"Heç kim Azərbaycanı döyüş meydanına çevirə bilməz"

İlham Əliyev: "Qarabağ münaqişəsinin həllində irəliləyişlər var"

Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev Rusiyanın "İzvestiya" qəzeti, "İTAR-TASS" informasiya agentliyi və "Rossiya" telekanalına müsahibə verib. Müsahibədə dövlət başçısı son illər Azərbaycanın keçdiyi yol, gələcək haqda fikirləri və sair məqamlar haqda danışıb.

- Bir neçə ay əvvəl siz ölkədə keçirilən prezident seçkisində inamlı qələbə qazanaraq ikinci dəfə dövlət başçısı seçildiniz. Sualı belə qoyaq: necə düşünürsünüz, bu 5 ildə nəyə nail ola bilmədiniz?

- Bu illər ərzində görülən işlərdən danışmaq daha asandır. Təbii ki, həyata keçirə bilmədiyimiz məsələ Ermənistan - Azərbaycan münaqişəsinin həlli prosesidir. Bu bizim ölkəmizin inkişafı üçün ən vacib məsələdir. Bütün digər sahələrdə qarşıya qoyduğumuz məqsədlərə nail olmuşuq.

- Azərbaycanın investisiyalar üçün cəlbedici olmasını nə ilə əlaqələndirirsiniz?

- Dövlətçiliyin qurulması mərhələsində bizim əsas kozırımız neft-qaz sektoru idi. Həyata keçirilmiş investisiya layihələri dünyada Azərbaycanın etibarlı tərəfdaş kimi tanınmasına şərait yaradıb.

Bizim üzərimizə götürdüyümüz öhdəliklərə əməl etmədiyimiz heç bir hal mövcud deyil.

- Dövlətin müdafiə potensialının gələcək inkişafını necə görürsünüz?

- Biz bu məsələyə çox böyük diqqət ayırırıq. Bu, əlbəttə, çox nəhəng həcmdə maliyyə resursları tələb edir. Bu gün Azərbaycanın dövlət büdcəsində məhz bu sahəyə ayrılan məbləğ miqdarına görə ilk yerdədir. Lakin şübhəsiz orduya lazımi diqqət olmazsa, çox böyük problemlər meydana çıxa bilər. Nə qədər ki Ermənistan - Azərbaycan münaqişəsi həllini tapmayıb, bizim bu siyasətimiz davam etdiriləcək. Qısa zamanda biz nəinki Silahlı Qüvvələrimizin güclü maddi-texniki bazasını yarada bilmişik, həmçinin ordunun peşəkarlığını, döyüş qabiliyyətini yüksəltməyə nail olmuşuq. Biz Azərbaycanda heç zaman olmamış hərbi sənaye kompleksi formalaşdırmışıq, bir neçə il əvvəl ölkənin Müdafiə Sənayesi Nazirliyi yaradılıb. Artıq bu gün bizim dünya standartlarına uyğun hərbi müdafiə məhsulları istehsal edilir.

Təbii ki, bu bizim hərbi potensialımızın güclənməsinə, həmçinin əminəm ki, regionda sabitliyə aparır. Bu gün Azərbaycan ordusu bütün məqsədlərə nail olmaq iqtidarında olan, ilk növbədə işğal olunmuş torpaqları azad edə biləcək güclü strukturdur. Əgər Azərbaycan Sovet İttifaqının dağıldığı dövrdə belə hərbi potensiala malik olsaydı, bizim torpaqlarımız ümumiyyətlə işğal edilməzdi. Bu gün kiminsə Azərbaycanı döyüş meydanına çevirə biləcəyini təsəvvür etmək çətindir. Biz bundan sonra da bu məsələyə böyük diqqət ayıracaq, işğal altındakı torpaqlarımızın azad olunmasınadək bu siyasəti davam etdirəcəyik.

