Azərbaycan ilk onluqda

Ümumdünya İqtisadi Forum tərəfindən hazırlanan 2014-2015-ci illərdə dünya iqtisadiyyatlarının rəqabətə davamlılıq reytinqində MDB-də liderliyini qoruyan respublikamız dünya iqtisadiyyatının daha rəqabətədavamlı ölkələri sırasına daxil olub və 144 ölkə arasında 38-ci yerə yüksəlib

Azərbaycanın dünya iqtisadi birliyində

nüfuzu, kredit reytinqi artır və artacaqdır

İqtisadi inkişaf dinamikasına görə Azərbaycanı dünya iqtisadiyyatının ayrılmaz parçası adlandıran Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı kimi mötəbər beynəlxalq maliyyə qurumları öz proqnozlarını müəyyən edərkən, Azərbaycanın bundan sonrakı uzun illər ərzində uğurlu inkişafını qeyd edirlər: “Bizim islahatlarımız, eyni zamanda, müxtəlif qurumların reytinqlərində də özünü göstərir. Dünyanın aparıcı reytinq agentlikləri bizim kredit reytinqlərimizi artırırlar. Bu gün xarici maliyyə bazarlarından kredit resurslarının cəlb edilməsi üçün bizdə heç bir problem yoxdur. Əksinə, biz bu məsələyə bir qədər təmkinlə yanaşırıq. Çünki hesab edirik ki, daha çox daxili imkanlardan istifadə etməliyik. Hesab edirəm ki, gənc müstəqil ölkə üçün bu, çox böyük göstəricidir.” Azərbaycanda iqtisadiyyatın yüksələn xətlə inkişafı düşünülmüş siyasətin, aparılan islahatların nəticəsidir.

Bu islahatlar sayəsində Azərbaycanın dayanıqlı inkişafı mümkün olmuş, planlı iqtisadiyyatı bazar iqtisadiyyatı ilə əvəz edən ölkəmizdə özəl bölmə təkmilləşdirilmiş, neftdən asılılıq böyük dərəcədə aşağı düşmüş və ümumi daxili məhsulumuzun xeyli hissəsi qeyri-neft sektorunda formalaşmışdır. Davos Dünya İqtisadi Forumunun növbəti “Dünya ticarətinə cəlb edilmə - 2014” hesabatına görə Azərbaycanın irəliləyərək 138 ölkə arasında 77-ci pillədə yerləşməsi ölkəmizdə yaradılan sağlam biznes mühitinin və investisiya cəlbediciliyinin daha bir təsdiqi idi.

“Daxili bazara çıxış”, “Sərhəddə inzibati idarəetmə”, “İşgüzar mühit”, “Nəqliyyat və kommunal infrastruktur” kimi dörd əsasda tərtib olunan hesabatda qeyd olunduğu kimi Azərbaycan bir çox nominasiyalar üzrə irəliləyib. “Standart & Poor’s” kredit reytinqləri xidmətinin Azərbaycanın uzunmüdətli və qısamüddətli suveren kredit reytinqini “Sabit” proqnozla təsdiqləməsi dövlətin düşünülmüş siyasətinin, dinamik inkişafın nəticəsidir. “Standart & Poor^s”in qiymətləndirmə prinsipində bu amil ölkə iqtisadiyyatının ümumi mənzərəsinə təsir edən amil kimi dəyərləndirilir. Özünü maliyyə resursları ilə təminetməyə qadir olan ölkəmizə iqtisadi islahatların aparılması üçün beynəlxalq maliyyə təşkilatlarından ayrılan kreditlərin müddətləri də fərqlidir. Ayrılan kredit vəsaitlərinin 8,1 faizi 10, 43,6 faizi 20 ilə qədər, 48,3 faizi isə 20 ildən artıq müddətə cəlb edilmişdir.

