Əzəmətli ölkə, möhtəşəm

diyar Doğma, əziz Türkiyə

Türkiyəni, oradakı yaşam şəraitini, Türkiyənin təbiətini seyr etmək, insanlarını görmək, onların yaşayışı, yaşam tərzi ilə tanışlıq mənim hələ gənclik illərimdəki arzularımdan idi. Bu istəyimə uzun illərdən sonra, çox gec də olsa, çatdım. Bu ilin (2017) avqust ayında xanımım, qızım Nigar, kürəkənim Heydər, torunlarım Nərmin və İnci ilə Türkiyəyə yola düşdük. Mən Türkiyəyə tədbirə qatılmaqçın gedirdim, onlarsa, məni tək buraxmamaqçın mənimlə bərabər getdilər. Ayın 12-də Böyük Türkiyənin gəzməli, görməli Trabzon şəhərinə yetişdik, Trabzon star pansionunda yerləşdik. Istər pansionun başkanlığı, istərsə də işçiləri Bakıdan gəlmiş olduğumuzu biləndə bizə doğmalıq, yaxınlıq göstərdilər. Pansion təmiz, səliqəli, Qayda-qanunlu, başkanı Ahmet İhsan Yıldırım, pansionun bütün işçiləri mədəni, mehriban idilər. Azərbaycandan, Bakıdan olduğumuzu biləndə bizə olan münasibətləri daha da istiləşdi, doğmalaşdı. Bu ilgi qardaşlıq ilgisi idi. Onlara təşəkkürlər. Burada yer alandan sonra “Meydan” deyilən yerdə olduq. Meydanın tən ortasında əfsanəvi siyasətçi, dövlət başçısı, sərkərdə olan, bütün türklərin Atası Qazi Mustafa Kamal Atatürkün əzəmətli heykəli ucalırdı. Heykəllə foto yapdıq.

Hər yerə getsəydin orada Atatürkün qürurverici şəkilini, möhtəşəm büstünü, heykəlini, sevgi dolu təsvirini görərdin, insanların ona olan sevgisini, məhəbbətini duyardın. Qazi Mustafa Kamal Atatürk bütün dünyada rəğbət bəslənən, sevilən qüdrətli bir şəxs olub. Böyük Öndər haqqında hələ zalım rus-sovet imperiyası dönəmində Azərbaycanda yaxşı tanınırdı, sevilirdi, haqqında hər zaman söz açılırdı. Azərtürk xalqı onunla iftixar duyurdu.

Ulu Məkan - Atatürk Köyü

Elə Trabzonda olduğumuz ilk gündə Bütün Türklərin Atası Qazi Mustafa Kamal Atatürk Köyü onun yaşadığı, dincəldiyi, düşündüyü, çalışdığı, görüşlər keçirdiyi, mütaliə etdiyi “Atatürk Köyü” Trabzon şəhərinin başı üstdə, dağın üstündə, meşəlik, çəmənlik, gül-çiçək əhatəsində yerləşir.

Böyük Öndərin işlədiyi, dincəldiyi, yatdığı otağa baxdıq, yemək otağını, mətbəxini, oxu zalını, qəbul otağını, kitabxanasını gəzdik. Mustafa Kamal Atatürrk boyda nəhəng bir insanın, nəhəng devlət hizmətçisinin, dünya sərkərdəsinin belə sadə yaşam şəraiti adamda onun kimi millətyini, devlətini, insanlığı sevən bir şəxsin mevcudluğu haqqında dolğun bilgilər verir, onun nəhəngliyini zehində canlandırırdı. Mustafa Kamal Atatürkün köyünü ziyarət etməyə gələn Atatürksevənlərin ardı-arası kəsilmirdi. Bunların sırasında Türkiyəyə aralarında çoxsaylı ərəblər də olan turist sifətilə gələnlər son dərəcə çox idi. Gələnlər belə sadəliklə belə nəhəngliyin çulğaşdığını görüb başqa təmsil olunduqları devlətlərin başçılarıyla, sərvət, şöhrət, qənimət düşgünləriylə qarşılaşdıraraq heyrətlənirdilər. Məncə böyüklük deyəndə, Mustafa Kamal Atatürk böyüklüyünü anmaq gərəkdir. Onda böyüklüyün, devlət başçısında böyüklüyün nə demək olduğu da insan zehnində özünə yer eləyər...

Trabzonun gəzimli, görümlü yerləri

Trabzonda ərəblər çox idi. Hər yerə doluşmuşdular. Onlar haraya, hansı dükana, marketə girirdilərsə, oradan aşırı sayda geyim malları, ev avadanlıqları, məişət əşyaları alırdılar. Ərəblərlə söhbətlərdən onların Türkiyədə məskunlaşmaq məqsədi daşımadıqları aydın olurdu.

