Hamının ali məktəbə sənəd verməsi vacib deyil

Almaz Həsrət: "Müəllimlik peşəsi heç zaman nüfuzdan düşə bilməz..."

Vətənimizə ali diplomlular ordusu yox, həqiqi biliyi və müasir dünyagörüşü olan vətənpərvər vətəndaşlar lazımdır...

Hamıya məlum olduğu kimi, artıq ölkədə fəaliyyət göstərən orta ümumtəhsil məktəbləri ayın 31-də keçiriləcək "Son zəng" gününə hazırlaşır. Eyni zamanda, bir neçə həftədən sonra 9-11-ci sinif şagirdləri attestat almaq üçün mərkəzləşdirilmiş qaydada test üsulu ilə imtahan verəcəklər. Bundan başqa, abituriyentlərin səbirsizliklə gözlədikləri qəbul imtahanlarına da bir neçə ay qalıb. Bu və digər məsələlər barədə respublikanın əməkdar müəllimi və 204 saylı orta məktəbdə biologiya fənnini tədris edən Almaz Həsrət ilə söhbətləşdik...

- Almaz xanım, artıq qəbul imtahanlarına bir neçə ay qalıb. Bir pedaqoq olaraq, abituriyentlərə nə məsləhət vermək istərdiniz?

- Artıq Azərbaycanın bütün orta məktəblərinin son tədris ayıdır və məzunlarımızın səbirsizliklə gözlədikləri "Son zəng" yaxınlaşır. Son zəng həyatda bir dəfə olan və bütün ömür boyu xoş duyğularla xatırlanan hadisələrdəndir. Bütün məzunlarımıza bu xoş günlərinin xoş xatirələrlə yadda qalmalarını arzu edirəm. Ancaq mən üzümü məzunlarımıza və valideynlərimizə tutub bəzi fikirlərimi bildirmək istərdim. Əvvəla bütün məzunlarımızın savadlı olması və dünyagörüşlü olması təbii ki, çox önəmli və lazımlı bir şərtdir. Amma hamısının da mütləq ali təhsil ocaqlarına sənəd vermələrini isə çox da mühüm bir amil kimi saymazdım. Çünki ali təhsil ocaqlarına qəbul olunanların içərisində mən yalnız qarşısında həqiqətən də elmi biliklərini davam etdirmək istəyən abituriyentlərin olmasını istərdim. Kütləvi olaraq abituriyentlərin hamısının qəbul imtahanlarına qoşulması və sonda da məktəblərin müvəffəqiyyət və keyfiyyət faizinin aşağı düşməsi elə bunun nəticəsidir. Gərək yalnız özündə tam inamı olan və həqiqətən də ali təhsil almaq istəyənlər sənədlərini hazırlayıb qəbul imtahanına getsinlər. Bu mənim şəxsi fikrimdir. Ola bilsin ki, mənim bu fikirlərimlə kimlərsə razılaşmasın. Amma fikrimcə, vətənimizə sayı çox olan ali diplomlular ordusu yox, həqiqi biliyi və müasir dünyagörüşü olan vətənpərvər vətəndaşlar lazımdır. Mən o qədər "diplomlu" ali məktəb məzunları görmüşəm ki, onların savadı orta məktəblinin savadından qat-qat aşağıdır. Ali təhsilini almaq istəyən abituriyentlərə isə uğurlar arzulayıram. İstərdim ki, onlar ali məktəbləri yüksək qiymətlərlə bitirib, Azərbaycan təhsilini hər yerdə, evində, məhəllədə, dost-tanışlarının yanında, xaricdə və s. layiqincə təmsil edə bilsinlər.

- Şagirdləriniz daha çox nədən şikayətlənirdilər?

- Maraqlı sualdır... Mən şagirdlərlə işləyərkən onlar bir dərsin 45 dəqiqə olduğundan şikayətlənirlər. Dərsin dəqiqəsinin artırılmasını istəyirlər. Çünki dərsimiz o qədər maraqlı keçir ki, onun tez bitməsini istəmirlər. Mən bildiyiniz kimi, repetitorluqla məşğul olmuram. Çünki zənnimcə, müəllim şagirdlərə lazımi biliklərini yalnız dərs zamanı çatdırmalıdır. Əsl müəllim bunun öhdəsindən ustalıqla gələ bilər. Müxtəlif metod və üsullardan istifadə etməklə bunu həll etmək olar. Əksər repetitor məktəbdə bir 45 dəqidəqə dərslərini keçməkdənsə, evdə hazırlığa daha çox üstünlük verirlər. Bu da şagirdlərin dərsə marağını azaldan səbəblərdən biridir. Repetitorlar evdə məşğul olduqları şagirdlərə sərf etdikləri həvəsi, məktəbdə parta arxasında əyləşən şagirdlərə də eynilə sərf etsələr, onda heç bir problem olmaz. Məktəb şagirdlərimizin ən sevimli maraq dünyasının bir hissəsinə çevrilə bilər.