Ölkənin sosial-iqtisadi sahələrdə əldə olunan nailiyyətləri beynəlxalq reytinq agentliklərinin (“Fitch Ratings”, “Moody’s”, “Standard & Poor’s”) Azərbaycan iqtisadiyyatı ilə bağlı ildən-ilə yaxşılaşan qiymətləndirmələrində də öz əksini tapmışdır. Dünya Bankı və Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası tərəfindən hazırlanan “Doing Business” hesabatlarında Azərbaycan mövqeyini yaxşılaşdırmış, Dünya İqtisadi Forumunun “Qlobal Rəqabətlilik Hesabatı”nda Müstəqil Dövlətlər Birliyi və region ölkələri arasında lider mövqeyinə yüksəlmişdir.

İllərdən bəridir ki, dünya təcrübəsində analoqu olmayan “bir pəncərə” sisteminin tətbiqi ilə ölkədə biznes mühitinin yaxşılaşdırılması istiqamətində həyata keçirilən layihələrin əhəmiyyətinə görə islahatçı ölkə elan olunan Azərbaycan beynəlxalq səviyyədə daha bir uğur qazanmışdır.

Azərbaycanda əlverişli investisiya və biznes mühitinin olması beynəlxalq miqyasda da xüsusilə qeyd edilir və aparıcı dünya təşkilatlarının hazırladıqları hesabatlarda bu amil daim ön plana çəkilir. Azərbaycan bu günlərdə açıqlanan Dünya İqtisadi Forumunun “Qlobal rəqabətqabiliyyətlilik hesabatı 2014-2015” adlı hesabatında daha bir pillə irəliləyərək 144 ölkə arasında 38-ci yerə yüksəlib. Hesabata əsasən, biznesin qeydiyyatı üçün lazım olan prosedurların sayına görə Azərbaycan 10-cu, biznesin qeydiyyatı üçün tələb olunan vaxta görə 36-cıdır. ÜDM-in həcminə görə ölkəmiz 70-ci pillədə, inflyasiya səviyyəsinə görə birinci yerdədir. Hesabatda həmçinin qeyd edilir ki, Azərbaycan makroiqtisadi sabitlik göstəriciləri üzrə 9-cu, biznesə dəstək üzrə 80-ci, əmək bazarının effektivliyi üzrə 33-cü, infrastrukturun inkişafı üzrə 70-ci, ali təhsil üzrə 90-cı, maliyyə bazarının inkişafı üzrə 89-cudur. Habelə ölkəmiz avtomobil yollarının keyfiyyətinə görə 69-cu, dəmir yolu infrastrukturunun keyfiyyətinə görə 37-ci, hava yolları infrastrukturunun keyfiyyəti üzrə 44-cü yerdə qərarlaşıb. Rəqabətə davamlılılıq indeksinə görə Azərbaycan artıq altı ildir ki, MDB ölkələri arasında liderliyini qoruyur. ÜİF-in açıqlanan yeni hesabatında da ölkəmizin inkşaf dinamikası başqa respublikalarla müqayisədə aydın görünür. Hesabatda qeyd olundğu kimi rəqabətə davamlılıq indeksinə görə Qazaxıstan 50-ci, Rusiya 51-ci, Gürcüstan 69-cu Ukrayna 76-cı, Ermənistan isə 85-ci yerdədir.

Azərbaycan əlverişli biznes

mühiti olan islahatlar ölkəsidir

Regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramılarının icrası nəticəsində qarşıya qoyulan vəzifələrin nəzərdə tutulduğu müddətdən də tez yerinə yetirməsini məqsədyönlü və kompleks siyasətin uğurlu nəticəsi hesab edən beynəlxalq təşkilatların Azərbaycan iqtisadiyyatının inkişaf dinamikasına inamının ifadəsi olan belə dəyərləndirmələr ölkədə aparılan siyasi, iqtisadi, sosial islahatların zəngin potensiala, təbii resurslara və etibarlı təmələ əsaslanmasının göstəricisidir.

