Vətəni ailədən öndə tutan QƏHRƏMAN - Kişilik NÜMUNƏSİ

Çiyinlərdə tabutun al-qırmızı geyərmi? Haqq divanı varsa da, sorğu-sual nə gərək? Şirin can bu torpağın qarışına dəyərmi?! Ölüm eşqi müqəddəs, ölümünüz mübarək!!! Akif Əhmədgil

Bu gün, çətin şəraitdə göstərdiyi şücaətli əməlləriyə bəşəriyyətin fövqündə duran, qəhrəmanlıq, şəhidlik salnaməmizdə şərəfli səhifələr yaradan Allahverdi Bağırovun doğum günüdür. “Qarabağın aslanı”, “Qartal qamətli qəhrəman”, bacısı Almaz xanımın dili ilə desək, “oğulluq, kişilik rəmzi” Allahverdi Bağırov 1946-cı ilin məhz bu günündə - aprelin 22-də Ağdamda dünyaya gəlib. Beş qızdan sonra doğulduğuna görə adını Allahın payı mənasında Allahverdi qoyublar, bu, həm də onun babasının adı olub. Bacısı Sveta xanımın dediyinə görə, Allahverdi dünyaya gələn gün nənəsi evin qapısından, dizi üstə ta həyətin çıxışınadək torpağı öpüb. Nəvəsinin qədəmlərini öpən nənə hələ bilmirdi ki, gün gələcək o qədəmləri bir el öpəcək. Kim bilir bəlkə də ona əyan olmuşdu, bəlkə də elə dünyagörmüş nənənin ürəyinə dammışdı nəvəsinin qəhrəman taleyi ?..

Orta təhsilini Ağdam şəhər 1 saylı məktəbdə alan Allahverdi hələ məktəb illərindən cəsarətli, qorxmaz, mərd, haqsızlığa etiraz edən xasiyyətiylə fərqlənib. İlk gənclik dövründə yüngül atletika və daha sonra isə futbola böyük maraq göstərib. 5 N-li formada Ağdamın “Qarabağ” klubunun şərəfini qoruyub. 1976-cı ildə, 20 yaşında ikən klubun baş məşqçisi təyin olunub və həmin ildə keçirilmiş Ümumittifaq birinciliyində rəhbərlik etdiyi doğma komandası 4-cü yerə layiq görülüb. 1991-ci ildə “Qarabağ” və “Neftçi” veteranları arasında keçirilən və 1:1 hesabı ilə başa çatan oyunda yeganə qola da məhz özü imza atıb. Həm komanda yoldaşı və eyni zamanda döyüş yoldaşı olmuş Zahid Qarayev deyirdi ki, -“Məşqçi olduğu dönəmdə çox həssas idi, oyunçuları bir-bir yoxlayardı, hamı ilə tək-tək maraqlanardı”. Vaxt gələcək onun bu həssaslığı komandir xasiyyətinə də yansıyacaqdı. Futbol karyerasını kim bilir necə müvəffəqiyyətlə davam etdirəcəkdi, amma Qarabağda yaranan vəziyyət onun vətənpərvər ruhunu döyüş meydanından kənarda saxlaya bilmədi. Döyüş yoldaşı olmuş Zahid Qarayev :

“Onun hər şeyi vardı, heç nəyə ehtiyacı yox idi, amma o hər şeyini atıb vətənini tutdu” .

