Ramiz Mirişli:
Mahnılarıma
qonorar almamışam
Azərbaycanın xalq artisti, bəstəkar Ramiz Mirişlinin APA-ya müsahibəsi
- Ramiz müəllim, 80 yaşınızı təbrik edirəm. Görürəm, yaxşısınız, yenə iş başında, tələbələrin içindəsiniz...
- Mən həmişə
iş başında olmuşam,
hələ cavanlıqdan çalışıb-vuruşub, necə
deyərlər, özümə gün
ağlamışam, sənətimin üstündə əsmişəm,
zəhmət çəkmişəm. O ki
qaldı özümü necə hiss etməyimə, sən bu
yaşda özünü
necə hiss edirsənsə, mən də
sənin kimiyəm (Gülür). Vallah, hə, noolub mənə?!
İrandan, Türkiyədən, Avropa ölkələrindən zəng vurub təbrik edirlər. Bu,
əlbəttə, adamı sevindirir, ruh yüksəkliyi yaradır. Türkiyədən
dəfələrlə dəvət ediblər ki,
Ramiz müəllim, gəlin burda yaşayın, çalışın.
Deyirlər, siz gəlsəniz, burda ən zəngin bəstəkar olarsınız.
- Siz də getmirsiniz...
- Yox, getmək istəsəydim, neçə
illər öncə təkliflərini qəbul edərdim. Həm
burda oğlum var, bəstəkarlıqdan dərs deyir, onu qoyub
gedə bilmərəm, həm də sən Allah,
özünütərif kimi qəbul eləmə:
mən pul düşkünü
deyiləm, gözü-könlü tox adamam. Min
manat prezident təqaüdü,
500 manat professorluq və
müəllimliyə görə maaş
alıram. Evim-eşiyim, maşınım
var. Adama daha nə lazımdır? İnan,
mənə təzə maşın vermək istəyirlər,
qəbul etmirəm. Bir tərəfdən
də maşını hara sürəcəyəm
ki? Statistika Komitəsinin
yanında yaşayıram. Evdən Milli Konservatoriyaya beş-altı dəqiqəlik yoldur. Mənə dövlət tərəfindən
həmişə diqqət-qayğı olub.
Nəinki mənə, ümumiyyətlə, Azərbaycan
musiqisinə həmişə böyük
hörmət olub. Prezident
İlham Əliyev mədəniyyət və
incəsənətə qayğı göstərir, Mehriban xanım Azərbaycan muğamına heykəl
qoyub. Bizim muğam bu gün
bütün dünyada
səslənir. Bu, məni ancaq
sevindirə bilər.
- Türkiyədə mahnıya görə ödənilən qonorarla Azərbaycanda ödənilən qonorarın fərqi nə qədərdir?
- Mən mahnılarıma
görə heç vaxt
heç bir
müğənnidən qonorar
almamışam. Bilirsiniz niyə? Çünki bu
mahnılarımı pulla satsam,
olacaq başqasının malı. Məsələn,
günü sabah həmin
müğənni məhkəməyə müraciət edib deyə bilər ki, filan vaxtı Ramiz
Mirişliyə pul ödəyib
mahnını almışam. Deməli, mən heç
nəyə iddia edə bilmərəm. Mən
teatr tamaşalarına, filmlərə
mahnılar, nazirliyin dövlət səviyyəli
tədbirləri üçün musiqilər
yazıram. Aldığım qonorardan da narazı deyiləm. Yadıma düşdü, bir hadisəni
danışım: adını çəkmirəm,
müğənnilərdən biri efirdə
demişdi ki,
mahnılarımı 3-4 min manata alıram. Özü
də xətrini istədiyim, mənə hörməti olan adamdır. Zəng vurub
dedim ki, indiyə qədər
mənim neçə mahnımı oxuyubsan,
səndən pul istəmişəm? Dedi, Ramiz müəllim, nə
danışırsınız, mən sizi
nəzərdə tutmamışam. O ki
qaldı, Türkiyə ilə Azərbaycanın fərqinə,
əlbəttə ki, müqayisədən
heç danışmağa dəyməz.
Məsələn, Türkiyədə bir
mahnının qiyməti 30-40 min
manatdır. Düzdür, hərdən
prodüserlər deyir ki,
əvvəlki qiymət daha yoxdur, indi az
pul verirlər, amma hər
halda, fərq haqqında heç
danışmağa dəyməz.
- İndi yazılan
mahnılara qulaq asa bilirsiniz?
- İndi də yaxşı mahnılar yazılır. Məsələn, bir də görürsən, müğənnilər
özləri mahnı
bəstələyirlər. Bu, Türkiyədə də var. Amma həmin müğənnilər
üç-dörd mahnı
bəstələyəndən sonra tükənirlər.
Çünki akademik təhsilləri
yoxdur. Təhsil olmasa, bəstəkarlıqda
axıra qədər duruş gətirmək, həmişəyaşayar, adamların
könlünü oxşayacaq
mahnılar yazmaq mümkün olan iş deyil. Hər
şeyi zaman həll edir. Necə deyərlər,
zaman ələyib yaxşının yaxşı, pisin pis
yerini göstərəcək. Bayağı
mahnıların taleyinə fikir verin - bu gün var, sabah yoxdur. Tofiq Quliyevin, Səid Rüstəmovun,
Cahangir Cahangirovun mahnıları bu gün də oxunur və hər
ifaçı o mahnıları ifa edəndə onlara rəhmət
oxuyur.
- Deməli, televiziyada, radioda səslənən
mahnılardan narahat olursunuz. Daha doğrusu, buna narahat olmaq yox, əsəbiləşmək
demək daha doğru olar...
