İlham Əliyev –
İslahatçı liderin portreti
“Mən
Ona özüm qədər inanıram”
Azərbaycan
xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyev
Xarizmatik
lider və “qızıl orta”
Xarizma yunan sözü olub mənası
“verilmiş, bağışlanmış”dı. İlham
Əliyevin xarizması həm Ulu Öndərin varisi kimi, həm
də sonradan öz üzərində işləməklə
qazanılmış bir istedaddır. İlham
Əliyev bir xarizmatik lider olmaqla – ətrafa öz güclü
xarakteri, uzaqgörənliyi, rasional və milli maraqlara xidmət
edən siyasəti ilə təsir göstərir, insanları
inandırır və arxasınca aparır. Bu xarizma özünü tabeçiliyində olanlara
münasibətdə nə qədər soyuqqanlı, tələbkar
və işgüzar olaraq göstərirsə, sadə insanlar
– xüsusilə, şəhid ailələri, qazilər,
ehtiyacı olanlarla münasibətdə bir o qədər
humanist və istiqanlı rəftarla seçilir. Prezident İlham Əliyev məhz bu iki diaqonal
qütbü birləşdirməklə monolit bir lider
obrazı yaradıb. O, hökumətə büdcə vəsaitlərinin
səmərəli istifadəsini tapşırmaqla
yanaşı, əhalinin problemli kreditlərini dövlətin
hesabına həll olunmasını təmin edib. Burada qənaətlə səxavət, dövlətin
fiskal maraqları ilə əhalinin rifahı, ümumi və fərdi
maraqlar arasında bir tarazlıq qorunur. İlham
Əliyevin xarizmasının gücü, cazibəsi və təsir
imkanlarını məhz belə “qızıl orta”da axtarmaq
lazımdır.
Hazırda dünyada liderin rolu daha da artır. Çində, Rusiyada,
Böyük Britaniyada, Türkiyədə, ABŞ-da və sair
ölkələrdə liderin rolunun artması, sağ meyillərin
güclənməsi, milli maraqların önə çəkilməsi,
proteksionizm, hətta ticarət müharibələrinə gedib
çıxan millətlərin yarışmasının
şahidiyik. Bu yarışmada güclü lider
və müasir idarəetmə texnologiyalarını tətbiq
edən İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan
özünün rəqabət qabiliyyətini və milli təhlükəsizliyini
gücləndirir.
Yeni
iqtisadi modelin müəllifi
Ben Bernankenin “Addım atmaq cəsarəti” memuarı bu
sözlərlə başlayır ki,
çağırış zamanı əsas qərar verməkdir
və bu, istənilən qərarsızlıqdan
yaxşıdır. Hər bir lider həm də anında cəsarətli
qərarları ilə lider olur. Prezident
İlham Əliyev bir neçə dəfə, o cümlədən
Strateji Yol xəritələri ilə yeni iqtisadi model
quruculuğuna başlayanda və 2018-ci ilin prezident seçkilərindən
sonra islahatların yeni səhifəsini açanda məhz belə
cəsarətli qərarlar vermişdi.
Maykl Spens və David Brady İkinci Dünya müharibəsindən
sonra ən sürətlə və davamlı inkişaf edən
ölkələrin təcrübəsini təhlil edərək
liderin davamlı iqtisadi artımda nə dərəcədə
əhəmiyyətli rol oynadığını sübut
etmişdilər. Onların fikrincə, lider ilk mərhələdə
modeli və strategiyanı, ona uyğun institutları
formalaşdırır, ikinci mərhələdə isə
lider seçilmiş modeli yeni çağırışlara
uyğunlaşdırmağı bacarmalıdır.
Fikrimizcə, Prezident İlham Əliyevin etdiyi də elə
budur: Azərbaycanın iqtisadi inkişaf modelini daimi yeniləməklə,
davamlı inkişafı təmin etmək.