Allahverdi Bağırov öncə ağdamlıların maddi dəstəyi və öz şəxsi vəsaiti ilə Qarabağın kəndlərində yaradılmış kiçik özünümüdafiə batalyonlarına yaxından köməklik göstərib. 1991-ci il 1 oktyabrda özünün və qardaşı Eldar Bağırovun komandirliyi ilə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Ağdamdakı hərbi hissəsi yaradılır. Bu həm də “Ağdam özünümüdafiə taboru” idi. 760 nəfərlik bu batalyon “Vətən oğulları” adlanırdı. Qardaşı Eldar öldürüldükdən sonra batalyona Allahverdi rəhbərlik edirdi. 1992-ci ilin yanvarında Allahverdi Bağırovun rəhbərlik etdiyi tabor Naxçıvanlı kəndini işğalçılardan tam təmizləyir və 150 nəfərlə Əsgərana daxil olur. Pircamal kəndindəki bütün yüksəkliklər tutulur. Erməni bayraqları Azərbaycan bayraqları ilə əvəz edilir. Bu əməliyyatı həyata keçirmək üçün Allahverdi Bağırov və silahdaşlarına cəmi 2 saat vaxt lazım olmuşdu. Bu döyüşdən sonra Allahverdi Bağırov “General Məhəmməd Əsədov Mükafatı”na layiq görüldü. Ən böyük hərbi uğurlarından biri də Aranzəmin kəndi üzərindəki döyüşlərdə olub. Hər nə qədər zəhmli, ciddi xasiyyətli komandir olsa da, əsgərlərinə qarşı uşaq kimi kövrək, ürəyiyumşaq olub.

Döyüş yoldaşı Zahid Qarayev: “Komandir olsa da, özünü heç vaxt əsgərlərdən ayırmazdı, əsgər nə yesə, o da ondan yeyərdi. Bir dəfə də bizim xətrimizə dəymədi, döyüşə həmişə ən qabaqda oxuya- oxuya, gülə-gülə gedərdi. Hərbi hissədə olduğu vaxtlarda çox ciddi olardı, əsgər onun yanında danışa bilməzdi, amma digəl, əsgərdən ötrü canını verərdi, əsgərlərin dırnağna belə ziyan dəyməyə razı olmazdı. Biri vurulanda, yaralananda girib otaqda ağlayardı ki, əsgərlər görməsin”.

1992-ci il 14 iyununda təcili iş üçün Ağdama çağırılan Allahverdi Bağırovun olduğu maşın Naxçıvanlı (keçmiş Naxçıvanik) kəndindən geri qayıdarkən minaya düşür. Allahverdi Bağırov sürücüsü ilə birlikdə həlak olur. Ağdam rayon Şəhidlər Xiyabanında qardaşı Eldar Bağırovun yanında dəfn edilir. Döyüşlərdə göstərdiyi şücaətə və Ağdamın müdafiəsindəki misilsiz qəhrəmanlığına görə, ölümündən sonra - 1993-cü ildə ona “Azərbaycanın Milli Qəhərmanı” fəxri adı və 1998-ci ildə “Qızıl Ulduz” mükafatı verilib. Allahverdi Bağırov sağ ikən deyirdi:

“Ermənilər ancaq, mənim meyitimin üstündən keçib Ağdama girə bilərlər. Kim hara gedir getsin, mən Ağdamda qalacağam!”.Doğrudan da Allahverdi Bağırov yaşadığı müddətcə ermənilər Ağdamı tuta bilmədilər. Şirin Mirzəyev, Yaqub Rzayev, Fred Asif (Asif Məhərrəmov) və Allahverdi Bağırov Ağdamın əyilməz sütunları idi. Çünki bu qəhərmanların Qarabağın müdafiəsində misilsiz xidmətləri olub. Allahverdi Bağırovdan danışırıqsa, Xocalı faciəsidən bəhs etməyə bilmərik. Çünki Allahverdinin Xocalı faciəsi zamanı göstərdiyi xidmətlər ölçüyə gəlməzdir. Məhz onun səyi nəticəsində Seyidağa Mövsümlü Xocalıdakı dəhşətləri lentə ala bilmişdi.

“ Ermənilər çəklişə icazə verməyəndə o, bir kəlmə dedi: - Bu yoldaş işini görəcək!!!” - S.Mövsümlü.

