QURTULUŞ: Azərbaycan tarixində dönüş nöqtəsi

Ulu öndər Heydər Əliyevin 1993-cü ildə xalqın təkidli tələbi ilə hakimiyyətə qayıdışı müstəqilliyi əbədiləşdirən uğurlu bir yolun başlanğıcı oldu

Qurtuluş gününü müasir Azərbaycan tarixində bir dönüş nöqtəsi kimi dəyərləndirən dövlət başçısı İlham Əliyev bu günlərdə keçirilən Yeni Azərbaycan Partiyasının V qurultayında bir daha bu reallığı diqqətə çatdırdı ki, Azərbaycan ulu öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə böyük və şərəfli yol keçib. 1993-2003-cü illər ölkəmizdə sabitlik və inkişaf illəri kimi yadda qaldı. Sovetlər birliyi dövründə Azərbaycana rəhbərlik edən ulu öndər Heydər Əliyev ölkəmizi qabaqcıl respublikalar sırasına çıxardığı kimi 1993-cü ildə xalqın təkidli tələbi ilə hakimiyyətə qayıdışı ilə dövlətçilik tarixinin yeni mərhələsinin, müstəqilliyi əbədiləşdirən uğurlu bir yolun başlanğıcını qoydu. 1993-cü ilin iyununda Azərbaycan olumla ölüm dilemması qarşısında qalanda xalq üzünü Naxçıvana- öz xilaskarına tutdu.

Ümummilli lider Heydər Əliyev xalqının səsinə səs verərək, bir daha sübut etdi ki, onun üçün hər şeydən əziz xalqıdır, vətənidir, torpağıdır. Ölkəsinin, xalqının çətin məqamında ümummilli lider Heydər Əliyev iyunun 9-da Naxçıvandan Bakıya gəldi, silahlı iki əks tərəfin qarşısına sözlə, məntiqlə, ağlın, zəkanın qüdrəti ilə çıxdı. Meydanlarda Vətən və xalq adından danışan AXC-Müsavat başbilənləri hakimiyyətdən getməyə məcbur oldular.

Heydər Əliyev iyunun 15-də Azərbaycan Ali Sovetinin sədri seçildi, iyulun 24-də isə Milli Məclisin qərarı ilə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin səlahiyyətlərini həyata keçirməyə başladı. 1993-cü il oktyabrın 3-də ümumxalq səsverməsi nəticəsində Heydər Əliyev Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçildi. 1993-cü ildə keçirilən andiçmə mərasimində ümummilli lider Heydər Əliyev bildirmişdir: “Belə yüksək və məsuliyyətli vəzifəni üzərimə götürərkən birinci növbədə Azərbaycan xalqının zəkasına, müdrikliyinə, qüdrətinə güvənirəm, arxalanıram... Əmin etmək istəyirəm ki, bu ümidləri doğrultmaq üçün əlimdən gələni əsirgəməyəcəyəm.”” Dahi şəxsiyyət qarşıda duran vəzifələri də açıqlamışdır: “Dövlət müstəqilliyini möhkəmləndirmək, müstəqil dövlət quruluşu yaratmaq, dövlət atributlarını yaratmaq və inkişaf etdirmək, Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyünü, tam suverenliyini təmin etmək, ölkəmizi müharibə şəraitindən çıxarmaq, respublikanın vətəndaşlarının rifahını yaxşılaşdırmaq, onların yaşaması üçün lazımi şərait yaratmaq - bu vəzifələr mənim Prezident fəaliyyətimdə əsas istiqamətlər olacaqdır və mən bunların həyata keçirilməsinə çalışacağam.”

Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini yenidən bərpa etməsindən artıq 22 ilə yaxın dövr keçir. Ötən bu dövrdə keçilən yolu təhlil etdikdə ulu öndər Heydər Əliyevin dövlətimiz, xalqımız qarşısındakı xidmətləri daha aydın görünür. Azərbaycan xalqı hər zaman azad, müstəqil yaşamaq, öz təbii sərvətlərinin əsil sahibinə çevrilmək arzusu il yaşamışdır. 1991-ci il oktyabrın 18-də Müstəqillik Aktının qəbul olunmasına baxmayaraq, Azərbaycan xalqı bu sevinci yalnız ulu öndər Heydər Əliyevin 1993-cü ildə hakimiyyətə qayıdışından sonra yaşamağa başladı. Müstəqilliyimizin ilk illərində yaşanan durum yaddaşlardadır. Azərbaycan bir dövlət olaraq dünyanın siyasi xəritəsindən silinmək təhlükəsi ilə üz-üzə qalmışdır. 1993-cü ilin 15 iyunun tarixə Milli Qurtuluş günü kimi daxil edilməsi elə həmin dövrün hadisələrinin aydın şəkildə təhlili kimi də qəbul oluna bilər. Azərbaycan parçalanmaqdan, bir dövlət olaraq dünya xəritəsindən silinmək təhlükəsindən xilas oldu. Ulu öndər Heydər Əliyevin böyük siyasi iradəsi, qətiyyəti, Azərbaycana bəslədiyi hədsiz sevgisi və məhəbbəti sayəsində ölkəmizin gələcək inkişafı üçün elə etibarlı dayaq yaradılıb ki, bu bünövrənin üzərində respublikamız sürətlə inkişaf edir. Hər bir Azərbaycan vətəndaşının həyatında əhəmiyyətli dönüş yaratmış Qurtuluş bu gün Azərbaycanın inkişafının, yüksəlişinin əsas istinad nöqtəsi kimi dəyərləndirilir. Qurtuluşdan başlanan uğurlu yol Azərbaycana biri-birindən əhəmiyyətli uğurlar qazandırır. Ümumiləşdirilmiş şəkildə qeyd etsək, Qurtuluş Azərbaycanın bugünkü reallığı, perspektivləridir. Uğurlu siyasətin nəticəsidir ki, Azərbaycan hər dövrün tələblərini yüksək səviyyədə yerinə yetirir, qarşıya qoyulan hədəflərə nail olmaq üçün səylər göstərir. Daim vurğulandığı kimi. uğurlu başlanğıc növbəti uğurlar üçün stimuldur. Ulu öndər Heydər Əliyev 1993-cü ildə xalqın təkidli tələbi ilə hakimiyyətə qayıdanda o zaman xalqın istəyi ölkədə sabitliyin, əmin-amanlığın yaradılması idi. Uğurlu daxili siyasət xalqın bu istəyini reallığa çevirdi. Sonra yeni-yeni hədəflərə yol açıldı. Sabitliyi ölkənin hərtərəfli inkişafı üçün əsas amil kimi dəyərləndirən ulu öndər Heydər Əliyevin iqtisadi əlaqələrin qurulmasında və inkişafında bu faktorun rolunu xüsusi qeyd etdi. Sabitlik normal biznes mühitinin yaradmasını şərtləndirdi ki, bu da ölkəmizin çox qısa zamanda böyük investisiyalar məkanına çevrilməsinə səbəb oldu. Bu gün böyük fəxr hissi ilə qeyd edirik ki, ölkə iqtisadiyyatına qoyulan investisiyaların həcmi 140 milyard dollardan artıqdır. Bu rəqəm Azərbaycanın bu gününə və gələcəyinə inamdan qaynaqlanır. Ulu öndər Heydər Əliyev bu reallığı da diqqətə çatdırırdı ki, heç bir ölkə iqtisadi əməkdaşlıq olmadan, səylər birləşdirilmədən, təcrübə mübadiləsi aparılmadan təkbaşına iqtisadiyyatını inkişaf etdirə bilməz. 1994-cü ilin 20 sentyabrında dahi şəxsiyyət Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında tarixə sonrakı dövrlərdə “Əsrin müqaviləsi” kimi daxil olan neft müqaviləsinin imzalanması ölkəmizin iqtisadi qüdrətinin artmasının, dünya iqtisadi sisteminə inteqrasiyanın əsasını qoydu. Bu müqavilənin imzalanmasından sonra bu günə qədər imzalanan müqavilələrin sayına diqqət yetirsək, bu reallıq təsdiqini tapar ki, Azərbaycanın gələcəyinə inam böyükdür. Bir sözlə, Qurtuluşdan başlanan inkişaf, tərəqqi bu gün daha da sürətlənib.