- Bir də görürsən, efirə
elə adamları çıxarırlar, elə klipləri
verirlər ki, o adamlar nə oxuduqlarını, niyə
oxuduqlarını bilmirlər. Bir də
müğənnilərin gündəm xətrinə bir-birinə
atmacaları, dava-dalaşlarına baxa bilmirəm.
İstedadı olan adam işini görməlidir,
ciddi sənətlə məşğul olmalıdır. Görəndə özlərinə də deyirəm,
danlayıram. Deyirlər, Ramiz müəllim,
bir də olmayacaq.
- Siz uzun illər
AzTV-nin musiqi redaksiyasına rəhbərlik
etmisiniz. Necə bilirsiniz, əslində bugünkü
kanalların musiqi zövqünün, seçiminin əsası
o vaxt dövlət telekanalında qoyulmayıbmı?
- Mən Azərbaycan televiziyası
və radiosunun musiqi redaksiyasının baş
redaktoru olanda bir istedadsız adamı efirə
buraxmamışam. Daha doğrusu, onlar məndən
nə isə xahiş etməyə ürək etməzdilər,
yaxın gəlməzdilər. Vaxtilə
istedadlı bilib efirə çıxardığım, gələcəyinə
inandığım adamlar indi özlərini təsdiq etmiş
sənətçilərdir. Məsələn, bir dəfə
gördüm ki, bir nəfər qapının ağzında
dayanıb, dedim, ay oğul, gəl
görüm, kimsən, nə istəyirsən? Dedi, Ramiz müəllim,
mən oğlan deyiləm, qızam, adım da Aygündür.
Nağara çalırdı, bunun səsini, ifasını
yoxladım, gördüm, hazır müğənnidir, dedim, sən oxuya bilərsən. Həmin
qız indi Azərbaycanın əməkdar artisti, istedadlı
müğənni Aygün Bəylərdir. Yaxud xalq artisti Mənsum İbrahimov kasıb uşaq
idi, heç kimi yox idi, istedadına, qabiliyyətinə görə
əlindən tutdum, kömək elədim.
- Sizə kömək edənlər kim
olub?
- Xalamgilə getmişdim, gördüm,
xalam oğlu kamança çalır. Kamançanın
səsi mənim çox xoşuma gəldi. Naxçıvandan Bakıya gələndə anam
musiqi ilə məşğul olmağımı istəmirdi.
Xarici Dillər Universitetinə qəbul oldum ki,
dil öyrənim. İki ay oxuyandan sonra dərslərdə
otura bilmədim, darıxdım. Dedim, yox, bura mənlik
deyil, axıra qədər oxuya bilməyəcəyəm. Sonra kamança üzrə təhsil aldım, ilk
mahnılarımı da həmin vaxtlar bəstələməyə
başladım. Mənim həyatımda Səid
Rüstəmovun, Süleyman Ələsgərovun böyük
zəhməti olub. Kamança
çalmağım Süleyman Ələsgərovun xoşuna
gəlmişdi. Dedi, səni birbaşa ikinci kursa
götürürəm. Kirayə
qalırdıq, sonra bizə yataqxana tikdilər. Mən, Oqtay Kazımi, Məmməd Quliyev, İslam
Rzayev bir yerdə qalırdıq. Tələbə
vaxtı hər çətinliyi gördüyüm
üçün maddi qayğıları, çətinliyi
heç vaxt özümə dərd etməmişəm.
Mən o dövrdə yaşadıqlarımı
uşaqlarıma, nəvələrimə danışıram,
inanmırlar. Uşaqlıq dövrüm
müharibə illərinə düşüb. O zamanlar
çox çətin idi, Naxçıvanda qış sərt
keçirdi. Məktəbə gedirdim, ancaq isti
paltarım yox idi. Həyətimizdəki
meyvə ağaclarının hesabına müharibə
vaxtı birtəhər yaşayırdıq. Yadımdadır, böyüklərə 400
qramlıq, uşaqlara isə 200 qramlıq çörək
verirdilər. Atam müharibəyə gedəndə,
biz çox zülm çəkdik.
- Sizə böyük bəstəkar deyəndə
xoşunuza gəlmir...
- Televiziyalar dəvət
edirlər, efirdən
birbaşa deyirlər ki, “Azərbaycanın böyük bəstəkarı
Ramiz Mirişlidir qonağımız”. Deyirəm,
sən Allah, mən bəstəkaram. Mən
böyük bəstəkaramsa, bəs Qara Qarayev, Fikrət
Əmirov kimdir?
- Yanınıza qohum-qonşu
gəlir ki, filan məmura
zəng vur, bizə kömək etsinlər...
- Olur, əlbəttə. Daha çox həkimlərə
görə xahiş edirlər ki, imkanımız yoxdur, zəng vur, bizi pulsuz müalicə
etsinlər. Bir dəfə ailəsi böyük olan bir imkansız adam yanıma
gəldi ki, evimiz darısqaldır, evin qabağını artırmaq istəyirəm,
“uçastkovu” icazə
vermir. Siz tapşırın, evin qabağını bir az artırım,
rahat yaşaya bilək. Polisə və icra hakimiyyətinə
dedim, birdən elə bilərsiniz, bu xahişə görə nə isə alıb eləmişəm, mən
seyid-peyğəmbər övladıyam,
haram mənə yaraşmaz, qoy o ailə evinin qabağını bir az artırsın.
Dedilər, Ramiz müəllim,
bu nə söhbətdir edirsiniz?
Siz bizim fəxrimizsiniz, sizin mahnılarınızla
böyümüşük. Demək istəyirəm, sözüm
olanda ağız açmaqdan çəkinmirəm.
Bilirəm ki, sözüm
yerə düşməyəcək.
İki
sahil.- 2014.- 23 aprel.- S.20.