Heydər Əliyev adına BNEZ-in kollektivi

“Sənaye ili”ni uğurla başa vurmuşdur

Azərbaycanın dinamik sosial-iqtisadi inkişafı ötən ildə də davam etmiş, ölkəmiz dünya dövlətləri arasında iqtisadi mövqeyini bir qədər də möhkəmləndirmişdir. Ölkəmizin iqtisadi qüdrətinin və beynəlxalq nüfuzunun artmasında müəllifi ulu öndər Heydər Əliyevin olduğu yeni neft strategiyasının müstəsna əhəmiyyəti olmuşdur. Azərbaycanın neft sənayesinin bugünkü uğurlu inkişafında neft emalçıları böyük pay sahibidirlər. Əldə olunmuş uğurlar məhz bu fədakar insanların gərgin əməyinin nəticəsidir.

ARDNŞ Heydər Əliyev adına Bakı Neft Emalı Zavodunun ölkə iqtisadiyyyatının inkişaf etdirilməsində özünəməxsus yeri və rolu danılmazdır. Şirkətin bir çox əmək kollektivləri kimi Heydər Əliyev adına Bakı neft emalı zavodunun neft emalçıları neft sənayesinin inkişafına mühüm töhfələr verirlər. Təsadüfi deyil ki, son illər uğurlu fəaliyyəti, dövlət plan-tapşırıqlarının vaxtında yerinə yetirilməsi istiqamətində misilsiz nailiyyətləri bu müəssisənin nüfuzunu daha da artırmışdır. Ötən “Sənaye ili”ndə zavod kollektivi emal olunan neft məhsullarının keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasına çalışmış, iqtisadi marağı ön plana çəkmişdir.

Strateji əhəmiyyətli zavodun inkişafı ARDNŞ rəhbərliyinin daim diqqət mərkəzindədir. Məlum olduğu kimi, ölkəmizdə istifadə olunan avtomobil yanacaqlarına Avropa standartları tətbiq olunur. Zavodda bu istiqamətdə aparılan məqsədyönlü tədbirlər öz müsbət nəticəsini vermişdir. Hazırda Avro-2 ekoloji normasına uyğun məhsullar istehsal olunur və Avro-3 və daha yüksək ekoloji normalara cavab verən mühərrik yanacaqlarının istehsal edilməsi ilə bağlı müəssisədə modernləşdirmə işləri istiqamətində tədbirlər görülür.

Ölkə iqtisadiyyatının və əhalinin enerji resurslarına olan tələbatının daha yaxşı ödənilməsini təmin etmək, bu gün Respublika Prezidenti cənab İlham Əliyevin yanacaq-enerji kompleksinin qarşısında qoyduğu əsas vəzifələrdən biridir. Neft sənayesində əldə olunmuş uğurlardan Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin Heydər Əliyev adına Bakı Neft Emalı Zavodunun kollektivinə də xüsusi pay düşür. İlin ötən dövrünün iqtisadi mənzərəsinə nəzər saldıqda açıq-aydın görmək olar ki, “Azərbaycan Respublikasında yanacaq-enerji kompleksinin inkişafı (2005-2015-ci illər) üzrə Dövlət Proqramı”nın həyata keçirilməsi istiqamətində Heydər Əliyev adına Bakı Neft Emalı Zavodunun kollektivi əzmlə çalışır və dövlət plan-tapşırıqlarını vaxtında, müvəffəqiyyətlə yerinə yetirir.

Müəssisədə istehsal məsələlərinin kompleks həllinin təmin olunması inkişafa zəmin yaratmışdır. 2014-cü ilin mart-aprel aylarında zavodun əsas texnoloji qurğuları növbə ilə əsaslı təmirə saxlanılmışdır. O cümlədən, zavodun digər qurğularını xammalla təmin edən, əsas qurğulardan biri olan 21 saylı ED-AV-6 ilkin emal qurğusu əsaslı təmir olunmuşdur. Qurğunun vakuum kolonunun daxili quruluşu bütünlüklə dəyişdirilmişdir. Təmir zamanı qurğunun vakuum bölməsində 4 ədəd İD-7 istidəyişdiricisi yeniləri ilə əvəz olunmuşdur. Qurğunun S-1/2, S-1/3 sobalarının radiasiya hissəsinin bütün borularının dəyişdirilməsi istiqamətində işlər görülmüş, sobaların nəqliyyat xətləri, forsunkaları yeniləri ilə əvəz olunmuşdur. Qurğunun əsaslı təmiri onun keyfiyyətli, təhlükəsiz, ekoloji standartlar çərçivəsində daha yüksək məhsuldarlıqla işləməsinə, digər qurğuların da yüksək məhsuldarlıqla işləməsi üçün xammalla təmin edə bilməsi təminatını yaradır.

