Dəniz neftçiləri nə qədər neft hasil edib?

“Neft Daşları” NQÇİ ötən il neft, qaz hasilatı və təhvili üzrə

qarşıya qoyulmuş tapşırıqları artıqlaması ilə yerinə yetirib

Ötən il iqtisadiyyatın bir çox sahələri kimi, neft-qaz sektorunda da uğurlu nəticələr əldə edildi. Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti (ARDNŞ) “Azneft” İstehsalat Birliyinin ən mühüm struktur bölmələrindən biri olan “Neft Daşları” NQÇİ-nin kollektivi də 2013-cü ili müsbət göstəricilərlə başa vurdu.

“Neft Daşları” NQÇİ-nin rəisi Qoçalı Mahmudovun “İki sahil”ə verdiyi məlumata görə, ötən hesabat ilində neft, qaz hasilatı və təhvili üzrə qarşıya qoyulmuş tapşırıqlar artıqlaması ilə yerinə yetirilib: “Belə ki, neft hasilatı üzrə 922000 ton plana qarşı, 922079 ton neft hasil edilib. Plan 100 faiz yerinə yetirilib. Neft təhvili tapşırığına da 100 faiz əməl olunub. 913140 ton plana qarşı, faktiki 913473 ton neft təhvil verilib. Neft satışı tapşırığı 112 fazi yerinə yetirilib. 913440 ton plana qarşı, 913552 ton neft satışı həyata keçirilib. Ötən dövrdə 66500 min kubmetr qaz hasil edilib. Plan 100 fazi % yerinə yetirilib. Qaz satışı plana da 100 fazi əməl olunub. Belə ki, 522 min kubmetr qaz satışı həyata keçirilib.”

Hazırda NQÇİ-nin istismar quyu fondu 500-ə bərabərdir. Onlardan 458-i fəaliyyətdə olan quyu fondunu təşkil edir. Fondun 395-i qazlift üsulu, 60-ı fontan, 3-ü isə dərinlik nasosu üsulu ilə istismar olunur. Fəaliyyətsiz quyu fondu isə 38 quyu təşkil edir. 4 quyu isə mənimsəmədədir. NQCİ üzrə qazmadan 10 quyu istismara daxil edilib.

Q.Mahmudov qeyd etdi ki, “Neft Daşları” NQCİ-nin yataqlarında qalıq çıxarılabilən neft ehtiyyatı 16480 min tondur: “Neft Daşları” yatağında neft ehtiyyatı 11710 min ton, “Palçıq Pilpiləsi” yatağında isə qalıq çıxarılabilən neft ehtiyyatı 4770 min tondur. Neft ehtiyyatının çıxarılması məqsədilə “Neft Daşları” yatağında qazma gedən, tikintisi layihələndirilən və tikilən 12 meydançadan 109 quyunun qazılması nəzərdə tutulub. 2013-cü ildə “Neft Daşları” yatağında 4 özüldə 11 quyuda qazma işləri aparılıb. 1 quyuda isə qazma davam edir. Fəaliyyətsiz fonddan 13 quyu plana qarşı 24 quyu bərpa edilib istismara daxil olunub. Fəaliyyətsiz fonddan alınan quyulardan 10500 ton plana qarşı, 12614 ton neft hasil edilib.”

İdarə rəisinin sözlərinə görə, istismar quyularında hasilatı sabit saxlamaq üçün əsaslı və cari təmirlər aparılıb: “Belə ki, 2013-cü ilin əvvəlindən NQÇİ-də 216 təmir əvəzinə 255 əsaslı, 626 əvəzinə 636 yeraltı təmir işi aparılıb. Hesabat dövrü ərzində əsaslı təmirdən sonra 136650 ton neft hasil edilib. Bununla yanaşı, 80 tədbirə qarşı 136 geoloji tədbir həyata keçirilib və bunun hesabına 101922 ton neft hasil olunub. Köhnə quyularda neft hasilatını sabit saxlamaq məqsədilə 300 tədbirə qarşı 541 texniki tədbir həyata keçirilib. Nəticədə 15058 ton neft hasil olunub.”