İkinci
Dünya müharibəsindən sonra Yaponiya, 1961-ci ildən
başlayaraq Koreya, Mədəni inqilabdan sonra Çin, 1949-cu
ildən Tayvan, Malayziyadan ayrılandan sonra Sinqapuru
qarşılaşdıqları böhrandan güclü liderlər
çıxardılar. Elə Malayziya “iqtisadi
möcüzəsi”nin yaradıcısı – “modernizasiyanın
atası” (Bapa Pemodenan) Mahathir Məhəmmədi
1981-2003-cü illərdə Baş Nazir olduğu halda, yenidən
2018-ci ildə 92 yaşında hakimiyyətə dəvət
etdilər. Kamal Dərviş də
Türkiyəni böhrandan çıxarmaq üçün
19 islahatı (adi vaxtda bu mümkün olmazdı) parlamentdə
keçirməklə öz ölkəsinin
inkişafını təmin etdi. Uğurlu
lider hər bir böhranı və
çatışmazlığı imkana çevirən və
davamlılığı təmin edən liderdir.
Prezident İlham Əliyevin miqyaslı lider olması, onun
dünya görüşü və intellektual
potensialının zənginliyi, həmçinin qlobal
düşüncə tərzi Azərbaycandakı
islahatların uğurunu təmin edir. Vaxtilə Çin
lideri Deng Xiaoping öz ölkəsi üçün bazar
iqtisadiyyatı modelini seçəndə, onun Sinqapur və
Nyu-Yorka səfərləri Çin liderində güclü təəssüratlar
yaratmışdır. Məhz xarici innovativ
təcrübənin təsiri altında Deng Xiaoping Çin
iqtisadi inkişaf modelinin əsasını qoydu. Prezident İlham Əliyev isə Deng Xiaopingdən fərqli
olaraq qlobal innovativ agendanın formalaşmasında özü
birbaşa iştirak edir. BMT Təhlkəsizlik Şurası,
Davos İqtisadi Forumu, Qoşulmama Hərəkatı,
Türkdilli Ölkələrin Şurası, Mədəniyyətlərarası
dialoq və sair platformalarda Prezident İlham Əliyev qlobal və
regional gündəliyin formalaşdırılması prosesində
iştirak etməklə yanaşı, həm də Azərbaycanın
bu gündəliyə uyğun inkişafını təmin
edir. Özü də bu gün Azərbaycan təkcə
qlobal inkişafdan faydalanmaqla kifayətlənmir, həm də
bu inkişafa multikulturalizm, tolerantlıq, iqtisadi islahatların
idarə edilməsi modeli, “ASAN xidmət”, “Azexport” və sair dəyərlər,
brendlər və innovativ mexanizmlərlə rəng qatır.
Çağırışı
imkana çevirən lider
Prezident İlham Əliyev də hər bir çətinliyi
üstünlüyə çevirməyi bacaran liderdir. Azərbaycanı
“coğrafiyanın lənətindən” – okeanlara birbaşa
çıxışımızın olmamasından – yan
keçirərək ölkəmizi nəqliyyat-logistika
habına çevirmək məhz dediyimizə nümunədir.
Çünki Prezident İlham Əliyev kvant
fizikasının əsas qanunlarından birinə əsaslanaraq,
obyektə başqa bucaq altında baxır və belə də
obyekt həmin bucağa uyğun görüntülənir.
Bu halda liderə güclü fəhm və dərin
təfəkkür lazımdır ki, düzgün variant – bucaq
seçə bilsin. Həzrəti Əlinin
belə bir deyimi var ki, “ağıllı adamın zənni də
gerçək olur”. İlham Əliyevin
güclü intuisiyası, mühakimə qabiliyyəti və
iti ağılı hər bir vəziyyətdə optimal qərar
qəbul etməyə imkan verir.
