Oğlumun başını kəsib,
qanını alnıma sürtdülər
Sona Ələkbərova 26 ildir ki, sinəsində
Xocalı dağı gəzdirir. Fevralın 25-dən 26-a
keçən gecə həyat yoldaşı Eldarı itirir.
Üç uşaqla Kətik kəndində
ermənilərə əsir düşür. 13 gün əsir
həyatından sonra onu və iki övladını
əsirlikdən azad edirlər. Daha doğrusu, erməni
meyitləri ilə dəyişdirilirlər. Buna qədər
isə 10 yaşlı oğlunu – Elgizi itirir. Ermənilər onun
övladının başını anasının və
azyaşlı körpələrinin qarşısında
kəsirlər. Sona
Ələkbərova hafta.az-a müsahibəsində 26 il əvvəl başına
gələn müsibətləri göz yaşları
içərisində danışır:
Sona xanım, faciə günü
yaşadığınız dəhşətlərin
başlanğıcına qayıdaq. Fevralın 25-də
hücum başlayanda yəqin ki, evdə idiniz?
Hə, evdə idim. Qonşularla həyətdə
durmuşduq. Söhbət edirdik. Həmin gün, daha
doğrusu, ayın 24-dən sakitlik idi. Yoldaşım dedi ki,
ermənilər atmır. Qorxuram bu sakitliyin arxasında
böyük təhlükə ola. Mən də dedim ki, yəqin
meyidlərini basdırmağa başları qarışıb.
Bundan əvvəl də bizimkilər Xocalıya girmək
istəyən bir “Nivanı” vurmuşdular. Dörd-beş
erməni “boevik”i ölmüşdü. Ermənilər
onları “təmtaraqla” dəfn ediblərmiş. Ratsiya ilə
Xocalı batalyonunun uşaqlarına da deyiblər ki, həmin
şəxslərin intiqamını sizdə
qoymayacağıq. 25-i səhər də heç nə yox
idi. Sakitlik hökm sürürdü. Amma Xocalıda hamı
danışırdı ki, ermənilər hücum
edəcək. Çünki biz mühasirədə idik.
Əsgəran yolu da bağlanmışdı.
Çörək, ərzaq da vertolyotlarla göndərilirdi.
Belə müsibəti gözləmirdik. 25-i axşam saat on
radələri idi. Qiyamət başladı. Hər yerdən
atırdılar. Camaat evlərin arxası ilə
iki-üç istiqamətdə dağılışmağa
başladı. Bir az pulumuz vardı. Bir də toy vaxtı
alınan qızıllarımız. Onları
götürüb çıxdıq.
Camaat
əsasən hansı istiqamətdə qaçırdı?
Kətik deyilən yer var. Biz o istiqamətdə
qaçmağa başladıq. Çığırtı,
qışqırıq aləmi götürmüşdü.
Qaraqaya, Şelli və Dəhraz kəndi istiqamətində
də qaçanlar çox idi. Kətiyə
çathaçatda yoldaşım Eldarı vurdular.
Ayağından yaralandı. Mənə dedi ki, uşaqları
da götür get, məni arxadan gətirərlər.
Əvvəl razı olmadım. Uşaqlara görə
məcbur qaldım. Başındakı papağı da
böyük oğlumun – Elgizin başına keçirdi.
Uşaqların üzündən öpdü – di gedin- dedi. Ağlaşa-ağlaşa
getdik. Dedik ki, arxadan batalyonun uşaqlarından kimsə
rastına çıxsa gətirəcək. Sonra
əsirlikdə eşitdim ki, elə oradaca bir az
süründükdən sonra ermənilər onu və
Əsgər adlı bir oğlanı “deşeka” ilə vurublar.
Həmin əsgər adlı oğlan da ahıska türkü
idi. Yoldaşımı tanıyırdı, kömək
etmək istəyəndə ermənilər atıb. İkisi
də ölmüşdü.
Bəs
hansı şəraitdə əsir düşdünüz?
Kətiyə qədər kolun, ağacın dibində
gizlənə -gizlənə gəlmişdik. Kətik
kəndinin girişində pusquya düşdük. Arxamızca
ermənilər gəlirdi. Uşaqlar da qorxmuşdu,
özüm də. Adam yol boyu nə qədər uşaq, qoca
meyidi görər. Əksəriyyətini də
tanıyırdım. Geri qayıda bilməzdik. Bir qədər
sonra ermənilər gizləndiyimiz kolun dalından bizi
çıxardılar. Avtomatın qundağı ilə
məni vurdular. Uşaqlar ağlamağa başlayanda gördüm
ki, o qədər qışqırıblar ki, səsləri
çıxmır. Bizi bir tövləyə doldurdular.
