“Müsabiqədən çıxmağım

hələ də mənə qaranlıq qalır”

Mustafa Mustafayev: “Qədir Rüstəmovdan mənə bir qaval,

qəlyan, bir də ki möhürünü vurduğu mahnılar qaldı”

Gənc muğam ifaçısı Mustafa Mustafayevin səsini, oxu tərzini çoxları Qədir Rüstəmovun səsinə oxşadır. Xüsusilə də “Sona bülbüllər”i indi haqq dünyasında olan Qədir Rüstəmovun ifasından fərqləndirmək çətindir. Sanki bu səslər də əkizdir. Elə xarakterində də ustadı Qədir Rüstəmova çox bənzəyir, Mustafa. Bu gənc xanəndə çox inadkar, mərhum Qədir Rüstəmovun dediyi kimi, “çətin adam”a oxşayır. Elə bu inadkarlığına görə müsahibə vermirdi, “müsahibə mənlik deyil” deyib qaçmağa, söhbətdən yayınmağa çalışırdı: “Ustad sənətkarların yanında mən kiməm ki, jurnalistə müsahibə verim?!”...

Çətinliklə də olsa, razı sala bildik. Əvvəl ustadı Qədir Rüstəmovdan danışdı. Deyir ki, yaxınları onun səsinin olduğunu hələ 4-5 yaşlarında ikən hiss edibmiş. Sonra tale ona Qədir Rüstəmovun tələbəsi olmaq şansı verib. Beləliklə, “Həftə içi”nin “Seçilənlər” rubrikasında budəfəki qonağı Mərhum Qədir Rüstəmovun tələbəsi və davamçılarından biri, gənc ifaçı, III Muğam Müsabiqəsinin iştirakçısı Mustafa Mustafayevdir:

- Qədir əminin lent yazılarına o qədər qulaq asmışdım ki, 5 yaşım olanda artıq onun səsini beynimə köçürüb öz-özümə zümzümə edirdim. Çox utancaq uşaq olmuşam, yaxın qohumlarım, doğmalarım evdə oxumağı çox təkid etsələr də, oxumurdum. Gördülər ki, oxumuram, məni pulla şirnikləndirdilər, hərdən 4-5 “məmmədəmin” verib səsimə qulaq asdılar. Səsim ustadımın səsinə oxşadığına görə qohumlarım mənə “Bala Qədir” deyə müraciət edirlər. Bu gün də bəziləri məni bu adla çağırırlar.

- Muğamın sirlərini kimdən öyrəndiniz? Kimlər daha çox dəstək olub sizə?

- Qədir Rüstəmovun ilahidən, qeybdən gələn səsi olmasaydı, bəlkə də mən xanəndə olmazdım. Uşaq vaxtı onun səsinə qulaq asdıqca muğama marağım artırdı. Özümü Qədir Rüstəmova oxşatmaq istəyirdim. Elə bu ruhla, bu amalla böyüyürdüm. 9-cu sinifi bitirəndən sonra musiqi təhsilimi artırmaq üçün İncəsənət Gimnaziyasına daxil oldum, Firuz Səxavətin sinifində oxudum. Amma Arif Babayev və Alim Qasımovun da yanına gedib onlardan muğamın sirlərini öyrənməyə çalışırdım. Bir sözlə, sənətə gəlməyimdə adlarını çəkdiyim ustad sənətkarların böyük xidmətləri olub. 2011-ci ildə muğam müsabiqəsinin keçiriləcəyini eşidəndə münsiflər heyətinin üzvlərinin yanına gəlib özümü təqdim etdim. Səsimə qulaq asıb, bəyənən münsiflər heyəti məni müsabiqəyə qəbul etdilər. Müsabiqənin 1-ci turu keçiriləndə Nadir Axundovun təkidi ilə “Sona bülbüllər”i ifa etdim. Ustad sənətkar Qədir Rüstəmovla bərabər tamaşaçıların da dəstəyini qazandım. Münsiflər heyətinin ən yüksək qiymətini də elə onda gördüm. Xalq artisti Əlibaba Məmmədov üzünü münsiflər heyətinə tutub demişdir ki, bu ifa ilə Mustafaya ya 1-ci yeri verməliyik, ya da onu müsabiqədən çıxartmalıyıq, onu o cür oxumağa qoysaq, bütün turları yüksək balla keçəcək.