Cənab Prezident həm də Azərbaycanı digər təbii
ehtiyatlarla zəngin olan ölkələrin
qarşılaşdığı - “resursların lənətindən”
və “orta gəlir tələsindən” məharətlə
uzaqlaşdırır. İsveçin 1990-cı illərdə
qarşılaşdığı iqtisadi böhran onun
sonrakı inkişafı üçün imkanlar
açdı, yəni problem imkana çevrildi. Yapon fəlsəfəsində
“kintsugi” – “qızıl bərpa” deyilən bir anlayış
var: sınmış məişət əşyasını
elə zövqlə bərpa edirlər və
sınığın izlərini elə saxlayırlar ki, yəni
bu əşyanın sonu deyil, həyatının
davamını göstərsin. Əslində, cənab
Prezidentin 2015-ci ildə neft qiymətlərinin kəskin
düşməsinə qarşı strateji yol xəritələrini
qəbul etməklə çevik reaksiyası və sistemli
islahatları, onun çağırışı necə
üstünlüyə çevrilməyinin daha bir nümunəsi
oldu. Əgər islahat bir incəsənətdirsə,
Prezident İlham Əliyev onun ustasıdır.
Çünki Prezident İlham Əliyev “qutudan kənarda fikirləş”
(“think out of the box”) yanaşmasından daha bir addım irəli
gedib. Onun qlobal təfəkkürü
üçün ümumiyyətlə, “qutu” yoxdur.
İdarəetmənin
“qrossmeyestri”
İlham Əliyev S.Huntinqton və başqalarının
irəli sürdüyü bürokratik siyasət modelinin
(Bureaucratic politics model) Azərbaycanda işləməsinə,
yəni müxtəlif marginal qrupların dövlət siyasətini
öz maraqlarına istifadə etməsinə bir an imkan vermədi. Yeltsin
dövründə Rusiyanın və ya Ukraynanın yaxın
tarixinin acı təcrübəsi belə qrupların siyasətə
təsirinin nə ilə nəticələndiyini açıq
göstərir. “Mayl qanunu”na görə
“hansı mövqeni seçməyiniz, harada
oturmağınızdan asılıdır”. Azərbaycanda
son kadr və struktur islahatları fonunda kimin hansı mövqedə
oturmasından asılı olmayaraq, hamı Prezidentin monolit
komandasının üzvü kimi dövlət siyasətinə
xidmət edir. Məsələn, Prezidentin İlham
Əliyevin yaratdığı Biznes Mühiti və Beynəlxalq
Reytinqlər üzrə Komissiyada, onun 19 işçi qrupu və
katibliyində 300 nəfər dövlət, özəl,
akademiya, vətəndaş cəmiyyəti və beynəlxalq
təşkilatların nümayəndələri cəmləniblər.
“Azranking.az” portalı üzərindən
islahatların rəqəmsal generasiyası - islahatların
"həyat tsikli”nə aid bütün mərhələlərdə
dövlət-özəl əməkdaşlığı və
dialoqu formatı işləyir. Bu formatda
“hansı mövqeyi seçməyinizin, harada
oturmağınızdan asılılığı yoxdur”.
Beləliklə, polievristik nəzəriyyəyə
(poliheuristic theory) uyğun olaraq Prezident İlham Əliyev qərar
qəbuletmə prosesində koqnitiv və rasional
yanaşmalardan istifadə edir. Rasional seçim
modelinə (rational choice model) görə bir lider kimi İlham
Əliyev məhz Azərbaycan dövlətinin maraqlarına
uyğun olaraq prioritetləri düzgün müəyyənləşdirir
və onların rasional ardıcıllığını təmin
edir. Məsələn, iqtisadi islahatlarla
böhran aradan qaldırılan kimi, dərhal sosial islahatlarla əldə
edilmiş nəticələr əhali qrupları arasında
bölüşdürüldü və siyasi islahatlara, o
cümlədən hakimiyyətin hər üç
qanadının islahatına – dövlət idarəetmə
islahatlarına “yaşıl işıq yandırıldı”.
