«Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış»

İnkişaf Konsepsiyası Azərbaycanın sürətli

inkişafının aydın proqnozlaşdırılmış mənzərəsidir

Milli Məclisin iqtisadi siyasət komitəsinin üzvü, iqtisad elmləri

doktoru Ayaz Orucovun www.yap.org.az saytına müsahibəsi

- Ayaz müəllim, bu günlərdə Nazirlər Kabinetinin 2014-cü ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunmuş müşavirəsi keçirildi. Dövlət başçısı İlham Əliyevin rəqəmlərə söykənərək diqqətə çatdırdığı uğurlar bir reallığı ortaya qoydu ki, cari il də ölkəmiz üçün uğurlu mərhələ kimi tarixə düşəcək. Uğurlara yol açan amilləri necə şərh edərdiniz?

- Öncə inkarolunmaz bir faktı qeyd etmək istərdim ki, Azərbaycan əlverişli biznes mühiti olan islahatlar ölkəsidir. Möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyev Nazirlər Kabinetinin 2014-cü ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunmuş müşavirəsində də bu reallığı bir daha faktlar əsasında diqqətə çatdırdı. Bildirildi ki, doqquz ayın nəticələri onu göstərir ki, bu il də tarixdə uğurlu il kimi qalacaq. Bu da təbiidir. Çünki son illərdə aparılan islahatlar, irəli sürülən təşəbbüslər ölkəmizin dinamik inkişafını təmin etmişdir. Təkcə cari ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi göstəricilərinə diqqət yetirək. Ümumi daxili məhsul 2,5 faiz, qeyri-neft sektoru 6 faiz artıb. Ölkə iqtisadiyyatına 19 milyard dollar sərmayə qoyulub. Valyuta ehtiyatlarımız 53 milyard dollar təşkil edir. Cari ilin ötən dövründə yüz mindən artıq yeni iş yeri açılıb ki, onlardan 80 mini daimi iş yeridir. İşsizliyin səviyyəsi 5, yoxsulluğun səviyyəsi 5,3 faiz təşkil edir. Əhalinin pul gəlirləri cari ilin ötən dövründə 5,4 faiz artıb.

Dövlət Proqramlarının həyata keçirilməsi ilə ölkədə əsaslı islahatların aparılması, ən mühüm infrastruktur layihələrinin tətbiqi nəticəsində özəl bölmənin formalaşdırılması və təkmilləşdiriləsi istiqamətində kompleks tədbirlərin həlli ilə əhəmiyyətli uğurlar qazanılıb. On ildə ÜDM 3 dəfədən çox artan ölkə iqtisadiyyatında 85 faiz paya sahib qeyri-neft sektorunun cari ilin ötən dövründə 6 faiz inkişafı yaradılan biznes mühinin, şəffaflığın təsdiqi, dövlətin iş adamlarına dəstəyinin ifadəsidir. Belə ki, ötən dövrlərdə sahibkarlığın inkişafına dövlət dəstəyi hər il daha da gücləndirilmiş, iş adamlarının hüquqlarının qorunması üçün qanunvericilikdə dəyişikliklər aparılmış, bizneslə məşğul olanların sərbəst fəaliyyəti üçün qeyri-qanuni, lüzumsuz yoxlamaların, müdaxilələrin qarşısı alınmışdır. Digər sahələrdə olduğu kimi, aqrar sahənin inkişafı da diqqətdə saxlanılmış, fermer təsərrüfatlarının, taxılçılığın və heyvandarlığın inkişaf etdirilməsi prioritet vəzifəyə çevrilmişdir. «Son 10 il ərzində sahibkarlığın inkişafına çox böyük diqqət göstərmişik. Xüsusilə sahibkarların ölkə iqtisadiyyatına sərmayə qoyuluşunu təmin etmək üçün dövlət tərəfindən konkret proqramlar icra olunmuşdur, maliyyə resursları cəlb edilmişdir», söyləyən möhtərəm Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı kimi, bu müddətdə Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu hesabına iş adamlarına güzəştli şərtlərlə kreditlər verilmişdir. Son 10 ildə xüsusilə bölgələrdə istifadəyə verilən 1200-dən artıq obyektin açılışında iştirak edən dövlət başçısının başlıca tələbi daxili bazarı yerli məhsullar hesabına təmin etməklə Azərbaycan markası ilə məşhur olan məhsulların xarici ölkələrdə tanıdılmasıdır. Hər il sahibkarlara verilən 300 milyon manat həcmində güzəştli kreditin 2018-ci ilədək 1,5 milyard manata çatdırılması nəzərdə tutulur. Bəllidir ki, yerli istehsalın gücləndirilməsi, idxaldan asılılığımızı azaltmaqla ixracyönümlü məhsulların çeşidinin artırılmasını da şərtləndirir.