Qonşularımı, poçt idarəsində işləyənləri,
fin evləri tərəfdə yaşayan
rəfiqələrimi, onların yoldaşlarını,
övladlarını gördüm. Bir qədər
toxtaqladım. Bir kənarda qalıb baxırdıq.
Hansı
işgəncələrin şahidi oldunuz?
Qızıl dişi olanları çıxarırdılar.
Biri dedi ki, mənim qızıl dişim yoxdur, amma oğlumun
var. Ona dəyməyin, 5000 rubl pulum var, onu götürün.
Ermənilər də dedi ki, 10000 rubl olsaydı bəlkə
bağışlaya bilərdik. Pulu götürdülər,
sonra da oğlanın dişini sökdülər. Özü
də kəlbətinlə. Ağzı-burnu qan içində
idi. Mən yazıq oğlanın o halını görüb
uşaqları bərk-bərk qucaqladım. İki gün sonra
oğlum Elgizin müsibətini gördüm.
Oğlunuzu
niyə öldürdülər?
- Gündə bir dəfə ovuc boyda quru və qara
çörək verirdilər. Elgizin də on yaşı vardı. Gördüklərindən dəhşətə gəlmişdi. Uşaqdı, verilən çörəyi
erməninin əlindən
vurub saldı. Bundan sonra saqqallı bir erməni Elgizə əsəbləşdi.
Onu döyməyə başladı.
Mən də key-key durub baxırdım. Birdən ayıldım
ki, mənim oğlumu döyürlər.
Xocalıdan olan qonşularım
mənə dedilər
ki, dəymə, döyüb rahatlaşacaqlar.
Yoxsa daha da əsəbləşib
öldürə bilərlər.
Amma erməni dığası
sakitləşmədi. Bizi çölə çıxardılar.
Uşağın başını kəsdilər. Qanını alnıma sürtdülər
(ağlayır). Gülüşdülər.
Meyit elə tövlənin yanındakı peyin təpəsinin üzərində
qaldı. Sonra başqa
bir oğlanı çıxardılar. Bu hardasa bizim dəyişdirilməyimizə
yaxın olmuşdu.
Hardasa iki-üç gün əvvəl. Dedilər ki,
sən milli ordunun əsgərisən.
Dedi ki, yox, mən müəllim
işləyirəm. Həqiqətən də müəllim idi. Adını unutmuşam. Ayaz idi, ya da Əsəd.
Güllələdilər. Meyitindən xəbərim olmadı.
Bəs sizi necə
dəyişdirdilər?
-
Ağdamda iki erməni əsir tutmuşdular. Bizi, oğlumun meyidini
və iki yaşlı kişini həmin meyidlərlə dəyişdilər. Bizdən sonra
saxlanıldığımız yerdən daha üç nəfəri Ağdamda gördüm.
Onlar dedilər ki, həmin tövlədən
cəmi 14 nəfər
sağ qalmışdı.
Halbuki
34-35 nəfər var idi. Hamısını ya öldürmüşdülər,
ya da Xankəndinə aparmışdılar.
Yoldaşınızın meyitini
ala bildinizmi?
Allahverdi Bağırova Allah rəhmət etsin. Biz dəyişdirilməmişdən
iki gün əvvəl onun meyiti alınmışdı.
Məsciddə idi. Gedib baxdıq.
Elə Ağdamda dəfn etdik. İndi iki uşaqla Ağcakənddə yaşayırıq.
Gözüm çox şey
görüb. Yenidən o anlara
qayıdanda hirs və hikkə məni boğur, hadisələr yadımdan
çıxır, ya
da boğazımda düyünlənir.
Baldızımın yoldaşı itkin
düşüb. Hələ də
ondan bir xəbər yoxdur. Qonşumuzda Telman kişi var
idi. Qaçaqaçda bizimlə bir
yerdə idi. Sonra qızına ov tüfəngi verib bizə qoşdu. Özü arxada qaldı. Ondan bir xəbər tuta bilmədik. Aeroport tərəfdən tanıdığım
bir ailə var idi. Meşədə hamısını qırdılar. Bir nəfər
də sağ qalmadı. Böyük dəhşətlər idi. Allah ölənlərə
rəhmət etsin, heç kimə göstərməsin.
Xocalıya qayıdacağınıza
inanırsınızmı?
Əlbəttə inanıram. Gec-tez qayıdacağıq. Allah da bu haqsızlığı
götürməz, bəndə
də. Hər dəfə Xocalı yuxuma girir.
Bir dəfə də qaçaqaç vaxtını
yuxuda görməmişəm.
Həmişə o xoş çağlarımızı
görürəm yuxuda.
Ümidliyəm ki, qayıdacağıq.
Həftə içi.-2018.-27 fevral.-S.3.