Bir məqam da hər zaman qeyd olunur ki, Azərbaycan yerləşdiyi coğrafi məkana, malik olduğu təbii resurslara görə hər zaman dünyanın diqqət və marağında olub. Lakin bu diqqətin hər zaman eyni olmadığı da məlumdur. Müstəqilliyimizin ilk illərində Azərbaycanla iqtisadi əməkdaşlıqda maraqlı olan dövlətlərin sayı çox olsa da, onlar ölkəmizdəki mövcud ictimai-siyasi durumun gərginliyindən ehtiyat edərək bu əməkdaşlıqdan, ölkə iqtisadiyyatına investisiya qoymaqdan çəkinirdilər. Aydın məsələdir ki, əməkdaşlıqda maraqlı olan dövlətlər ilk növbədə həmin ölkədə ictimai-siyasi duruma, demokratik inkişafa diqqət yetirirlər. 1991-1993-cü illərdə Azərbaycanda hansısa bir sahədə uğurdan danışmaq yalnız və yalnız xəyal ola bilərdi. Həmin dövrün iqtidarı üçün dövlətin, xalqın bu günü və gələcəyi arxa planda idi. Ulu öndər Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışından sonra ölkədə yaradılan sabitlik bu tərəddüdlərin aradan aradan qaldırılmasına səbəb oldu. Heydər Əliyev Azərbaycanın qapılarının ölkəmizə xoş niyyətlə ayaq basan bütün xarici investorlara açıq olduğunu bəyan etməklə yanaşı, onların ölkə iqtisadiyyatına qoyacaqları investisiyaların təhlükəsizliyinə tam təminat verildiyini də bəyan edirdi. Bu çağırış Azərbaycana investisiya axınını sürətləndirdi, iqtisadi əlaqələrin qurulmasında maraqlı olan dövlətlərin sayının artmasına stimul verdi. Bu gün Azərbaycanın 140-a yaxın ölkə ilə iqtisadi və ticari əlaqələri mövcuddur. Azərbaycanın malik olduğu təbii resurslardan səmərəli istifadəsi yeni-yeni layihələrin gündəmə gətirilməsini və icrasını sürətləndirdi. Vaxtilə çoxlarına əfsanə kimi görünən BTC və BTƏ neft-qaz layihələrinin uğurlu icrasının nəticəsidir ki, bu gün “Cənub qaz dəhlizi”dən danışırıq. Azərbaycan dünyada təşəbbüsləri gerçəkləşdirən ölkə kimi tanınır və nüfuz qazanır. 1994-cü ildən ənənəvi keçirilən, bu günlərdə 20 illik yubileyini qeyd edən Beynəlxalq “Xəzər neft, qaz, nefayırma və neft kimyası” sərgi-konfrasının iştirakçılarının ilbəil artması da Azərbaycanın artan nüfuzunun göstəricisidir. Bu gün Azərbaycan beynəlxalq əhəmiyyətli tədbirlərə ev sahibliyi etməklə reallıqlarının dünyaya təqdimatı üçün əlavə imkanlar əldə edir. Bu günlərdə ABŞ-ın 40-dan çox ştatının təmsilçisinin qatıldığı “Azərbaycan-ABŞ: Gələcəyə baxış” Forumu Azərbaycanın beynəlxalq münasibətlər sistemində artan rolunu və mövqeyini nümayiş etdirməklə yanaşı, bir həqiqəti də dünyaya bəyan etdi ki, dünyanın enerji təhlükəsizliyinin təminatında aparıcı mövqeyə malikdir. Bu rol həyata keçirilən layihələrin fonunda daha da artır. Neft strategiyasının əsasını təşkil edən Xəzərin Azərbaycan sektorundakı karbohidrogen ehtiyatlarından səmərəli istifadə, xarici ölkələrin tanınmış neft şirkətləri ilə birgə fəaliyyətə əsaslanan, neft və təbii qaz hasilatının artırılmasını təmin edən yeni yataqların kəşf olunub birgə işlənməsi istiqamətində görülən işlər miqyasına və geosiyasi əhəmiyyətinə görə yeni mərhələlər üzrə davam etdirilir. Təbii ehtiyatların xalqa məxsusluğunu sözdə deyil, əməldə göstərilməsinin tərəfdarı olan ümummilli lider Heydər Əliyev Dövlət Neft Fondunu yaratmaqla əldə olunan gəlirin şəffaf və ədalətli bölünməsini təmin etdi. Bu gün Fondun aktivlərinin həcmi 34 milyard dollardan artıqdır. Dövlət siyasətinin prioritetlərini müəyyənləşdirən Dövlət Neft Fondu icrasına diqqət yönəltdiyi layihələrin maliyyələşməsinə ayrılan vəsaitlərin həcmini artırmaq niyyətini ortaya qoymaqla bir daha fəaliyyətində şəffaflıq prinsipini öndə saxladığını təsdiqləyir. Dövlət başçısı İlham Əliyevin qurumu şəffaflıq kriteriyaları üzrə nümunəvi qurum kimi dəyərləndirməsi də deyilənlərin təsdiqidir.

