Azərbaycanda davamlı olaraq

sosial islahatlar həyata keçirilir

Milli Məclisin Sosial siyasət komitəsinin sədri, YAP Siyasi Şurasının üzvü Hadi Rəcəblinin www.yap.org.az saytına müsahibəsi

- Hadi müəllim, ölkəmizdə ardıcıl olaraq sosial islahatlar həyata keçirilir. Bu islahatların yeni mərhələsi haqqında nə deyə bilərsiniz?

- Bu gün Ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən yaradılmış müasir və modern dövlət modeli Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir. İlham Əliyevin 2003-cü ildən başlanan prezidentlik fəaliyyətilə Azərbaycan Respublikasının sosial-iqtisadi, siyasi və mədəni inkişafında yeni nailiyyətlər əldə olundu. Cənab İlham Əliyevin dövründə əsası Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş mütərəqqi sosial islahatlar davam etdirilib və daha da dərinləşdirilib. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə əmək münasibətlərinin tənzimlənməsi sahəsində ciddi tədbirlər hazırlanıb həyata keçirilib. Onların içərisində minimum aylıq əməkhaqqının mütəmadi olaraq artırılması qeyd oluna bilər. Qeyri-məşğul əhalinin işlə təmin olunması, müasir məşğulluq sisteminin formalaşdırılması, yeni iş yerlərinin açılması diqqət mərkəzində olub. 2003-2013-cü illərdə 1 milyon 200 mindən çox yeni iş yeri açılıb ki, onların da mütləq əksəriyyəti daimi iş yerləridir. Bu iş yerlərinin böyük hissəsi də qeyri-neft sektoru və regionlara aiddir.

“Azərbaycan Respublikasının Demoqrafik İnkişaf Konsepsiyası”nın yerinə yetirilməsi də uğurla davam etdirilib, ölkədə təbii artım, o cumlədən əmək qabiliyyətli yaşda olan əhalinin sayının artması davamlı xarakter alıb, uşaq ölümü səviyyəsi aşağı düşüb. Sosial siyasət sahəsində ən mühüm addımlardan biri sosial yardım sisteminin dünya təcrübəsinə uyğunlaşdırılması olub. Belə ki, 2006-cı il iyul ayından ünvanlı sosial yardım sisteminin tətbiqinə başlanıb. Sığorta-pensiya sisteminin dövlət sosial yardım sistemindən ayrılması və sosial pensiyaların müavinətlərlə əvəz edilməsi də yeniliklərdəndir. Azərbaycan Respublikasında vahid sığorta-pensiya sistemi pensiyaçıların sosial müdafiəsini daha da gücləndirib.

Azərbaycan Respublikası Milli Məclisində sosial siyasət xəttinə uyğun olaraq qanun yaradıcılığı prosesi də davam etdirilib, “Dərman vasitələri haqqında”, “Penitensiar müəssisələrdə cəza çəkməkdən azad edilmiş şəxslərin sosial adaptasiyası haqqında” qanunlar qəbul edilib. Bununla birgə, Azərbaycan Respublikasının Əmək və Ailə məcəllələrinə, “Gənclər siyasəti haqqında”, “Sosial sığorta haqqında”, “Əmək pensiyaları haqqında”, “Sosial müavinətlər haqqında” və başqa qanunlara dəyişikliklər və əlavələr olunub.

- Ölkəmizdə regionların inkişafına xidmət edən iki dövlət proqramı həyata keçirildi. Sizcə, bu proqramlar insanların sosial rifahının yüksəlməsinə nə dərəcədə təsir göstərdi?

- Heydər Əliyev siyasi kursunun bir bölümü də Azərbaycanın regionları ilə bağlıdır. Prezidentimiz cənab İlham Əliyevin 2003-cü ildəki seçki öncəsi təbliğat kampaniyasını məhz rayonlardan, kəndlərdən başlaması da təsadüfi deyildi. O zaman kənd əhalisinin sosial sifarişləri, Prezidentimiz tərəfindən siyasi texnologiyalarda sınaqdan çıxmış “maraqların aqreqasiyası” metodu ilə dəqiq müəyyənləşdirilmişdi.

İlk beş ilə 600 min iş yerinin yaradılması ideyası dəqiq əsaslandırmalarla, real perspektivlər nəzərə alınmaqla ortaya çıxarılmışdı. Seçkiqabağı platformada daha çox əmək tutumlu müəssisələrin açılmasına, xüsusən aqrar bölmədə işlərin canlandırılmasına diqqət yetirmək nəzərdə tutulurdu.

