“Arxamda xalqımı, dünyanın dörd

tərəfindəki oxucularımı hiss edirdim”

“Ermənilər mənə Azərbaycandakı adamları vasitəsilə zərbə vurmaq hədə-qorxusu gəliblər”

Yazıçı-jurnalist Varis Yolçuyevlə müsahibə

əvvəli ötən sayımızda

- Doğrusu, mən ədəbiyyatda hansı mövzulara sosial sifarişin olduğuna diqqət yetirən adamam, dünyada gedən ədəbi prosesi kifayət qədər izləyirəm. Və bura onu da əlavə edək ki, Amerik ada 58 akademik saat dərs aldığım "Bestseller yazmağın qızıl qaydaları" kursundan da faydalanıram.

Məncə, bədii əsər oxucunun beynindən və ürəyindən keçən, yaddaşında və qəlbində əyləc izləri buraxan bir ekspress qatardır.

Diqqətçəkən hadisə və bu hadisə ilə bərabər aşılanan fikir, düşüncə, fəlsəfə. Bunlar bir birini tamamlamalıdır. Oxucu sevgisi qazanmaq, oxucuya nəsə aşılaya bilmək çox sevindiricidir. Özü də tək öz ölkəndə deyil, sərhəddən kənarda da vaxt öldürməyə yox, ruhunu oxşamağa, səni düşündürməyə, təcrübə və bilik qazanmağına xidmət etməyə hesablanan əsərlərlə sevilmək böyük xoşbəxtlikdir. Özbəkistanda ögey atasının zülmündən təngə gəlib çardaqda özünü asmaq istəyərkən son anda yerdəki "Sonuncu olən umidlərdir"in bir vərəqinə gözü sataşan, maraqla oxuduqdan sonra gedib əsəri tam əldə edib oxuyan, intihar fikrindən vaz keçib əsərin qəhrəmanı kimi haqsızlığa üsyan edən 15 yaşlı qızın əhvalatı məgər yazıçı üçün azmı stimuldur? Və yaxud, Tbilisidə Şeytanbazarda yaşayan və heç vaxt kitab oxumayan azərbaycanlı qonşularının kitaba alüdə olduqlarını görüb təəccüblənərək bu qeyri-adi kitabı oxumaq üçün Azərbaycan dilini öyrənən gürcü xanımının hekayəti? Və yaxud "Yetmiş yeddinci gün" əsərindən təsirlənən onlarca türk gəncinin körfəzdə 77 gün dalbadal günəşi qarşılamaları əhvalatı? Və yaxud, bir bolqar rəsmisinin internetdən rusca "Metamorfoz" romanından parçalar oxuduqdan sonra əsərin bolqarcaya çevrilib Bolqarıstanda çap olunmasına göstəriş verməsi faktı?

- Bəs əsərləriniz arasında ən populyarı, sizə ən çox qazandıranı hansıdır?

- Azərbaycanda təbii ki, ən populyarı haqqında çox danışdığımız həmin o balletristik "Sonuncu ölən ümidlərdir" romanıdır. Maddi baxımdan da qazandırıb, üstəlik, mənə populyarlıq da gətirib.

Amma Rusiyada, Avropada, Amerikada populyar olan əsərim fəlsəfi roman olan "Metamorfoz"dur. Bu romanla nüfuzlu mükafatlar, nəşriyyat müqavilələri, ədəbi rezonans əldə etmişəm.

Türkiyədə isə ən populyarı psixoloji "Son məktub" romanıdır. Türkiyədə çap olunmuş həm klassik, həm də çağdaş Türkiyə və dünya yazıçılarının dövriyədə olan 60 min bədii əsəri arasında bu əsər 1000 kitap.com reytinqində düz 52-ci pilləyədək yüksələ bilib.

Potensial olaraq çox şeylər gözlədiyim romanım isə "Yetmiş yeddinci gün"dür. Nyu-York konqresində o romanın pitçinqi keçirildi, roman dünya nəşriyyatlarına tövsiyə edildi.

- Bəs özünüzün ən çox bəyəndiyiniz əsəriniz hansıdır?