Neft strategiyasının tətbiqini sürətləndirməklə qeyri-neft sektorunu inkişaf etdirən, bazar iqtisadiyyatı yolu ilə irəliləmənin mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi üçün ölkəyə xarici investisiya axınının təməlini qoyan ulu öndər inanırdı ki, yaxın illərdə ən böyük arzusu olan Azərbaycanın dünya birliyində lider dövlət kimi tanınmasına nail olunacaq. Bu gün həmin inam mövcud reallıqlarda özünü təsdiqləyir. Bu reallıqları şərtləndirən əsas amil isə dahi şəxsiyyət Heydər Əliyevin düzgün müəyyənləşdirdiyi siyasətin bu gün Prezident İlham Əliyevin uğurla davam etdirməsidir. 2003-cü ildə keçiriləqn andiçmə mərasimində dövlət başçısı İlham Əliyev bəyan etmişdir ki, Azərbaycanın daha güclü, qüdrətli dövlətə çevrilməsi üçün Heydər Əliyev siyasəti davam etdirilməlidir. Son on ilin statistikası bu vədin konkret əməli işdə öz təsdiqini tapdığını göstərir. Dövlət başçısı İlham Əliyev Yeni Azərbaycan Partiyasının V qurultayında bu reallığı diqqətə çatdırdı: “ Mən çox şadam ki, son 10 il ərzində çalışmışam ki, bu böyük məsuliyyəti öz çiynimdə aparım. Çalışmışam ki, ulu öndərin siyasətinə layiq olum. Çalışmışam ki, onun siyasi xəttini sizinlə bərabər, Azərbaycan xalqının dəstəyi ilə yaşadım. Qürur hissi ilə deyə bilərəm ki, bugünkü Azərbaycan ulu öndərin görmək istədiyi kimi inkişaf edir, onun qoyduğu yolla gedir, güclənir, möhkəmlənir və çox güclü regional amilə çevrilibdir.”

Azərbaycanan iqtisadi və siyasi mövqeyinin möhkəmlənməsi, demokratik uğurları beynəlxalq münasibətlər sistemində yeri və rolunu artırır. Ölkəmizin 2011-ci ildə BMT Təhlükəsizlik Şurasına qeyri-daimi üzv seçilməsi bütün sahələrdə qazandığı uğurların təsdiqidir. 155 ölkənin dəstəyini qazanmaq inkişafın Azərbaycan modelinin dünyada dəstəklənməsinin göstəricisidir.

Qarşıdakı illərdə Azərbaycanı daha böyük uğurlar gözləyir. Dövlət başçısı İlham Əliyevin Azərbaycanın 20 illik müstəqillik tarixində qazandığı uğurlar fonunda təsdiqlədiyi “Azərbaycan 2020: Gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyasında bu hədəflər öz əksini tapıb. Başlıca məqsəd bu günə qədər üç dəfə artan ümumi daxili məhsulun daha iki dəfə artırılmasına nail olmaq, Azərbaycanı yüksək gəlirli ölkəyə çevirmək, inkişaf etmiş dövlətlər sırasında addımlamasını təmin etməkdir. Bunun üçün zəruri olan bütün imkanlar mövcuddur. Düzgün siyasət inkişafa, tərəqqiyə yol açır.

Yeganə Əliyeva

İki sahil.- 2013.- 15 iyun.- S. 16-17.