2010-cu il Azərbaycan üçün uğurlu olub

Bu ildə də sürətli iqtisadi və sosial inkişaf gözlənilir

Azərbaycanın bölgədə güclü iqtisadiyyata və sürətli inkişafa malik olması prezident İlham Əliyevin sədri ilə Nazirlər Kabinetinin 2010-cu ilin sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və 2011-ci ildə qarşıda duran vəzifələrə həsr olunmuş iclasda səsləndirilən rəqəmlər və fikirlərlə bir daha təsdiqləndi. Dövlət başçısının çıxışında da bildirilib ki, 2010-cu il iqtisadi böhran ili olmasına baxmayaraq, Azərbaycan iqtisadiyyatı uğurla inkişaf edib, aparılan islahatlar və düzgün iqtisadi siyasət öz nəticəsini verib. Qarşıda duran bütün vəzifələr icra edilib, sosial proqramlar həyata keçirilib, çoxşaxəli iqtisadiyyatın formalaşdırılması istiqamətində ardıcıl tədbirlər görülüb. Azərbaycan iqtisadiyyatı 5 faiz artıb, makroiqtisadi vəziyyət sabit qalıb. İnflyasiya 5,7 faiz təşkil edib, əhalinin pul gəlirləri 12,3 faiz artıb, gəlirlər inflyasiyanı iki dəfədən çox üstələyib. Yoxsulluq səviyyəsi 11.2 faizdən 9,1 faizə düşüb, ümumilikdə son 7 ildə 4-5 dəfə azalıb. Ölkə iqtisadiyyatına 15,5 milyard dollar vəsait qoyulub, daxili investisiyalar xarici investisiyaları üstələyib. İnvestisiyaların 9,3 milyardı qeyri-neft sektoruna yönəldilib. 2010-cu ildə Azərbaycanın valyuta ehtiyatları artıb və 29,4 milyard dollara çatıb.

Əslində bu rəqəmlər ilk baxışda sadə görünsə də, uğurla həyata keçirilən iqtisadi siyasətin nəticəsidir. 2010-cu ildə Avropvnın bir sıra güclü iqtisadiyyata malik dövlətində yaşanan dərin böhranlar bütün Avropanı çalxalasa da, Azərbaycan yürüdülən müdrik iqtisadi siyasətin nəticəsində bütün bu mənfi hallardan sığortalandı.

Keçən il əhalinin sosial rifahının yüksəldilməsi də prioritet vəzifələrdən biri olub, bu sahədə inamlı irəliləyiş müşahidə edilib. Minimum əməkhaqqı və pensiyanın baza hissəsi 75 manatdan 85 manata qaldırılıb, 550 min nəfərə ünvanlı sosial yardım verilib. Sosial infrastrukturun yaradılması sahəsində böyük işlər görülüb, 40-dan çox tibb müəssisəsi, 70-dən çox məktəb tikilib və ya təmir edilib, 5 olimpiya mərkəzi istifadəyə verilib. 70 mindən çox iş yeri açılıb, onlardan 53 mini daimi iş yeridir.

Bütün həyata keçirilən bu tədbirlər 2010-cu ildə əhalinin sosial rifah səviyyəsinin daha da yüksəldilməsinin prioritet məsələ olduğunu bir daha təsdiqləyir.

Ölkənin əsas gəlirlərinin neft-qaz sektorundan əldə edilməsi bu sahəyə də xüsusi diqqətin yönəldilməsini tələb edir. Dövlət başçısının çıxışından da göründüyü kimi, Azərbaycan energetika sahəsində keçən il də bir çox uğurlara imza atıb. Neft-qaz sektorunda bütün planlar yerinə yetirilib, 51 milyon ton neft, 27 milyard kubmetr qaz hasil edilib. "Ümid" yatağı ölkənin qaz potensialını gücləndirib, Azərbaycanın təsdiq edilmiş qaz ehtiyatları 2,2 trilyon kubmetrə çatıb.