Bu, da səbəbsiz deyildir. Dövlət Proqramlarının həyata keçirilməsi ilə ölkədə əsaslı islahatların aparılması, ən mühüm infrastruktur layihələrinin tətbiqi nəticəsində özəl bölmənin formalaşdırılması və təkmilləşdiriləsi istiqamətində həyata keçrilən kompleks tədbirlərin həlli ilə diqqətə layiq uğurlar qazanılmışdır.

On ildə ÜDM 3 dəfə artan ölkə iqtisadiyyatında 85 faiz paya sahib qeyri-neft sektorunun 10 faiz inkişafı yaradılan biznes mühinin şəffaflığın təsdiqi, dövlətin iş adamlarına dəstəyin ifadəsidir .

Belə ki, ötən dövrlərdə sahibkarlığın inkişafına dövlət dəstəyi hər il daha da gücləndirilmiş, iş adamlarının hüquqlarının qorunması üçün qanunvericilikdə dəyişikliklər aparılmış, bizneslə məşğul olanların sərbəst fəaliyyəti üçün qeyri-qanuni, lazımsız yoxlamaların, müdaxilələrin qarşısı alınmışdır. Qeyri-neft sənayesində olduğu kimi aqrar sahədə yaradılan fermer təsərrüfatlarının, taxılçılığın və heyvandarlığın inkişafı da diqqətdə saxlanılmışdır. Təkcə ötən il iqtisadiyyatın müxtəlif sahələri üzrə 4.468 sahibkara 275 milyon manat güzəştli kredit verilmişdir ki, bunun da 150 milyon manatını dövlət vəsaiti təşkil edir. “Son 10 il ərzində, eyni zamanda sahibkarlığın inkişafına çox böyük diqqət göstərmişik. Xüsusilə sahibkarların ölkə iqtisadiyyatına sərmayə qoyuluşunu təmin etmək üçün dövlət tərəfindən konkret proqramlar icra olunmuşdur, maliyyə resursları cəlb edilmişdir” söyləyən Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı kimi, bu müddətdə Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu hesabına iş adamlarına bir milyard 200 milyon manat investisiya ayrılmış, güzəştli şərtlərlə kreditlər verilmişdir. Son 10 ildə xüsusilə bölgələrdə istifadəyə verilən 1200-dən artıq obyektin açılışında iştirak edən dövlət başçısının başlıca tələbi daxili bazarı yerli məhsullar hesabına təmin etməklə Azərbaycan markası ilə məşhur olan məhsulların xarici ölkələrdə tanıdılmasıdır. Hər il sahibkarlara verilən 300 milyon manat həcmində güzəştli kreditin 2018-ci ilədək 1,5 milyard manata çatdırılması nəzərdə tutulur. Bəllidir ki, yerli istehsalın gücləndirilməsi, idxaldan asılılığımızı azaltmaqla icracyönümlü məhsulların sayının artırılmasını da şərtləndirir.

Qazanılan uğurlar gələcək inkişafın təməlidir

Nazirlər Kabinetinin 2014-cü ilin yarımillik yekunlarına həsr olunmuş iclasında açıqlanan rəqəmlər sevindirici olmaqla düşünülmüş siyasətin uğuru və təntənəsidir. İclasda islahatların məntiqi nəticəsi kimi dəyərləndirilən inkişafımızı statistik rəqəmlərlə açıqlayan Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı kimi, bu dövrü əhatə edən iqtisadi göstəricilərimiz çox müsbətdir: “İqtisadiyyat 2,1 faiz artmışdır. Dünyada, bölgədə və Avropada yaşanan iqtisadi çətinliklər fonunda hesab edirəm ki, bu, çox gözəl göstəricidir. Ən sevindirici hal ondan ibarətdir ki, - mən bunu sevinc hissi ilə qeyd edirəm, - son illər ərzində qeyri-neft sektorumuz uğurla artır və qeyri-neft sektorumuzda inkişaf 7 faiz səviyyəsindədir. Bu da əlbəttə ki, dediyim məsələlərin nəticəsidir. Çünki əgər biz vaxtilə neft kapitalını insan kapitalına, infrastruktur layihələrinə yönəltməsəydik, bu gün qeyri-neft sektorumuz bu qədər arta bilməzdi. Bəlkə də tənəzzülə uğrayardı və onda biz ancaq neft amilindən asılı ola bilərdik. Gələcək illərdə ayrılan vəsait və aparılan islahatlar qeyri-neft sektorunun daha da böyük çəkiyə malik olmasına gətirib çıxaracaqdır.”

