İzmir, bir dəniz mirvarisi...

Bakıya bənzəyən ikinci məkan

İzmirə gedəndə doğrusu bu şəhərin necə olmasını gözümün önündə canlandırmaq istədim. Amma ha çalışdımsa, istədiyim mənzərəni təsəvvürümə gətirə bilmədim. Bunu "Jurnalistlər Ekstremal Şəraitdə" İçtimai Birliyin sədri Firuzə Əsədullayeva deyəndə isə mənim bu səfəri nə qədər həvəslə gözlədiyimi bilib gülümsədi. Bakıdan "Alper" Turizmə məxsus avtobusla mən və bir qrup jurnalist yola düzəldik.

Gürcüstanı keçməklə Batumidən Türkiyəyə qədəm qoyduq və Trabzondan da Ankaraya gəldik. Yəni Türkiyənin paytaxtına yollandıq. Jurnalist həmkarlarım Aynurun və Günelin zarafatları yolu necə qət etdiyimizi bizə unutdurdu. Doğrudan da uzaq səfərlərdə insanları tanımaq daha maraqlı olurmuş. Ankaradan İzmirə isə 7-8 saatlıq yoldur. İzmirdə olmasam da, oradakı dostlarımın məni səbirsizliklə gözlədiklərinə şübhəm yox idi. İstər yaşca məndən böyük olan dəyərli siyasi araşdırmaçı Orxan Aybər, eyni zamanda da böyük qardaş münasibəti gördüyüm Əhməd Bəydilli doğrudan da əsl türk qonaqpərvərliyi nümayiş etdirdilər. Bizi İzmirdə Camal Məmmədxanoğlu qarşıladı və ilk olaraq onun ofisinə yollandıq. İzmirdə də avtomaşınların sayı demək olar ki, minlərlədir.

Yollarda bizdəki kimi "propka"ları hər bir küçədə görmək olar. Amma şəhərdə körpülərin və yolayrıcı keçidlərin bolluğu bu "propka"ların tez bir zamanda aradan qalxmasına yardımçı ola bilir. Ofisdə isə Əhməd Obalı və tanımadığımız bir neçə soydaşımız vardı. Bir stəkan çaya qonaq olduqdan sonra bizim üçün nəzərdə tutulan "Yaman" otelə getdik. Otel şəhərin mərkəzində 3 ulduzlu olmasına baxmayaraq, əsl 5 ulduzluya dəyərdi. İzmiri yuxarıda dediyim kimi, səbirsizliklə görmək istəyirdim. Amma bir o qədər də təəccüblənmədim. Çünki elə bil heç Bakıdan çıxmamışam. Sadəcə olaraq, dənizkənarı bulvarı Bakı bulvarından 10 dəfə böyük olması ilə fərqlənə bilərdi İzmir. Amma İzmirdə inkişaf etmiş dəniz daşımacılığı, su yolu ilə bura gələn turistlərin çoxluğu bu şəhərin Bakı olmadığını mənə xatırladırdı. Amma bir çox yerdə "can", "Baycan" adlarına rast gəlmək olardı. Yəni Azərbaycanın "baycanı" və "canı"nı hər yerdə görmək olurdu. Həmkarlarımla İzmiri demək olar ki, doyunca gəzdik. Şəhərin gündüzlər olduğu kimi, gecə həyatı da maraqlıdı. Hər tərəfdə musiqi sədaları. İnsanların qayğıdan, problemlərdən uzaq istirahəti, canlı musiqi demək olaraq ki, bir ahənglik yaradırdı. İzmirin ən məşhur ünvanlarından biri Kıbrıs şəhidləri güşəsi idi. Bu küçənin başında Gül şirniyyat evi o qədər məşhurdur ki, hər kəs görüş təyin edəndə bu ünvandan istifadə edir.

Quşadası və Əhmədbəyli kəndi

İki gün İzmirdə qaldıqdan sonra dostum Əhməd Bəydilli mənimlə birlikdə İzmirdə olan dostlarımı Quşadasına gəzməyə götürdü. Amma Quşadasına getmədən öncə Əhməd bəyin Əhmədbəyli kəndindəki bağ evinə yollandıq. Burada səhər yeməyini yüksək səviyyədə yedikdən sonra isə, yolumuza davam etdik. Əhməd bəyin bu kənddəki evi ikimərtəbəli xudmani bir ev idi. Amma bu kənddə gördüyüm səliqə-sahman bizim Bakının ən məşhur bağlarında belə yoxdu. Bu dənizkənarı kənddə bircə belə daş hasara rast gəlmədim. Hər kəs öz qonşusunu görmək imkanına malik idi. Bağlardakı naringi (mandarin) ağacları elə səliqə ilə əkilmiş, sanki cənnəti xatırladırdı. Aynur, Günel, Firuzə xanım və Əhməd bəy səhər yeməyini birlikdə hazırlayıb süfrəyə gətirdilər. İnanın bu gözəl, təmiz havada qəhvəaltı etməyin başqa bir ləzzəti var idi. Türklər demiş, əllərinə sağlıq.

Efes (EPHESUS) xarabalığı hələ də öz tarixi rolunda

Demək olar ki, İzmirə gələn turistlərin 99 faizi bu tarixi şəhəri görmədən İzmirdən ayrılmırlar. Əslində, böyük bir tarixə şahidlik etmiş Efesin günümüzə belə gəlib çatmasında, 6 yüz il cahana ağalıq edən Osmanlı İmperiyası və onun indiki varisi, müasir Türkiyə Cümhuriyyətinə dünya minnətdar olmalıdır. Sadəcə olaraq, tarixi özündə yaşadan memarlıq abidələri haqqında sizlərə bəlkə də bu fotolar hər şeyi açıb söylədi.

"Məryəm ana" kilsəsi

Efes xarabalığını ziyarət edən xristian turistlər təqribən bu tarixi məkandan 1-2 km yuxarıda dağların qoynunda, ən füsünkar yerdə yerləşən "Məryəm ana" kilsəsini ziyarət etməkdən yorulmurdular. Buranı ziyarət edən xristianlar Həcc ziyarətini yerinə yetirirmiş kimi sayılırlar. Burada xristian aləminə məxsus bütün millətlərin nümayəndələrini görmək olar. Deyilənə görə, İsa peyğəmbərin çarmıxa çəkilişindən sonra Həzrəti Məryəm də bura pənah gətirmiş və dünyasını da burada dəyişmişdi. Biz də bu müqəddəs yeri ziyarət etdik və arzularımızın çin olması üçün dualar oxuduq, şam yandırdıq.

Quşadası, quş iliyi, can dərmanı

Demək olar ki, Antalya, Bəbək və digər istirahət məkanları kimi Quşadası da Türkiyənin göz bəbəyidir. Bu cənnətməkan adanın havası, rüzgarı lap xəstəyə də şəfa verər. Ona görə simərlikdə əcnəbi turistlər öz keyflərində idilər. İzmirin, bütövlükdə Türkiyənin hər hansı məkanına ayaq bassan, orada bir tarix yatır. Mənim üçün isə bu tarixi yaxından görmək ən ülvü arzulardan biri idi. Çox istərdim ki, bizim də tarixi məkanlarımızda məhz buradakı kimi turistlərin sayı durmadan artsın. Minlərlə turistin ölkəmizə gəlişi iqtisadiyyatımızın inkişafında müsbət rol oynamış olardı.

Nahid Canbaxışlı

Həftə içi.- 2011.- 14-16 may.- S. 13.