Azərbaycanda yeni radiomonitorinq
sistemi yaradılır
Bu şəbəkənin
işə düşməsi ölkənin informasiya
təhlükəsizliyini qorumağa imkan verəcək
Yaxın gələcəkdə ölkəmizdə Mərkəzləşdirilmiş Avtomatik Radiomonitorinq Sistemi istifadəyə veriləcək. Artıq bununla bağlı Sahil məntəqəsi üçün nəzərdə tutulmuş avadanlıqların quraşdırılmasına başlanıb.
Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin Dövlət Radiotezliklər İdarəsindən verilən məlumata əsasən, Sahil radiomonitorinq məntəqəsində stasionar monitorinq stansiya quraşdırılması üzrə işlərin aprel ayında başa çatdırılması nəzərdə tutulub:
“Hazırda tələb
olunan avadanlığın bir
hissəsi çatdırılıb və quraşdırılma
işləri aparılır. Aprel
ayında bütün avadanlıqların
ölkəyə çatdırılaraq
quraşdırılması planlaşdırılır.
Növbəti mərhələdə şəbəkənin 9
regional bölməsində məntəqələrin
yaradılması nəzərdə tutulub.
Bu, Gəncə, Qəbələ,
Masallı, Şirvan, Quba
regional mərkəzləri və Qazax, Astara, Beyləqan, Zaqatala köməkçi stansiyalarında fəaliyyət
göstərən məntəqələrdir. Hazırda biz daxili vəsaitlərimiz
hesabına Gəncədə və Masallıda yer
alaraq radiomonitorinq məntəqələri
tikirik və onları 3 HHz-dək monitorinq aparmaq imkanına malik olan avadanlıqlarla təchiz
edirik. Bakı, Abşeron
stansiyaları isə, Sahil məntəqəsi
daxil olmaqla, 40 HHz monitorinq və pelenqasiya imkanlarına malikdir”.
Nazirlikdə bildirirlər
ki, layihənin həyata keçirilməsində
"Sinam" şirkəti, Rabitə və
Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi,
Dövlət Radiotezliklər İdarəsi, "Test Solutions"in nümayəndələri iştirak
edirlər. Layihənin Bakı və Abşeron
seqmentinin yaradılması üçün
dövlət büdcəsindən 17 milyon
manat ayrılıb.
Xatırladaq
ki, ölkə ərazisində mülki məqsədlər üçün
nəzərdə tutulan ümumi
tezlik spektrinə nəzarətin həyata
keçirilməsinə, radio-elektron vasitələrin
normal işləməsi üçün
onların tezlik
daşıyıcılarının tənzimlənməsi1970-ci
ildən başlanıb. Hazırda respublika üzrə radiomonitorinq işlərinin həyata
keçirilməsi məqsədi ilə Bakı şəhərində
3, regionlarda 5 regional və
4 köməkçi efirə radionəzarət məntəqələri
və 1 ədəd mobil stansiya,
həmçinin portativ tipli
müxtəlif analizatorlardan təşkil olunmuş radiomonitorinq sistemi fəaliyyət göstərir. Mövcud radiomonitorinq sistemi 3 QHs-yə qədər tezlik
diapazonunda işləyən REV-in monitorinqinin
aparılmasına imkan verir.
Bəs, görəsən,
bu istiqamətdə yeni
layihənin həyata keçirilməsində məqsəd nədir?
Ötən il neçə məntəqədə
radiomonitorinq işləri aparılıb?
Mövzu ilə bağlı fikirlərini “Həftə
içi”nə bölüşən Rabitə və Yüksək
Texnologiyalar Nazirliyinin
aparat rəhbəri Vidadi
Zeynalov deyib ki, hazırda respublikamızda
genişzolaqlı, yüksəktezlikli radiorabitə sistemlərinin
qurulması, ölkəyə gətirilən
tezlikşüalandırıcı radioelektron
vasitələrin sayının böyük sürətlə artması mövcud radiomonitorinq sisteminin yenidən qurulmasını zəruri edib. Onun sözlərinə görə, bu
məqsədlə inkişaf etmiş dünya ölkələrinin
təcrübələri öyrənilərək, Beynəlxalq
Telekommunikasiya İttifaqının
tövsiyələrinə cavab verən Mərkəzləşdirilmiş
Avtomatik Radiomonitorinq Sisteminin ilkin texniki şərtləri hazırlanıb.
Məlumatlar mərkəzi serverə ötürüləcək
Aparat rəhbəri bildirib ki, Mərkəzləşdirilmiş Avtomatik Radiomonitorinq Sisteminin tərkib hissəsi olan
İdarəetmə mərkəzi Bakı şəhərində
qurulacaq və mərkəzin regional məntəqələri ilə əlaqəsi
GSM, internet, kabel və
ya peyk rabitə sistemlərindən
istifadə olunmaqla təmin ediləcək. Radiomonitorinq stansiyalarından alınan məlumatlar mərkəzin
serverinə və oradan mərkəzdə
yaradılan müvafiq işçi
yerlərinə ötürüləcək. İdarəetmə
mərkəzindən istənilən radiomonitorinq
stansiyasının birbaşa idarə edilməsi
nəzərdə tutulur.
Vidadi Zeynalov onu da bildirib
ki, regional radiomonitorinq stansiyaları respublikanın coğrafi relyefinə uyğun
olaraq bölgələrdə qurulur. Regional
stansiyanın İdarəetmə mərkəzi ilə köməkçi,
xidmət olunmayan və mobil
stansiyalarla rabitə əlaqəsi qurulur. Alınan və ötürülən məlumatlar
stansiyanın serverinə daxil edilir və serverdən müvafiq
işçi yerlərinə ötürülür.