Hər ölkənin gələcəyə təminatının, qüdrətinin, iqtisadi inkişafının və əhalinin sosial müdafiəsinin barometri olan inflyasiya Azərbaycanda 1,6 faiz təşkil edir. İqtisadiyyatın inkişafına yönələn daxili və xarici investisiyaların həcmi artır. Davamlı diqqət yetirilən əməkhaqqı siyasətinə uyğun maaşlar, pensiyalar ildən-ilə artır, sovet vaxtından qalmış əmanətlər kompensasiya şəklində, MDB-də ən böyük əmsalla, ən qısa müddət ərzində insanlara qaytarılmışdır - bütün bu amillərə baxmayaraq, inflyasiya cəmi 1,6 faizdir. Əhalinin pul gəlirləri isə 4,7 faiz artıb, yəni, inflyasiyanı 3 dəfə üstələyir. İstənilən ölkə üçün bu, ən arzu olunan balansdır. “Ona görə bu amillər, iqtisadiyyatımızın əsas göstəriciləri bizə ümid verir deyək ki, biz bu templəri ilin sonuna qədər saxlayacağıq. Ümid edirəm belə də olacaqdır, ümumi daxili məhsul daha da artacaqdır” söyləyən Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı kimi bu dinamika Azərbaycanın xarici ticarət əlaqələrinə də müsbət təsir edir. Ötən ilin 6 ayında Azərbaycanın xarici ticarət dövriyyəsi 18,1 milyard dollar olmuşdur. Onun 13,8 milyard dolları ixracın, 4,3 milyardı isə idxalın payına düşür. Dünyanın 135 ölkəsi ilə ticarət əlaqəsini inkişaf etdirən Azərbaycana 123 ölkədən məhsul gətirilir. İxrac məhsulları arasında xam neft, neft məhsulları, təbii qaz, qara metal və onlardan hazırlanan məmulatlar, maşın, mexanizm, elektrik aparatları, müxtəlif avadanlıqlar, nəqliyyat vasitələri və onların hissələri, kənd təsərrüfatı məhsulları üstünlük təşkil etmişdir. Qeyri-neft məhsullarının ixracı müvafiq dövrlə müqayisədə 12,9 faiz artmışdır.

Dünyanın enerji xəritəsini dəyişəcək Azərbaycanın

enerji diplomatiyası sabitliyə xidmət edir

Qlobal layihələrinin şaxələndirilməsinə bütünlükdə region, Avropa üçün vacib amil olaraq diqqət yetirən Azərbaycan enerji təhlükəsizliyi baxımından qitə üçün əvəzolunmaz tərəfdaşa çevrilib. BTC və BTƏ enerji layihələrinin davamı olan “XXI əsrin kontraktı” - “Şahdəniz 2” sazişinin imzalanmasını tarixi nailiyyət adlandıran Prezident İlham Əliyevin tövsiyələri bəllidir: “Əsrin kontraktı”, yəni XX əsrin kontraktı uğurla icra edilir, “XXI əsrin kontraktı” imzalanmış, Azərbaycan əsas iqtisadi yükü və əsas məsuliyyəti öz üzərinə götürüb.

Ölkəmizin enerji potensialının yaradılması istiqamətində çox ciddi addımlar atılmışdır. Azərbaycanda 10 il ərzində 17 elektrik stansiyası tikilmişdir ki, fəaliyyətə başlayan 55 min sənaye obyektinin enerji ilə təminatı enerji siyasətinin tərkib hissəsidir.