Qeyd edək ki, quyulardan mexaniki qarışıqların çıxarılması üçün boruarxası fəzaya səthi fəal maddələrin dozator nasosları vasitəsilə vurulması 18 quyuda yerinə yetirilib, əlavə 3993 ton neft hasil edilib. Güclü qum təzahürü səbəbindən işləməyən 9 quyuda aprel ayından başlayaraq polimer “Laprol 3602-2-12” tərkibli tamponaj məhlulu ilə quyudibi zona bərkidilib, 4 quyuda səmərə alınıb və əlavə 1443 ton neft hasil edilib. Layda məsamələrin faza keçiriciliyi pis olması səbəbindən məhsuldarlığı zəif olan 14 quyuda may ayından başlayaraq quyudibi zona HCl turşusu ilə emal edilib, 8 quyuda səmərə alınıb və əlavə 1343 ton neft hasil edilib. Quyuların təmirdən sonra mənimsənilməsini sürətləndirmək üçün kiçik lay təzyiqli, su udulması böyük olan 10 quyuda qum tıxacı “yaylı jelonka” vasitəsilə təmizlənib və əlavə 265 ton neft hasil edilib.

Ötən il NQÇİ-də əmək şəraitinin yaxşılaşdırılması və istehsalat zədələnmələrinin qarşısının alınması sahəsində müəyyən işlər görülüb. Tərtib edilmiş qrafik əsasında NQÇİ-də 358 mühəndis texniki işçinin vaxtaşırı, bundan əlavə 380 mühəndis texniki işçinin növbədənkənar, 60 mühəndis texniki işçinin ilkin bilikləri yoxlanılıb. “Azneft” İB-in tərtib etdiyi qrafik əsasında NQÇİ-nin rəhbərliyi 12 ay ərzində digər təşkilatlarda müxtəlif mövzularda 20 prezentasiya keçirib.

İşçilərin sosial şəraitinin yaxşılaşdırılması məqsədilə il ərzində 22 ədəd müxtəlif tipli vaqon evcik alınıb ki, bunlardan 9 ədəd müxtəlif tipli 2150 saylı özülə, 2 ədəd 683 saylı özülə, 1 ədəd İXB-yə, 1 ədəd 1201 saylı özülə, 1 ədəd 741 saylı özülə, 1 ədəd 1295 saylı özülə, 3 ədəd 203 saylı meydançaya verilib. 1 ədəd mətbəx evciyin 1146 saylı özülə ilk hava şəraitində verilməsi planlaşdırılıb. Qalan evciklər isə təyinatı üzrə özüllərə veriləcək. 1887 saylı SDÖ-də 1 ədəd budka yeməkxana tam təmir edilərək hazırlanıb və lazım olan məişət avadanlıqları ilə təchiz edilib. “Neft Daşları” NQÇİ-nin bütün sex və sahələrində cari təmir işləri aparılaraq lazımi məişət avadanlıqları ilə təchiz olunub.

Q.Mahmudov 2014-cü ildə bir neçə obyektin tikintisinin nəzərdə tutulduğunu da bildirdi: “Qeyd etmək lazımdır ki, bu il 14 ədəd quyunun qazılması üçün 1541A saylı estakadayanı meydançanın, 1541A-1637A saylı meydançalararası estakadanın, 14 ədəd quyunun qazılması üçün 1637A saylı estakadayanı meydançanın, 6 ədəd quyunun qazılması üçün 753 saylı SDÖ-nün, 6 ədəd quyunun qazılması üçün 755 saylı SDÖ-nün, “Neft Daşları” yatağında 8 ədəd quyunun qazılması üçün 620A saylı SDÖ-nün, NQÇİ-nin 1 saylı nasosxanasının tikintisi, 1887 saylı SDÖ-də manifolt və atqı xətlərinin yenidən qurulması, 1936-2112 saylı meydançalararası sualtı yüksək təzyiqli su xəttinin çəkilməsi planlaşdırılır. Təbii ki, “Neft Daşları” NQÇİ-nin kollektivi qarşıda duran bu və digər vəzifələrin yerinə yetirilməsi üçün daha əzmlə çalışacaq.”

Nail Rəhimzadə

İki sahil.- 2014.- 17 yanvar.- S.5.