- Fikrinizcə, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinin əsas prinsipi nədir? Bu, bir tərəfdən postsovet məkanında mövcud olan ən uzun münaqişədir, digər yandan isə hansısa irəliləyişlər baş verir. Sankt-Peterburqda erməni həmkarınızla görüşdünüz, Moskva bəyannaməsi imzalanıb...

- Razıyam, müəyyən irəliləyişlər var. Mən hətta deyərdim münaqişənin sülh yolu ilə çözülə biləcəyinə dair bəzi ümidlər də mövcuddur. 1994-cü ildə atəşkəs haqda razılaşmanın əldə olunmasından artıq demək olar 15 il keçir. Bizim bu dövr ərzində atəşkəsə sadiq qalmağımız konstruktiv mövqeyimizi sübut edən əsas arqumentdir. Çünki əks halda münaqişəni başqa yolla həll edərdik. Nə vaxt ki biz danışıqlar prosesinin mənasız olduğunu anlayacağıq, yəqin həmin an problemin başqa vasitələrlə həlli yollarının axtarılmasına başlanacaq. Hazırda düşünürük danışıqlar prosesi tam iflasa uğramayıb. Azərbaycan danışıqlar prosesini intensivləşdirməyə və perspektivləri özü üçün dəqiq aydınlaşdırmağa çalışır. Biz həmişə demişik ki, münaqişə yalnız mərhələli şəkildə həll oluna bilər. Birinci mərhələdə Azərbaycanın işğal altındakı torpaqları azad edilməlidir. Bu, Dağlıq Qarabağ ətrafındakı 7 rayondur. Daha sonra həmin rayonlara qaçqınlarımız və daxili köçkünlərimiz qayıtmalı, bu ərazidə yaşayacaq əhalinin təhlükəsizliyinə beynəlxalq zəmanət olmalıdır. Növbəti mərhələdə isə Dağlıq Qarabağın hüquqi statusu müəyyənləşdirilməlidir. Bu status isə Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində, heç zaman indiki qədər monoetnik olmayan Dağlıq Qarabağ əhalisi üçün yüksək muxtariyyətin verilməsi ilə həllini tapa bilər. Hesab edirik danışıqlar prosesinin bugünkü formatı bu yanaşmaları özündə əks etdirir. Bu gün Ermənistana yeni şəxs rəhbərlik edir və İrəvanın bu məsələyə daha konstruktiv yanaşacağına ümidlər var. Ermənistanla danışıqlar prosesi bu yaxınlarda Azərbaycan və Ermənistan arasında imzalanan və münaqişənin beynəlxalq hüquq norma və prinsipləri, beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində qəbul edilmiş qərar və sənədlər əsasında nizamlanmasını nəzərdə tutur. Təbii ki, burada söhbət BMT Təhlükəsizlik Şurasının 4 qətnaməsi, BMT Baş Assambleyasının qətnaməsi, Lissabon sammitinin qərarından gedir. ATƏT və bütün bu sənədlər münaqişənin Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində həllini nəzərdə tutur. Moskva bəyannaməsində də münaqişənin bütün mərhələlərinin beynəlxalq zəmanətlə tamamlanacağı qeyd olunur. Həmçinin bu da bizim mövqeyimizi təsdiqləyir.

- Siz Moskvada təhsil almısınız, gənclik illərinizin bir hissəsini orada keçirmisiniz. Bu yaş həddi isə həyatın ən xoş dövrüdür. Sizi Moskva ilə nə bağlayır?

- Əlbəttə, həmin illər mənim yaddaşımda həmişəlik qalacaq. Moskvada təhsil aldığım vaxtlarda mən çox sayda dost-tanış qazanmışam. Moskvada 15 il yaşamışam və deyə bilərəm ki, mənim Rusiya siyasətinin nüansları, rus insanının ürəyi ilə bağlı problemim yoxdur.

Cahangir Həsənli

Həftə içi.- 2009.- 14-16 fevral.- S. 1-2.