Enerji təhlükəsizliyimiz daxili mənbələr və daxili resurslar hesabına, artıqlaması ilə tam təmin olunur. Hazırda təxminən 600-700 meqavat həcmində ixrac potensialımız vardır. Ölkəmizdə səfərdə olan Türkiyənin 12-ci prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Azərbaycan-Türkiyə birliyinin, təşəbbüskarlığının məntiqi nəticəsi olan enerji layihələrini region ölkələrinin enerji təhlükəsizliyinə verəcəyi töhfələri yüksək qiymətləndirməklə respublikamızda görülən işləri də titanik inkişaf adlandırmış, vurğulamışdır ki, TANAP daha geniş beynəlxalq əməkdaşlıq tələb edən layihədir. “Azərbaycanın xüsusilə son illərdəki inkişafı, Azərbaycandakı infrastrukturun inkişafı həqiqətən dünyanın da heyranlıqla izlədiyi bir prosesdir.”

Bütün dünya birliyinin etiraf etdiyi kimi “Cənub” qaz dəhlizi” TANAP, TAP Azərbaycanın enerji sektorunda gücünü ortaya qoyması baxımından çox mühüm layihədir. TANAP layihəsinin icrası, demək olar ki, artıq başlamışdır. Tikintiyə hazırlıq dövrü çox uğurla gedir.

Bu layihənin icrası nəticəsində həm Azərbaycan, həm də onun qonşuları və Avropa ölkələri böyük fayda götürəcəklər. Azərbaycan bu sahədə də liderlik rolunu göstərmişdir. “Şahdəniz-2”, TANAP və TAP Avropanın enerji xəritəsini dəyişdirəcək, Azərbaycanı çox önəmli iqtisadi və enerji tərəfdaşına çevirəcək və ən vacibi, Azərbaycan xalqının bundan sonra da iqtisadi və maliyyə məsələlərinin həlli sahəsində rifahını təmin edəcəkdir.

“Enerji siyasətimiz bu gün ümumi siyasətimizin tərkib hissəsidir, nəinki bizim üçün, bütün ölkələr üçün milli təhlükəsizlik məsələsidir. Bölgədə, Avropada bu sahədə müşahidə olunan hadisələr və müəyyən gərginlik bir daha göstərir ki, enerji təhlükəsizliyi olmadan heç bir ölkə özünü rahat hiss edə bilməz, tam müstəqil siyasət apara bilməz” söyləyən Prezident İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi təbii resurslardan səmərəli və düşünülmüş şəkildə istifadə ilə Azərbaycan enerji təhlükəsizliyini çoxdan təmin etmiş və bu gün başqa ölkələrin enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsində təşəbbüskarlığı ilə aparıcı tərəf olduğunu təsdiqləyir.

Ən əsası odur ki, enerji resurslarından başqa məqsədlər üçün istifadə etməyən Azərbaycanın enerji diplomatiyası bölgədə və dünyada əməkdaşlığı dərinləşdirməsinə, milli maraqlarımızın təminatına xidmət edir.

“Bir sözlə, bizim enerji siyasətimiz bu yolla ölkə iqtisadiyyatının inkişafına xidmət etməlidir, nəinki qazanılan pulların sonra infrastruktur layihələrinə yönəldilməsi ilə. Bu, təbii ki, olacaqdır. Bu layihələrin icrası nəticəsində biz böyük miqdarda vəsait əldə edəcəyik, o vəsaiti də ölkə iqtisadiyyatının inkişafına, sosial məsələlərin həllinə qoyacağıq. Ancaq kontraktların icrası nəticəsində yerli şirkətlərin fəaliyyəti hesabına iş yerlərinin açılması, yeni sənaye sahələrinin yaradılması prosesi də sürətlə gedəcəkdir” söyləyən Prezident İlham Əliyevin ən başlıca tövsiyələrindən olan neft kapitalının insan kapitalına çevrilməsi üçün əlverişli mühitin formalaşmasıdır.

“Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış”

İnkişaf Konsepsiyası: Nikbinliyə aparan yol

Dünya dövlətlərini bürüyən iqtisadi və maliyyə böhranı illərində proqnozlarını müəyyənləşdirən beynəlxalq maliyyə qurumları araşdırmalarını müəyyən edərkən ilk növbədə təhlil apardıqları ölkənin qarşıdakı illərdəki potensialına diqqət yetirirlər. Respublikamızda regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramlarının icrası nəticəsində həyata keçirilən islahatlar, qlobal layihələrin əhəmiyyəti beynəlxalq kredit reytinqlərinin hesabatlarında da özünü göstərir. MDB-də yeganə respublikadır ki, dünyanın aparıcı reytinq agentlikləri Azərbaycanın kredit reytinqlərini sabit dəyərləndirir, artırırlar. Suveren dövlət kimi özünün müstəqil iqtisadi, enerji, sosial inkişaf konsepsiyası olan müstəqil Azərbaycanın xarici maliyyə bazarlarından kredit resurslarının cəlb edilməsi üçün heç bir problemi yoxdur.

Dövlətin bu sahədə müəyyənləşdirdiyi fəaliyyət istiqamətləri, ticarət əlaqələrinin coğrafiyası genişlənməkdədir. “Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyasında qeyd olunduğu kimi biznes mühitinin daha da yaxşılaşdırılması istiqamətində görülən tədbirlərin davam etdirilməsi, xarici ticarət prosedurlarının sadələşdirilməsi və təkmilləşdirilməsi, beynəlxalq bazarlara çıxışda sahibkarlara göstərilən dövlət dəstəyinin artırılması istiqamətində tədbirlər daha geniş sferada həyata keçiriləcəkdir. Kiçik və orta sahibkarlıq subyektlərinin ixrac qabiliyyətini artırmaq məqsədilə təşviqedici tədbirlər həyata keçiriləcək, sahibkarlıq subyektlərinin dövlət tərəfindən güzəştli kreditlərlə təminatı yüksəldiləcək, daxili bazarın qeyri- sağlam rəqabətdən qorunması üçün beynəlxalq təcrübədə qəbul olunmuş tədbirlər həyata keçiriləcəkdir. Hər islahat, özəl sektorun inkişafına yönəldilmiş qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi isə ölkəmizə marağın artırılması üçün stimuldur.

Beynəlxalq təşkilatların hesabatlarında qeyd olunduğu kimi investisiya cəlbediciliyinə görə fərqlənən ölkəmizdə yaradılan əlverişli biznes mühiti xarici iş adamlarının da diqqətini cəlb edir. Azərbaycanda xarici iş adamlarının müstəqil və yerli sahibkarlarla birgə fəaliyyətini şərtləndirən möhkəm iqtisadi, hüquqi baza formalaşmışdır. Azərbaycan gələcəyə çox böyük ümidlərlə, nikbinliklə baxır. Bunun əsas səbəbi isə iqtisadi müstəqillik, iqtisadi güc və siyasi iradə və lider qətiyyətidir. Regionda liderlik mövqeyini qorumaqla qonşu dövlətlərin iqtisadiyyatının güclənməsində aparıcı rola malik Azərbaycanın təşəbbüsləri ilə reallaşan neft-qaz layihələrinin şaxələndirilməsi ölkə sənayesinin dinamik inkişafını təmin edir, respublikamızda iqtisadi, sosial isahatların paralel aparılması üçün etibarlı maliyyə mənbəyi yaradılır.

Son 10 ildə nəzərdə tutulan infrastruktur layihələrinin reallaşması, Azərbaycanın qazandığı nailiyyətlərə əlavə uğur gətirən enerji potensialının möhkəmləndirilməsi bütünlüklə iqtisadiyyatın tərəqqisinə xidmət edir. ÜDM-si son illərdə 3 dəfə artan respublikamızın əldə etdiyi nailiyyətlərin dinamik inikşafının təminatı üçün qeyri-neft sənayesinin inkişafına dövlətin maddi, hüquqi dəstəyi artır.

