Naxçıvandan başlanan milli dirçəliş yolu

3 sentyabr 1991-ci ildə Naxçıvan MR Ali Məclisinin sədri seçilən, qərinədən artıq bir dövrdə ölkəmizə başçılıq edən, “Azərbaycan dünyaya günəş kimi doğacaq” arzusu ilə yaşayan ümummilli lider Heydər Əliyevin xatirəsi xalqın qəlbində əbədi yaşayacaq

Roma imperatoru və filosofu M.A.Avreliy demişdir ki, insanlar biri-biri üçün yaranır. Xoşbəxt o insandır ki, varlığı ilə milyonların qəlbində yer tapır, sevilir, daim xatırlanır, əməlləri ilə yaşayır. Ümummilli lider Heydər Əliyev kimi.

Əsrlər boyu istiqlalına can atan Azərbaycan xalqını arxasınca aparmağı bacaran liderləri olub. Onların arasında tarixi şəxsiyyətlər kimi salnaməmizdə özünəməxsus yeri olanlar tək-təkdir. Milyonların qəlbində xidmətləri ilə əbədiyaşarılıq qazanan ulu öndər əsrdə bir dəfə yetişən müdriklərdən olduğunu xalqına, vətəninə, torpağına, yurduna bağlılığı ilə sübut etmiş, gələcək nəsillərə də örnək olmuşdur.

Azərbaycançılıq məfkurəsinin parlaq daşıyıcısı kimi Heydər Əliyev öz müdrik siyasəti , dönməz əqidəsi və tarixi uzaqgörənliyi sayəsində milli dövlətçilik ideyasının gerçəkləşdirilməsinə, müasir Azərbaycan dövlətinin qurulmasına və xalqımızın müstəqillik arzusuna çatmasına nail olmuşdur. Heydər Əliyev siyasi dühası ilə Azərbaycanın müasir simasını müəyyənləşdirərək xalqımızın taleyində silinməz izlər qoymaqla müstəqilliyimizin əbədi qarantı oldu.

Ulu öndərin dövlətçilik təcrübəsinin və müdrikliyinin nəticəsidir ki, ölkəmiz geostrateji, iqtisadi və mədəni potensialından istifadə edərək Şərqlə Qərb arasında etibarlı körpü rolunu oynayır və dünyanın ən dinamik inkişaf edən ölkələrindən birinə çevrilir, qüdrətli respublikalar arasında daxili və xarici siyasəti, nüfuzu ilə seçilir.

Azərbaycanı dünyaya tanıdan uğurların təməli isə 3 sentyabr 1991-ci ildə qoyulmuşdur. Naxçıvanda az adam tapılar ki, Azərbaycanın müstəqillik yolunun başlanğıcı adlandırılan həmin gün baş verənləri xatırlamasın. ...Blokadada qalan, iqtisadi çətinliklə üz-üzə dayanan Naxçıvanı hər an gözləyən təhlükədən xilas etməyin yollarını axtaran, şəhər sovetinin binası qarşısına toplaşan insanlar intizar içərisində idilər. Naxçıvan MR Ali Məclisinə sədr seçkisinə həsr olunmuş iclas uzun çəkdiyindən fasilələr zamanı içəridən istədikləri xəbəri gözləyənlər saatların ağır keçməsindən belə “ gileylənirdilər.” Tarixə çevrilsə də müasir həyatımızın önəmli səhifələri kimi yaddaşlara həkk olunan bu tarix əbədiyyət rəmzi oldu.

