Camaldan sonra ailəmizə böyük bir qürur, həm də dərin bir boşluq qaldı...

Bir ananın kədərini, qəmini, göz yaşlarını qələmə almaqdan çətin məncə heç nə ola bilməz. Ananın səsini, qəlbinin dərinliyindən qopub gələn kədərli sözləri dinləyib onu ağ vərəqə düzmək necə ağır bir hisslərdir. Bu ağırlığın içində qəlbimdə bir fəxr, iftixar hissi də var. Qəhrəman, mərd, vətənpərvər Azərbaycan övladından yazmaq insanı həm də qürurlandırır.

Cəsur, qorxmaz, igid qardaşımız öz yolunu seçəndə qəlbinin səsini dinləmişdi. Baxmayaraq ki, anası onu həkim kimi görmək istəyirdi. Amma bu sənətdə özünü heç cür görə bilməmişdi. Onun üçün yalnız hərb peşəsi ən sevimli, ən doğma idi.

Hərbin yolları çətin, keşməkeşli olsa da, həm də müqəddəs və şərəflidr. Bu yola insanı vətən sevgisi aparır. Ən ülvi hiss olan bu sevgi tükənməzdir, əbədidir. Məhz bu sevgi hopmuşdu Camalın qanına. Çünki bu sevgi min illərdən gəlib damarlarımıza hopub, həyat qaynağımıza çevrilibdir. Mənəviyyatımızı zənginləşdiribdir. Camal üçün bu sevgi sonsuz idi. Çünki bu məhəbbətin təməli körpəlikdən ailəsindən başlayıb onun qəlbində kök salmışdır.

Uşaqlıqdan bünövrəsi qoyulan vətən sevgisi son nəfəsinə qədər onunla birgə addımladı. Camal vətən sevgisini öz mənində yaşadıb. Məhz bu sevgi onu vətənin müdafiəçisinə çevirib. Onun uğrunda canından keçməyi öyrədib. Əsl vətənpərvər, igid, cəsur bir döyüşçü kimi yetişməyində mühüm rol oynayıb.

Bu sayımızda sizi Hadrut fatehi Camal Vidadi oğlu İsmayılovun həyat hekayəsilə tanış edəcəm. Anası Filarə xanımla Camallı günlərə yenidən işıq salıb, cəsur döyüşçümüzü yad edəcəyik.

Baş gizir, Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı Camal İsmayılov 1984-cü il iyulun 7-də Neftçala rayonunun Həsənabad qəsəbəsində anadan olub. Ailənin ikinci övladı olan Camaldan iki yaş böyük bacısı və 8 yaş kiçik qardaşı var. Dərin düşüncəli, intellektual səviyyəyə malik Camal uşaqlıqdan yaşıdlarından seçilib. Ağıllı düşüncələri ilə müəllimlərin sevimlisi olub:

“Camalın iki yaşı olanda Krasnoyarsk vilayətinin İqarka şəhərinə köçdük. Bir müddət orada yaşadıq. Baxmayaraq ki, vətəndən uzaqda yaşayırdıq, amma qəlbimiz hər an doğma yurda bağlı olub. Buna görə də övladlarım uşaq yaşlarından vətənpərvər ruhda böyüyüblər. Əsasən də Camalda mərdlik, cəsarət, qorxmazlıq kiçik yaşlarından özünü göstərib. Bağçada özünü həmişə məğrur, əyilməz, qürurlu aparıb. Buna görə də müəllimələri onu “Azərbaycanın fəxri” adlandırırdılar”.

Camal uşaqlıqdan haqsızlıqla barışmayıb. Xüsusən də vətəni haqqında kiminsə düzgün olmayan fikirlər bildirməsinə etirazını bildirib, mübahisə edərdi:

“Bir gün bağçada bir uşaqla mübahisələri düşür. Uşaq Camala deyir ki, Azərbaycan səhralıqdır, orada ağac bitmir. Bu da onun qəlbinə toxunur. Onun arxasınca bağçaya gələndə çox əsəbi formada dedi ki, ana, sən buna ölkəmizin necə gözəl olduğunu başa sal. Baxmayaraq, Camal Azərbaycanı görməmişdi, lakin bizim söhbətlərimizdən ölkəmizin necə cənnət-məkan olduğunu eşitmişdi. Ümumiyyətlə vətənimiz haqqında kiminsə mənfi fikir söyləməsini uşaqlıqdan qəbul etməyib. Körpə yaşlarından vətənin müdafiəçisi olub Camal”.