Qazanılan uğurlar gələcək inkişafın təməli kimi dəyərləndirilir. Nazirlər Kabinetinin 2014-cü ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunmuş iclasında açıqlanan rəqəmlər sevindirici olmaqla düşünülmüş siyasətin uğuru və təntənəsidir. İslahatların məntiqi nəticəsi kimi dəyərləndirilən inkişafımızı statistik rəqəmlərlə açıqlayan cənab İlham Əliyevin vurğuladığı kimi bu dövrü əhatə edən iqtisadi göstəricilərimiz çox müsbətdir. Hər ölkənin gələcəyə təminatının, qüdrətinin, iqtisadi inkişafının və əhalinin sosial müdafiəsinin barometri olan inflyasiya Azərbaycanda 1,5 faiz təşkil edir. Davamlı diqqət yetirilən əməkhaqqı siyasətinə uyğun maaşlar, pensiyalar ildən-ilə artırılır, sovet vaxtından qalmış əmanətlər kompensasiya şəklində, MDB-də ən böyük əmsalla, ən qısa müddət ərzində insanlara qaytarılmışdır. Bütün bu amillərə baxmayaraq, inflyasiya cəmi 1,5 faizdir. Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı kimi, bu dinamika Azərbaycanın xarici ticarət əlaqələrinə də müsbət təsir edir.

Zamanın çağırışına uyğun hədəflər davamlı inkişafa stimul verir. Uzunmüddətli məşğulluq konsepsiyasının hazırlanması, sənayeləşmə və kənd təsərrüfatı, yüksək texnologiyalar və s. digər sahələrin sürətli inkişafı ilə işsizliyin aradan qaldırılması, 2018-ci ilədək infrastruktur və sosial layihələrin tam həllinə nail olmaq mühüm vəzifələr sırasındadır. Kredit reytinqlərinin artırılmasından da aydın olur ki, respublikamızda maliyyə vəziyyəti sabitdir, zəngin maliyyə potensialı mövcuddur. Dünya miqyasında adambaşına düşən valyuta ehtiyatlarına görə Azərbaycan aparıcı, yəni, ən qabaqcıl yerlərdədir. Xarici iş adamları Azərbaycanda yaranan əlverişli biznes mühitindən razılıq edirlər. 2020-ci ildə iqtisadi və siyasi cəhətdən inkişaf etmiş, bütün sahələrdə rəqabət qabiliyyətli ölkə olan Azərbaycanın ən ucqar kəndlərində belə, vətəndaşların rahat, gündəlik həyatı üçün lazımi bütün şərait yaradılacaq, səhiyyə və təhsil xidmətləri təmin ediləcəkdir. Azərbaycan əhalisinin gəlirlərinin davamlı artımı, işsizlik səviyyəsinin minimum həddə olduğu, yüksək dərəcədə inkişaf etmiş insan kapitalına, mühafizə edilmiş, sağlam ətraf mühitə və hər bir vətəndaşı üçün geniş imkanlara malik məkan olacaqdır. Adambaşına düşən ÜDM-in həcmi iki dəfədən çox artaraq 13000 dollara çatdırılacaq. 2020-ci ildə Azərbaycanın Dünya Bankının adambaşına düşən Ümumi Milli Gəlir təsnifatına görə «yuxarı orta gəlirli ölkələr» arasında və BMT İnkişaf Proqramının İnsan İnkişafı ilə bağlı təsnifatına əsasən “yüksək insan inkişafı” ölkələri qrupunda ilk sıralarda yer almaq da niyyətlərdəndir.