- Mən ən çox indicə qeyd etdiyim "Yetmiş yeddinci gün"ü və "Sonincu mogikan"ı bəyənirəm. Bunları o qədər içdən yazmışam ki. Qəhrəmanlarının özüm olduğunu hətta iddia etmək olar. Nyu-york konfransında "Yetmiş yeddinci gün"ə qiymət veriləndə, Türkiyədə TV-yə müsahibə verərkən gənclərin körfəzdə günəşi necə qarşılamalarını eşidəndə gözlərim yaşarmışdı. Bu əsərin əsl qiyməti yəqin ki, hələ sonra veriləcək.

- Uğurlarınıza bu yaxlnlarda biri də əlavə olundu. Nüfuzlu beynəlxalq təşkilatına həmsədr seçildiniz.

- İyun ayından etibarən təyin olunduğum beynəlxalq statuslu yüksək bir vəzifəni- Avrasiya Millətlər Assambleyası Ədəbiyyat Şurasının həmsədri vəzifəsini icra edirəm. Bu mötəbər qurumda həmsədrlik missiyasını Almaniya, Fransa, Rusiya, Qazaxıstan, Belarus, Danimarka, Avstriya və Çindən olan digər 8 həmsədrlə birgə icra etməyə başlamışam ki, onların da arasında Sergey Biryukov, Nadaa Sendoo, Aleksandr Ratkeviç, Oljas Süleymenov kimi tanınmış və nüfuzlu şəxsiyyətlər yer alıb.

Həmsədrlərin missiyası 5 milyard nəfərdən artıq əhali yaşayan, 94 ölkəni birləşdirən bu nəhəng materikdə böyük və əhatəli ədəbiyyat layihələrinin təşkili məsələləri ilə məşğul olmaqdır. Əsas məqsədi xalqların geniş dialoqu, qarşılıqlı əlaqələri və ictimai diplomatiyası əsasında Böyük Avrasiya Əməkdaşlığı İctimai İnteqrasiya Modelinin formalaşdırılmasını təmin etmək hesab edilən Avrasiya Millətlər Assambleyasının bir qurumu olaraq Ədəbiyyat Şurası özlüyündə cəmiyyətlərin ədəbiyyata, ümumən mədəniyyətə daha çox diqqət ayırmasına, mənəvi-əxlaqi dəyərlərə daha çox önəm verilməsinə xidmət edir.

Belə yüksək beynəlxalq tribuna əldə etməyimdən böyük qürur duyur, fürsətdən istifadə edib Azərbaycanımıza, mədəniyyətimizə, ədəbiyyatımıza fayda gətirmək üçün əlimdən gələni əsirgəməyəcəyimi bildirirəm.

- Daha çox sevgidən yazırsınız. Di gəl, bunun da arxasında mənəvi və sosial problemlər qabardılır. Bir də hazırkı zamanımızda maddiyyatın mənəviyyatdan üstünlüyü məsələsi. Cəmiyyətdənmi qaynaqlanır bunlar? Nə üçün sosial problem dedikdə məhz maddiyyat daha çox qabardılır?

- Əfsus ki, indi dünyamızda tünd boyalar daha çoxdur, zülmət işıqdan güclüdür. Son illər kino industriyasında ucdantutma istibdadın, zülmün sonda qalib gəlməsinin labüdlüyündən bəhs edən filmlər istehsal olunur. Kann qızılı qazanan iki istedadlı rejissor - Andrey Zvyagintsev və Abdulatif Keşiş kinoda şərin qələbəsinin bərqərar olması tendensiyasının parlaq nümayəndələridir. Eyni hal ədəbiyyatda da müşahidə edilməkdədir. Zorakılıq, qan, savaş təbliği, haqsızlığın qalibiyyəti bədii əsərlərdən qabarıq xətlə keçir. Mənim Moskvada çıxan Üç üstəgəl bir audiokitabımda Zalımlar, babam və əncir ağacı adlı bir hekayəm var. O hekayə Azərbaycan jurnalında da dərc edilib. İxtiyar yaşında bütün meylini əncir ağacına salmış bir qocadan və meyvələri həyətinə tökülüb həyətini zibillədiyi üçün o ağacı kəsdirən bir harın varlıdan bəhs edın bu hekayə sarsıdıcı hadisəylə başlasa da xoş sonluqla tamamlanır. Hekayəm böyük oxucu sevgisi qazandı və ictomai rezonans yaratdı. Yüzlərlə rəylər bir birinin oxşarı idi: "Onsuz da həyat qəddardır. Onsuz da addımbaşı şər xeyiri taptalayır. Barı ədəbiyyatlasa xeyirin qalib gələcəyinə aldanıb toxtayaq." Sonda həmin o zalımın cəzalandırılması sanki ürəklərdən tikan çıxarırdı. Babanın timsalında minlərlə insan özünü, zalımın timsalında isə ona qarşı haçansa haqsızlıq etmiş bir yuxarı kasta nümayəndəsini görürdü.