Hörmətli Prezidentimizin Dövlət başçısı kimi fəaliyyətə başladığı elə birinci aylarda “Regionların sosial-iqtisadi inkişafı” Dövlət Proqramı qəbul edildi. Bölgələrin hər birində özünəxas coğrafi, iqlim, əmək şəraiti, istehsalat ənənələri, təbii ehtiyatlar və digər məziyyətlər nəzərə alınmaqla görüləcək işlərin proqramı təsdiq olundu.

Azərbaycan kəndi bundan sonra arxada qalan XX əsrin 70-ci illərinin intibah dövrünün dirçələn həyatını, elə bil, yenidən daha yüksək keyfiyyətlə yaşamağa başladı. Bu proqramın həyata keçirilməsi ilə bağlı onlarca normativ hüquqi akt qəbul olundu. İcra strukturları daha dəqiq və konkret iş planları müəyyənləşdirdilər, maliyyə orqanları və kredit təşkilatları kəndə vəsait ayrılmasına üstünlük verdilər.

“Yeniləşən Azərbaycana yeni məktəb” Proqramı ilə hazırda bölgələrdə çox müasir, kompüterlərlə təchiz edilən ümumtəhsil tədris ocaqları tikilib istifadəyə verildi.

Regionlarda yüksək tələblərə cavab verən idman qurğuları, olimpiya kompleksləri ucaldılıb, müasir tibbi avadanlıqlarla təchiz olunmuş diaqnostika mərkəzləri inşa edilərək əhalinin istifadəsinə verilib. Bölgələrdə quraşdırılan modul elektrik stansiyaları, ən ucqar dağ rayonlarına belə yeni asfalt örtüklü yolların çəkilməsi regionlarda əhalinin rifahının daha da yaxşılaşdırılmasına xidmət edir.

Rayondaxili və kəndarası yolların çəkilməsi və təmiri burada yaşayanları doğma yurdlarına daha möhkəm bağlayır. Statistik məlumatlara görə son illərdə miqrasiyanın şəhərə axın tendensiyası azalıb. Sevindirici haldır ki, ölkə Prezidenti müəyyənləşdirdiyi proqramların həyata keçirilməsinə bilavasitə özü nəzarət edir, ən ucqar rayonlarda belə dəfələrlə olur, kənd əhalisinin qaldırdığı bütün problemlərin həlli üçün yerindəcə, operativ tapşırıqlar verir.

Müşahidələrimiz və elmi təhlillər bir daha onu göstərir ki, Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin regional siyasəti ölkə daxilində sosial müdafiənin və sosial təhlükəsizliyin təmin olunmasında ən vacib şərtlərdən biri kimi qalmaqdadır. İndi möhtərəm Prezidentimiz cənab İlham Əliyev həmin siyasəti fəaliyyətinin baş xətti kimi ardıcıl olaraq daha da təkmilləşdirir.

Müasir Azərbaycan kəndində gedən inkişaf və yeniləşmə ilə müşahidə olunan sosial transformasiya proseslərinin bundan sonra da səmərəli nəticələr verəcəyinə adamlarımız möhkəm inanırlar. Bu, ondan irəli gəlir ki, uzaqgörən Heydər Əliyev dövlət quruculuğu modelinin mayası zaman-zaman dəyişən real gerçəkliklərə söykənir.

Dünyaya inteqrasiya edən bir dövlətdə kənd məhz belə bir idarəetmə kursu ilə irəli gedə və yeni-yeni uğurlar qazana bilər. Bu siyasətin yüksələn xətlə icrası isə Prezidentimiz İlham Əliyevin düşünülmüş ideyaları ilə yeni keyfiyyətdə, daha sürətlə, daha geniş miqyasda, daha cəsarətlə həyata keçirilməkdədir. Bildiyiniz kimi 2009-2013-cü illəri əhatə edən dövlət proqramı da uğurla icra olundu. Artıq yaxın vaxtlarda regionların inkişafına dair yeni dövlət proqramının təsdiq olunacağı gözlənilir. İnanırıq ki, bu proqram da bölgələrimizin daha yüksək səviyyədə inkişafına öz töhfəsini verəcək.

