Ümumdünya İqtisadi Forumu Azərbaycanın İKT üzrə mövqeyini yaxşılaşdırdı

Prezident İlham Əliyevin müəyyən etdiyi strategiyaya uyğun olaraq ölkəmizdə həyata keçirilən genişmiqyaslı tədbirlər sayəsində Azərbaycan dünyada İKT ölkəsi kimi tanınır

“İKT sahəsində Azərbaycan, doğrudan da, son illər ərzində böyük uğurlar əldə edibdir. Bu, həm biznes, həm zəka, intellekt sahəsidir. Eyni zamanda, innovasiya və şəffaflığa təkan verən, xidmət göstərən bir sahədir. Biz bu imkanlardan daha da geniş şəkildə istifadə etməliyik”.

Prezident İlham Əliyev

Ümumdünya İqtisadi Forumu dünya ölkələrinin internet və mobil rabitə bazarının vəziyyətinə dair hesabatını açıqlayıb. Sənəddə qeyd olunur ki, son illərdə internetin həm sürətində, həm də istifadəçilərin sayında artım müşayiət edilməkdədir. Son 5 ildə dünya üzrə genişzolaqlı rabitə xidmətləri 82% ucuzlaşıb. MDB ölkələrində internet istifadəçilərinin sayının artması sayəsində bu qurum ölkələri üzrə ümumi göstəricidə müsbət tendensiya qeydə alınıb, hər 100 nəfərə düşən internet istifadəçilərinin sayı 52 nəfər təşkil edir. Dünyada genişzolaqlı internetin sürətinə görə, ən inkişaf etmiş ölkələr Cənubi Koreya, Yaponiya və Bolqarıstan hesab olunur. Azərbaycanda İKT-nin inkişafına diqqət çəkən qurum respublikamızın mövqeyini daha da yaxşılaşdırıb. Ötən il 61-ci yerdə qərar tutan Azərbaycan ötən ilə nisbətən 5 pillə irəliləyərək 56-cı yerdə qərarlaşıb.

Təşkilatın hesabatında Azərbaycan internetin və mobil rabitə bazarının inkişaf etdiyi ölkə kimi qiymətləndirilir. Təşkilat son illərdə ölkəmizdə İKT sektorunda yüksək dinamikanın əldə olunduğunu, internet istifadəçilərinin sayının və genişzolaqlı internetdən istifadənin yüksəldiyinə diqqət çəkərək respublikamızı MDB regionunda əsas ölkələrdən hesab edir. Qurum ölkəmizdə digər rabitə xidmətlərinin də inkişaf etdiyini, informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının inkişafı üzrə dünya reytinqində mövqeyinin ilbəil yaxşılaşdığını da bildirir.

Prezident İlham Əliyevin birbaşa İKT sektoruna diqqət və qayğısının nəticəsidir ki, ölkəmiz İKT-nin inkişaf göstəriciləri üzrə ümumdünya səviyyəsinə yaxınlaşır. Dövlət başçısının müəyyən etdiyi strategiyaya uyğun olaraq, ölkəmizdə həyata keçirilən genişmiqyaslı tədbirlər, siyasi iradə sayəsində Azərbaycan dünyada İKT ölkəsi kimi tanınır. Bunun nəticəsidir ki, respublikamız informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının inkişafı nüfuzlu beynəlxalq qurumların hesabatlarında öz əksini tapmaqdadır. Son 4-5 ildə BMT-nin İnkişaf Proqramının, Beynəlxalq Telekommunikasiya İttifaqının, Dünya İqtisadi Forumunun, eləcə də digər qurumların hesabatlarında respublikamız informasiya texnologiyalarının bir çox istiqamətləri üzrə əhəmiyyətli dərəcədə irəliləyişlər əldə edən ölkə kimi qiymətləndirilir. İKT üzrə yüksək artım tempi bütün subindekslər, xüsusilə genişzolaqlı və mobil internet istifadəçilərinin sayı üzrə müşahidə olunur. Ölkəmiz hər 100 nəfərə düşən internet istifadəçilərinin sayına görə MDB-də liderdir və ümumdünya orta göstəricisini 2 dəfə üstələyir. Ölkəmiz Beynəlxalq Telekommunikasiya İttifaqının 2012-ci ilə dair hesabatında “İKT inkişaf indeksi” üzrə 68-ci yeri tutub. Bu hesabatda Azərbaycan 10 “Ən dinamik inkişaf edən ölkələr” qrupunda yerini möhkəmlədib. Hesabata əsasən, “İKT qiymət səbəti” göstəricisi üzrə Azərbaycan əvvəlki hesabatla müqayisədə irəliləyərək 52-ci yerə yüksəlib. Bu sektorda hər il artım ikirəqəmli olmaqla dünyada ən yaxşı göstəricilərdən hesab olunur. Azərbaycanda vətəndaşların informasiya-kommunikasiya texnologiyalarından sərbəst istifadə etməsi üçün bütün imkanlar yaradılıb. Hər bir azərbaycanlı İKT-dən maneəsiz istifadə etməklə internet vasitəsilə informasiya alır, lazım olan məlumatları toplayır, onları məhdudiyyətsiz paylaşır. Bu gün ölkəmizdə həyata keçirilən siyasətin əsas hədəflərindən biri elektron vərdişlərin inkişafını sürətləndirməklə cəmiyyətin informasiyalaşdırılmasını tam təmin etməkdir. Qloballaşma proseslərinin cəmiyyətin bütün fəaliyyət sahələrinə nüfuz edərək geniş vüsət aldığı bir dövrdə Azərbaycanda əsas məqsəd elmi-texniki tərəqqinin nailiyyətlərindən insanların rifahı naminə istifadə etməkdir.