Keçən il həm də "Ekologiya ili" elan olunmasıyla yadda qaldı. "Ekologiya ili" çərçivəsində dövlət tərəfindən böyük işlər görülüb, əhali bu təşəbbüsə qoşulub, 6 milyondan artıq ağac əkilib. Çaylar boyunca yerləşən kəndlərdə təmizləyici qurğuların istifadəyə verilməsi nəticəsində 300 min Azərbaycan vətəndaşı Dünya Səhiyyə Təşkilatının standartlarına uyğun içməli su ilə təmin edilib. Oğuz - Qəbələ - Bakı su kəmərinin istismara verilməsi nəticəsində Bakının təmiz, keyfiyyətli içməli su ilə təmin olunması üçün əlavə böyük imkanlar yaranıb.

Keçən il həm də Kür və Araz çaylarının daşması nəticəsində Azərbaycanda təbii fəlakətlər yaşandı. Lakin Azərbaycan təbiətin sınaqlarından uğurla çıxıb. Kür və Araz çaylarının daşması nəticəsində 70 min hektardan çox ərazini su basıb, minlərcə ev uçub, yararsız vəziyyətə düşüb. Azərbaycan heç bir dövlətdən yardım almayıb, həyata keçirilən operativ və çevik tədbirlər nəticəsində insan itkisinə yol verilməyib, bütün insanlar vaxtında təhlükəsiz yerlərə köçürülüb, onların müvəqqəti məskunlaşdığı yerlərdə bütün şərait yaradılıb. Təbii fəlakətdən əziyyət çəkmiş insanlara kompensasiyalar verilmiş, 3 mindən artıq ev təmir edilib, 1500 ev yenidən tikilib, 700-800 evin tikintisi davam edir.

Keçən il Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli ilə bağlı aparılan danışıqlarla əlaqədar beynəlxalq mövqeləri də güclənib. Dövlət başçısının çıxışında da vurğulandığı kimi, Ermənistan - Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həll olunmamasının əsas səbəbi Ermənistanın qeyri-konstruktiv mövqeyi, onun danışıqları pozmaq istəyidir. Ermənistan işğal olunmuş torpaqları azad etmək istəmir, Dağlıq Qarabağın statusu ilə bağlı onlara xeyir gətirən şərtlər əldə etməyə cəhd göstərir. Dağlıq Qarabağ əzəli Azərbaycan torpağıdır, beynəlxalq birlik tərəfindən Azərbaycan torpağı kimi tanınır. Azərbaycan dövləti heç vaxt imkan verməz ki, ikinci erməni dövləti yenə də Azərbaycanın tarixi torpaqlarında yaradılsın. Ermənistan öz işğalçı qüvvələrini zəbt edilmiş torpaqlardan çıxardıqdan sonra sülh yarana bilər. Azərbaycanı Ermənistanla müqayisə etmək mümkün deyil. Azərbaycan inkişaf edən, müasir, güclü, zəngin ölkədir. Ermənistan isə tənəzzülə uğrayan, kasıb, xarici yardımdan asılı ölkədir: "Ermənistandan fərqli olaraq Azərbaycanın müstəqilliyi tamdır. Müstəqil siyasət aparmaq üçün bizdə iqtisadi, siyasi imkanlar, güclü iradə var".

Azərbaycan ordu quruculuğuna böyük diqqət göstərir. Son illərdə ordu quruculuğuna ayrılan vəsait artır, yeni müasir silahlar, texnika alınır. Azərbaycanda istehsal olunan 500 növə qədər məhsul həm ordumuza xidmət edir, həm də xarici bazarlara çıxarılır. 2011-ci ildə müdafiə xərcləri 3,1 milyard dollar təşkil edərək Ermənistanın dövlət büdcəsindən çox olub. Azərbaycanın güclü ordusu Ermənistan - Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli üçün öz sözünü deməlidir və vaxt gələndə deyəcək.

Azərbaycan prezidentinin çıxışında 2011-ci ildə qarşıda duran vəzifələr də konkret olaraq göstərildi. İ.Əliyevin bu çıxışında gələn il üçün aparılacaq sosial və iqtisadi siyasətin konturları açıq şəkildə göstərilib. Dövlət başçısının da vurğuladığı kimi, 2011-ci il üçün dövlət büdcəsinin xərcləri 16 milyard dollar, icmal büdcə isə 19 milyard dollar təşkil edir.

