“Xəqani şəhid olmağı çox arzulayırdı”

İkinci Qarabağ savaşında qəhrəmancasına şəhid olan Xəqani Məmmədovun həyat hekayəsi…

Onunla çiyin-çiyinə vuruşan komandir döyüşdən sonra qəhrəmanın nəşini çiynində gətirdi…

“Döyüş alnımıza yazılıb”, – dedik və bunu 44 günlük müharibədə qazandığımız qələbələrlə torpaq uğrunda canını fəda etmiş şəhidlərimiz, qazilərimiz, Vətən oğullarımız təsdiqlədilər. O Vətən oğulları ki, 30 illik Qarabağ həsrətinə son qoydular, şəhidlərimizin qanı Qarabağ torpağına qarışdı, ən ali zirvəyə şəhadətə qovuşdular şəhidlərimiz. Allahın sevimli bəndələri oldular nur üzlü şəhidlərimiz.

Qarabağın yeni tarixini yazanlardan biri də 19 yaşlı əsgər Xəqani Məmmədov oldu. Əslən zəngilanlı olan Məmmədovlar ailəsinin sevimlisi idi Xəqani. Şirvanda yaşayan şəhid ailəsi ilə yaxından tanış oldum. Əziz oxucularımız, müharibə adamımız Xəqani Məmmədovu sizlərə də tanıdım. Tanıdım ki, Vətən sevdalılarımızı unutmayaq.

Xəqani Məmmədov martın 30-da Şirvan şəhərində məcburi köçkün ailəsində dünyaya göz açıb. Kasıb bir ailənin övladı olmasına rəğmən, çox zəhmətkeş, çalışmağı sevən, anasına həddən çox bağlı bir övlad idi. 13 yaşından zəhmətə qatlaşaraq, ailəsinə kömək olub, işlədiyi yerlərdə də çox hörmət qazanıb. Doğmalarından haqqında eşidib, ancaq üzünü görmədiyi Zəngilanı “tezliklə işğaldan azad edəcəyik” – deyirdi. Əsgəri xidmətdə olan Xəqani müharibə başlanan gündən ön cəbhədə Ağdam və Suqovuşan istiqamətlərdə döyüşlərdə iştirak edib və qəhrəmancasına şəhid olub.

Xəqani dediyi sözü tutdu. Qarabağ işğaldan azad olundu. Xəqani kimi Vətən oğullarının fədakarlığı sayəsində. Xəqani Məmmədovun necə mərd, igid olduğunu, müharibənin od-alovundan qorxmadığını bizə daha yaxşı anladan onunla çiyin-çiyinə döyüşən komandiri Kənan Qurbanzadə olub. “Xəqani Məmmədov necə bir əsgər olub” sualını verəndə komandir dərin fikrə gedərək, cavab verdi:

-İstər hərbi təlimlərdə, istər hərbi hissədə, döyüşlərdə həmişə bacarıqlı, qabiliyyətli əsgərləri başıma yığıb daha da möhkəm təlimatlandırıram ki, verilən tapşırıqları düzgün icra etsinlər. Bir sözlə, iş yarıdan əsgərlər lazım olur bizə. Bax, Xəqani Məmmədov da belə əsgərlərdən olub. Xəqaniyə tapşırığı ver, dur kənarda. Onu lazımınca, çox gözəl şəkildə yerinə yetirəcək. Yaşının az olmasına baxmayaraq, onun ürəyində Vətən, torpaq sevgisi daha böyük idi. Sağ qalsaydı, yaxşı bir hərbçi kimi həyatına davam edərdi. Bu gün aramızda olsaydı, müddətdən artıq hərbi qulluqçu kimi, hərbi şəxsi heyətin qayğısına qalan, gizir kimi dövlətin əmlakını qoruyub saxlayan, qayğısına qalan, zabit kimi də ona təhkim olunmuş bütün şəxsi heyəti qoruyub, sevib və digər şəxsi heyətə gələcəkdə də əsgəri xidmətdə olan şəxslərə də diqqət çatdıra biləcək bir hərbçi ola bilərdi. Çox təəssüf… Ancaq Xəqani çox qabiliyyətli əsgər idi.

– Xəqani Məmmədov necə şəhid olub?

– Müharibənin ilk günlərində Suqovuşan ərazisi işğaldan azad olunmuşdu. Ancaq orada bir neçə yüksəkliklər düşmən nəzarətində idi. Oktyabrın 4-də döyüşdə hücum komandası verildi. Bizim tabor döyüşə qatıldı. Xəqani komandirlərdən biri ilə öndə döyüşürdü. Düşmən artilleriyasının atdığı mərmilər nəticəsində Xəqani və döyüş yoldaşları qəhrəmancasına şəhid oldular. 5 gün həmin ərazidə şəhidlərimizin nəşi qaldı. Çünki həmin əraziyə düşmən güclü nəzarət edirdi. Ancaq çətinliklə də olsa şəhidlərimizin nəşini döyüş ərazisindən çıxara bildik.

– Cənab komandir, döyüş ərəfəsində əsgəriniz Xəqani Məmmədovla çiyin-çiyinə döyüşürdünüz. Ancaq sonra Xəqani Məmmədovun nəşini çiyninizdə gətirdiniz…

– Çox ağır hislər keçirdim həmin vaxt, bu olanlar bütün həyatıma da çox mənfi təsir göstərdi. Oğullarımızın şəhid olmağı həm qürurvericidir, həm də çox kədərlidir. Düzü, mən Xəqani üçün nə qədər ali fikirlər söyləsəm də, şəhidimizin ucaldığı o uca zirvədən, şəhidlik zirvəsindən yüksək olmayacaq.