Göstərilən məqsədə çatmaq üçün bazar iqtisadiyyatı şəraitində sağlam rəqabəti təmin edən səmərəli dövlət tənzimlənməsi, enerjidən səmərəli istifadə və yüksək əlavə dəyər yaradan ixracyönümlü iqtisadiyyata transformasiya və sosial-iqtisadi sahələrin inkişafına kompleks yanaşma prinsipləri əsas götürüləcək. Konsepsiya çərçivəsində ölkədə məhsuldarlığa əsaslanan iqtisadiyyata nail olunacaq. İqtisadiyyatın rəqabət qabiliyyətinin artırılması makroiqtisadi sabitliyin qorunması, biznes mühitinin yaxşılaşdırılması və özəl təşəbbüsün dəstəklənməsi, maliyyə xidmətləri bazarının inkişaf etdirilməsi, xarici ticarət və investisiya siyasətinin təkmilləşdirilməsi kimi istiqamətlərə diqqət artırılacaq. Gələcəkdə də inflyasiyanın məqbul səviyyədə saxlanılması, daha çevik məzənnə rejiminə tədrici keçidin təmin olunması nəzərdə tutulur. Yəni qarşıdakı illərdə də beynəlxalq reytinq agentliklərinin Azərbaycanla bağlı rəyləri məqbul, ürəkaçan olacaq. Bunun üçün etibarlı baza, zəngin potensial, dövlət siyasətinin başlıca istiqaməti olan insan amilinə diqqət və qayğı, iqtidar –xalq birliyi və həmrəyliyi mövcuddur. Kosmik sənayeyə malik Azərbaycan eyni zamanda özünə məxsus brendi «ASAN xidmət»i ilə də seçilir. Ölkəmizdə həyata keçirilən bütün islahatların mərkəzində insan amili dayanır və bu istiqmətə yönəldilir. Nəticədə isə beynəlxalq sahədə artan nufuzumuza yeni dəyərələr əlavə olunur.

- Müşavirədə bu fikir xüsusi vurğulandı ki, iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi qarşıdakı illərdə də prioritet məsələ olacaq...

- Təbii ki, dinamik inkişaf mərhələsində olan Azərbaycanın əsas hədəfi çoxşaxəli, səmərəli və innovasiya yönümlü iqtisadiyyatın formalaşdırılması, şaxələndirilməsi, əhalinin rifahının beynəlxalq standartlara uyğun səviyyəyə çatdırılmasıdır. Planlı iqtisadiyyatı əvəz edən bazar iqtisadiyyatı institutlarının yaradılması və sahibkar təşəbbüskarlığına söykənən müasir modelin bərqərar olması, sosial infrastrukturun təkmilləşdirilməsi ölkəmizin gələcək inkişafı üçün geniş imkanlar açıb. Aparılan düzgün siyasət nəticəsində Azərbaycanda makroiqtisadi sabitliyə, dinamik iqtisadi artıma nail olunub, yoxsulluğun azaldılmasında və əhalinin sosial rifahının yüksəldilməsində ciddi uğurlar qazanılıb. Qəbul edilən Dövlət Proqramları bu məqsədlərə yüksək səviyyədə nail olmağa yol açır. Regional inkişaf proqramlarının uğurlu nəticələri göz qabağındadır. Artıq regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair üçüncü Dövlət Proqramının icrasına başlanılıb. Möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyev bu əminliyi ifadə edir ki, üçüncü proqram da uğurlu başa çatacaq və həlli vacib məsələlər öz həllini tapacaq. Uğurlu nəticələr Azərbaycanın dünyaya özünün inkişaf modelini təqdim etdiyini deməyə əsas verir və qısa zaman kəsiyində ölkəmizdə sözün əsl mənasında inqlabi yeniləşməyə və tərəqiyyə nail olunub.

Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı kimi 2013-2020-ci illəri əhatə edəcək bu mərhələdə Azərbaycanın hədəfi inkişaf etmiş ölkələrlə eyni sırada addımlamaq, qeyri-neft sektorunun hərtərəfli inkişafına nail olmaqdır.

Regionda liderlik səviyyəsinə yüksələrək beynəlxalq mövqelərini daha da gücləndirən, enerji təhlükəsizliyi sahəsində həlledici söz sahibi olan, Asiya və Avropa arasında strateji nəqliyyat dəhlizinə çevrilən Azərbaycanda aparılan islahatlar uğurla nəticələnir. Yaxın 10 il üçün müəyyən edilmiş prioritet isə Azərbaycanın milli iqtisadiyyatını dünya iqtisadi sisteminin ayrılmaz tərkibinə çevirməkdir. Bunun üçün möhkəm təməl formalaşıb.

Göründüyü kimi, bütün sahələr üzrə qəbul edilmiş proqramlar həyata keçirilir və Azərbaycanda artıq yeni mərhələdə kəmiyyət dəyişikliklərindən keyfiyyət dəyişikliklərinə keçid başlayıb. Dövlət Proqramları, «Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış» İnkişaf Konsepsiyası bu yeni mərhələnin aydın proqnozlaşdırılmış mənzərəsini ortaya qoyur.

İqtisadiyyatın şaxələndirilməsi və qeyri-neft sektorunun gücləndirilməsi hesabına davamlı və sabit iqtisadi inkişafa nail olunması, ÜDM-nin və dövlət büdcəsinin formalaşmasında təbii ehtiyatlar amilinin azaldılması, bütün bölgələrin sosial-iqtisadi vəziyyətinin müasir tələblər səviyyəsinə çatdırılması, ölkə iqtisadiyyatının rəqabət qabiliyyətliliyinin yüksəldilməsi və milli məhsulların dünya bazarlarına ixrac imkanlarının artırılması, əhalinin etibarlı sosial müdafiəsinin təşkili və maddi-mənəvi rifah halının durmadan yaxşılaşdırılması, yoxsulluq səviyyəsinin və işsizliyin minimuma endirilməsi, orta təbəqənin hər vasitə ilə genişləndirilməsi və cəmiyyət həyatında rolunun artırılması başlıca perspektivlərdəndir. Dövlət başçısı cənab İlham Əliyev dəfələrlə öz çıxışında hökumətin sahibkarlıq subyektlərinə dəstək olduğunu bildirərək iş adamlarına üzləşdikləri problemlərlə bağlı müvafiq instansiyalara məlumat vermələrini tövsiyə edib: «Mən çox şadam ki, Azərbaycanda özəl sektor inkişaf edir. Yerli sahibkarlar Azərbaycan iqtisadiyyatına sərmayə qoyurlar. O sahələrə ki, Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafında mühüm rol oynayır. O sahələrə ki, hələ biz idxaldan asılıyıq. Eyni zamanda, çox şadam ki, Azərbaycanda məhz müasir sənaye müəssisələri yaradılır. Bu müəssisələr bundan sonra uzun illər ərzində Azərbaycan iqtisadiyyatının inkişafına xidmət edəcək. Ümumilikdə isə biz iqtisadiyyatımızın şaxələndirilməsi işində müsbət nailiyyətlərə çatmışıq.» Qarşıya qoyulan məqsəd isə gələcək illərdə bu müsbət meyilləri daha da gücləndirmək, ölkədə müasir sənaye komplekslərinin sayını artırmaq, aqrar və emal sahəsinin inkişafı ilə bağlı əlavə addımlar atmaqdır.

