2014-cü ilin birinci
rübündə
iqtisadi inkişaf
sürətlənib
Azərbaycanda davam edən
iqtisadi inkişaf dinamikası 2014-cü ilin birinci
rübündə daha da sürətlənib, güclü
maliyyə-büdcə ehtiyatlarının artımı fonunda
nəzərdə tutulan sosial-iqtisadi tədbirlərin həyata
keçirilməsi tam təmin olunub. Prezident
İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata
keçirilən uğurlu və iqtisadi islahatlar nəticəsində
ölkəmizdə iqtisadi artım sürətlənib, sosial
tədbirlərə dövlət dəstəyi gücləndirilib,
valyuta ehtiyatları artıb, iqtisadiyyata investisiya
qoyuluşları yüksəlib, sahibkarlığa maliyyə dəstəyinin
artırılıb və sosial infrastrukturun yenidən
qurulması və digər proqramların uğurlu icrası
davam etdirilib. Qeyd olunan dövr ərzində iqtisadi
islahatların keyfiyyət və kəmiyyət
baxımından dərinləşdirilməsi sərmayə
iqliminin və azad biznes mühitinin yaxşılaşmasına
və ölkəmizdə rəqabətqabiliyyətliliyin
güclənməsinə səbəb olub.
Ümumi daxili məhsul
istehsalı 2,5 faiz artıb…
2014-cü ilin birinci
rübünün sosial- iqtisadi göstəriciləri yeni
maliyyə ilinin uğurlu başlanğıcından xəbər
verir və Azərbaycanın davamlı inkişafının
sürətləndiyini təsdiqləyir. Bu dövrdə
ölkəmizdə iqtisadiyyatın çoxşaxəli
inkişafı sayəsində ümumi daxili məhsul (ÜDM)
2,5 faiz artıb. Bu, dünya ölkələrinin iqtisadi vəziyyəti
ilə müqayisədə ən yaxşı göstərici
hesab oluna bilər. Beləliklə, artıq Azərbaycan ÜDM-i
son 3 ayda daha 1,5 milyard manat artaraq 58,8 milyard
manata çatmış olur. Bu, 75 milyard ABŞ
doları həcmində milli məhsul deməkdir. Əsas məsələ ondadır ki, artıq
ÜDM-in çəkisində qeyri-neft sektorunun, sənayenin, kənd
təsərrüfatının payı yüksəlməkdə
davam edir. Ümumi daxili məhsul istehsalı qeyri-neft
sektorunda 8,8 faiz artıb və bu, onu
göstərir ki, Azərbaycan dövlətinin neft gəlirlərinin
neftdən kənar sahələrin inkişafına yönəldilməsi
ilə bağlı strateji planı öz müsbət nəticələrini
verməkdədir. Qeyri-neft sektoru iqtisadiyyatda
dominant rol oynamaqla, gələcək inkişafın əsas
iqtisadi təməllərindən biri olacağını şərtləndirir.
Prezident İlham Əliyevin Nazirlər Kabinetinin
2014-cü ilin birinci rübünün sosial-iqtisadi
inkişafının yekunlarına və həsr olunmuş
iclasında qeyd etdiyi kimi Azərbaycan iqtisadiyyatı əvvəlki
illərdə olduğu kimi dinamik inkişaf etməkdədir.
Dövlət başçısının
vurğuladığı kimi respublikamızda iqtisadiyyatın
şaxələndirilməsi ilə bağlı siyasət
çox uğurludur, iqtisadiyyat hərtərəfli inkişaf
edir.
Orta
aylıq əmək haqqı
7 faiz
artaraq 430 manata çatıb…
2014-cü ilin birinci rübündə
iqtisadiyyatın və sosial sahənin bütün bölmələrində
inkişaf dinamikası müşahidə edilib. Həyata keçirilən islahatlar sosial sahədə
də özünün müsbət təsirlərini göstərib.
Pensiyaçıların və digər sosial qrupların sosial
müdafiəsinin gücləndirilməsi, maaşların
davamlı artımı, tələbələrin təqaüdlərinin
artırılması, təhsil, səhiyyə və mədəniyyət
işçilərinə dövlət
qayğısının artırılması, məcburi köçkünlər
üçün yeni qəsəbələrin salınması
istiqamətində işlərin davam etdirilməsi, əlillərin
və şəhid ailələrinin mənzil-məişət
şəraitinin yaxşılaşdırılıması,
sosial siyasətin əsas istiqamətlərini təşkil
edir. Birincü rübdə orta aylıq əməkhaqqı
7 faiz yüksəlib və 430 manata çatıb. Bu, ABŞ valyutası ilə 550 dollar səviyyəsindədir.
