaliyyəti də yüksək qiymətləndirilib, bir sıra fəxri fərmanlara və döş nişanlarına layiq görülüb.

Heydər Əliyevin onun haqqında dediyi sözləri isə o tez-tez xatırlayır. Mərhum prezident onun cavan qalmasına və səliqəsinə işarə edərək deyib: "Mən səni artıq 30 ildir ki, tanıyıram. Bu müddət ərzində sən heç dəyişməmisən. 30 il əvvəl də elə belə idin". Qələbə çalmağın əsas yolunu arxa cəbhə ilə ön cəbhənin həmrəyliyində görür Dürrə xanım. Ən böyük arzusu isə torpaqlarımızın qan tökülmədən işğaldan azad olunmasıdır.

"Hər yerdə vətənpərvərlik hökm sürməlidir"

Qarabağ, Əfqanıstan müharibəsi iştirakçısı, Bakı Veteranlar Şurasının məsul işçisi - Bəhram Şeydayev də deyir ki, İkinci Cahan savaşında Azərbaycan xalqının göstərdiyi fədakarlıq indiki nəslə örnəkdir: "Çünki bu qələbə tarixi qələbədir. Bu gün erməni qəsbkarları tərəfindən işğal olunmuş torpaqlarımızın azad olunması üçün vətənpərvər gənclərə böyük ehtiyac var. Ona görə də hər kəs üzərinə düşən məsuliyyəti dərindən dərk etməli və gələcək nəslin sağlam ruhda böyüməsində öz əməyini əsirgəməməlidir. Hazırda müharibə şəraitində olan Azərbaycanın indiki gənc nəsli də ata-babaları kimi düşmənə qarşı amansız olmalı, torpaqlarımızın işğaldan qurtulması üçün əllərindən gələni əsirgəməməlidirlər. Yalnız bu yolla torpaqlarımızı alman faşistlərindən qat-qat qəddar olan erməni işğalçılarından xilas edib ərazi bütövlüyümüzü təmin edə bilərik. Hər yerdə, hər sahədə vətənpərvərlik hökm sürməlidir".

Naibə

Həftə içi.- 2011.- 7-10 may.- S. 10.