Bu gün bütün mənbələrdə 1003 nəfər qeyd olunur, amma o, 3 gün ərzində 1526 nəfər Xocalı əsir-girovunu Azərbaycana qaytarmışdı. Əsir-girovların və meyitlərin dəyişdirilməsində, meyitlərin meşədən toplanıb Ağdama gətirilməsində bu gün dəyərini heç nəylə ölçə bilməyəcəyimiz qədər xidmətlər göstərib. Xocalı faciəsi onun təkcə kövrək qəlbini deyil, həm də əyilməz kişi vüqarını da incitmişdi. Bacısı Almaz xanım:

“Xocalı faciəsindən sonra hər gün gecə yarıyadək hərbi hissədə olurdu, girovların dəyişdirilməsi üçün danışıqlar aparır, meyitləri toplamaq üçün əsgərlərlə meşədə axtarış aparırdı. Elə dəhşətli səhnələr görmüşdü ki, evə gələn kimi deyirdi, işığı keçirin. Gördüklərindən sonra bizim üzümüzə baxa bilmirdi”.

Qızı sonuncu dəfə atasının boynuna sarılıb ondan qalmağını istəyəndə qardaşının xatirəsinə saxladığı saqqalından bir tük qoparıb qızına uzadaraq demişdi ki, “nə vaxt darıxsan bu tükü yandır, mən gələcəm”.

Amma gəlmədi ...

Atasının bu şirin nağılına inanan balaca qızcığaz kim bilir o tükü yandırıb nə qədər gözləmişdi. Axı, onda hələ nağıllara inanan yaşdaydı, o, hələ bilmirdi nə boyda böyük qəhrəmanın qızıdır. Hələ bilmirdi ki, atası onun arzusuyla yandırdığı tükün çağırışına gəlmək üçün yox, imdad diləyən əsirlərin, düşmən əlində inləyən vətənin harayına yetişmək üçün doğulub. Çünki Allahverdi adi biri deyildi, sıradan oğul deyildi, o, vətən sevgisini şəxsi mənafeyindən, karyerasından, hətta ailəsindən də üstün tutmuş, bəlkə də bu dünyaya tayı-bərabəri gəlməyəcək Qəhrəman idi.

Yaşasaydı 73 yaşı tamam olacaqdı, yaşasaydı indi veteran futbolçu və məşqçi kimi tarix yazacaqdı, baxmayaraq ki, qəhrəman Allahverdi Bağırovun yazdığı tarix qat-qat dəyərlidir, yaşasaydı indi ətrafında nəvələri oynayan baba olacaqdı, yaşasaydı yeddi bacının qürur mənbəyi qardaşları olacaqdı, yaşasaydı qızlarının saçları ata sığalına həsrət qalmayacaqdı, yaşasaydı həyat yoldaşının ömrünü birgə yaşadıqları onillik həyatın xatirələri deyil, özü işıqlandıracaqdı. Yaşasaydı bacısı Sveta xanım da bu sözləri deməyəcəkdi:

“Bu gün də mən əsgər paltarı görəndə baxa bilmirəm.Əsgər mənim yanımdan keçəndə mən onun paltarına əlimi sürtməsəm, elə bilərəm ki, yanaram, tökülərəm. Əlimi əsgər paltarına sürtməliyəm, çünki mənim qardaşlarımın hər ikisinin də həlak olanda əynində əsgər paltarı vardı”.

Yaşasaydı... Əslində yaşayır, həmişə də yaşayacaq. Cismən aramızda olmasan da həmişə qəlbimizdəsən, ürəklərdə əbədi qalacaqsan əbədi qəhrəmanımız. Yaşatmaq üçün doğulanlar yaşamağa layiqdir. Ruhun şad olsun igid Komandir! Baxmayaraq, məzarını düşmən tapdağında qoymuşuq, qanınızın qisasını düşməndən almamışıq, üzünüzə baxacaq üzümüz də yoxdur. Amma sən ucaldığın məkanda rahat uyu...

Dünya Muradova

Hərbi And.- 2019.- 3 may.- S.17.