Ötən dövr ərzində
iqtisadiyyatın bütün bölmələrində
çalışan insanların gəlirlərində əhəmiyyətli
artım baş verib. Əhalinin gəlirləri 4,5 faiz təşkil
edib, inflyasiya 2 faizə yaxın olub ki, bu da, əhalinin gəlirləri
ilə müqayisədə 2 dəfədən də
aşağıdır.
Ümumiyyətlə, insanların daha da
yaxşı yaşaması və onların illik gəlirlərinin
artmasına dövlət dəstəyinin gücləndirilməsi
hökumətin diqqət yetirdiyi əsas prioritetlərdən
biridir. Dövlət başçısının
qeyd etdiyi kimi respublikamızın maliyyə resurslarının
və büdcə gəlirlərinin artması davam etdikcə,
sosial sahəyə ayrılan vəsaitlərin həcmi də
artacaq, maaş və pensiyaların, təqaüdlərin
qaldırılması siyasəti davam etdiriləcək.
Valyuta
ehtiyatlarının həcmi
53 milyard
manatı ötüb…
Ölkəmizin milli inkişafı və
ixrac coğrafiyasının ildən-ilə artması strateji
valyuta ehtiyatlarının həcminin yüksəlməsinə
səbəb olub və hazırda valyuta ehtiyatlarının həcmi
53 milyard manatı ötüb. Bu,
çox yüksək göstəricidir və ölkəmizin
milli iqtisadi təhlükəsizliyinin möhkəmlənməsində
mühüm rol oynayır. Eyni zamanda, Azərbaycan
hazırda regionda ən az xarici borca malik ölkədir
, xarici dövlət borcu ümumi daxili məhsulun 8
faizini təşkil edir və da respublikamızın güclü
iqtisadiyyatının olmasından xəbər verir.
Birinci rübdə Azərbaycanın milli
valyutası olan manatın möhkəmlənməsi qeydə
alınıb. Bir çox ölkələrin
milli valyutası 2014-cü ildən başlayaraq dəyərini
itirib, amma manat möhkəmlənib. Manatın
möhkəmlənməsi əhalinin banklarda yerləşdirdiyi
əmanətlərin həcminin artmasına da təsir göstərib.
İlk rübdə halinin banklardakı əmanətlərinin
20 faizdən çox artıb.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki,
2014-cü ilin ilk rübü Avropada və dünyanin bir
çox ölkələrində iqtisadi geriləmə ilə
yadda qalib. Avropa Birliyii dövlətlərinin
vahid valyutası olan avro, eləcə də dollar
ucuzlaşıb. Avropanın maliyyə sistemindəki geriləmələr
son 3 ayda Avropa iqtisadiyyatında iqtisadi fəallığln 2,3 faiz aşağı düşməsinə səbəb
olub.
İlk
rübdə 3 milyard 125,9 milyon
manatdan
investisiya qoyulub…
Azərbaycanın mövcud maliyyə vəziyyəti,
20,063 milyard manat həcmində olan dövlət büdcəsinin
gəlirləri iqtisadi, sosial, infrastruktur, bölgələrdə
həyata keçirilən sosial layihələr, investisiyalar,
sahibkarlığın və aqrar sahənin inkişafı ilə
bağlı bütün tədbirlərin vaxtında və
operativ şəkildə maliyyələşdirilməsini təmin
edib. Hazırda ümumi daxili məhsulun 85 faizi
bazar iqtisadiyyatında, özəl sektorda formalaşır.
Bu da Azərbaycanda azad iqtisadiyyatın əsas
göstəricisi hesab oluna bilər.
Ölkədə uğurlu investisiya siyasətinin
aparılması nəticəsində ilk 3 ayda bütün
maliyyə mənbələrindən əsas kapitala 3 milyard
125,9 milyon manat vəsait yönəldilib ki, bu da 2013-cü ilin
birinci rübü ilə müqayisədə 7 faiz
çoxdur.İnvestisiyalar ölkəmizin hərtərəfli
inkişafına xidmət göstərir və güclü
iqtisadi potensialımızın artırılmasına yönəlibdir.
Sərmayə qoyuluşlarının strukturuna
diqqət yetirsək daxili investisiyaların son illər daha
çox artdığını görmək olar. Yəni, artıq ölkmizin iqtisadi qüdrəti
yerli sərmayələrin illik artımının daha da
genişqlənməsini şərtləndirir. Prezident İlham Əliyevin bəyan etdiyi kimi
respublikamızın maliyyə qüdrətinin yüksəlməsi
dövlətin daxili investisiyaları artırması
üçün əla zəmin yaradır. Eyni zamanda, dövlət tərəfindən
investorları stimullaşdırmaq üçün
atılmış addımlar da bəhrəsini verir. Onu
da qeyd edək ki,yerli sərmayə
qoyuluşları birbaşa qeyri-nfet sektoruna yönəldilir
ki, bu da ümumi inkişaf mühüm töhfə verir.
