Sehrli kitab
Bu gün Azərbaycanda başqa sahələrdə: sosial-iqtisadi, ictimai-siyasi və mədəni həyatda olduğu kimi, xalq maarifi sahəsində də ciddi inkişaf dövrü başlanmış, təhsilin əhatə dairəsi əhəmiyyətli dərəcədə genişlənmişdir. Ölkənin qabaqcıl ziyalı dəstəsini təmsil edən maarifpərvər ziyalıların regionda ictimai-mədəni mühitin inkişafına, xüsusən təhsilə həmişə diqqət yetirməyə və qayğı göstərməyə sövq etmişdir.
Bu baxımdan, tanınmış yazıçı Zaur Ustacın “Gülünün şeirləri” adlı sinifdənxaric əlavə tədris vəsaiti maraq doğurur, elmi-nəzəri və praktik dəyərliliyi ilə diqqəti cəlb edir.
Elmi məsləhətçiləri Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi Afət Xəlilova, Əzizə Abdullayeva və Gözəl Quliyeva olan vəsaitdə hərf və rəqəmlər haqqında əyləncəli şeir və tapmacalar verilmişdir.
Qeyd edək ki, vəsait əsasən ümumi təhsil müəssisələrinin I sinif şagirdləri üçün nəzərdə tutulmuşdur. Vəsaitdə Azərbaycan əlifbasının hər bir hərfi üçün tək-tək əyləncəli, uşaqların asan əzbərləyə biləcəyi dili asan, olduqca axıcı və yüngül hecalı şeirlər verilmişdir. Kitabda həmçinin hərflərlə yanaşı, kiçik məktəb yaşlı uşaqlarda riyazi bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün rəqəmlər haqqında da şeirlər yazılmışdır.
Həmçinin, bu vəsait dərnəklərdə və bədii qiraət klublarında kiçik yaşlı uşaqlara şeir öyrədən müəllimlər üçün də əlavə köməkçi vəsaitdir. Ona görə ki, azyaşlı uşaqlar hərfləri yaxşı tanıya bilmir, şeirləri oxuyub əzbərləməkdə çətinlik çəkirlər. Zaur Ustacın yazdığı bu şeirlər isə o qədər asan və yaddaqalandır ki, hər hansı hərfə və rəqəmə aid olan şeiri uşağa yalnız bir neçə dəfə təkrar etdirməklə əzbərlətmək olar.
Xüsusilə qeyd etmək istəyirəm ki, kiçik yaşlı məktəblilər üçün nəzərdə tutulmuş bu vəsait, eyni zamanda məktəbəqədər və ümumi təhsil müəssisələrində dərs deyən müəllimlər üçün də əvəzedilməzdir. İbtidai siniflərdə dərs deyən müəllimlər şagirdlərə əlifbanın hər hansı bir hərfini öyrədərkən bu vəsaitdən həmin hərf haqqında yazılmış şeiri də uşaqlara asan əzbərlədə bilərlər. Məsələn, müəllifin A hərfi ilə bağlı vəsaitin 4 səhifəsində yazdığı aşağıdakı şeirə diqqət yetirək:
A ilə Ana deyə,
Aləmə səs salırıq.
Azərbaycan sözünü,
A ilə başlayırıq.
Bu şeir vasitəsi ilə müəllim uşaqlara həm A hərfini öyrədə,
həm də onlarda vətənpərvərlik
hissi aşılaya bilər.
Təqdirəlayiq haldır ki, Zaur Ustac həmçinin
vəsaitdə hərflərlə
yanaşı, rəqəmlər
haqqında da şeirlər yazmışdır. Həmin
şeirlərdən 1 rəqəmi
ilə bağlı yazılmış şeirə
nəzər yetirək:
Asan bir sual verim,
İnan, yoxdur beləsi.
Üçdən iki çıxanda
Söylə qalır, neçəsi?