Beləliklə, qısa müddətdə iqtisadi-sosial-siyasi
islahatlar alqoritmi ilə ölkə tam reformat
olundu. İnstitusional iqtisadçılar iqtisadi
davranışların məhz təkamül prosesi və
institutların iştirakı ilə
formalaşdığını deyirlər. Prezident
İlham Əliyevin bir lider olaraq iqtisadi, sosial və siyasi
institutları təkamül yolu ilə reformat etməsi və
yeni iqtisadi davranışa keçidin təmin olunması bu
baxımdan əhəmiyyətlidir. Belə vəziyyətdə
Azərbaycan - 2020-2025-ci illərdə bütün istiqamətlərdə
texnoloji transferi sürətləndirməyə
hazırdır.
İslahatların
rəvan yolu
2019-cu ildə Azərbaycan tarixində ən
irimiqyaslı sosial islahatlar, iqtisadi islahatlar, struktur
islahatları, siyasi islahatlar, məhkəmə-hüquq
islahatları və kadr islahatları aparılıb. Müstəqil
Azərbaycan indiyədək bu miqyasda islahat görməyibdir.
Ölkə bir ilin ərzində tam “reformat”
olduğu halda, heç bir gərginlik yaşanmayıb. Başqa ölkələrdə bu çapda deyil,
daha kiçikmiqyaslı islahatlar belə ağrılı
prosesə çevrilir. Məsələn,
bu günlərdə Fransada, Çilidə, Finlandiyada,
İranda və başqa ölkələrdə islahatların
necə narazılıq doğurduğunu və gərginlik
yaratdığının şahidiyik. Bu
ölkələrin hər biri Azərbaycana nisbətən daha
böyük resurslara malikdir. Azərbaycanda
isə islahatlar rəvan gedir - təkamül yolu ilə
seçilibdir. Çünki cənab Prezident hansı
islahatların və nə zaman aparılmasını zərgər
dəqiqliyi ilə müəyyənləşdirir: dövlətin,
biznesin və əhalinin maraqlarını uzlaşdırır.
Dünyada az ölkə tapılar ki, iki il
dalbadal “Doing Business” hesabatında dünyanın ən
islahatçı ölkələrinin sırasında olsun,
amma bu islahatlar cəmiyyətin ahəngini pozmadan
aparılsın.
Artıq dünyada “Azərbaycanda İqtisadi
İslahatların İdarə edilməsi Modeli” deyilən bir
narrativ formalaşıb. Beynəlxalq Valyuta Fondunun rəhbəri
Kristalina Georgiyeva etiraf etmişdi ki, qlobal iqtisadi artımın
yavaşıması fonunda Prezident İlham Əliyevin
apardığı iqtisadi islahatların əhəmiyyəti
yüksəkdir.
Ötən
əsrin 60-cı illərində belə fikir vardı ki,
“Standard Oil”, Kommunist Partiyası və Katolik kilsəsi ən
yaxşı planlaşdırılan və idarə olunan təşkilatlar
idi: gələcəyi necə planlaşdırırdılarsa
elə də olurdu. Sonradan strateji idarəetmə
önə çıxdı. Müasir
dünyada isə təkcə planlamaqla deyil, eyni zamanda,
günün tələbinə və gələcəyin
çağırışına uyğun elastiki və
çevik yanaşma önəmlidir. Prezident İlham
Əliyevin rəhbərliyi ilə yaradılmış iqtisadi
islahatların idarə edilməsi modeli plan və elastikliyin
qovuşmasındadır. Məsələn, tikinti icazələri
və elektrikə çıxış sahəsində “bir pəncərə”nin yaranması ilə onun rəqəmsallaşması
elə bir ardıcıllıqla və ahəngdarlıqla
baş verdi ki, əvvəlcədən planlaşdırlandan fərqli,
amma mükəmməl bir sistem alındı. Çünki cənab
Prezidentin yanaşmasının əsasında - Venna
diaqramının prinsipi dayanır: plan və elastiki
yanaşmanın “qızıl ortası” tapılır.