Yeni sosial
infrastruktur
layihələrinə start verilib…
2014-cü ilin ilk rübündə
infrastruktur sahəsində də mühüm irəliləyişlər
əldə olunub. Sosial infrastruktur layihələri
paytaxtı və iri şəhərləri əhatə etməklə
yanaşı, respublikamızın bütün bölgələrində
geniş vüsət alıb. Dövlət
başçısının qeyd etdiyi kimi Azərbaycan o
ölkələrdəndir ki, öz daxili imkanlarına söykənir,
öz iqtisadi və siyasi inkişafını özü təmin
edir. Azərbaycanda nə böhranın ən
qızğın çağında, nə də indi maliyyə
və iqtisadi böhranın heç bir əlaməti yoxdur.
Bunun başlıca səbəbi Azərbaycanın
müstəqil siyasətidir, müstəqil iqtisadi siyasətdir,
bizim maliyyə vəziyyətimizdir və artıq həyat
göstərir ki, bu, yeganə düzgün bir yoldur.
Ötən dövr ərzində sosial obyektlərin tikintisi, məktəb
və xəstəxanaların inşası, təmiri, yeni
müasir tibb müəssisələrinin yaradılması və
ən son texnika ilə təminatı, qaçqın və məcburi
köçkünlər üçün yeni
yaşayış qəsəbələrinin salınması,
körpü, yol tikintisi, elektrik stansiyalarının yenidən
qurulması və digər infrastruktur layihələrinin
çox əhatəli olduğunu göstərir. Dövlət büdcəsindən bu məqsədlər
üçün kifayət qədər böyük məbləğlər
nəzərdə tutulub və vaxtaşırı olaraq
Prezidentin Ehtiyat Fondundan bu sahəyə əlavə vəsait
ayrılır və bu tədbirlər ötən 3 ayda bir qədər
sürətlənib.
Sənaye
sektoruna xarici
investorlar
cəlb olunur…
Məlum olduğu kimi 2014-cü il “Sənaye
İli” elan olunub və strtateji prioritetlər müəyyənləşib.
Sənaye ili çərçivəsində
yeni sənaye müəssisələrinin inşası davam
etdirilib, sənaye texnoparkları layihəsi ilə
bağlı işlər sürətləndirilib, xarici sərmayəçilərin
bu sahəyə cəlb olunması istiqamətində
razılaşmalar əldə olunub. Dünya
Bankı ilə texnoparklarla bağlı saziş imzalanıb və
DB ölkəmizin bu sənaye layihəsinə 40 milyon dollar
investisiya yatıracaq. Bundan başqa,
Türkiyə, Cənubi Koreya, Malayziya və digər ölkələrin
sərmayəsiləri sənaye layihələrinə
investisiya qoymaq üçün hökumətə müraciət
ediblər.
Sənaye ilə bağlı tədbirlər
planına uyğun olaraq iri şəhərlərdə və
bölgələrdə sənaye texnoparklarının,
yüksək texnologiyalar parklarının yaradılması, sənayenin
infrastrukturunun yenidən qurulması işləri davam etdirilir. Təkcə bu ilin birinci rübündə regionlarda
100-ə yaxın sənaye, kənd təsərrüfatı,
xidmət və ticarət müəssisəsi fəaliyyətə
başlayıb, 500-dək müəssisənin isə tikintisi
isə davam etdirilməkdədir.
Ötən
3 ayda sahibkarlara 44,7
milyon
manat güzəştli kredit verilib…
Prezident İlham Əliyev tərəfindən
uğurla davam etdirilən sosial-iqtisadi inkişaf
strategiyasının mühüm istiqamətlərindən biri
ölkədə sahibkarlığın inkişaf etdirilməsindən
ibarətdir. Cari ilin ilk 3 ayında sahibkarlığa
dövlət dəstəyi tədbirləri də sürətləndirilib,
Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə 1014
sahibkara 44,7 milyon manat güzəştli kredit verilib ki, bu
kreditlər hesabına da 2400-dən çox yeni iş yeri
yaradılib. Kreditlərin 76,5 faizi aqrar
sektorun, 23,5 faizi isə müxtəlif sənaye və digər
sahələrin inkişafına yönəldilib. Ümumilikdə,
bu il sahibkarlığa 250 milyon manatdan
artıq güzəştli kredit verilməsi nəzərdə
tutulur. Birinci rübdə sahibkarlığın
inkişafı istiqamətində görülən əsas tədbirlər
sırasında biznes mühitinin
yaxşılaşdırılması, yerli və xarici
investorlar üçün daha da əlverişli vəziyyətin
yaradılması, sağlam rəqabət mühitinin təmin
edilməsi, biznesə başlama prosedurlarının sədələşdirilməsi,
sahibkarlığa dövlət dəstəyinin gücləndirilməsi,
onların maarifləndirilməsi və qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi
prioritet məsələlər mühüm yer tutur. Yeri gəlmişkən, qeyd edək ki, Prezident
İlham Əliyev ötən ay ölkədə sahibkarlıq
fəaliyyətinin dövlət tənzimlənməsinin təkmilləşdirilməsi
və əlverişli biznes mühitinin
formalaşdırılması məqsədilə
“Sahibkarlığın inkişafı ilə bağlı əlavə
tədbirlər haqqında Fərman imzalayıb. Sənəddə nəzərdə tutulan müddəaların
icra edilməsi bisnes mühitinin daha da
yaxşılaşmasına və ölkəmizin beynəlxalq
səviyyədə mövqeyinin güclənməsinə səbəb
olacaq.