Yoxsulluğun azaldılması və əhəalinin məşğulluq səviyyəsinin artırılmasında başlıca amil olan özəl bölməyə, sahibkarlara dövlət dəstəyinin davamlı olmasını siyasi, iqtisadi və maliyyə baxımından əhəmiyyətli hesab edən Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı kimi, sahibkarlar ölkəmizin iqtisadiyyatına sərmayə qoymaqla öz imkanlarını genişləndirir, eyni zamanda, ümumi inkişafımıza xidmət etmiş olurlar. Gələcək illərdə isə özəl bölməni əhatə edən çox güclü emal sənayesi sektoru yaradılacaq. Bununla bərabər, sağlam rəqabət ölkə əhalisini narahat edən, idxalda və yerli istehsalda özünü göstərən inhisarçılıq hallarını aradan qaldıracaq. Sağlam rəqabət isə biznes mühitinin şəffaflaşdırılması üçün ən vacib amillərdəndir. Tam məsuliyyətlə demək olar ki, Azərbaycanda azad sahibkarlıq üçün kifayət qədər münbit şərait yaradılıb.

Bütün bunlar o deməkdir ki, dövlət sahibkarlığın inkişafında maraqlıdır və bu sahəyə böyük önəm verir.

- XXI əsrin çağırışı olan bazar iqtisadiyyatı sistemində sağlam rəqabətin təmin edilməsi istiqamətində atılan addımlara nəzər yetirmənizi istərdik...

