Rənglərdə yaşayan ömür

Üzüntülü rəsmləri ilə qəmgin əsərlərin görüntüsünü yaradan bu rəssamı bəlkə də çoxları tanıyır. Amma onun yaratdığı əsərləri hər kəsin dərk edib duyması mümkün deyil. Bu əsərlər sadə olduğu qədər tamaşaçıları tərəfindən mürəkkəb görünən bir dünyadır. Ona görə ki, bu əsərlərin kompozisiyasının içərisində minlərlə sual dolu cavablar var. Onun əsərlərinə baxdıqca hər bir fırça izlərində minlərlə suallar doğur.

Rəssam Səyyar Əliyev Ağcabədidə dünyaya göz açıb. Uşaqlığını Azərbaycanın dilbər guşəsi olan Qarabağda keçirən rəssamın əsərlərində Qarabağ təbiətinin nümunələri cəmlənib. "Xəzərin sahilində", "Qarabağ mənzərəsi", "Cıdır düzünün həsrəti", "Odlar yurdu", "Sarı qayanın kədəri" kimi təbiət mövzularına üstünlük verən müəllifin bu tabloları, onun ağır və əzablı xatirələrinin təcəssümüdür.

Səyyar Əliyevin görkəmli musiqiçilərin, incəsənət xadimlərinin vətəni olan Qarabağ torpağından olması, onun sənət aləminə bir qədər də yaxınlaşmasına imkan yaradıb. Müsahibimiz rəssamlığa meyilin hələ uşaq vaxtlarından başladığını söyləyir: "Rənglər dünyasını sevirdim. O zaman məni tanıyanların hamısı gələcəkdə yaxşı rəssam olacağıma ümid edirdilər. İlk rəsmi 3-cü sinifdə oxuyarkən çəkmişəm. Elə o gündən də rəssamlığa meyilim birə on qat artdı".

Səyyar Əliyevin başqa rəssamlardan fərqi ondadır ki, o yaratdığı əsərlərilə keçirdiyi hisslərini başqaları ilə özünəməxsus tərzdə bölüşə bilir. Bununla da o əsərlərinə tamaşa edə bilən insanlarla dialoq qurmağa nail olur. İlkin baxışda onun əsərlərinə nəzər salanda elə düşünürsən ki, sən heç nəyi başa düşə bilmirsən. Lakin bir qədər diqqətlə baxdıqda, onun nə qədər böyük bir əsər yaratdığının şahidi olursan. Onun əsərlərində digər bir fərq də özünəməxsus yer alır. Dünyasını əsərlərinə sığdırmaq istəyən bu rəssam estetik məziyyətləri öz əsərlərində cəmləməyi bacarır.

Həmsöhbətimiz bildirir ki, o, orta məktəbi bitirdikdən sonra ali təhsil almaq üçün rəssamlıq məktəbi əvəzinə Azərbaycan Politexnik İnstitutuna üz tutur. Sonralar ali məktəbdə oxuduğu illərdə də rəssamlıqdan uzaq düşmür: "Hərdən çəkirdim. Əllərim boyalara öyrəşmişdi. Ümidim var idi ki, bir gün rəssam olacam".

Fırçanı bir dəfə vurmaqla...

Uzun illər rənglər dünyası üçün qəribsəyir Səyyar Əliyev. Alitəhsilli mühəndis çox sonralar ardıcıl bu sahə ilə məşğul olmağa başlayır. O da ki yaşının ötdüyü bir vaxtda...

Öz duyğularını rənglər üzərində kökləyir Səyyar Əliyev. Müxtəlif ölçülü kətan üzərində yağlı boya ilə işləyən rəssam rəngarəng və düşündürücü görüntülər bəxş edir hər bir əsərinə. Müsahibimiz bildirir ki, bu günə kimi də saxladığı minlərlə eskizləri var: "Tələbə vaxtı da dərslərdə eskizlər çəkərdim. Mənim həyat yolum müxtəlif çətinliklər arasında keçsə də, nəticədə öz arzuma çatdım. Hazırda pedaqoji universitetdə müəllim işləsəm də, dərsdən sonra emalatxanama gəlir, burda saatlarla rənglər dünyasına qərq oluram".

Səyyar Əliyev bildirir ki, o, öz əsərlərini bir dəfəyə çəkir. Dediyinə görə, buna bir çox rəssamlar inanmır: "Düzdür, minlərlə eskizlərim var. Lakin mən hər hansısa bir əsəri, kompozisiyanı işləyərkən həmin eskizlərdən istifadə etməyə ehtiyac yaranmır. Sadəcə çəkirəm, çəkdikcə də mənə növbəti eskizlər üçün ilham gəlir. Mən fırçanı bir dəfə vurmaqla bir insan rəsmini alıram".

Təbiidir ki, bu bütün rəssamlara xas olan xüsusiyyət deyil. Həmçinin, müsahibimizdəki bu ilham onun öz portretini də yaratmağa imkan verir. Səyyar Əliyev deyir ki, güzgüdə özünə baxıb onu kətanda əks etdirməyi bacarır. Baxmayaraq ki, hələ həmin portret yarımçıqdır. Səbəb də odur ki, bu, digər çəkilən rəsmlərdən bir qədər çətindir: "Ona görə ki, insanın öz rəsmini yaratması bir qədər cəsarət tələb edir. Buna səbəb isə insanı tanrının yaratdığı kimi yaratmağın qeyri-mümkünlüyüdür. Yalnız rəssam bilə bilər ki, həmin portretdə hansı detallar əskikdir".