Filarə xanım deyir, evlərində balaca bir kitabxanaları var idi. Camalın ilk dəfə oxumaq üçün seçdiyi kitab Koroğlu dastanı olur. Bu da qəhrəmanımın daxilindəki vətənpərvərlik ruhundan qaynaqlanırdı. Mərdlik, igidlik, cəsurluq onun daxilində özünə yer almışdı. Sonra Qızılbaşlar romanını oxuyur. Və Şah İsmayılın vurğunu olur. Ümumiyyətlə Camal uşaqlıqdan vətənpərvərlik ruhunda olan əsərləri çox sevir. Bu əsərlərdəki qəhrəmanlar onun gələcəkdə əsl qəhrəman olmasında böyük təkan olur.

Camalgilin ailəsi bir müddət Rusiyada yaşasa da, sonralar doğma vətənə qayıdır. Bu o zaman təsadüf edir ki, artıq ölkəmizin başını qara buludlar almışdı. Azərbaycan müharibə şəraitində idi. Torpaqlarımız ard-ardından erməni mənfurları tərəfindən işğal olunurdu. Camal belə ağır günləri görə-görə böyüyür. Düşmənə nifrət ruhunda böyüyən vətənpərvər gəncin qəlbində intiqam hissi getdikcə daha çox alovlanırdı. Heç bir zaman ədalətsizliklə barışmayan Camal tezliklə böyüyüb qisasımızı almağa tələsirdi. Onda olan böyük intiqam hissi qəhrəmanımızı hərbə doğru yönəldir. Hərbçi olmaq, hərbçi forması geyinmək onun xəyalında qurduğu ən böyük arzulardan idi. Orta məktəbi bitirdikdən sonra da bu amalla hərbi xidmətə yollanır. Xidməti boyu bu sənətə bağlılığı onun məsuliyyətli davranmasında mühüm rol oynayır:

“8 ay idi ki,müddətli həqiqi hərbi xidmətdə idi. Bir gün Camaldan mənə məktub gəldi. Yazmışdı ki, “onları oxumağa göndərirlər. Mənə görə narahat olmayın. Bu bir fürsətdir, onu əldən verməyəcəm”. Mən o zaman hara gedəcəyini bilmədim. Sonra öyrəndim ki, xüsusi təyinatlı qüvvələr təzə yaradılmışdı. Camalın bacarığını, hərbi xidmətində məsuliyyətini görüb onu da xüsusi təyinatlılara seçiblər. Camal xüsusi təyinatlı qüvvələrin təkmilləşdirmə kursunda təhsil alır”.Bir müddət sonra Camal kursu uğurla başa vurub XTQ-də xidmətə başlayır. Bir çox xarici öllkədə təlimlərdə iştirak edir. 94 dəfə paraşütdən qüsursuz atışı olur. Xizək sürməyi, dağçılıq və digər kursları müvəffəqiyyətlə başa vurur:

“Diplomları, sertifikatları var idi. Oğlumun bu uğurları bir ana kimi məni çox sevindirirdi. Onunla qürur duyurdum. Təsadüf nəticəsində hər dəfə 8 mart qadınlar bayramında təlimlərdə olurdu. Oradan zəng vurub uğurları ilə bayramımı təbrik edərdi. Bu mənim üçün ən böyük hədiyyə olurdu”.

Camal qohumcanlı, ailəcanlı insan idi. Dostları arasında böyük hörməti var idi. Filarə xanım deyir, hamı Camala hörmətlə yanaşardı. Ailəsinə çox bağlı idi:

“2007-ci ildə Camalı nişanladıq. Bir il sonra toyları oldu. 2009-cu ildə qızı Əsmət, 2011-ci ildə ikinci övladı Əsnat dünyaya gəldi. Nəvələrimin dünyaya gəlişi ailəmizi çox sevindirirdi. Hərbi əməliyyata yollanmazdan əvvəl oğlunun olacağını bilirdi. Ona Alparslan adının qoyulmasını söyləmişdi. Onun arzusu ilə 2021-ci ildə dünyaya gələn övladının adını Alparslan qoyduq”.

Filarə xanım deyir, 18 il müharibə abu-havasında olmuşuq. Bilirdik ki, müharibə nə vaxtsa olarsa, övladımız mütləq döyüşlərdə iştirak edəcək:

“Hər dəfə onlara gedəndə dayanıb oğluma baxardım. Onun necə sevərək hazırlaşdığını seyr edərdim. Əynində hərbçi paltarı hər zaman öz səliqə-səhmanında idi. Hər dəfə oğluma baxanda Səməd Vurğunun bu şeiri qəlbimdən keçirdi:

Geyinib əsgər paltarını, silahlandı qəhrəman.

Onun polad sinəsinə sığışmadı ürəyi.