2016-cı ildə qlobal şokların təsiri
altında böhranla üzləşən Azərbaycan
iqtisadiyyatı üçün bir sıra kənd təsərrüfatı
məhsulların istehsalı, məsələn,
pambıqçılıq kütləvi işsizliyin qarşısının
alınması üsullarından biri kimi istifadə edildiyi
halda, 2019-cu ildə bu sahədən məhsuldarlıq
artırıldı. Hazırda pambıqçılıq həm
gəlirli sahədir, həm də dəyər zəncirinin
sonrakı mərhələlərinin (iplik, parça və
trikotaj, həmçinin digər yüngül sənaye məhsulları)
inkişafında baza rolunu oynayır. Əslində,
Hausman da deyir ki, ölkə özünün rəqabət
üstünlüyü olan sahələrinin inkişafına
daha çox üstünlük verməlidir. Prezident İlham Əliyev cəmi üç ilin ərzində
resursları mobilizasiya etməklə çox çevik siyasətlə
pambıqçılığın əvvəlcə məşğulluq,
daha sonra isə məhsuldarlıq-əsaslı
inkişafını təmin etdi.
“PwC” şirkətinin hesablamalarına görə, Azərbaycandakı
şirkət rəhbərlərinin 66 faizi öz
qurumlarının inkişaf perspektivinə inanırlar. “McKinsey” şirkəti isə
Azərbaycanı son 20 ildə iqtisadiyyatı illik 5 faizdən
çox artan ölkələrin siyahısına salıb, hətta
bu siyahıda Azərbaycan illik 11 faizlik artımla dünya
liderləri sırasındadır.
Üzünü
gələcəyə tutan lider
Məşhur
futuroloq Kurzveil belə bir proqnoz irəli
sürmüşdü ki, qarşıdakı 100 ildə 20 min
il ərzində toplanan bilik qədər bilik yaranacaq. Qlobal miqyasda texnologiya artıq ədədi silsilə
ilə deyil, həndəsi silsilə ilə artır. Buna uyğun idarəetmənin qanunları və
texnologiyaları da dəyişir. Biz
artıq xətti idarəetmədən qeyri-xətti idarəetməyə
keçirik. Yunan filosofu Aristotelin belə bir fəlsəfi
deyimi var: "Bir adamın dediyi ya doğrudur, ya yalan". Əslində isə bu iki kateqoriyanın arasında
xeyli variasiyalar var. Lütfi Zadənin qeyri-səlis məntiqi də
bunu deyir. Hazırda idarəetmə məhz
qeyri-səlis məntiqə söykənməlidir. Artıq təkcə keçmişə baxıb, gələcəyi
proqnozlaşdırmaq olmur, həm də elə gələcəyə
baxıb gələcəyi proqnozlaşdırmaq və idarəetməni
çevik həyata keçirmək zərurəti yaranıb.
Biz idarəetməni rəqəmsal transformasiya
etdiyimiz halda, kvant transformasiyası qapımızı
döyür. İdarəetmə adaptiv və
“agile” olmalıdır, yəni situasiyaya dərhal
uyğunlaşma həyata keçirilməli və qərarlar
verilməlidir. Prezident İlham Əliyev bu
trendi gözəl bilir və çevik idarəetmə modeli
yaradıb. Təsadüfi deyil ki, Davos İqtisadi Forumunun
hesablamalarına görə “hökumətin dəyişikliklərə
çevik reaksiyası” göstəricisinə görə Azərbaycan
dünyanın 140 ölkəsinin arasında 5-ci yeri tutur. Əslində, dünyada rəqabət məhz idarəetmə
modelləri arasındadır. Belə
olmasaydı İsrail, Koreya, Yaponiya kimi təbii sərvətləri
zəngin olmayan ölkələr inkişaf edə bilməzdi.
“Millətlər niyə çökür?” əsərində
Əcəmoğlu və Robinzon inkişafın əsas səbəbinin
institutların səmərəliliyində görürlər.
Məhz ulu öndər Heydər Əliyev dühası
və onun varisi Prezident İlham Əliyevin idarəetmə
bacarığı sayəsində Azərbaycan bütün təhdidlərə
rəğmən hazırda dünyanın ən
islahatçı, sabit inkişaf edən və real müstəqilliyi
olan ölkələrindən biridir. Prezident
İlham Əliyev təkcə dünənin və bu
günün deyil, həm də gələcəyin lideridir.