Ədəbiyyat olan-qalan ümidləri öldürməməlidir, əksinə, ümid gətirməlidir.

- Yenə də qayıdaq ən ağrılı yerimizə: Qarabağa. Bütün əsərlərinizdə Qarabağ müharibəsinə az və ya çox dərəcədə toxunulur. Beynəlxalq miqyasda tanınmağınızı, populyarlıq qazanmağınızı həm də antierməni missiyasına kökləmisiniz. Bunun üçün şəxsən mən öz adımdan sizə minnətdarlıq edirəm. Sizin ideoloji xətti erməniləri tək türkün deyil, bütün bəşəriyyətin düşməni kimi göstərməkdir. Mümkünsə bu barədə danışardınız.

- 1918-ci ildə Qubada azərbaycanlılarla yanaşı yəhüdilərin də ermənilər tərəfindən soyqırıma məruz qalmalarından bəhs edən "Xrizantema dəstəsi" adlı əsərim Ümumdünya Yəhüdiləri Forumunun rəsmi internet səhifəsində "Məsləhət görülən ədəbiyyat" kimi təbliğ olunaraq yüz mindən çox oxunma sayı ilə rezonans yaratmışdır.

2-ci dünya müharibəsində ermənilərin 200 min nəfər heyətlə ön və arxa cəbhədə faşist Almaniyasının tərkibində vuruşaraq ruslara divan tutmalarından bəhs edən "Cənubda qar uçqunları" adlı əsərim isə Rusiyanın illik 30 milyon oxucusu olan Proza.ru portalında 4 həftə liderlik reytinqi qazanmışdır.

Ermənilər böyük bir qrup yaradaraq internetdə yerləşdirilən bu əsərlər barədə minlərlə antierməni ruhlu rəylərə reaksiya verməyə, dəlil-sübut gərirməyə, göz yaşı axıtmağa məcbur olurlar.

Onu da deyim ki, "Cənubda qar uçqunları" adlı əsərimə minlərlə erməninin şikayəti əsasında Rusiyada qadağa da qoyulmuşdur. Ermənilərin bu əsərə qadağa qoyulması üçün hədsiz canfəşanlığı başadüşüləndir. Həmin əsər bir azərbaycanlı şəhid anasının yaşantılarıdır. İnternetdə əsəri oxuyub təsirə düşən, antimüharibə ovqatında köklənən, ölkəni müharibəyə sürükləyən liderlərə nifrət səsləndirən erməni əsgər analarının çoxluğu erməni liderlərini təşvişə salıb.

- Ermənilər sizə müharibə elan ediblər, bu barədə məlumatlıyıq.

- Əvvəllər Rusiyaya və Avropaya gedərkən orada məni cazalandıracaqları hədə-qorxuları olurdu. Ən son Soçi festivalındakı qalibiyyətimdən qıcıqlanıb mənə fərqli hədə-qorxu gəliblər. Deyiblər, biz sənə Azərbaycandakı adamlarımız vasitəsilə də zərbə vuracağıq. Amma təbii ki, bu məni qorxutmur. Mən xalqıma, dövlətimə arxalanıram. Hələ mübarizəmiz irəlidədir.

- Düşünürəm, hər bir azərbaycanlı sizə dəstək olmalıdır, gördüyünüz bu böyük işin davam erməsində, daha effektiv olmasında köməyini əsirgəməməlidir. Uğurlar sizə, Varis bəy.

- Çox sağ olun.

Elnur Eltürk

Hürriyyət.- 2018.- 3 oktyabr.- S.11.