Qətiyyətli
və cəsarətli enerji
siyasəti yeni mərhələdə…
2014-cü ilin ilk rübündə ölkəmizin
milli enerji təhlükəsizliyinin möhkəmlənməsi
istiqamətində də səylər artıb və TANAP, TAP
və “Şahdəniz-2” layihələrinin icrasına
başlanılıb. Avropanın ən
böyük infrastruktur layihəlari olan bu layihələrin
icrası ilə bağlı artıq tenderlər elan edilib,
yaxın zamanlarda tikinti işləri start götürəcək.
onu da qeyd etmək gərəkdir ki, Azərbaycan
bu layihələrin də icrasında liderlik keyfiyyətlərini
nümayiş etdirir. Prezident İlham Əliyevin
bəyan etdiyi kimi “bizim siyasətimiz, enerji siyasətimiz, cəsarətli
siyasət olmasa idi, bu layihə heç vaxt reallaşa bilməzdi.
Bu layihələrin təşəbbüskarı
Azərbaycandır. Əsas rol oynayan da Azərbaycandır.
Bütün riskləri Azərbaycan öz üzərinə
götürübdür. Maliyyə risklərini,
texniki risklərin hamısını Azərbaycan öz üzərinə
götürüb. Əminəm ki, biz bu
layihəni də uğurla icra edəcəyik”.
Azərbaycanın
beynəlxaq
nüfuzu
güclənib…
Onu da qeyd etmək lazımdır ki,
iqtisadi islahatlar ölkəmizin nüfuzunun yüksəlməsinə
əlverişli zəmin yaradıb və mötəbər beynəlxalq
qurumlar tərəfindən yüksək qiymətləndirilib. Dünya
İqtisadi Forumunu 2013-2014-cü illər üçün
Qlobal Rəqabətlilik Hesabatına əsasən, Azərbaycan
rəqabətqabiliyyətlilik indeksi üzrə mövqeyini
daha da yaxşılaşdıraraq 148 ölkə arasında
39-cu pillədə qərarlaşıb. Əvvəlki
hesabatla müqayisədə mövqeyini 7 bənd
yaxşılaşdırıb.
Bu günlərdə Beynəlxalq Valyuta
Fondu (BVF) «Dünya İqtisadiyyatının İnkişaf
Perspektivləri» («World Economic Outlook») adlı yeni
hesabatını dərc edib və sənəddə ölkəmiz
ən yaxşı iqtisadiyyata malik ölkə kimi qiymətləndirilib.
Uğur
uğur gətirər…
Dövlət başçısı
müşavirədə bir neçə fundamental məsələyə
toxundu. Ölkə iqtisadiyyatının
strukturunun təkmilləşdirilməsi, neft-yanacaq kompleksinin
yenidən qurulması, qeyri-neft sektorunun çoxşaxəli
inkişafının təmin olunması, özəl sektora
dövlət dəstəyinin gücləndirilməsi, milli
sahibkarlığın ixrac potensialının gücləndirilməsi,
sosial infrastrukturun tamamilə yenilənməsi və digər
mühüm istiqamətlər üzrə yeni vəzifələr
müəyyən olundu. Nazirlər Kabinetinin iclasında
müzakirə olunan məsələlər və dövlət
başçısının müəyyən etdiyi yeni həddəflər
onu göstərir ki, Azərbaycan iqtisadiyyatının hazırkı
uğurlu inkişafı qarşıdakı aylarda daha da
sürətlənəcək və 2014-cü il
əlamətdar iqtisadi və sosial hadisələrlə yadda
qalacaq. Davam etdirilən islahatlar və əldə edilmiş nəticələr
onu deməyə əsas verir ki, Azərbaycan 2014-cü ili regionda ən sürətli inkişafla
başa vuran ölkələrdən olacaq.
Aydın
HÜSEYNOV
İki
sahil.- 2014.- 16 aprel.- S.7.