55 №-li katalitik krekinq qurğusunda da əsaslı təmir dövründə qurğunun reaktor bölməsində də əhəmiyyətli işlər həyata keçirildi. R-201 reaktor desorbser bölməsində qüsurlu gövdə dəyişdirildi, R-201-də buxarpaylayıcılar təzələndi. Həmçinin, R-201-in günbəz hissəsində layihə əsasında buxarpaylayıcı quraşdırıldı. R-202 və R-201-də katalizatorun yeni axın xətləri quraşdırıldı və b. işlər həyata keçirildi.

Ötən il zavodda yeni istehsal obyektlərin istifadəyə verilməsi istiqamətində 55 №-li qurğuda quru qazın və dövr etdirilən hidrogen tərkibli qazların amin məhlulu ilə təmizlənməsi sisteminin işlənməsi və doymuş amin məhlulunun regenerasiya blokunun tikintisi müvəffəqiyyətlə başa çatdırıldı və istismara verildi.

Kollektiv zavodun bütün texnoloji qurğularında gedən əsaslı təmir işlərinə baxmayaraq, 2014-cü ildə ARDNŞ tərəfindən verilən tapşırıqların və həvalə olunan işlərin öhdəsindən layiqincə gəlmiş, istehsal proqnozlarının yerinə yetirilməsində kadr və texniki potensialdan maksimum istifadə etmişdir. Məhz bunun nəticəsidir ki, ilin ötən dövrü ərzində ARDNŞ tərəfindən neft emalı və neft məhsullarının istehsalına dair zavoda qoyulan tapşırıqlar yerinə yetirilmişdir. 2014-cü ili uğurla yola salan neft emalçıları həmin nailiyyətləri cari ildə də təkrarlamaq niyyətindədirlər. Elə müəssisənin 2014-cü ilin təsərrüfat fəaliyyətinin yekunları bütün bunları bir daha təsdiq edir.

Ulu öndər Heydər Əliyevin adını daşıyan zavodun kollektivi öz ənənələrini keçən ildə də müvəffəqiyyətlə davam etdirərək, xammalın emalı üzrə proqnoz-tapşırıqlarının icrasına nail olmuşdur.

2014-cü il üzrə ARDNŞ tərəfindən zavoda 4600,0 min ton xam neft, “Azərneftyağ” NEZ-dən daxil olan 1502,4 min ton yarımfabrikat, “Azərikimya” İB-dən daxil olan 8,9 min ton ağır piroliz qətranı və “Qaradağ” QEZ-dən daxil olan 28,0 min ton qaz benzinin, cəmi 6139,3 min ton xammalın emalı proqnozlaşdırılmışdır.

Faktiki olaraq, həmin ilin yekunlarına görə 4738,2 min ton neft və 1589,9 min ton kənardan daxil olan yarımfabrikat, cəmi 6328,1 min ton xammal emal edilmişdir. Ümumi xammalın emalı üzrə plan 103,1% yerinə yetirilmişdir.

2013-cü ilin yekunları ilə müqayisədə, 2014-cü ildə ümumi xammalın emalı 154,3 min ton çox olmuşdur və bu göstərici üzrə artım 2,4% təşkil etmişdir.

2014-cü ildə zavodun ayrı-ayrı istehsal sahələrində texnoloji intizamın yaxşı səviyyədə olması və yaranmış şəraitə uyğun iş rejiminin seçilməsi nəticəsində sərf olunan enerji resurslarına qənaət edilmişdir.

2014-cü ilin əvvəlindən zavodun əsas fəaliyyəti ilə bağlı işlərin optimallaşdırılması, texnoloji qurğuların və xüsusilə təkrar emal proseslərinə aid katalitik krekinq və tədrici kokslaşma qurğularının, gücündən səmərəli istifadə edilmişdir. Emal prosesində əmələ gələn ağır və ucuz mazut resursunun qalıq komponentlərindən yüksək ödənişli neft məhsullarının istehsalını artırmaq mümkün olmuşdur. Bunun nəticəsində, hesabat dövründə zavodda neftin emal dərinliyi 91,7% təşkil etmişdir. 2013-cü ilin yekunları ilə müqayisədə, 2014-cü ildə emal dərinliyi 1% artmışdır.