Azərbaycanın taleyində özünəməxsusluğu ilə seçilən həmin günü “ Çox böyük əziyyət və mənəvi əziyyət içərisindəyəm ki, mənim razılığım olmadan məni sədr seçdilər. Ancaq bu zamanın, dəqiqələrin, bu saatın hökmünü nəzərə almaya bilməzdim” sözləri ilə xatırlayan, yalnız xalqı üçün yaşayan, insanların xoşbəxt gələcəyi naminə çalışan ulu öndər Heydər Əliyev vurğulayırdı ki, Azərbaycanın belə ağır vəziyyətində, çətin günündə deputatların, binanın qarşısında, ətrafında toplaşan minlərlə naxçıvanlının tələbindən imtina etmək, geri çəkilmək imdad diləyən xalqın ümidlərini qırmaq deməkdir: “Ancaq eyni zamanda mən öz taleyimi xalqa tapşırmışam və xalqın iradəsini yəqin ki , indi, bu müddətdə, bu çətin dövrdə yerinə yetirməliyəm.” Azərbaycanın ulu öndərlə bağlı, qərinədən də artıq bir dövrü əhatə edən illərinə nəzər saldıqda bir reallığa inanırsan: ONU Azərbaycanın memarı adlandıranlar bütün dövrlərdə ümummilli lider Heydər Əliyevə sevgisini, inam və hörmətini ifadə etməkdə yanılmamışdır.

...Hakimiyyətinin sovetlər dövrünə təsadüf edən birinci mərhələsində Azərbaycanı əyalət respublikasından inkişaf etmiş sənaye, neft diyarına çevirən müdrik dövlət başçısı kimi xalqa bələdçilik edən Heydər Əliyevin müstəqillik illərində ölkəyə rəhbərliyinin əsasında doğma vətənini dünyada qüdrətli dövlət kimi tanıtdırmaq istəyi dayanırdı. Ulu öndər Heydər Əliyev zəkasının, dövlətçilik təcrübəsinin zənginliyindən, xalqın ONA olan etimadından qorxan, xoflanan, müdrik siyasətçinin Azərbaycana qayıdışını özlərinin iflası kimi başa düşən iqtidarsızlar ən çirkin üsullara əl ataraq ulu öndəri respublikadan uzaqlaşdırmağa çalışırdılar.

1990-cı ildə Kremlin məkrli, ikili oyunlarına etirazını təqiblərə baxmayaraq Moskvadan Bakıya qayıtmaqla bildirən, oradan isə doğulub boya başa çatdığı Naxçıvana gələn Heydər Əliyev bütünlükdə Azərbaycan naminə çox böyük və əhəmiyyətli tarixi hadisələrin əbədilik müəlliflik hüququna imza atdı. ONUN Naxçıvan MR Ali Məclisinə sədr seçildiyi gün tək muxtar respublikanın deyil, bütünlükdə Azərbaycan xalqının xilas günü kimi salnaməmizə yazıldı. “O vaxt, 1990-cı illərin əvvəllərində Bakıda rəhbərlikdə olan qüvvələrin antinaxçıvan siyasətini biz yaxşı xatırlayırıq. Onlar nəinki Naxçıvana kömək etmir, hətta Naxçıvanı da işğala məruz qoymağa hazır idilər. Nəyə görə? Çünki Naxçıvana o vaxt Heydər Əliyev kimi dahi şəxsiyyət rəhbərlik edirdi... Bir tərəfdən ermənilər, erməni qəsbkarları Naxçıvana hucum edirdilər. Digər tərəfdən Azərbaycan rəhbərliyində oturan xainlər, milli satqınlar istəyirdilər ki, Naxçıvanı Azərbaycandan tamamilə ayırsınlar. Amma naxçıvanlılar öz liderlərinin ətrafında birləşmişdilər. Naxçıvanlılar ermənilərə tutarlı cavab verdilər, onları yerlərində oturtdular, öz torpaqlarını müdafiə etdilər” söyləyən Prezident İlham Əliyev o dövrdə baş verən hadisələrə aydınlıq gətirərək bu gün də müstəqillimizi istəməyənlərə qarşı Heydər Əliyev siyasi irsi, qətiyyəti, ağlı, zəykası kimi yenilməz bir silaha sahib olduğunu bildirir.

Biri-birini əvəz edərək tamamlayan taleyüklü hadisələr isə gələcək inkişafımızın təməli kimi möhkəmlənməkdə idi.