- Bu faktı qeyd etmək istərdim ki, 1993-cü ildən başlayaraq həyata keçirilən islahatlar 2000-ci illərdə daha da sürətləndi, istiqamətləri kimi coğrafiyası da genişləndi. Sovet dövründən miras qalmış inzibati amirlik üsul-idarəsi yeni rəqabət münasibətləri- bazar iqtisadiyyatı ilə əvəz olundu. Azərbaycanın zəngin karbohidrogen ehtiyatlarının xalqın mənafeyi naminə istifadəsi üçün imkanları artıran « Əsrin müqaviləsi»nin imzalanması ilə investisiya mühitinin yaradılması istiqamətində önəmli addımlar atıldı. Dünyanın ən iri neft şirkətlərinin Azərbaycanla əməkdaşlıqda maraqlı olması, neft müqaviləsinin imzalanması ölkəmizin təbii resurslarının geniş şəkildə hasilatına və ixracına imkan yaratmaqla respublika iqtisadiyyatının strateji prioritetlərini müəyyənləşdirdi. Nəzərdə tutulduğu müddətdə başa çatdırılan Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft, Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəmərlərinin istifadəyə verilməsi ilə artan neft gəlirlərin bazar iqtisadiyyatının əsas tələb və şərtlərindən olan qeyri-neft sektoruna yönəldilməsi ilə özəl bölmənin inkişafı təmin olundu. Azərbaycanın bütün alternativ enerji layihələrində iştirakını ölkənin inkişafı, bölgədə sabitliyin təminatı, dövlətlərarası əməkdaşlığın möhkəmlənməsi prizmasından dəyərləndirən Prezident İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi, Azərbaycan BTC, BTƏ neft -qaz kəmərlərinin Transanadolu, «Cənub qaz dəhlizi», AGRİ kimi ardıcıllarının reallaşmasını hər zaman dəstəkləyir. Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təminatına diqqət yetirən qitə dövlətlərinin enerjiyə tələbatının ödənilməsi üçün Xəzər bölgəsində hasilat, tranzit baxımından ən əlverişli coğrafi məkanda yerləşən Azərbaycanla əməkdaşlıqda maraqlı olması da təsadüfi deyil. Enerji layihələrinin ölkələrarası əməkdaşlıqda mühüm vasitə olduğunu bütün enerji sammitlərində , zirvə toplantılarında dəfələrlə vurğulayan Prezident İlham Əliyev bildirir ki, qarşılıqlı əməkdaşlığa, maraqlara xidmət edən bütün layihələrə inamla yanaşan Azərbaycan hər zaman etibarlı tərəfdaş statusunu əməli işi ilə doğruldur. 40-50 illik bir dövrü əhatə edəcək Transanadolu kimi sazişin imzalanması, Türkiyədə «Star» neft emalı zavadunun inşası ARDNŞ-in sahiblik etdyi «Petkim» kimi nəhəng neft-kimya müəssisəsinin istehsal imkanlarının və gəlirlərinin artması, Azərbaycan qazını Avropaya çıxaracaq marşrutların alternativ variantları ətrafında müzakirələrin aktuallaşması ölkəmizin dünya birliyində artan və möhkəmlənən mövqeyinin ifadəsidir. Bir mühüm addımı da qeyd etmək istərdim ki, «Əsrin müqaviləsi»nin 20 illiyində «Cənub» qaz dəhlizinin təməlinin qoyulması Azərbaycanın Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təminatında rolunu daha da artıracaq. Etibarlı tərəfdaş olan ölkəmiz neft-qaz sahəsində qlobal əhəmiyyət daşıdığı üçün xarici bazarlara çıxış imkanları da artır. Qlobal layihələrin həllində iqtisadi, siyasi gücü artan Azərbaycanın maliyyə resursları çoxaldıqca dünya maliyyə bazarında iştirakı da aktuallaşır. Artıq respublikamızda bütün istiqamətlər üzrə həlli vacib proqramlar daxili imkanlar hesabına həyata keçirilir. Dövlət büdcəsi 25 milyard, valyuta ehtiyatları 53 milyard dolları ötən respublikamızda potensial və resurslardan səmərəli istifadəyə xüsusi diqqətlə yanaşılır. «Ümumiyyətlə gələcəkdə böyük valyuta ehtiyatlarımızın idarə edilməsi və ölkə maraqlarına daha çox diqqət göstərilməsi işində çevik siyasət aparılmalıdır», söyləyən Prezident İlham Əliyevin bildirdiyi kimi, Azərbaycanın artıq donor ölkə kimi sərmayə yatırmaq imkanları istənilən səviyyədədir.

Bu sadalanan uğurlar qazandığımız nailiyyətlərin yalnız kiçik bir hissəsidir.

Qloballaşma dövründə Azərbaycanın qarşısında duran əsas vəzifə dünya ölkələrinin inkişaf prosesində iştirak etmək, ənənəvi iqtisadiyyatdan «bilik iqtisadiyyatına» keçidin əsaslarını qoymaqdır. Azərbaycanlı gənclərin xarici ölkələrdə təhsilini davam etdirməsi üçün həyata keçirilən Dövlət Proqramının tətbiqi ilə bu prosesisin təməli qoyulub. Azərbaycan İKT tətbiqinə, geniş zolaqlı, azad internetin təşkilinə görə MDB-də lider ölkədir.

Sənayeləşmə istiqamətində önəmli islahatların aparıldığı ölkəmizdə bütün proseslərin elektronlaşdırılması üçün əhəmiyyətli Dövlət Proqramı həyata keçirilir. İKT və rabitə xidmətlərindən istifadə imkanlarının genişləndirilməsi, İKT-nın inkişaf etdirilməsi istiqamətində etibarlı təhlükəsizlik sisteminin yaradılması, milli standartların formalaşdırılıması, ölkə daxilində rəqəmsal yayımın, «elektron hökumət» xidmətlərinin 100 faiz tətbiqi Azərbaycanın müasir dövlət kimi formalaşmasının əsas prioritetləri kim diqqətdə saxlanılacaq.