Türkiyədə məqsədi turist axınının qarşısını almaq, Türkiyəni zəiflətmək, parçalamaq olan ardıcıl terror aktı törədiləndə, Türkiyə ilə alqı-satqı ilişgiləri kəsiləndə Səudiyə Ərəbistanının Şahzadəsi Türkiyəni rahatsız olmamağa çalışdı, dedi, rahatsız olmayın, Türkiyənin kənd təsərrüfatı məhsullarını biz alacağıq, Türkiyəyə turist axını bizdən olacaq. Şahzadə öz vədini doğrultdu. İndi Türkiyənin kənd təsərrüfatı məhsullarını ərəblər alırlar, oraya turist axını da ərəb ölkələrindən baş verir. Ara-sıra buna başqa rəng qatanlar da olur, ancaq, haqsız yerə, o deyilənlər həqiqəti əks etdirmir.

Türkiyə Cümhuriyətinin başkanı cənab Rəcəb Təyyub Ərdoğanın dediyi kimi, Türkiyə Cümhuriyəti türklərin Vətənidir və türk xalqı xayın gözlə baxanın gözlərini hər zaman oymuş, yenə də oyacaqdır. İş odur, bütün dünyanın tarixdən gələn qənaəti də hər zaman belə olmuşdur və indi də belədir. Tarix türklərlə yalnız düz danışanın hayatda qazanmış olduğunun şahidi olmuşdur.

Avqustun 14-də turist maşını ilə Trabzondan 3-4 saatlıq uzaqlıqda olan Uzungöl İstirahət Mərkəzinə yollandıq. Uzungölə aparan yol təqribən Trabzondan 150-200 kilometr ucalıqda olan ormandan başlayırdı. Öncə təpəsi çox ucalıqda olan başqa bir dağ gəlirdi, sonra başlanğıcını dağın təpəsindən götürən dere, sonra bu ucalıqda dağ, sonra bu ucalığı müşaiyət eləyən dərə... Silsilə dağlar, onların müşaiyətçisi olan dərələr... Bir-birinə arxa duran dağlar da, dərələr də sıra ilə düzülmüşdü, beş deyildi, on deyildi...

Uzundərəyə aparan yoldan dağın başına sarı baxanda adamın gözü qamaşırdı. Dağlar dik deyildi, elə bil, toprağı bərk-bərk qucaqlamışdı, sanasan, toprağın ondan ayrılacağından, harayasa gedəcəyindən ehtiyatlanır, onu buraxmayacağını bildirirdi. Dağlar yamyaşıl ormanlarla örtülü idi.

Dağların başını duman bürümüş, sanasan, onu ağ örpəklə çalmalamışdı. Dağların sayı qədər də dərələr vardı. Dağlar ormanlarla, yaşıllıqlarla örtülmüşdü. Dərələrdən şarhaşarla çaylar axırdı. Elə bil, bu dərələr, bu çaylar dağların keşiyini çəkirdi, deyirdi, xayın amalla dağa doğru gələn olsa, onu öz selində boğacaqdır. Bu, Türkiyə torpağının möcüzəli mənzərələrindəndir. Uzungölə çatdıq. Burada təbiətin göz oxşayan, qəlb riqqətə gətirən gözəllikləri Uzungölün gözəlliyini daha da artırırdı. Uzungölün yörəsində alış-veriş mərkəzləri, çay evləri, kafelər çalışma yapırdı, hər yanında hər şey yerli-yerində, nizam-intizam öz yolunda...

Arabir dağların başını saran duman bir az qatılaşıb buluda çevrilərək dağ boyu aşağı enməyə başlayır, birdən göy guruldayır, göydən yağış tökür, nə tökür... Hamı qaçıb ticarət köşklərində, dincələcəklərdə, kafelərdə, restoranlarda daldalanır. Yağış yağması 15-20 dəqiqə çəkir. Yağış səhliyir, heç nə olmamış kimi gün çıxır, yenə dincələn dincəlməyində, alış-veriş edənlər öz işlərində, seyirçilər də öz seyirçiliklərində...

Sevimli dağlar, dərələr, çaylar, ormanlar! Siz bir-birinizə arxasınız, bir-birinizi qoruyursunuz, bir-birinizin mötəbər keşikçəkəni, əzizi, Böyük Türkiyənin ürəklərdə boylanan sevimlisisiniz! Sizlər heç zaman unutmasın, bütün türklərin sevinc, qürur, güvənc yeri, dayağı, böyük Vətəni Türkiyə kimi əzəmətli, möhtəşəm bir Cümhuriyətin ərazisindəsiniz. Möhtəşəm Türkiyə Cümhuriyəti, onun yenilməz, mərd, qəhrəman evladları yüzillər boyu sizləri göz bəbəyitək qoruyub, indi də sevə-sevə, əzizləyə-əzizləyə qoruyur, sizlərlə qürur duyur və insanlıq tarixi uzandıqca sevə-sevə, əzizləyə-əzizləyə qoruyacaq, yaşadacaqdır, sizlərə xayın baxan gözləri oyacaq, yad niyətləri ürəklərdə qoyacaqdır. Eşq olsun sizlərə, sizlərin sədaqətinizə, vüqarınıza, etibarınıza!

Ardı var

Bəhmən SULTANLI

Hürriyyət.- 2024.- 29 oktyabr, №41.- S.13.