...17 noyabr 1990- cı ildə keçirilən Naxçıvan MR Ali Məclisinin iclasına ağsaqqal deputat kimi sədrlik edən Heydər Əliyev söylədiyi “ Müstəqillik qədər çətin yol yoxdur. Müstəqilliyin əldə olunması nə qədər çətindirsə, onun saxlanılması, daimi, əbədi olması bundan da çətindir” sözlərini, illərdən bəri həyata keçirmək istədiyi arzularını fəaliyyəti ilə reallaşdırdı. Həmin sessiyada Naxçıvan MSSR-nin adının dəyişdirilməsi, dövlət atributları sayılan Azərbaycan Respublikası Cümhuriyyətinin üçrəngli bayrağının bərpası, himn və gerbi üçün müsabiqə keçirilməsi barədə qərar qəbul olundu.

Uzaqgörən siyasətçi yaxşı bilirdi ki, azadlıq, sərbəstlik olmayan yerdə inkişaf, yenilik nəinki çətindir, hətta mümkünsüzdür. Bu mühüm addımı ilə Azərbaycanın süverenliyini təsdiqləyən məsələlərinin həllini sürətləndirdi. 20 Yanvar hadisələri törədiləndə Moskvadakı Azərbaycan nümayəndəliyinə gedərək qırğını müstəqil bir dövlətin süverenliyinə qarşı törədilmiş siyasi təcavüz adlandıran Heydər Əliyev Naxçıvanda işləyərkən faciəyə siyasi qiymət verilməsini, günahkarların cəzalandırılmasını qəti tələb etdi. Kremldə baş verən oyunlardan xəbərdar olan uzaqgörən siyasətçi “ittifaq müqaviləsini” Qorbaçovun xalqları aldatmaq cəhdinin siyasi təzahürü hesab edərək ona qəti etirazını bildirdi. “Yenidənqurma” oyununun pərdəarxası məqsədini, onun təhlükəli nəticələrini də uzaqgörən siyasəti ilə aydın dərk edirdi. O , “nəticə” ki, Azərbaycana Dağlıq Qarabağ boyda ürək ağrısı, əzab- əziyyət, qaçqın, şəhid sözlərini “bəxş etdi.” Yalan , saxta ideyalar əsasında formalaşan və xalqları 70 ildən artıq əsarətdə saxlayan kommunist rejiminə etirazını KP sıralarından istefa verməklə bildirən ulu öndər vurğulayırdı ki, çoxpartiyalılıq olmayan cəmiyyətdə demokratiyadan, inkişafdan söhbət gedə bilməz.

Ulu öndərin Naxçıvandakı ən böyük xidmətlərindən biri, insanlarda milli təfəkkür və məfkurəni yaradan, diaspora fəaliyyətinin təməlini qoyan 31 dekabr- Dünya Azərbaycan türklərinin milli həmrəylik və birliyi barədə qərar qəbul olundu. Əhəmiyyətinə görə daha böyük önəm daşıyan xidmət 150 ildən artıq bir müddətdə “sərhədlərimizi qoruyan” SSRİ-nin 41-ci sərhəd dəstəsinin və 75 saylı mexanikləşdirilmiş moto-atıcı diviziyanın muxtar respublikanın ərazisindən çıxarılması barədə qərarın qəbulu oldu. Azərbaycanda “qızıl ordu” hissələrinin qaldığı bir vaxtda Naxçıvanda belə bir cəsarətli addımın atılması, rus ordusuna məxsus silah- sursatın, əmlakın, mülkü texnikanın yeni yaradılan Milli Orduya və Azərbaycanın I Sərhəd Dəstəsinə təhvil verilməsi düşünülmüş, ağıllı siyasətin nəticəsində mümkün ola bilərdi. Məhz o illərdə yaradılan Naxçıvanın İnkişafı və Müdafiəsi Fonduna yığılan vəsait Milli Ordunun möhkəmlənməsinə sərf olundu.