Makroiqtisadi sabitlik qorunmalı, inflyasiya birrəqəmli olmalıdır. İstehlak bazarına nəzarət gücləndirilməlidir. Qiymətlərin süni şəkildə şişirdilməsinə yol verilməməli, azad rəqabət təmin edilməli, inhisarçılıq meyillərinin qarşısı alınmalıdır. Lazımsız yoxlamalara son qoyulmalı, sahibkarlığın inkişafını əngəlləyən süni amillər aradan qaldırılmalıdır. Bürokratik əngəllər aradan qaldırılmalı, rüşvətxorluğa və korrupsiyaya qarşı mübarizə daha ciddi aparılmalı, ictimai nəzarət gücləndirilməlidir. Vergilər bazası genişləndirməli, vergilərdən yayınma halları ilə mübarizə gücləndirilməlidir. Vergilər Nazirliyi və digər qurumlar tərəfindən yığılan vəsait cari xərclərin bağlanması üçün kifayət etməli, Neft Fondundan transfertlər yalnız investisiya layihələrinə sərf olunmalıdır. Kənd təsərrüfatının inkişafını stimullaşdırmaq üçün əlavə tədbirlər görülməli, subsidiyaların verilməsi davam etdirilməlidir. Sahibkarlara yeni imkanlar yaradılmalı, kreditlər ayrılmalıdır. Yerli icra orqanları onları dəstəkləməlidir. Azərbaycanda ərzaq məhsullarının istehsalı artırılmalı, idxaldan asılılıq minimuma yendirilməlidir. Taxıl istehsalının artırılması üçün əlavə tədbirlər görülməlidir. 2011-ci ildə 2009-cu ilin səviyyəsi əldə olunmalıdır: "İnvestisiya yönümlü siyasətimiz, infrastruktur layihələrin həyata keçirilməsi davam etdiriləcək. Görüləsi işlər hələ çoxdur: yolların tikintisi, əhalinin içməli su ilə təchizatı, kanalizasiya sisteminin bərpası, yenidən qurulması, suvarma, meliorasiya işləri, sosial infrastrukturun yaradılması, qazlaşdırma, elektrik xətlərinin çəkilməsi və s. İnvestisiya proqramı təsdiq edilməli və layihələrin icrasına başlanmalıdır. Ekoloji tədbirlər - ağac əkilməsi, içməli su layihələri, Xəzər dənizinin suyunun şirinləşdirilməsinə dair layihə icra edilməlidir. Samur - Abşeron kanalı, Taxtakörpü su anbarının tikintisi 2012-ci ildə başa çatdırılmalıdır". Ordu quruculuğu sahəsində 2011-ci ildə kifayət qədər işlər görüləcək. Azərbaycanın müdafiə xərcləri Ermənistanın dövlət büdcəsindən 30 faiz çoxdur. Müdafiə sənayesi sahəsində yeni müəssisələrin işə salınması gözlənilir. Ordumuzun və hərbi qurumların ehtiyaclarını ödəmək üçün istehsal müəssisələri işləməlidir. Sosial infrastrukturun - məktəb, xəstəxanalar, idman kompleksləri, mədəniyyət ocaqları - tikintisi davam etdirilməlidir. 2011-ci il "Turizm ili" elan olunur: "2011-ci ildə Bakıda 5 beşulduzlu mehmanxana açılacaq. Bu, dünyada analoqu olmayan hadisədir. Azərbaycanda turizmin inkişafı reallıqdır. "Şahdağ" kurort mərkəzi dünya səviyyəli mərkəzə çevriləcək. Azərbaycan kurortları dünyada hazırda mövcud olan ən qabaqcıl, populyar kurort yerlərindən geri qalmamalıdır. Azərbaycan turizm üçün çox cəlbedici ölkəyə çevriləcək".

Azad Əliyev

Həftə içi.- 2011.- 18 yanvar.- S. 1-2.