Enerji layihələrinin reallaşması ilə ölkəyə investisiya axının sürətlənməsi, neft gəlirlərindən çox səmərəli istifadə olunması, bu sahədə şəffaflığın təmin edilməsinin nəticəsidir ki, ölkədə infrastruktur layihələrinin icrası sürətlənir, bütün bölgələri əhatə edir, şaxələnir.

Dövlət büdcəsi (26 milyard dollar), valyuta ehtiyatları ( 54 milyard dollar) artımla müşahidə olunur. Son 10 ildə milli iqtisadiyyata 170 milyard dollardan artıq sərmayə yatırılması dinamik inkişafı şərtləndirən amil kimi daim diqqətdə saxlanılır. Təkcə keçən il Azərbaycan iqtisadiyyatına 28 milyard dollar sərmayə qoyulmuşdur. Son illərdə isə ölkədə biznes mühitinin daha da yaxşılaşdırılması üçün Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu tərəfindən müxtəlif layihələrin reallaşması üçün iş adamlarına bir milyard 200 milyon manat investisiya ayrılmış, maliyyə resursları cəlb edilmişdir. Sevindirici haldır ki, əvvəlki illərdə iş adamlarına verilən kreditlər artıq qaytarılır ki, bu da özəl bölmənin inkişafının göstəricisidir.

Cari ilin altı ayında iqtisadiyyat 2,1 faiz artmış, qeyri-neft sektorunda inkişaf 7 faiz səviyyəsindədir. Bu da əlbəttə ki, düşünülmüş siyasətin nəticəsi, liderlik bacarığının fəlsəfəsidir.

Əhalinin sosial müdafiəsi istiqamətində ciddi

islahatlar aparılır, şəffaflıq təmin edilir

“Azərbaycan-2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiasında strateji baxış və əsas prioritetlər kimi davamlı iqtisadi artım və yüksək sosial rifah, səmərəli dövlət idarəetməsi və qanunun aliliyi, insanların bütün hüquq və azadlıqlarının tam şəkildə təmin olunması və vətəndaş cəmiyyətinin ölkənin ictimai həyatında fəal statusu ilə səciyyələnən inkişaf nəzərdə tutulur. Əhalinin 4,7 faiz artan pul gəlirləri ilə müqayisədə inflyasiyanın birrəqəmli - 1,6 faiz olması ölkə vətəndaşlarının sosial müdafəisinin daha da yaxşılaşdırılmasını ifadə edən göstəricidir. Bu müddətdə 65 min yeni iş yeri açılmışdır ki, onlardan 52 mini daimidir. 2003-cü ildən bu günə qədər 1 milyon 300 min iş yeri açılmışdır ki, onlardan təqribən 1 milyonu daimidir. Dünya birliyi dövlətləri üçün sosial bəla olan işsizlik ölkəmizdə minimum həddə - 5 faizə, yoxsulluq 4,6 faizə endirilmişdir. Sənayeləşmə, kənd təsərrüfatı, yüksək texnologiyalar, digər sahələr sürətlə inkişaf edir, insanlar iş yerləri ilə təmin olunur. Sosial məsələlərin həlli diqqət mərkəzində saxlanılır. Davamlı olaraq həyata keçirilən əmək haqqı siyasəti dövrün tələblərinə cavab verir. Orta əməkhaqqı 440 manat və ya 560 dollar təşkil edir.

Zamanın çağırışına uyğun hədəflər bəllidir

Uzunmüddətli məşğulluq konsepsiyasının hazırlanması, sənayeləşmə və kənd təsərrüfatı, yüksək texnologiyalar, digər sahələrin sürətli inkişafı ilə işsizliyin aradan qaldırılması, 2018-ci ilədək infrastruktur və sosial layihələrin tam həllinə nail olmaq.