- Bir sıra ekspert hesab edir ki, orta məktəb proqramları, qəbul imtahanı zamanı düşən sualları əhatə etmir. Bəs siz nə düşünürsünüz?

- Bildiyiniz kimi, qəbul imtahanlarının sualları mütləq orta məktəb proqramına tam uyğun olmalıdır. Çünki orta məktəb proqramı dövlət tərəfindən təsdiqlənmiş bir proqramdır və qəbul imtahanlarının testləri də məhz dövlət proqramına tam uyğun olaraq tərtib olunmalıdır. Qəbul imtahanı zamanı sualların orta məktəb dərsliyi ilə uyğunsuzluğu o zaman yaranır ki, sualları hazırlayanlar, 15-20 ilin dərsliyində olan məlumatlara istinad edirlər. Bu da yeni dərsliklərdə olmadığı halda suallarla məktəb dərsliyində uyğunsuzluğa gətirib çıxarır. Ona görə də sualların Təhsil Nazirliyinin ən son təsdiq etdiyi orta məktəb dərsliklərinin materiallarına əsasən hazırlanması vacibdir. Bu yanaşmaya düzgün münasibət olsa, o zaman bütün uyğunsuzluqlar aradan qalxacaq.

- Müəllimlik sənəti son illər xeyli reytinq itirib. Sizcə bunun səbəbi nədir?

- Mən bu ifadə ilə tam razı deyiləm. Müəllimlik peşəsi heç zaman nüfuzdan düşməyib, düşə də bilməz. Yalnız bu adı öz üzərində daşıya bilməyənlər var ki, onlara bu ifadə yaxın ola bilər. Mən həmişə müəllimliyim ilə qürur duyur və fəxr edirəm. Bəzi müəllimlərin müasir zamanla ayaqlaşa bilməməsi bu fikrin yaranmasına səbəb olub. Sevindirici haldır ki, ölkəmizdə İnformasiya Kommunikasiya Texnologiyaları sürətlə inkişaf edir. Kompyuter, internet müasir dövrün ən böyük nailiyyətidir. Əvvəllər bir məlumatı bir neçə saata axtarıb tapırdıqsa, indi internet vasitəsi ilə istədiyimiz məlumatı bir neçə saniyəyə əldə edə bilərik. Müasir uşaq və gənclər də bu nailiyyətlərdən get-gedə daha çox faydalanırlar. Amma təəssüf ki, bəzi müəllimlər yeniliklərlə ayaqlaşmaq istəmir və ənənəvi tədris üsullarına üstünlük vermək istəyirlər . Onlar interneti qara səhifə kimi görürlər. Elə müəllimin nüfuzunun aşağı düşməsinin səbəbini də məhz azlıq təşkil edən həmin müəllimlərin müasir dövrə uyğun inkişaf etmək istəməmələri ilə izah edərdim. Ancaq bu sözləri bütün müəllimlərə şamil etmək düzgün olmazdı. Müasir zamanla ayaqlaşan müəllimlərimiz də var.

- Bir neçə gün əvvəl, şəxsi saytlarınız sırasına daha bir sayt, www.biologiya.org saytı əlavə edildi. Bu haqda məlumat verməyinizi istərdik...

- İstifadəyə verilmiş bloqda orta məktəb səviyyəsində biologiya fənninə aid proqramlar, kurrikulum layihəsi, terminlər, sahə alimləri, kitabxana, videodərslər və başqa gərəkli bilgilər toplanıb. Saytın ziyarətçiləri burada həm də Azərbaycanın zoocoğrafi xəritəsi, Təhsil Nazirliyi, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi, Kurrikulum Portalı, Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsi, Təhsil Portalı, Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyasının biologiya fənni üzrə videomühazirələrindən ibarət YouTube kanalına və ölkə prezidentinin məktəblilər üçün internet resursuna birbaşa keçidlərlə də yaxından tanış ola bilərlər. Daha bir maraqlı məqam da ondan ibarətdir ki, bloqun ziyarətçiləri burada orta məktəbdə biologiya fənni ilə bağlı sorğuya qatılaraq öz fikirlərini ifadə edə bilərlər. Fürsətdən istifadə edib, sizin qəzet vasitəsilə bu bloqun işinin təşkilində marağı olan şagirdləri, müəllimləri, valideynləri və elm adamlarını işbirliyinə dəvət edirəm. Onların bu yöndə təkliflərini dinləməkdən məmnun olardıq.

Cəfər Mənsimi

Həftə içi.- 2011.- 27 may.- S. 7.