Layihənin
məqsədinə gəlincə, nazirlik
rəsmisi vurğulayıb ki, bu sistemin
formalaşması respublikada mülki məqsədlər üçün
nəzərdə tutulan ümumi
tezlik spektrinə avtomatik
olaraq tam nəzarətin
həyata keçirilməsinə, yüksəktezlikli (3 QHs-dən
yuxarı) radiosiqnalların qəbuluna imkan
verəcək. Vidadi Zeynalovun sözlərinə görə, layihə
geniş tezlik
zolaqlı siqnalların analizinə, stasionar
və mobil monitorinq
stansiyalarının vahid bir
mərkəzdən avtomatik idarə
olunmasına, efirə qeyri-qanuni
yayımlanan tezlik siqnallarının avtomatik olaraq
aşkarlanmasına, tezlikşüalandırıcı vasitələrin
yerinin çevik və
avtomatik olaraq təyin
olunmasına şərait yaradacaq.
Bu
dəyişikliklərin gözlənilən nəticələrindən
danışan Vidadi Zeynalov
deyib ki, radiomonitorinq sisteminin
avtomatlaşdırılması, tezlik
spektrindən səmərəli istifadə, radiomonitorinqin
funksional və texniki
imkanlarının genişləndirilməsi, radiotezlik
resurslarının istifadəsinin real vəziyyətinin
qiymətləndirilməsi, radiotezlik resurslarından istifadəyə görə
ödənişlərin qeydiyyatının və nəzarətin
avtomatikliyinin təmin olunması əsas hədəflərdən
sayılır. Onun sözlərinə görə, layihənin nəticəsi
olaraq mübahisəli məsələlərin
həllində radiomonitorinqin nəticələrinin
əsas götürülməsi, əl əməyinin və səhvlərin
azaldılması, vaxta qənaət etmək,
ölkənin informasiya təhlükəsizliyini
qorumaq mümkün olacaq.
Bakı
və Abşeronda 2 stasionar,
1 mobil, 1 idarəetmə mərkəzi qurulub
Aparat
rəhbəri deyib ki, respublikada yaradılması nəzərdə
tutulan Mərkəzləşdirilmiş
Avtomatik Radiomonitorinq Sisteminin qurulması işləri mərhələlər
üzrə davam etdirilir. Artıq Mehdiabad və
Yeni Günəşli
yaşayış massivlərində
planlaşdırılmış radiomonitorinq məntəqələri
tikilib və müvafiq radiomonitorinq, yer və istiqamət
təyini, idarəetmə
mərkəzi, anten və digər avadanlıqlar, server və
proqram təminatları
quraşdırılıb istismara
verilib. Şəbəkənin qurulması dövlət
büdcəsinin vəsaiti
hesabına həyata keçirilir. Vidadi Zeynalovun fikrincə, mövcud radiomonitorinq şəbəkəsi ilə
müqayisədə yeni
qurulan şəbəkə
respublikada ümumi tezlik spektrinə avtomatik olaraq tam nəzarətin həyata keçirilməsinə, yüksəktezlikli
radiosiqnalların qəbuluna,
efirə qeyri-qanuni müdaxilə edən tezlik siqnallarının avtomatik aşkarlanmasına
imkan verir, mülki məqsədlər
üçün nəzərdə
tutulan tezlik spektrinə nəzarəti
təmin edə bilir və avtomatik
idarə olunur: «Monitorinq şəbəkəsinin
yaradılması layihəsi
çərçivəsində Yeni Günəşlidə,
Mehdiabadda və Gəncədə yerləşən
üç mərkəzləşdirilmiş
radiomonitorinq sistemi məntəqəsindən istifadə
edilir. Layihə mərhələli şəkildə
həyata keçirilir
və ötən il ərzində şəbəkənin Bakı
və Abşeron hissəsi üzrə 2 stasionar, 1 mobil və 1 idarəetmə mərkəzi yaradılaraq
istifadəyə verilib».
Vidadi Zeynalov əməkdaşımızla
söhbətində ötən il TV və
FM proqramlarının yayım keyfiyyətini yoxlamaq
məqsədilə keçirilən monitoriqlərə də toxunub. O, deyib
ki, hazırda ölkə ərazisində
87 DVB-T vericidən ibarət olan rəqəmli
şəbəkə fəaliyyət göstərir və bu istiqamətdə görülmüş
tədbirlər nəticəsində respublika
əhalisinin yaşadığı ərazilərin 97 faizi açıq paketlə (10-12 kanal) rəqəmli televiziya
yayımı ilə təmin edilib.
Teleqüllə kompleksində yayımlanan analoq
və rəqəmli TV proqramların keyfiyyətli
yayımını təmin etmək üçün
yeni efirə nəzarət monitorinq
sistemi quraşdırılıb: «Respublika ərazisində
yayımlanan TV və FM radioproqramlarının yayım keyfiyyətini
yoxlamaq məqsədilə DRİ-nin
mütəxəssisləri tərəfindən respublikanın
yaşayış məntəqələrində TV
siqnallarının elektromaqnit sahə gərginliyinin
səviyyəsi ölçülüb.
Həmçinin radiomonitorinq işləri
aparılıb. Belə ki, televiziya yayımı üzrə 172 məntəqədə
1638 ölçü, radio
yayımı üzrə isə 137 məntəqədə 1446
ölçmə işləri aparılıb. Ölkə ərazisində
qonşu dövlətlərdən
yayımlanan radio və televiziya
proqramlarının elektromaqnit sahə gərginliyinin
səviyyəsini ölçmək məqsədilə isə
26 şəhər və rayon ərazisində
radiomonitorinq işləri aparılıb».
Sevinc
Bu yazı Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə dəstəyi əsasında hazırlanıb.
Həftə içi.- 2014.- 19
mart.- S.6.