Dövlətimizin başçısının rəhbərliyi
ilə idarəetmədə aparılan islahatlarda əvvəlcə
məmur-vətəndaş təmaslarından elektrona, indi isə
elektrondan rəqəmsala keçid baş verir. Eyni zamanda,
dövlət idarəetmə islahatları məcburetmədən
könüllü riayətə, imperativ idarəetmədən
tənzimlənməyə, yoxlamadan monitorinq və qiymətləndirməyə
və “kölgə iqtisadiyyat”dan leqallaşmaya keçidi təmin
edir.
Prezident İlham Əliyevin idarəetmə
islahatlarının tərkibi kimi kadr islahatlarını
aparması və gəncləri önə çəkməsi,
eyni zamanda, nəsillərarası varisliyi qoruması
islahatın uğurunu təmin edir. Görkəmli alim Xudu
Məmmədov deyirdi ki, "üzünü gəncliyə
tut, səsin gələcəyə çatsın". Z-nəsli və minilliyin nəslinə stavka edilməsi
və onların idarəetməyə cəlb olunması Azərbaycanın
dünya ilə ayaqlaşması üçün əhəmiyyətlidir.
Ölkə
başçısı 2019-cu ili - fəlsəfəsinin
mərkəzində “kamil insan” dayanan “Nəsimi ili” elan edib. Əslində, 2019-cu ildə miqyas etibarı ilə ən
iriçaplı sosial islahatların həyata keçirilməsi,
bir tərəfdən rifahın yaxşılaşmasına
xidmət edirdisə, digər tərəfdən də insan
kapitalının inkişafına yatırılan sərmayə
kimi qiymətləndirilə bilər. Prezident İlham
Əliyev “kamil insan”ı 4-cü sənaye inqilabı şəraitində
bu xüsusiyyətləri ilə təqdim edir: peşəkar və
vətənpərvər. Məhz belə bir
insan post-industrial dövrdə - xidmət sektorunun, deməli həm
də insan kapitalına əsaslanan sektorun inkişafı ilə
öz vətəninə xidmət edə bilər.
Çünki hazırda ən böyük trend – qlobalizasiya
özü də keçid dövrünü yaşayır: Ticarətin
və dəyər zəncirlərinin gələcəyi daha
çox xidmət sektoru və data ilə deməli, həm də
insan kapitalı ilə bağlanır. Prezident
İlham Əliyev bu nöqtədən – Azərbaycan
insanının maraqlarından yola çıxıb.
Miqyasları
aşan lider
Prezident İlham Əliyevin lider portreti ona kənardan daha
çox diqqət cəlb edir. Çünki bu portret
siyasi, ideoloji, psixoloji və tarixiliyi ilə seçilir.
Dost Ukraynanın Prezidenti Vladimir Zelenski Bakıda olanda Azərbaycan
Prezidentinə belə demişdi ki, “mənim bir ideyam var. Siz
bir neçə dəfə rəqəmlər səsləndirdiniz
– Azərbaycanda dövlət borcu azdır, son 15 ildə
ümumi daxili məhsul üç dəfədən çox
artıb. Bütün bunlar sizdə var, istərdik
ki, bizdə də belə olsun”. Bunu o
ölkənin prezidenti səsləndirir ki, elə son 15 ildə
orada müxtəlif rəngli inqilablar olmuşdu.
Ərazisi Azərbaycandan yeddi dəfə, əhalisi 4,5 dəfə çox olan və Avropanın
coğrafi mərkəzində yerləşən ölkəni
Azərbaycan kimi olmağa sövq edən lider – İlham
Əliyevdir! Məhz İlham Əliyevin təkamül
yolu ilə irəlilətdiyi Azərbaycan bütün mötəbər
dünya reytinqlərində Ukraynanı üstələyir.
