Sarımsaq və soğan yeyin
Xəstəlik güc gəldikdə, əlbəttə ki, insanlar apteklərə üz tuturlar. Qeyd edək ki, ölkəmizdə
antibiotiklər xüsusilə qrip virusunun yayıldığı vaxtlarda
dəbə minir. Hətta qripdən,
öskürəkdən, qızdırmadan, boğaz
ağrısından əziyyət çəkənlər
özləri-özlərinə müxtəlif antibiotiklər
təyin edirlər. Ya da
düzgün diaqnoz qoymayan, xəstəni “tez”
sağaltmaq istəyən “həkimlər”
xəstələrə yersiz antibiotiklər
yazıb onları ya kar,
ya da kor
etməkdən çəkinmirlər.
Bəs görək
ardıcıl olaraq antibiotiklərin qəbulu
bizə nə verir?
Dünyada ən çox antibiotik istehsal və
istifadə edən Çində hər il
80 min insan antibiotikdən
istifadə zamanı ölür.
Hazırda dünyada təxminən 200 növ antibiotik istifadə
olunur. Onlara pensilin, eritromisin, demoklosiklin, streptomisin, gentomisin, tetrasiklin, levomisetin və s. misal çəkə bilərik.
Antibiotiklərin qəbulundan
bir müddət sonra daxili orqanların müxtəlif problemləri ortaya çıxır. Yəni el arasında deyildiyi kimi, bir yerə xeyir edirsə, o birinə ziyan olur.
Bu
sözləri bizimlə söhbətində son
vaxtlar antibiotiklərin, daha
doğrusu, təcrübəsiz həkimlərin
yanlış diaqnoz və “müalicəsinin”
badına gedən onlarla xəstə ilə
üzləşmiş Mərkəzi Kliniki
Dənizçilər xəstəxanasının ümumi terapevti Məlahət
Abbasova da təsdiqlədi.
M.Abbasovanın
sözlərinə görə, antibiotiklər bəzi xəstəliklərin
müalicəsində göstəriş olsa
da, bir çox
xəstəlikləri olanlar üçün əks göstərişdir. Terapevt bildirdi ki, antibiotiki mütləq
həkim təyin etməlidir. Özbaşına antibiotik vurmaq olmaz: “Çünki
antibiotiklərin müxtəlif növləri var.
Elələri var ki,
yuxarı, elələri var ki, aşağı tənəffüs
yollarına, yaxud qarın boşluğu
infeksiyalarına təsir edir”.
M.Abbasova qripə yoluxarkən
çoxlarının antibiotik qəbul etməsini
düzgün saymır: “Hazırda
yayılan qripi yaradan virusdur. Virusa isə antibiotik qətiyyən təsir etmir. Belə xəstələrə virus əleyhinə dərmanlar təyin edilməlidir.
Həmin virus bədəndə müxtəlif
fəsadlar, məsələn, pnevmaniya, bronxit, böyrəklərin iltihabı,
qarın boşluğu orqanlarının
iltihabını yarada bilər. Yalnız fəsadlar
olduqda qrip virusuna yoluxan xəstəyə
antibiotiklər təyin olunur. Yəni antibiotik qripə deyil, onun yaratdığı fəsadların aradan qaldırılmasına kömək edir. Bunu da
həkim təyin etməlidir. Çünki
həkim müayinə etdikdən sonra görür ki, qrip, məsələn, ağciyərlərə
fəsad verib. Bu zaman pensilin qrupundan olan antibiotiklər
təyin olunur. Yaxud
böyrəklərə fəsad veribsə, ampisilin,
pensilin qrupundan olan antibiotiklər təyin edilir.