2014-cü il ərzində zavodda neft məhsullarının ümumi çeşidləri üzrə istehsal planı 104,6%, neft məhsullarının satış proqramı isə 107,8% yerinə yetirilmişdir. Keçən ilin əvvəlindən ümumi neft məhsullarının satışı 5550,7 min ton təşkil etmişdir ki, bunun 3452,8 min tonu respublika daxilində realizə olunmuş və 2097,9 min tonu isə ixrac edilmişdir. Belə ki, ümumi satışda ixracın payı 37,8% təşkil etmişdir. 2013-cü ilin yekunları ilə müqayisədə, 2014-cü ildə zavodda ixracın həcmi 747,2 min ton və ya 35,6% artmışdır. Zavodda istehsal olunan mühərrik yanacaqlarının 28,5%-i xarici bazarda satılmışdır.

Müəssisədə istehsal proseslərinin yüksək səviyyədə idarə olunması məqsədilə mütəxəssislər tərəfindən həyata keçirilən əməli tədbirlər öz müsbət nəticəsini vermişdir. Enerjinin, reagentlərin, kimyəvi təmizlənmiş suyun sərfinə nəzarət gücləndirilmiş və ilkin emaldan alınan açıq rəngli məhsulların çıxım faizi plan üzrə nəzərdə tutulduğundan çox olmuşdur.

Zavodun inkişafını təmin edən texnoloji proseslər diqqətlə izlənilmiş və ortaya çıxan problemlərin həll olunması üçün bir sıra texniki-təşkilatı tədbirlər yerinə yetirilmişdir.

Ətraf mühitə dəyən mənfi təsiri azaltmaq məqsədi ilə müəssisədə sistematik olaraq qabaqlayıcı tədbirlər görülür. Enerji daşıyıcılarının, xüsusilə, sobalarda yandırılan yanacağın sərfinin azaldılması, neft və neft məhsulları saxlanılan çənlərin saz vəziyyətdə istismarının təmin edilməsi və s. belə tədbirlərdəndir. Ətraf mühitə vurulan mənfi təsirin dərəcəsi zavodun normativ sənədləri ilə tənzimlənir. Bu gün zavodun ekoloji göstəriciləri normativlər həddindədir.

Keçən il müəssisədə ekoloji durumun yaxşılaşdırılmasında böyük rolu olan abadlaşdırma və yaşıllaşdırma işlərinə dair tədbirlər də həyata keçirilmişdir. Ətraf mühitin qorunması, ekoloji tarazlığın təmin olunması üçün zavoddaxili və zavod ətrafı ərazilərdə yaşıllıqların salınması, ağac və kolların əkilməsi, onlara aqrotexniki qulluğun təmin edilməsi işləri davam edir.

Zavodda çalışan işçilərin sosial rifah halının yaxşılaşdırılması və yay mövsümündə neft emalçılarının istirahətlərinin mənalı təşkil olunmasında tədbirlər həyata keçirilir. Keçən il ARNQSİHİRK tərəfindən ayrılmış göndərişlərlə zavod işçiləri ailə üzvləri ilə birgə ölkəmizin ən səfalı guşələrində yerləşən istirahət mərkəzlərində istirahət edirlər. Həmçinin, ailə üzvləri ilə birlikdə 216 nəfər neftayıran Naftalan şəhərinin “Hotel Rixos” sanatoriyasında müalicə olunmuşdur.

Bu gün ölkə və ARDNŞ rəhbərliyi tərəfindən daim diqqətdə saxlanılan müəssisənin inkişaf perspektivləri çox genişdir. Belə ki, “ARDNŞ-in 2025-ci ilə kimi strateji inkişafının əsas istiqamətlərinə dair Kompleks Planı”na əsasən Heydər Əliyev adına Bakı neft emalı zavodu üzrə bir sıra iri həcmli layihələrin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulmuşdur. Belə ki, yaxın gələcəkdə zavodun əsas texnoloji qurğularından sayılan neftin ilkin emalı üzrə ED-AV-6 və katalitik krekinq qurğularının emal güclərinin daha da artırılaraq, 7,5 mln t/il və 3 mln t/il çatdırılması üçün rekonstruksiya işlərinin görülməsi və bir neçə müasir qurğunun tikintisi həyata keçiriləcəkdir. Hazırda bu istiqamətdə texniki-təşkilati işlər görülür.

Bir sözlə, qeyd etmək lazımdır ki, ulu öndər Heydər Əliyevin adını daşıyan zavod əvvəlki vaxtlarda olduğu kimi dinamik inkişaf yolundadır və bu tempi həmişə saxlamaq əzmindədir. Bu amil neft emalçılarını onlar üçün “Quruculuq ili” olan cari ildə də daha yaxşı işləməyə və ARDNŞ tərəfindən verilən bütün plan-tapşırıqları layiqincə yerinə yetirməyə və xüsusilə, neft strategiyasının həyata keçirilməsində böyük rol oynamağa ruhlandırır.

Şamil Həşimov,

“Neftayıran” qəzetinin redaktoru

İki sahil.- 2015.- 15 yanvar.- S.13.