Gürcüstan Prezidenti Salome Zurabişvili də
bildirmişdi ki, “İlham Əliyev zəmanəmizin ən
uğurlu liderlərindən biridir”. Məhz
İlham Əliyevin liderlik etdiyi Azərbaycanın gerçəkləşdirdiyi
infrastruktur layihələri qonşu Gürcüstanın
dövlət müstəqilliyinin gücləndirilməsinə
təkan verməklə bu ölkədəki demokratik
inkişafın əsasında dayanır. Bu
gün İlham Əliyev Qafqazın siyasi lideri olmaqla bu
bölgədə tarazlığın, sabitliyin və
inkişafın əsas qarantlarındandır.
Sinqapur “iqtisadi möcüzəsi”nin atası Li Kuan Yu
deyirdi, “bir millət təkcə sayına görə
böyük deyil. Böyüklük xalqın iradəsi,
birliyi, dözümlülüyü, nizam-intizamı və
liderlərinin keyfiyyəti ilə ölçülür ki, məhz
lider tarixdə xalqına şərəfli yer
qazandırır”. Azərbaycan ərazisinə görə
dünyada 112-ci və əhalisinə görə 90-cı yerdə
olsa da, nüfuzlu “US News”un hesabatına
görə, dünyada “irəliləməsinə” (Movers)
görə 35-ci ölkədir. Bunun nə demək
olduğunu izah etmək üçün Azərbaycanın bu
sıralamada Almaniya və Finlandiya kimi inkişaf etmiş
ölkələrin arasında yerləşməsini qeyd etmək
kifayətdir. Prezident İlham Əliyev məhdud imkanlar və
sərt qonşuluq (tough neighborhood) şəraitində, Azərbaycanı
“US News”un hesabatına görə
dünyada 45-ci gücə çevirməyi
bacarmışdır. Hesabata “güc” amilini
müəyyənləşdirən parametrlər – iqtisadi,
siyasi, hərbi olmaqla yanaşı, həm də liderin roluna
yer ayrılır. Təsəvvür edin
ki, bu sıralamada Azərbaycan dünyanın əhalicə ən
böyük (270 milyon) müsəlman ölkəsi
İndoneziyadan öndədir. Li Kuan Yunun
millətin gücünün kəmiyyətdə deyil, keyfiyyət
parametrlərində, o cümlədən, liderin rolunda
olması barədə fikri tam yerinə düşür.
Birinci
xanım və portretin tamamı
Azərbaycan cəmiyyəti tarixən radikalizmi deyil tədriciliyi,
inqilabı deyil təkamülü üstün tutduğu kimi,
bazar iqtisadiyyatının da daha yumşaq formasını –
sosial bazar modelini tərcih edir. Frayburq məktəbində
ötən əsrin 30-cu illərində yaradılmış
sosial bazar modeli sonralar Almaniyanın iqtisadiyyat naziri olmuş
Ludviq Erhardın təşəbbüsü ilə müzakirələrə
çıxarılmış və Almaniyada iqtisadi düzən
kimi qəbul edilmişdir. Azərbaycanın
inkişaf etməkdə olan dünya ölkələri
arasında 3-cü ən inklüziv cəmiyyət qurması
göstərir ki, ölkəmizdə iqtisadi azadlıq və
sosial cavabdehlik bir-birinə uğurla bağlanıb. Prezident İlham Əliyevin yaxın silahdaşı
olaraq Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın sosial, humanitar
və iqtisadi siyasətin həyata keçirilməsinə
oynadığı rolun böyük əhəmiyyəti var. Azərbaycanın
sosial bazar modeli quruculuğunda bu tandem mühüm əhəmiyyət
kəsb edir. Bu gün Mehriban
Əliyevanın “softpower”dən istifadə edərək Azərbaycanı
dünyada mədəniyyət carçısı,
sivilizasiyalararası dialoq məkanı və tolerantlıq
nümunəsi kimi təqdim etməsi Prezident İlham
Əliyevin lider portretini uğurla tamamlayır.
Vüsal Qasımlı
Azərbaycan Respublikası İqtisadi
İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin
icraçı direktoru, iqtisad elmləri doktoru
Hərbi And.-
2019.- 27 dekabr.- S.12-13