Naxçıvan MR Ali Məclisinin sədri kimi Azərbaycan üçün gördüyü xidmətlərdən biri də respublikanın sərhədlərinin, Naxçıvanın ermənilər tərəfindən işğalının qarşısının alınmasına yönəldilmiş Qars müqaviləsinin təzələnməsi oldu. Blokadada qalan naxçıvanlıların çətin vəziyyətdən çıxması üçün qonşu İran və Türkiyə ilə əməkdaşlıq gücləndi. Böyük şəxsiyyət olan Heydər Əliyevin nüfuzu bu sahədə də özünü doğrultdu. Naxçıvana hər iki qonşu dövlətdən ərzaq, sənaye malları ən başlıcası isə enerji verildi. Türkiyə ilə qonşu dövlətlər arasında əlaqələrin möhkəmləndirilməsi üçün “Ümid” körpüsü salındı. Paytaxt Bakı ilə yeganə nəqliyyat yolunun intensiv fəaliyyəti üçün geniş imkanlara malik hava limanı, Bakıda Naxçıvan nümayəndəliyi açıldı. Azərbaycanın ictimai- siyasi həyatında aparıcı rol oynayan, ölkənin gələcəyinə böyük ümidlər vəd edən Yeni Azərbaycan Partiyasının təsis konfransı keçirildi. Ulu öndərin şəxsi nüfuzunun nəticəsi kimi ilk gündən YAP ətrafına yüz minlərlə insan toplandı.

1992-ci ildə hakimiyyətdə olan və səriştəsiz rəhbərlikləri üzündən Azərbaycanı uçuruma aparan, Naxçıvanda dövlət çevrilişinə cəhd edən AXC-Müsavat iqtidarındakı bəylərin “ unitar dövlətdə muxtariyyat ola bilməz” kimi səhv ideyalarına ulu öndər “ Mən həyatımdan keçərəm, Naxçıvanı Azərbaycandan ayırmaram” sözləri və xalqla həmrəyliyi ilə tutarlı cavab verdi. Təcrübəli dövlət xadimi Heydər Əliyev yaxşı bilirdi ki, Naxçıvanın muxtariyyatının ləğv olunması bu qədim Azərbaycan torpağının itirilməsi demək idi. Məhz onun rəhbərliyi ilə sonradan Azərbaycanın bütün rayonlarında tətbiq olunan rentabelli işləməyən kolxoz və sovxozların, torpaqların özəlləşdirilməsi kimi aqrar islahatların təməli qoyuldu.

1993-cü ildə xalqın təkidli tələbi ilə Bakıya gələn ulu öndər Heydər Əliyev çox qısa zamanda uğurlu daxili və xarici siyasəti ilə Azərbaycanı inkişaf yolu ilə irəliyə apardı. Xalqın iradəsi ilə Prezident seçilən Heydər Əliyev perspektivləri bu cür müəyyənləşdirirdi : “Dövlət müstəqilliyini möhkəmləndirmək, süveren dövlət yaratmaq və inkişaf etdirmək, ərazi bütövlüyünü, təmin etmək, ölkəmizi müharibə şəraitindən çıxarmaq, respublikanın vətəndaşlarının rifahını yaxşılaşdırmaq, onların yaşaması üçün lazımi şərait yaratmaq- bu vəzifələr mənim Prezident fəaliyyətimdə əsas istiqamətlər olacaqdır və mən bunların həyata keçirilməsinə çalışacağam.” 1992-ci ilə Naxçıvanda, 1994-1995-ci illərdə Bakıda xarici qüvvələrin təhriki ilə törədilən dövlət çevrilişinə cəhdlərin qarşısını müdrik siyasəti və xalqla həmrəyliyi ilə alan Heydər Əliyev çətin anlarda belə müstəqilliyimizi qorudu.

Ölkəyə rəhbərliyi dövründə əməkdaşlıq və dostluq kəməri adlandırılan, ölkələri birləşdirən “Əsrin müqaviləsi”ni reallaşdırmaqla Azərbaycanı enerji diyarı kimi dünyada tanıdan Heydər Əliyevin hazırladığı neft strategiyasının uğurlu həlli ilə ölkəmizin iqtisadi inkişafının təməli qoyuldu. Dünyanın enerji xəritəsində Azərbaycanın önəmli yer tutması da ulu öndərin xalqına göstərdiyi xidmətin nəticəsidir.

Prezident kimi fəaliyyətə başladığı gündən “Heydər Əliyev siyasi kursu davam etdirilməlidir” söyləyən cənab İlham Əliyev dünyada sabitlik diyarı kimi tanınan Azərbaycanın iqtisadi qüdrətinin artması üçün ulu öndərin müəyyənləşdirdiyi dəst- xətti, islahatları davam etdirir.