- Hadi müəllim, ölkəmizdə həyata keçirilən sosial siyasət daha hansı yenilikləri özündə əks etdirməkdədir?

- Azərbaycan Prezidenti bəyan edib ki, Azərbaycan artıq özünün sosial-iqtisadi inkişafının yeni mərhələsinə qədəm qoyub. Belə ki, ölkəmiz iqtisadiyyatda keçid dövrünü başa vurdu, yoxsulluğun həddi 49 faizdən 6 faizə qədər azaldı, işsizliyin səviyyəsi 30 faizdən 5 faizə qədər azaldı. Azərbaycanın ÜDM-si 3 dəfə, dövlət büdcəsi 10 dəfə artıb. Azərbaycan BMT TŞ-ya üzv oldu, kosmos dövlətləri sırasına qoşuldu. Cənab Prezidentin söylədiyi kimi artıq yeni mərhələ başlayır. Bu yeni mərhələ Azərbaycanda sosial dövlətin quruculuğu mərhələsidir. Sosial dövlət dünyanın inkişaf etmiş dövlətlərindəki həyat şəraitini təmin edəcək bir dövlətdir. Sosial dövlət Azərbaycan əhalisinin sosial rifahının indikindən ən azı iki-üç dəfə yaxşılaşmasını təmin edən dövlətdir. Sosial dövlət əhalinin təhsil, səhiyyə, mədəniyyət və digər sahələrdə inkişafı öz üzərinə götürən və həyata keçirən dövlətdir. Bu yöndə də artıq cənab Prezidentin real addımları özünü göstərməkdədir. Bildiyiniz kimi ötən ilin sentyabr ayında büdcədən maliyyələşən təşkilatlarda çalışanların əməkhaqları artırıldı. Eləcə də, 2014-cü ilin dövlət büdcəsində də artımlar nəzərdə tutulur. Belə ki, büdcənin 30 faizə qədəri sosial xərclərə sərf olunacaq. Eyni zamanda, “Dövlət sosial müavinətləri haqqında” qanuna əlavə və dəyişikliklər edildi. Bu dəyişikliyə əsasən 5-dən çox uşağı olan ailələrə sosial müavinət veriləcək. Yəni demoqrafik üstünlüyümüzü davam etdirməkdən ötrü bu siyasətdə də dövlət dəstəyinin artırılması qarşıya məqsəd qoyulub və hökumət tərəfindən çoxuşaqlı ailələrə dövlət yardımı konsepsiyası işlənib hazırlanıb.

Qeyd etdiyim kimi yaxın vaxtlarda Azərbaycanın bütün regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı ilə bağlı yeni proqram qəbul olunacaq. Bu, Azərbaycan vətəndaşlarının rifahının bütün bölgələrdə yaxşılaşmasına gətirib çıxaracaq. Eləcə də, ölkəmizdə icbari tibbi sığortanın tətbiq olunması da gündəlikdə olan məsələdir. Bundan əlavə, bütün sahələr üzrə yüksək ixtisaslı kadrların hazırlanması prosesi də gedir. Əhalinin bütün kateqoriyalarının həyat səviyyəsinin yüksəldilməsi ilə bağlı kompleks tədbirlər görülür. İnanırıq ki, Azərbaycanda yaxın beş ildə sosial rifah dövləti qurulacaq və bu baxımdan MDB məkanında ilk ölkə olacaq.

- Sosial sahənin vacib istiqamətlərindən biri də pensiya islahatlarıdır. Bu islahatlar nə kimi nəticələr verir?

- Ümumiyyətlə, ölkəmizdə davamlı olaraq sosial islahatlar həyata keçirilir. Bu işlərin ən geniş miqyaslılarından biri də pensiya sığorta islahatlarıdır ki, bu da 1 milyon 300 minə qədər insanın güzəranının daha da yaxşılaşmasına xidmət edir. Prezidentimiz İlham Əliyevin müəllifi olduğu sosial müdafiə modeli artıq onlarla dünya dövləti üçün örnək olub. Azərbaycanın bu modeli, bu təcrübəsi beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən maraqla öyrənilir. Sevindirici haldır ki, bu sahə ilə məşğul olan dövlət qurumlarında elektron hökumət ideyasının gerçəkləşməsi istiqamətində ardıcıl addımlar atılıb, məmur-vətəndaş təması maksimum azaldılıb.

İki sahil.- 2014.- 12 fevral.- S.8.