Qeyd edək
ki, müəllif bu şeir vasitəsilə
uşaqlarda 1 rəqəmi
və sadə riyazi əməllərlə
(toplama və çıxma) bağlı
təsəvvürlər və
bacarıqlar formalaşdırmışdır.
Onu da qeyd edək ki, bu vəsait
məktəbəqədər və kiçik məktəbyaşlı uşaqlarda
məntiqi təfəkkürün
və yaradıcılıq
qabiliyyətinin formalaşmasına,
həmçinin uşaqların
asudə vaxtlarının
səmərəli keçirmələrinə
də köməklik edəcəkdir.
“Gülünün şeirləri”
kitabı həm məktəbəqədər və
kiçik məktəbyaşlı
uşaqlar, həm də onların təhsili, təlim-tərbiyəsi
ilə məşğul
olanlar üçün
çox qiymətli vəsaitdir, eləcə də böyük dəyərə malik mütaliə materialıdır. Xatırlatmaq
yerinə düşər
ki, ümummilli lider Heydər Əliyev mütaliəyə
yalnız savad, bilik qazanmaq, elm öyrənmək imkanı
və vasitəsi kimi baxmamış, bütövlükdə, hər
bir insanın həyatını düzgün
qurmasında, fəal vətəndaş mövqeyinin
formalaşmasında, cəmiyyətdə
gedən tərəqqi
prosesində yaxından
iştirak etməsində
təhsilin son dərəcə
vacib əhəmiyyət
daşıdığını önə çəkərək
demişdir: “İndi bizim təhsilimizin məqsədi gənc nəslə, uşaqlara təhsil verib onları gələcəyə
hazırlamaqdır. Amma bununla
yanaşı, ən böyük məqsədi
Azərbaycan vətəndaşı
hazırlamaqdır, müstəqil
Azərbaycan cəmiyyətinin
ləyaqətli üzvünü
hazırlamaqdır”.
Ulu öndər ölkənin
və xalqın gələcəyinin yeni nəsilləri necə və hansı ruhda savada yiyələndirməkdən,
tərbiyə etməkdən
asılılığını məxsusi vurğulayırdı:
“Uşaqlar bizim gələcəyimizdir. Gələcəyimizi nə cür tərbiyə edəcəyiksə,
böyüdəcəyiksə, ölkəmizin, millətimizin,
dövlətimizin gələcəyi
bundan asılı olacaqdır”.
Yenicə çapdan çıxmış
“Gülünün şeirləri”
kitabı məhz böyüməkdə olan
nəsillərin layiqli
vətəndaş kimi
formalaşmasına xidmət
göstərən materialları
özündə cəmləşdirməklə
yanaşı, geniş
elmi-pedaqoji və didaktik imkanlara malikdir.
Uşaqlara təlim-tərbiyə vermək
və onları maarifləndirmək baxımından
da novator yazıçı Zaur Ustacın “Gülünün
şeirləri” kitabı
dəyərli bir vəsaitdir.
Onu da qeyd edək ki, vəsaitdə toplanılan şeir və tapmacalar müasir əhəmiyyətinə
görə də qiymətlidir. Vəsait hər bir məktəbəqədər və
kiçik məktəbyaşlı
uşaqların bacarıqlı,
yaradıcı və savadlı şəxsiyyət
kimi inkişafına və gələcəkdə
vətənpərvər bir
gənc kimi formalaşmasına xidmət
edəcək.
Ümid edirik ki, gələcəkdə
bu vəsait daha da təkmilləşdiriləcək,
Azərbaycan Respublikası
Təhsil Nazirliyinin müvafiq şurasından
keçərək sinifdənxaric
tədris vəsaiti kimi ölkənin bütün ümumi təhsil müəssisələrində
tədris olunan fənlərin siyahısına
daxil ediləcək.
Taleh XƏLİLOV,
pedaqogika üzrə fəlsəfə
doktoru,
Azərbaycan
Respublikası Təhsil Şurasının üzvü
Həftə içi.- 2019.- 7-8
noyabr. S. 8.