Bəllidir ki, növbəti dövr dünya iqtisadiyatının əsas mərkəzləri arasında tarazlığın dəyişməsi və bununla əlaqədar yenidən qurulması, regional iqtisadi ittifaqların rolunun güclənməsi ilə səciyyələnənəcək. Azərbaycan inkişaf etməkdə olan ölkələr sırasına daxil olduğundan göstərilən məqsədə çatmaq üçün bazar iqtisadiyyatı şəraitində sağlam rəqabəti təmin edən səmərəli dövlət tənzimlənməsi, enerjidən səmərəli istifadə və yüksək əlavə dəyər yaradan ixracyönümlü iqtisadiyyata, trasformasiya və sosial iqtisadi sahələrin inkişafına kompleks yanaşma prinsipləri ölkəmizdə də əsas prinsiplər kimi götürüləcək. Təcrübə göstərir ki, belə bir sistem yalnız sahibkar təşəbbüsünə və sərbəst rəqabətə əsaslanan bazar münasibətləri şəraitində mümkündür. Gələcəyə daim nikbin baxan dövlət başçımız eyni zamanda vurğulayır ki, vəsaitlərdən qənaətlə istifadə etməli, büdcəmizi elə formalaşdırmalıyıq ki, Azərbaycanda valyuta ehtiyatları daim artsın. Çünki bu iqtisadi və siyasi təhlükəsizlik baxımından daha önəmlidir: «Gələcək nəsillər üçün elə güclü iqtisadiyyat qurub qoymalıyıq ki, Azərbaycanın gələcək inkişafı ilə bağlı heç bir problemi olmasın. Ona görə maliyyə sahəsində düşünülmüş, ölçülüb-biçilmiş addımlar və vəsaitdən qənaətlə istifadə etməyimiz strateji xarakter daşıyır.» İnkişaf Konsepsiyanın qəbulunda əsas məqsəd bu göstəriciləri daha böyük rəqəmlərlə ifadə etmək, sosial-iqtisadi sahədə titanik inkişafı gerçəkləşdirməkdir. Qeyri-neft sənayesinin inkişaf etdirilməsi məqsədilə ölkənin malik olduğu təbii və iqtisadi resursların təsərrüfat dövriyyəsinə cəlbinə diqqət artırılacaq.

- Ayaz müəllim, Azərbaycanın dünya iqtisadi birliyində nüfuzunun artmasını necə dəyərləndirirsiniz?

- İqtisadi inkişaf dinamikasına görə Azərbaycanı dünya iqtisadiyyatının ayrılmaz parçası adlandıran Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı kimi mötəbər beynəlxalq maliyyə qurumları öz proqnozlarını müəyyən edərkən, Azərbaycanın bundan sonrakı uzun illər ərzində uğurlu inkişafını qeyd edirlər. Möhtərəm Prezidentimiz bildirir: «Bizim islahatlarımız, eyni zamanda, müxtəlif qurumların reytinqlərində də özünü göstərir. Dünyanın aparıcı reytinq agentlikləri bizim kredit reytinqlərimizi artırırlar. Bu gün xarici maliyyə bazarlarından kredit resurslarının cəlb edilməsi üçün bizdə heç bir problem yoxdur. Əksinə, biz bu məsələyə bir qədər təmkinlə yanaşırıq. Çünki hesab edirik ki, daha çox daxili imkanlardan istifadə etməliyik.