Mən çəkiliş üçün şəhid Xəqani Məmmədovun ailəsinə təşrif buyuranda xəbər tutdum ki, ad günü imiş, sağ qalsaydı 19 yaşı tamam olurdu. Doğmaları, bütün dostları Şəhidlər Xiyabanında şəhidimizin cənnətdəki ilk doğum gününü qeyd edirdilər. Belə şərəfli bir gündə doğmaları Xəqanini xatırladacaq xatirələri “Hürriyyət” qəzetinin oxucuları ilə də bölüşmək istədilər. Şəhidin atası Məmmədov Füzuli oğlu haqda danışanda gözləri çox yaşardı. Oğul nisgilli atanın dediklərindən:

– Mənim oğlum Xəqani Vətənin qəhrəman oğludur. Mən fəxr edirəm oğlumla, onun üçün çox darıxıram. Oğlum həmişə deyirdi ki, “ata, sən mənimlə fəxr elə həmişə”. Elə fəxr edilməli uşaq imiş Xəqani. Elə bu niyyətlə deyirmiş “mənimlə fəxr elə”.

Xəqani Məmmədovun dayısı Nizami Məmmədov şəhidimizin döyüş yolundan danışarkən aldığı məlumata əsasən onu da qeyd etdi ki, Xəqani Məmmədov hərbi xidmətə Goranboyun Ballı Qaya hissəsindən başlayıb. Müharibənin ilk günlərində Ağdam və Suqovuşan istiqamətdə döyüşüb. Oktyabrın 4-də Suqovuşanda yüksəkliyin azad edilməsində iştirak edərək, qəhrəmancasına şəhid olub. Şəhidimizin bədənində 7 qəlpə var idi. Biri başında, ikisi ayağında, biri ürək nahiyəsi tərəfdə, ikisi qol nahiyəsində, biri də kürəyində. Bu qəlpələr onun həyatına son qoydu.

Mən Xəqaninin döyüş yoldaşlarından onun haqda soruşdum. Dedilər ki, komandiri Şəbiyev Məhəmmədlə birgə döyüşüblər. Elə bir yerdə də şəhid olublar. Mən Xəqaninin timsalında bütün şəhidlərimizə Allahdan rəhmət diləyirəm.

Müsahibəmi şəhidin anası ilə davam etdim. Şəhid oğlu haqda danışan, onun yoxluğunu qəbul edə bilməyən ana Zülfiyyə Səmədova övladının necə ailəcanlı, Vətənə bağlı olduğunu bildirdi:

-Uşaq vaxtı ona “Kato” deyirdik. Kasıb ailə olmuşuq. Xəqani həm gündüz, həm də gecə işləyirdi. Mən xəstə olanda əlimdəki süpürgəni götürüb özü küçəni təmizləyərdi, düşünməzdi ki, tay-tuşları nəsə deyər. Xəqaninin arzusu hərbçi olmaq idi. Ali məktəbə imtahan verdi. Ancaq ödənişli fakültəyə qəbul olduğuna görə evdə bizə bildirmədi.

-Zülfiyyə xanım, oğlunun hansısa bir arzusu olubmu ki, yerinə yetirməyə macal tapmadınız?

-Xəqani mənə “ürəyim” deyərdi, “ürəyim, mənim üçün elçi gedərsizmi?” – təbii ki, mən də sevincək deyirdim ki, əlbəttə ana qurban, sən nə vaxt desən, mən hazıram. Sonralar bu fikrindən daşındı. Elə bil ürəyinə danmışdı şəhid olacaq. Hə, bir də deyirdi ki, “ürəyim, mənim üçün lap çox dualar edin. Dualarınıza da çox ehtiyacım var”. Düzü, biz analar həmişə ön cəbhədə olan bütün əsgərlərimiz üçün, hərbçilərimiz üçün dualar edirdik. Indi də dualar edirik. Xəqani şəhid olmağı çox arzulayırdı. Arzusuna da çatdı. Ancaq mənim gözlərimi yollarda qoydu.

Çəkilişlə birgə şəhidimizin ailəsi ilə Xəqaninin məzarını Şəhidlər Xiyabanında yad etdik. Şəhid Xəqani Məmmədovun adına Şirvan şəhərində yaşadığı qəsəbədə bulaq da tikilib. Onu da qeyd edim ki, ailənin çox gözəl bir istəyi də var. Zəngilan rayonunun Qaradəri kəndinin II Qarabağ savaşının ilk şəhidi olan Xəqani Məmmədovun adı oxuduğu məktəbə verilsin. Əslində, bütün şəhidlərimizin adını əbədiləşdirmək üçün rayonlarda mühüm işlər görülməsi təqdirəlayiqdir.

Bu gün Azərbaycanımızı bütövləşdirən Xəqani kimi Vətən oğullarımızı həm tanımalıyıq, həm də tanıtmalıyıq. Çünki onların adı Qarabağın yeni tarixinə öz qanları ilə yazılıb. Tanrıdan bütün şəhidlərimizə rəhmət diləyirik.

Vüsalə Vətənqızı

Hürriyyət.- 2021.- 10-12 aprel.- S.11.