Amma bağırsaq boşluğuna,
mədə-bağırsaq sisteminə hansısa fəsad veribsə,
bu zaman digər qrup antibiotiklərdən istifadə
olunmalıdır. Adi bir
misal çəkim, qripə yoluxan ailənin beş üzvünün hamısının eyni antibiotik qəbul etməsi
mümkün deyil. Çünki qrip hərədə
bir fəsad verir, yaxud birində ümumiyyətlə fəsad vermir, nə boğaz
ağrısı, nə öskürək və s. olmur. Həkim bütün bunları nəzərə
alıb antibiotik təyin edir.
Soyuqdəymə zamanı isə əgər ağciyərlərdə
pnevmaniya, kəskin bronxit
əlamətləri varsa, antibiotik
təyin etmək olar”.
M. Abbasovanın
sözlərinə görə, əgər xəstə qrip virusuna yoluxubsa,
amma virus heç bir yerinə fəsad
verməyibsə, ona antibiotik
təyin edilə bilməz: “Amma həkim qrip virusunun hansısa orqana fəsad verəcəyindən
narahatdırsa, bunun əlamətlərini
görürsə, o zaman
antibiotik təyin edə bilər”.
Terapevt bildirdi ki, ümumiyyətlə, antibiotik
təyin edərkən həkimlər çox
diqqətli olmalıdır: “Xəstənin əvvəl və
hazırda keçirdiyi xəstəliklər,
indiyə qədər vurdurduğu
antibiotiklərdən xəbərdar olmalıdır. Bəzi
antibiotiklər var ki, onlar qulaq sinirinə təsir
edir. Əgər qulaq
sinirində problem olan
insanlar varsa, onlarda antibiotikin qəbulundan
sonra karlıq yarana
bilər. Yaxud körpələrin siniri tam inkişaf
etmədiyinə görə onlarda
karlıq yaranması riski daha
böyükdür. Elə uşaqlar
var ki, antibiotik
qəbulundan sonra gözlərində irinləmə
gedir”.
M. Abbasovanın
sözlərinə görə, hamiləliyin ilk
3 ayında da antibiotik
qəbul edilməsi məsləhət deyil.
Yalnız heç bir
çıxış yolu olmayanda
antibiotik təyin etmək olar.
Hamiləliyin 3 ayından sonra isə antibiotik təyin etmək olar.
Müsahibimiz xəstələrin daim
antibiotik qəbul etməsinin, bədəni
antibiotikə öyrəşdirməyin düzgün
olmadığını dedi: “Antibiotik lazımsız yerə, xəstə tam müayinə olunmadan, normadan artıq vurulanda
göbələk, disbakterioz xəstəliyi
əmələ gəlir. Çünki bu zaman antibiotik
bağırsaqdakı həzmə kömək edən
mikrobları da öldürür,
ishal halları yaranır. Disbakteriozdan
əziyyət çəkən xəstələrin müalicəsi
isə aylarla davam edir. Belə xəstələr bir
balaca yeməyini dəyişirsə,
bağırsaqları pozulur. Məsləhət
görərdim ki, antibiotik
qəbul edən insanlar qidalarında
qatıq və göbələk əleyhinə dərman
preparatları istifadə etsinlər. Qatıq disbakteriozun
qarşısını alır”.
Həkim onu da qeyd
etdi ki, bədən bir antibiotiki tez-tez qəbul edib öyrəşəndən
sonra daha güclü antibiotik tələb
edir, çünki həmin
antibiotik mikroba təsir
etmir: “Bəzən görürsünüz,
kimsə beş gün
antibiotik qəbul etsə də, ona heç bir kömək etmədiyini deyir.
Səbəb odur ki, bədən
artıq həmin antibiotikə öyrəşib”.
M. Abbasovanın
sözlərinə görə, antibiotiklər immun
sisteminə də zərər vurur. Buna görə də həkim məsləhət
görür ki, insanlar tərkibində təbii antibiotik olan sarımsaq və
soğandan istifadə etsinlər. Həmin
antibiotiklər həm də bədənin viruslara
qarşı müqavimətini artırır.
Fəxriyyə İkramqızı
İki sahil.- 2014.- 23 yanvar.- S.15.