Narkomaniya əxlaqi

dəyərləri aşındırır

Bəşəriyyətin ən böyük bəlalarından olan narkotiklərin qanunsuz dövriyyəsi və narkomanlıq bu gün dünyamızı narahat edən mürəkkəb problemlərdən biridir. Bu təhlükəli təzahür insan cəmiyyətinin mənəvi və əxlaqi dəyərlərinə böyük zərbə vuran, sosial-iqtisadi inkişafa mənfi təsir göstərən, insanların həyat və sağlamlığına ciddi təhlükə yaradan, cinayətkarlığın artmasına səbəb olan amildir.

“Dünyada ənənəvi narkotiklərin istehlakı miqyası sabit qalır, lakin yeni psixoaktiv maddələrə tələbatın sürətlə artması müşahidə olunur. Narkomanların sedativ və trankvilizatorlara aludəçiliyi xüsusi narahatlıq doğurur”. 2013-cü ildə narkotiklər üzrə ümumdünya məruzəsini təqdim edən BMT-nin Narkotiklər və Cinayətkarlıq İdarəsinin başçısı Yuri Fedotov bu fikri səsləndirmişdir. Bu məruzədə bildirilir ki, bu gün ənənəvi narkotiklər arasında ən məşhuru kannabisdir. Dünyanın bəzi regionlarında heroin və kokainə qarşı aludəçiliyin miqyası azalır, lakin əvəzində yeni psixoaktiv maddələrdən sui-istifadə halları müşahidə olunur. Son vaxtlar Avropada heroin istehlakı azalıb, ABŞ-da isə kokaindən istifadə edən narkomanların sayı 40 faiz aşağı düşüb, lakin Çində sakinlər arasında kokain istehlakçıları artıb.

2009-2012-ci illərdə narkotiklər üzrə beynəlxalq konvensiyaların nəzarətinə düşməyən yeni psixoaktiv maddələrin sayı artaraq 166-dan 251-ə çatmışdır. Bu cür “dizayner narkotiklərinin” sayı beynəlxalq nəzarətdə olan narkotiklərin ümumi sayını üstələmişdir.

Çıxışda həmçinin bildirilir ki, 2011-ci ildə narkotiklərdən sui-istifadə nəticəsində 211 min nəfər ölmüşdür. Narkotik qurbanlarının böyük əksəriyyəti gənc narkomanlardır. Dünyada 15-64 yaşlı 14 milyon adam narkotiklərdən inyeksiya şəklində istifadə edir. Dünya üzrə narkomanların sayı əhalinin artımına uyğun cüzi artaraq, əsasən sabitdir. Dövlətlər narkotiklərin qanunsuz dövriyyəsi ilə effektiv mübarizə üsullarını və narkomanlığın müalicə metodlarını təkmilləşdirmək və yenilərini kəşf etmək səylərini artırırlar.

Ölkəmizdə narkotiklərin qanunsuz dövriyyəsi və narkomanlıqla mübarizə sahəsində dövlət siyasətinin strateji istiqamətləri müəyyən olunmuş, təşkilati-hüquqi, institusional və praktiki tədbirlər həyata keçirilmişdir.

Narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və onların prekursorlarının qanunsuz dövriyyəsi və narkomanlığın yayılması ilə mübarizə sahəsini tənzimləyən normativ hüquqi baza təkmilləşdirilmiş, beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması istiqamətində müvafiq işlər görülmüş, ölkəmizin narkotiklərlə mübarizə üzrə beynəlxalq təşəbbüslərində iştirakı daha intensiv xarakter almışdır.

Belə ki, “Narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və onların prekursorlarının dövriyyəsi haqqında”, “Narkoloji xidmət və nəzarət haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanunları və digər normativ hüquqi aktlar qəbul edilmiş, ölkəmiz narkotik vasitələr və psixotrop maddələrə nəzarət sahəsində BMT-nin konvensiyalarına, “Narkotik maddələrin qəbul edilməsi və narkotik maddələrin qeyri-qanuni dövriyyəsi ilə mübarizədə əməkdaşlıq haqqında Parsial Saziş”ə və bir sıra digər beynəlxalq sənədlərə qoşulmuş, həmsərhəd və digər dövlətlərə, habelə, beynəlxalq təşkilatlarla daim inkişaf edən əlaqələr qurmuşdur.

Bununla yanaşı narkotiklərin zərəri, onlardan istifadənin necə bəlalara yol açması barədə ölkəmizin yeniyetmə və gənclərini məlumatlandırmaq məqsədilə Respublika Narkoloji Mərkəzi müxtəlif şəhərlərdə “Narkotiklərə yox deyək!” devizi altında müxtəlif tədbirlər, kütləvi ictimai kampaniyalar keçirib. Respublika Narkoloji Mərkəzinin mütəxəssisləri ilə yanaşı, müvafiq dövlət qurumlarının- Narkomanlığa və Narkotik Vasitələrin Qanunsuz Dövriyyəsinə Qarşı Mübarizə üzrə Dövlət Komissiyasının işçi qrupunun, yerli icra hakimiyyətlərinin, təhsil şöbələrinin, polis idarələrinin nümayəndələri, eləcə də şagirdlər və tələbələr tədbirlərdə iştirak ediblər. Bu maarifləndirmə kampaniyası Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin 28 iyun 2007-ci il tarixli Sərəncamı ilə təsdiq olunmuş “Narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və onların prekursorlarının qanunsuz dövriyyəsi və narkomanlığın yayılması ilə mübarizə üzrə Dövlət Proqramı (2007-2012-ci illər)” çərçivəsində Səhiyyə Nazirliyi və onun tabeliyindəki müvafiq qurumlar tərəfindən həyata keçirilən tədbirlərin tərkib hissəsidir. Bu cür toplantıların və kütləvi aksiyaların keçirilməsi qabaqlayıcı tədbirlər kimi mühüm əhəmiyyət daşıyır. Təşkil olunmuş toplantılarda Respublika Narkoloji Mərkəzinin direktor müavini Aytən Səmədova, Mərkəzin həkim-narkoloqları Pərvin Məmmədova və Mikayıl Qarayev “Narkomaniyanın təhlükəli təzahür, insan cəmiyyətinin sağlam inkişafına, mənəvi və əxlaqi dəyərlərinə zərbə” mövzusunda məruzələr etmişlər.

Narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və onların prekursorlarının qanunsuz dövriyyəsi və narkomanlığın qarşısının alınması üzrə Xəzər rayon komissiyası tərəfindən maarifləndirmə məqsədilə 2013-cü il ərzində 7 tədbir keçirilmişdir. Binə Peşə Litseyində, Mərdəkan qəsəbəsindəki Nizami adına Mədəniyyət Mərkəzində, “Gənclər narkotik əleyhinə” mövzusunda seminarlar, məktəblilər arasında inşa yazı və rəsm müsabiqələri, “QİÇS-lə mübarizə” devizi altında kütləvi sağlamlıq yürüşü təşkil olunub keçirilmişdir.

Xəzər rayon Polis İdarəsi tərəfindən il ərzində narkotiklərlə mübarizə sahəsində 50 cinayət faktı qeydə alınıb:

1. Narkotiklərin qanunsuz satışı - 15 fakt

2. Narkotikin saxlanması - 31 fakt

3. Narkotik tərkibli bitkinin əkilməsi - 4 fakt

Aşkar olunan narkotik vasitələrin miqdarı:

1. Marixuana - 7 kq 805,1 qr,

2. Heroin - 2,374 qr,

3. Həşiş qətranı - 3 kq 070 qr təşkil edib.

Dövriyyədən çıxarılmış müxtəlif növ narkotik vasitələrin ümumi çəkisi 10 kq 877, 484 qram olmuşdur.

RPİ tərəfindən narkotiklərlə bağlı bir qrup zərərsizləşdirilmiş, ondan 5 kq 706,46 qram marixuana; vətəndaş Qurbanov Vüqar Süleyman oğluna məxsus Buzovna qəsəbəsi Təmənis yaşayış sahəsindəki həyətyanı sahədən yaş halda çəkisi 6 kq 200 qr olan 13 ədəd çətənə kolu; Binə qəsəbəsində yaşayan Əliyev Əfqanın evinin damında 20 ədəd, yaş çəkisi 2 kq 900 qr olan çətənə kolları; Nardaran qəsəbə sakini Qasımov Həbib Rəhim oğlundan narkotik vasitələri qanunsuz satarkən Binə qəsəbəsində ona məxsus yarımtikili binanın zirzəmisində gizlədilmiş xalis çəkisi 470 qr olan marixuana aşkar edilərək götürülmüşdür.

Rayon Polis İdarəsi rayon ərazisində yerləşən ümumtəhsil məktəblərində müşavirələr keçirtmiş, narkotik vasitələrə meyilli olan yeniyetmələr müəyyən edilmiş, onların valideynlərinin narkoloji dispanser uçotunda olub-olmaması nəzarətə götürülmüşdür. Rayon səhiyyə işçiləri ilə birlikdə narkomanlığın və taksikomanlığın törətdiyi pis fəsadlar barədə təbliğat işi aparılmışdır.

Xəzər RİH yanında narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və prekursorların ləğvi üzrə komissiya tərəfindən 2013-cü il ərzində 13 ədəd çətənə bitki kolları, 1,247 qram tiryək, 568,907 qram qurudulmuş marixuana, 3,03 qram həşiş qətranı və 12,39 qram heroin məhv edilmişdir.

İndiki dövrdə böyük bəlaya çevrilən narkotik vasitələrin bir çoxu vaxtilə tibb aləminin sevincinə səbəb olmuşdur. Ağrı üzərində qələbə kimi qəbul olunan bu vasitələr sonradan əsl təhlükəyə çevrilmişdir. Bu ona bənzəyir ki, nüvə silahı kəşf olunanda dünya müharibələrinin qarşısını almaq vasitəsi kimi qəbul edildi. Hazırki dövrdə 9 ölkə bu silaha malikdir. Lakin sonradan bəşəriyyət başa düşdü ki, bu necə bir qlobal təhlükədir və bunun qarşısı alınmalıdır. Artıq dünya səviyyəsində bu nüvə klubuna başqa ölkələrin daxil olması qadağan olunub.

Narkotik vasitələrin istehsalı da elə buna bənzəyir. Bu vasitələr hər bir dövləti içindən dağıda bilər. Ona görə də bunun qarşısı dünya səviyyəsində ən kəskin şəkildə alınmalıdır. Qanunsuz dövriyyə üçün narkotik istehsal olunan ölkələrə qarşı sanksiyalar tətbiq olunmalıdır.

Narkoloji dispanserlər tərəfindən hər il narkomanların siyahısı rayon komissiyalarına təqdim olunmalı, bu şəxslər yerli icra nümayəndəlikləri tərəfindən açıq tanınmalıdır.

V.HƏSƏNOV ,

Xəzər rayon Narkomanlığa və Narkotik

Vasitələrin Qanunsuz Dövriyyəsinə

Qarşı Mübarizə Komissiyasının sədri,

RİH Başçısının I müavini

İki sahil.- 2014.- 15 fevral.- S.14.