Kredit reytinqlərinin artrılmasından da aydın olur ki, respublikamızda maliyyə vəziyyəti sabitdir, zəngin maliyyə potensialı mövcuddur. Dünya miqyasında adambaşına düşən valyuta ehtiyatlarına (54 milyard dollar) görə Azərbaycan aparıcı, yəni ən qabaqcıl yerlərdədir. Avropa ölklərində xarici dövlət borcu ÜDM-nin 60, bəzən 90 faizini təşkil etdiyi halda Azərbaycanda bu göstərici 8 faizdir.

Xarici iş adamları Azərbaycanda yaranan əlverişli biznes mühitindən razılıq edirlər. Adambaşına düşən birbaşa xarici sərmayələrin qoyuluşuna görə Azərbaycan MDB məkanında birincilər sırasındadır. 2020-ci ildə iqtisadi və siyasi cəhətdən inkişaf etmiş, bütün sahələrdə rəqabət qabiliyyətli ölkə olan Azərbaycanın ən ucqar kəndlərində belə, vətəndaşların rahat, gündəlik həyatı üçün lazımi bütün kommunikasiyalar, səhiyyə və təhsil xidmətləri təmin ediləcəkdir. Azərbaycan əhalinin gəlirlərinin davamlı artan, işsizlik səviyyəsinin minimum həddə olduğu, yüksək dərəcədə inkişaf etmiş insan kapitalına, mühafizə edilmiş, sağlam ətraf mühitə və hər bir vətəndaşı üçün geniş imkanlara malik məkan olacaqdır. Adambaşına düşən ÜDM-in həcmi iki dəfədən çox artaraq 13000 dollara çatdırılacaq. 2020-ci ildə Azərbaycanın Dünya Bankının adambaşına düşən Ümumi Milli Gəlir təsnifatına görə “yuxarı orta gəlirli ölkələr” arasında və BMT İnkişaf Proqramının İnsan İnkişafı ilə bağlı təsnifatına əsasən “yüksək insan inkişafı” ölkələri qrupu”nda ilk sıralarda yer almaq da hədəflərdəndir.

Göstərilən məqsədə çatmaq üçün bazar iqtisadiyyatı şəraitində sağlam rəqabəti təmin edən səmərəli dövlət tənzimlənməsi, enerjidən səmərəli istifadə və yüksək əlavə dəyər yaradan ixrac yönümlü iqtisadiyyata transformasiya və sosial-iqtisadi sahələrin inkişafına kompleks yanaşma prinsipləri əsas götürüləcək. Konsepsiya çərçivəsində ölkədə məhsuldarlığa əsaslanan iqtisadiyyata nail olunacaq. İqtisadiyyatın rəqabət qabiliyyətinin artırılması makroiqtisadi sabitliyin qorunması, biznes mühitinin yaxşılaşdırılması və özəl təşəbbüsün dəstəklənməsi, maliyyə xidmətləri bazarının inkişaf etdirilməsi, xarici ticarət və investisiya siyasətinin təkmilləşdirilməsi kimi istiqamətlərə diqqət artırılacaq. Gələcəkdə də inflyasiyanın məqbul səviyyədə saxlanılması, daha çevik məzənnə rejiminə tədrici keçidin təmin olunması nəzərdə tutulur. Yəni qarşıdakı illərdə də beynəlxalq reytinq agentliklərinin Azərbaycanla bağlı rəyləri məğbul, ürəkaçan olacaq. Bunun üçün etibarlı baza, zəngin potensial, dövlət siyasətinin başlıca istiqaməti olan insan amilinə diqqət və qayğı, iqtidar-xalq birliyi və həmrəyliyi mövcuddur. Kosmik sənayeyə malik Azərbaycan eyni zamanda özünə məxsus brendi “ASAN xidmət”i ilə də seçilir. Ölkəmizdə həyata keçirilən bütün islahatların mərkəzində insan amili dayanır və bu istiqmətə yönəldilir. Nəticədə isə beynəlxalq sahədə artan nüfuzumuza yeni dəyərlər əlavə olunur.

Xuraman İsmayılqızı

İki sahil.- 2014.- 5 sentyabr.- S.4; 13.