Hesab edirəm ki, gənc müstəqil ölkə üçün bu, çox böyük göstəricidir.» Davos Dünya İqtisadi Forumunun növbəti « Dünya ticarətinə cəlb edilmə -2014» hesabatına görə ölkəmizin irəliləyərək 138 dövlət arasında 77-ci pillədə yerləşməsi ölkəmizdə yaranan sağlam biznes mühitinin və investisiya cəlbediciliyinin daha bir təsdiqi idi. «Daxili bazara çıxış», «Sərhəddə inzibati idarəetmə», «İşgüzar mühit», « Nəqliyyat və kommunal infrastruktur» kimi dörd əsasda tərtib olunan hesabatda qeyd olunduğu kimi Azərbaycan bir çox nominasiyalar üzrə irəliləyib. «Standart & Poors» kredit reytinqləri xidmətinin Azərbaycanın uzunmüdətli və qısamüddətli suveren kredit reytinqini «Sabit» proqnozla təsdiqləməsi dövlətin düşünülmüş siyasətinin, dinamik inkişafın nəticəsidir. «Standart & Poors»un qiymətləndirmə prinsipində bu amil ölkə iqtisadiyyatının ümumi mənzərəsinə təsir edən amil kimi dəyərləndirilir. Dünya Bankı və Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası tərəfindən hazırlanan «Doing Business»” hesabatlarında Azərbaycan mövqeyini yaxşılaşdırmış, Dünya İqtisadi Forumunun «Qlobal Rəqabətlilik Hesabatı»”nda Müstəqil Dövlətlər Birliyi və region ölkələri arasında lider mövqeyinə yüksəlmişdir.

İllərdən bəridir ki, dünya təcrübəsində analoqu olmayan « bir pəncərə» sisteminin tətbiqi ilə ölkədə biznes mühitinin yaxşılaşdırılması istiqamətində həyata keçirilən layihələrinin əhəmiyyətinə görə islahatçı ölkə kimi elan olunan Azərbaycan beynəlxalq səviyyədə daha bir uğur qazanmışdır. Azərbaycanda əlverişli investisiya və biznes mühitinin olması beynəlxalq miqyasda da xüsusilə qeyd edilir və aparıcı dünya təşkilatlarının hazırladıqları hesabatlarda bu amil daim ön plana çəkilir. Azərbaycan bu günlərdə açıqlanan Dünya İqtisadi Forumunun «Qlobal rəqabətqabiliyyətlik hesabatı 2014-2015”» adlı hesabatında daha bir pillə irəliləyərək 144 ölkə arasında 38-ci yerə yüksəlib. Hesabata əsasən, biznesin qeydiyyatı üçün lazım olan prosedurların sayına görə Azərbaycan 10-cu, biznesin qeydiyyatı üçün tələb olunan vaxta görə 36-cıdır. ÜDM-in həcminə görə ölkəmiz 70-ci pillədə, inflyasiya səviyyəsinə görə birinci yerdədir. Hesabatda həmçinin qeyd edilir ki, Azərbaycan makroiqtisadi sabitlik göstəriciləri üzrə 9-cu, biznesə dəstək üzrə 80-ci, əmək bazarının effektliyi üzrə 33-cü, infrastrukturun inkişafı üzrə 70-ci, ali təhsil üzrə 90-cı, maliyyə bazarının inkişafı üzrə 89-cudur. Habelə ölkəmiz avtomobil yollarının keyfiyyətinə görə 69-cu, dəmir yolu infrastrukturunun keyfiyyətinə görə 37-ci, hava yolları infrastrukturunun keyfiyyəti üzrə 44-cü yerdə qərarlaşıb. Rəqabətə davamlılılıq indeksinə görə Azərbaycan artıq altı ildir ki, MDB ölkələri arasında liderliyini qoruyur. Ümumdünya İqtisadi Forumunun açıqlanan yeni hesabatında da ölkəmizin inkşaf dinamikası başqa respublikalarla müqayisədə aydın görünür. Hesabatda qeyd olundğu kimi rəqabətə davamlılıq indeksinə görə Qazxıstan 50-ci, Rusiya 51-ci, Gürcüstan 69-cu Ukrayna 76-cı, Ermənistan isə 85-ci yerdədirlər.

Uğurlu sosial-iqtisadi islahatlar Azərbaycanın qarşıdakı illərdə də öz liderliyini qoruyacağına əsas verir.

İki sahil.- 2014.- 16 oktyabr.- S.18.