Bu gün qlobal informasiyalaşdırma və ümumdünya informasiya cəmiyyətinin formalaşdırılması sahəsində ən çox nəzərə çarpan tendensiyalardan biri İKT cəmiyyətinin formalaşması, elektron hazırlığın inkişafının sürətlənməsidir. Elektron hazırlıq elektron xidmətlərin tətbiqinin genişlənməsini təmin edir, eyni zamanda, “elektron hökumət” quruculuğuna doğru aparan yolun mühüm bir komponenti kimi çıxış edir. Bu mənada, elektron hazırlığın güclü olması həmin ölkədə e-xidmətlərin genişliyinə də mühüm təsir göstərir. Bütün bunların əsasında isə informasiya-kommunikasiya texnologiyalarından istifadə, İKT infrastrukturunun yaradılması kimi faktorlar mühüm əhəmiyyət kəsb edir. “Elektron Azərbaycan” Dövlət Proqramı, eləcə də informasiya və kommunikasiya texnologiyalarının inkişafı ilə bağlı qəbul edilən digər normativ hüquqi aktlar əsasında dövlət orqanlarının əhaliyə beynəlxalq standartlara uyğun elektron xidmətlər göstərməsi sahəsində güclü baza formalaşıb.

Hazırda dünyada cəmiyyətin informasiya əldə etmək imkanları qarşısına çəkilən süni maneələr sürətlə götürülür, bu tendensiya elektron xidmətlərdən istifadənin coğrafiyasını genişləndirir, insanların kompyuter və mobil telefonlar vasitəsilə onlayn ünsiyyət yaratmaq imkanlarının genişlənməsinə səbəb olur. İnternet resurslarının inkişaf etməsi müxtəlif növ xidmətlərin onlayn həyata keçirilməsini təmin edir. Elektron xidmətlər, ümumiyyətlə, İKT-nin son yenilikləri yeni sosial-iqtisadi formasiyanın - informasiya cəmiyyətinin yaranması və formalaşmasının bünövrəsini təşkil edir və cəmiyyətin demokratikləşməsində, insan hüquqlarının qorunmasında və şəffaflığın təmin olunmasında ən vacib elementə çevrilir. Buna görə də Azərbaycan hökuməti milli informasiya məkanının formalaşması, dünya informasiya məkanına inteqrasiyası, qlobal informasiya sistemlərinin yaradılması proseslərində fəal iştirak edir. Bu məqsədyönlü tədbirlər - elektron xidmətlərin göstərilməsinə hazırlıqla bağlı görülən işlər, “elektron hökumət” quruculuğu ölkəmizdə cəmiyyətin informasiyalaşdırılmasını təmin etməklə bərabər, Azərbaycanın elektron idarəçiliklə bağlı beynəlxalq miqyasda mövqeyinin və nüfuzunun daha da yüksəlməsinə səbəb olacaq.

Azərbaycanda həyata keçirilən diversifikasiya siyasətinin əsas komponenti yaxın ortamüddətli dövrdə informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının ölkə iqtisadiyyatında dominantlığını təmin etməkdən ibarətdir. Bu strateji xəttin əsas trendlərindən biri isə kommunikasiyaların ən son innovativ meyarlarını tətbiq etmək, bu texnologiyaların gəlirtutumlu sahəyə çevrilməsi yolu ilə iqtisadiyyatda modernizasiyanı gücləndirməkdir. İnformasiya-kommunikasyia texnologiyalarının əsas sütunlarından biri olan kosmik sənaye infrastrukturunun yaradılması da məhz bu hədəflərdən sayıla bilər. Kosmik sənaye çoxşaxəli olub, kosmik maşınqayırmanın inkişafı, kosmik komplekslərin layihə simasının təkmilləşdirilməsi, kosmik tədqiqatların nəticələrinin analizi, təsərrüfat əhəmiyyətli məsələlərin həlli, aparaturaların qurulma prinsiplərinin işlənilməsi, informasiyanın toplanılması və emalının müasir texnologiyalarının yaradılması, həmçinin yeni növ materialların hazırlanması kimi geniş bölmələri əhatə edir. Bu nəhəng infrastrukturların yaradılması güclü iqtisadi inkişaf və milli elmi kadr institutlarının olmasını vacib edir.

Hazırda ölkədə genişzolaqlı internetin inkişafı, bütün yaşayış məntəqələrində sürətli internet xidmətlərinə çıxış imkanlarının yaradılması istiqamətində tədbirlər görülməkdədir. İKT sahəsində sürətli inkişafın təmin edilməsi məqsədilə İKT məhsullarının istehsalı və ixrac potensialının artırılması, innovasiyaların tətbiqi, yerli və xarici investisiyaların cəlb olunması, genişzolaqlı internet xidmətlərinin inkişaf etdirilməsi prioritet hədəflərdir. Görülən bu tədbirlərin nəticəsində beynəlxalq telekommunikasiya və İKT üzrə qurumların növbəti hesabatlarında Azərbaycanın mövqeyi daha da yaxşılaşacaq. Qeyd olunduğuna görə, İKT resurslarının genişlənməsi və internetin sürətinin artması elektron xidmətlərin çeşidinin və bu sistemə qoşulan strukturların sayının artmasına, elektron hökumət layihələrinin genişlənməsinə səbəb olacaq.

Rəşad Bağırov

İki sahil.- 2013.- 17 aprel.- S.24.