- Amma siz birinci yeri yox, müsabiqəni tərk etməli oldunuz..

- Bu, hələ də mənə qaranlıq qalır. Bu sualın cavabını münsiflər heyətində axtarmaq lazımdır. Müsabiqədə Arif Babayevdən və Nadir Axundovdan böyük dəstək aldım. Amma müsabiqəni tərk edəndə haqsızlığı görən Arif Babayev dedi ki, tamaşaçıların bu alqışları ilə müsabiqəni tərk etmək özü bir qalibiyyətdir. Lakin yenə də peşman deyiləm. Münsiflər heyətinin bütün üzvlərinə, mənə dəstək olan xalqıma təşəkkür edirəm, onlar məni ictimaiyyətə tanıtdılar.

- Ustadın Qədirlə tanışlığınız nə vaxtdan başlayıb?

- Muğam müsabiqəsinə qədər Qədir Rüstəmovla şəxsi tanışlığım olmayıb. Müsabiqənin 1-ci turu bitəndən sonra gördüm ki, tamaşaçılar Muğam Mərkəzinin foyesində Qədir Rüstəmovun başına toplaşıblar. Məni müəllimim Firuz gətirib Qədir əmi ilə görüşdürdü. Ustad məni Alim Qasımovun sinifində gördüyünü dedi. İlk dəfə Qədir əmi ilə həmin gün tanış oldum. O gündən sonra onunla isti münasibətimiz yarandı. Qədir əmi hər vaxt mənə dəstək olurdu. Az keçmədi, oğlu Rüstəmin toyuna dəvət etdi. Toyda müğənni Elnarə xanımla birgə “Sona bülbüllər”i oxuyurduq, rəhmətlik özü də bizə qoşulub səsimizə səs qatdı. Vaxtilə mayesto Niyazi “Qədir Rüstəmovun ifasında “Sona bülbüllər”i dərk etməyə bir ömür azdır” fikrini əbəs yerə söyləməyib. Xoşbəxtəm ki, “Sona bülbüllər”dən mənə də az da olsa pay düşüb. Qədir Rüstəmovun böyüklüyü onda idi ki, o heç kəsin dalınca danışmazdı. Ustaddan çoxlu öyüd-nəsihətlər aldım. Qədir əmidən mənə yadigar bir qaval, qəlyan, bir də ki möhrünü vurduğu ifalar qalıb.

- Toylara gedirsənmi?

- Sizə Qədir əmidən bir xatirə danışacağam. Bəlkə də bir çoxlarının baxışdan sərt tanıdığı Qədir əmi ünsiyyətdə çox sadə idi. Duzlu-məzəli söhbətləri ilə ürəkləri fəth edərdi. O, tamamilə fərqli bir insan idi. Mənə zarafatla “Ə Musdu, toylara gedəndə camaata çox baha qiymət demə, onda ayaqlarını geri atırlar. Amma toylara get ki, cibində pulun olsun, gedib rayonda oturma, qal Bakıda inkişaf elə”, - deyirdi. Mən də onun dediyinə əməl edirəm. Dövlət nümayəndələrindən də dəstək, qayğı görürəm. Amma doğulduğum İsmayıllı Rayon İcra Hakimiyyəti mənimlə maraqlanmır. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi də həmçinin, nazirlik məni tədbirlərə də dəvət eləmir.

Qələndər Xaçınçaylı

Həftə içi.- 2014.- 26-28 aprel.- S.7.