Deyirlər, bu həyatda mübariz insanlar və tutduğu yolu axıradək getmək iradəsi olanlar qalib gələ bilərlər. Elə bu məqsəd və məramla addımlayıb Səyyar Əliyev. O, özünü daxilən yeni ideyalar axtarışına kökləyib. Bu da onun əsərlərindəki cizgilərdə özünü büruzə verib. Sənətkar danışır ki, onun əsərləri dəfələrlə sərgilərdə nümayiş olunub. Və yaratdığı tablolar sərgidə özünəməxsus tamaşaçı diqqətini öz üzərində cəlb edib.

Onun əsərlərinin əsas motivini vətənpərvərlik, vətənə sevgi və xalqın başına gətirilən müsibətlər təşkil edir. Görünür, bu səbəbdəndir ki, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin Muzey Mərkəzində dəfələrlə sərgilərdə əsərləri nümayiş olunub. Dövlət İncəsənət Muzeyində isə "20 Yanvar"a həsr olunan sərgidə ümumxalq kədərini əks etdirən tablo tamaşaçı rəğbəti qazanıb.

Bundan başqa, bu il "Xocalı faciəsi" mövzusunda sərgilərdə Səyyar Əliyevin də əsərləri nümayiş olunub. Yaxın günlərdə isə Şuşa şəhərinin ildönümü ilə bağlı təşkil olunan sərgidə onun heç bir yerdə nümayiş olunmayan əsərləri yer alacaq.

Rəssamın yağlı boya ilə işlənmiş lövhələri ən müxtəlif mövzuları əhatə edir. Lakin onun əsərləri müxtəlif mövzulu olduğu kimi onlarda janr müxtəlifliyi də var. Səyyar Əliyev deyir ki, əsərlərində mənzərələrə daha çox meyillilik hiss olunur. Bu isə onun təbiətə bağlılığından irəli gəlir. Ona görə də əsərlərində mənzərələr konkret məkanı əks etdirmir. Sadəcə, bir rəsmin içində təbiətə aid olan bütün eskizlər verilir. Bu isə rəssamın güclü fantaziyasının nəticəsidir.

Süjetlərdən yaranan duyğular...

Səyyar Əliyevin tablolarına baxdıqca, orda olan hər süjet insanı duyğulandırır, onun düşüncələrini istiqamətləndirir. Onun "Nigaran ruhlar" tablosuna baxdıqca isə insan bir qədər duruxur, sanki özünü başqa bir aləmə düşmüş kimi hiss edir. Kimlər var o ruhlar arasında. Şuşanın ən dəyərli söz-sənət ustadları. Rəssam həmin tablosu barədə danışır: "Bu ruhlar Qarabağın erməni işğalında olmasından narahatdırlar. Onların nigarançılığı o vaxt sona yetə bilər ki, Qarabağ geri alınsın".

Bir qədər tabloya diqqətlə baxırıq. Sözlə ifadə edə bilmədiklərini fırçanın dili ilə necə deyib Səyyar Əliyev... Onun "İnsanlar, talelər", "Rəssam dünyası", "Sirli dünya", "Qovuşanlar", "Analar, ümidlər", "Bayram", "Azad bir quş idim...", "Bənövşəyi xəyallar", "Mücərrəd kompozisiya", "Sevincdi, kədərdi dünya...", "Şeytanın hiyləsi" tablolarını izlədikdə isə yaşadığın dünyanın keçmişdə nələrlə qarşılaşdığını və bundan sonra insanları nələrin gözləyəcəyindən xəbərdar olursan. Tablolarda yaranan hər eskiz qorxudur insanı. Çünki bu gerçəklə xəyal arasında yaranan bir əlaqədir. Onun əsərlərində xəyalın gerçəyə nə vaxt çevrilə biləcəyi də öz əksini sadə formada tapmaqdadır.

Səyyar Əliyev bunları belə izah edir: "Mən nə çəkəcəyimi özüm əvvəlcədən bilmirəm. Fırça işə düşdükcə nələrinsə alındığını görürəm. Tələsirəm, çox gərgin oluram. Tezliklə işlədiyim tablonu başa vurmağa can atıram. Çalışıram ki, mənə gələn ilhamı boyalarla tez bir zamanda əks etdirə bilim".

Yaradıcılığının axtarış mərhələsindən usanmır Səyyar Əliyev. Onda yurda, vətənə bağlılıq, torpağa sonsuz sevgi çox güclüdür: "İstədiklərimi çəkməyim üçün mənə bəlkə də iki ömür lazımdır. Vətənimin hər qayasını, daşını əsərlərimdə yaratmaq istəyirəm. Ən böyük arzum vətənin işğaldan azad olmasıdır. Qoy, Azərbaycanın üzərindən qara buludlar tezliklə çəkilsin və Azərbaycan tam azad olsun".

Pərvin İsmayılova

Həftə içi.- 2012.- 18 aprel.- S. 7.