Dayan! – deyib, yaxın gəldi, öpdü onun alnından

Yaz gününün xoş səhəri, bir də dağlar küləyi”.

18 il xüsusi təyinatlı qüvvələrin təmsilçisi olaraq müxtəlif təlimlərdə, vacib hərbi əməliyyatlarda iştirak edib. Rus, ingilis, erməni dillərində sərbəst danışan Camal Aprel və Tovuz döyüşlərində iştirak edir. Son döyüşü isə Vətən müharibəsi olur.

Camal İsmayılov Vətən müharibəsində öz qəhrəmanlığı, göstərdiyi şücaəti ilə nümunəvi döyüşçülərdən olur. Xocavənd və Qırmızı bazar istiqamətində gedən döyüşlərdə böyük qəhrəmanlıq nümayiş etdirir. Düşmənlə yaxın təmasda döyüşərək hər zaman fərqlənib. Tapşırılan çox mühüm əməliyyatları uğurla başa çatdırıb.

Hadrut əməliyyatı Camalın döyüş yolunda xüsusi seçilir. Camal bu əməliyyatda döyüş yoldaşları ilə birgə düşmənə sarsıdıcı zərbələr endirir:

“Onunla birgə ilk Hadruta girən döyüş yoldaşları danışır ki, Camal erməni polkovniki əsir alır. Onun ratsiyasını ələ keçirir. 1500 nəfər erməni hərbi qulluqçusuna öz dillərində geri çəkilin əmrini verir. Güllə atılmadan 1500 nəfərlik heyət geri çəkilir. Bu əməliyyat şəhid verilmədən uğurla yerinə yetirilir".

Filarə xanım üçün müharibə ilə bağlı danışmaq çox çətindir. Deyir, çalışıram müharibədən danışmayım. Çünki oğlumu itirmək istəmirəm. O günləri xatırladıqca qəlbimdəki göynərtinin sızıltısı məni o qədər üzür ki, danışa bilmirəm:

“Camallı günlərin xatirəsindən danışmaq istəyirəm. O zaman övladımın sağ-salamat yanımda olduğunu təsəvvür edirəm. Müharibə adı gələn kimi yenidən o dəhşətli anlar gözlərimin önündən keçir. Müharibə balamı məndən aldı. Mən balamı Laçın uğrunda döyüşlərdə itirdim. Camalın qalib əsgər olaraq qayıtmasını gözləyirdim. Amma...”.

Sentyabrın 27-də müharibənin başlandığını eşidən andan ailənin bütün dincliyi pozulur. Baxmayaraq ki, Camal bu vaxta qədər bir neçə hərbi əməliyyatlarda iştirak etmişdi, lakin ailənin narahatçılığı bir başqa idi:

“Tez-tez zəng vurub bizimlə danışırdı. Hər dəfə səsini eşitsəm də, narahatçılığım keçmirdi. Hər şəhid xəbəri gəldikcə qəlbim paramparça olurdu. Sonuncu danışığımız oktyabrın 18-də oldu. Nə bilərdim ki, sonuncu dəfə balamın səsini eşidirəm. Sən demə, oğlum hamımızla vidalaşırmış. Səhəri gün ondan zəng gəlmədi. Düşündüm ki, yəqin vacib əməliyyatdadırlar ona görə zəng edə bilmir. Oktyabrın 20-də də onunla əlaqə saxlaya bilmədik. Narahatçılığım getdikcə məni çox narahat edirdi. 21-də mənim doğum günüm idi. Fikirləşdim ki, bu gün mütləq zəng edəcək. Amma gözlədiyim zəngin əvəzində hər zaman qorxduğum dəhşətli xəbəri gəldi balamın. Axşamüstü mənim ad günümü öz şəhadətilə təbrik etdi Camalım. Həmin gün həyatımız bir anın içində alt-üst oldu. Bu gün Camalsız yaşamaq çox çətindir bizə. O gündən mənim üçün nə fəsillər, nə illər dəyişir. Nə günlər keçir, nə aylar gedir. Elə həmin tarixdə donub qalmışam. Tək mən yox, bütün ailəmiz o anın dəhşətindən ayrıla bilmir. Balam 36 illik həyatına çox şeylər sığışdırdı. Amma özü bu dünyaya sığışmadı. Qəlbimdə sağalmaz bir yara açdı balam. Bu dünyada qısa da olsa, şərəfli bir ömür sürdü. Camaldan sonra ailəmizə böyük bir qürur, həm də dərin bir boşluq qaldı..."

Elnurə İSAXAN

Hərbi And.- 2024.-31 may,№19.-S.7.