2004-2008, 2009-2013-cü illəri əhatə edən, artıq üçüncü mərhələ üzrə davam edən regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramlarının tətbiqi ilə əsası ulu öndər tərəfindən qoyulan inkişafın müasir, modern istiqamətlərini müəyyənləşdirən Prezident İlham Əliyev qeyri-neft sektoruna diqqəti, sahibkarlığa dövlət dəstəyini artırmaqla əhalinin həyat tərzinin daha da yüksəlməsini təmin edir.

2004-2013-cu illər ərzində ölkə iqtisadiyyatının 3 dəfə artması dövlət büdcəsinin 26, valyuta ehtiyatlarımız 54 milyard dollara çatdırılması göstərdi ki, əsası ulu öndər tərəfindən qoyulan inkişaf konsepsiyası qarşıdakı on illər üçün də prioritetdir.

İqtisadi, maliyyə imkanları artan Azərbaycan bölgədə ən qüdrətli və ən müasir hərbi texnika ilə təchiz olunmuş nizami orduya malik respublikadır. Ölkədəki başı pozuq könüllü dəstələri ləğv etməklə nizami ordu quruculuğu istiqamətində düşünülmüş islahatlar aparan Heydər Əliyevin siyasətinin davam etdirilməsinin məntiqi nəticəsi xarici hərbi ekspertlərin müsbət rəylərində ifadə olunur. Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin yaradılması ilə daha da güclənən, son aylarda erməni silahlılarının hücumlarının qarşısını qətiyyətlə alan Azərbaycan ordusu sübut etdi ki, yenilməzdir, düşmənə layiq olduğu cavabı verə biləcək qüdrətə malikdir.

Həyata keçirilən enerji siyasətinin sistemli həlli nəticəsində regionların yanacağa, enerjiyə təbii qaza ehtiyacı tam ödənilmiş, elektrik və modul stansiyalar istifadəyə verilmişdir.

Dünya iqtisadiyyatının ayrılmaz tərkib hissəsi olan Azərbaycanın islahatlar ölkəsi adlandırılması da Heydər Əliyev ideyalarının gerçəkləşməsinin təzahürüdür. Son illərdə bölgələrdə aparılan yenidənqurma işləri və kommunikasiya layihələrinin tətbiqi ilə işsizlik və əhalinin məşğulluq siyasətinin həlli istiqamətində qazanılan uğurlardan da aydın olur ki, Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş milli iqtisadi inkişaf modeli alternativsizdir. Respublikanın iqtisadi və maliyyə imkanlarının genişlənməsinin nəticəsidir ki, yoxsulluğun səviyyəsi 5,3, işsizlik 5 faizə endirilmiş, əhalinin pul gəlirləri artmışdır.

“Azərbaycan dünyaya günəş kimi doğacaq” arzusu ilə yaşayan ümummilli lider Heydər Əliyevin istəkləri artıq reallaşıb. Qərblə Şərq arasında körpü olan, sivilizasiyalararası dialoq mərkəzinə çevrilən Azərbaycan həqiqətən dünya siyasətində fərqlənən mövqeyi ilə diqqəti cəlb edir. Ən möhtəşəm tədbirlərə ev sahibliyi edən Azərbaycan dünyada sülhün -sabitliyin qorunması naminə səylərini əsirgəmir. Beynəlxalq terrorizmə qarşı mübarizədə öz sözünü əməli işi ilə təsdiqləyən Azərbaycan haqq, ədalət tərəfdarı olduğunu dəstəklənən xarici siyasəti ilə bəyan edir. Ölkəmizin tolerantlıq sahəsində qazandığı təcrübə dünya miqyasında təbliğ olunur. Elə bir beynəlxalq tədbir, mərasim, idman yarışı, musiqi müsabiqəsi yoxdur ki, orada Azərbaycan bayrağı qaliblər sırasında dalğalanmasın. Bu uğurlar bir müdrikin, dahi şəxsiyyətin uzaqgörən siyasətçinin, ideyalarının gerçəkləşməsi, gələcək üçün təməldir.

İsmayılqızı Xuraman

İki sahil. -2014.- 3 sentyabr. S. 4.