Təhsil xəzinədir, elm onun açarı

Bakı Slavyan Universitetinin 70 illik zəngin yolu qarşıdakı illər üçün möhkəm təməldir

Müasir dünyada hər bir ölkənin gələcəyi təhsilin səviyyəsi ilə ölçülür. Ölkəmizdə bu istiqamətdə atılan addımlar bu fikri bir daha söyləməyə əsas verir ki, Azərbaycan öz gələcəyini daha etibarlı və inamlı görmək əzmindədir. Hər zaman zəngin təbii sərvətləri ilə dünyanın diqqətində olan ölkəmiz bu ehtiyatlardan səmərəli istifadə etməklə insan kapitalının daha da inkişaf etdirilməsini başlıca hədəf seçib.

Təhsili cəmiyyətin inkişafetdirici qüvvəsinə çevirən amillərdən biri isə təbii ki, orta və ali təhsil müəssisələri, bu tədris ocaqlarında çalışan müəllimlərdir. Təhsillə elmin vəhdətliyini qorumaq missiyası isə ali təhsil müəssisələrinin üzərinə düşür. Hər bir təhsil ocağı özəlliyi, təhsilin keyfiyyəti, tətbiq etdiyi yenilikləri, islahatları ilə diqqət çəkir. Bu gün haqqında bəhs edəcəyimiz ali təhsil ocağı 70 illiyini qeyd etməyə hazırlaşır. Bu rəqəmin özü keçilən yolun zənginliyi barədə aydın təsəvvür yaradır. Adından da göründüyü kimi, Bakı Slavyan Universiteti slavyan xalqlarının elmi, mədəni, mənəvi nailiyyətlərini öyrənir və tədris edir. Bu təhsil ocağında slavyan dilləri və ədəbiyyatları üzrə tədqiqatlar həyata keçirilir, yalnız Azərbaycan deyil, bütövlükdə region üçün unikal sayılacaq ixtisaslar üzrə mütəxəssislər hazırlanır.

Hər bir ali təhsil ocağının yetişdirdiyi mütəxəssislər əldə etdikləri bilik, bacarıq baxımından fərqlənsələr də, onları bir araya gətirən yeganə məqsəd malik olduqları potensial imkanlardan ölkənin gələcəyi üçün maksimum dərəcədə bəhrələnməkdir. Kadr hazırlığı bütün dövrlər üçün aktual olub. Təkcə bir faktı qeyd etmək kifayətdir ki, ötən əsrin 70-80-ci illərində ulu öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə minlərlə Azərbaycan gənci respublikadan kənarda yerləşən nüfuzlu ali məktəblərdə müxtəlif ixtisaslar üzrə təhsil alaraq ölkəmizin iqtisadi, mədəni və elmi potensialının gücləndirilməsinə öz layiqli töhfələrini vermişlər. 1991-ci il oktyabrın 18-də Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin yenidən bərpasından, daha dəqiq desək, ümummilli lider Heydər Əliyevin 1993-cü ildə xalqın təkidli tələbi ilə hakimiyyətə qayıdışından sonra azərbaycanlı gənclərin dünyanın müxtəlif ali məktəblərinə göndərilməsi siyasəti yenidən formalaşmağa başlanmış, müxtəlif ölkələrlə əməkdaşlıq müqavilələri çərçivəsində ayrılmış təqaüd yerləri hesabına gənclərimizin müvafiq ölkələrdə ali təhsil almağa göndərilməsinə təkan verilmişdir. Son 13 ildə ümummilli lider Heydər Əliyev siyasi kursunu bütün sahələrdə uğurla davam etdirən möhtərəm Prezidentimiz cənab İlham Əliyevin 16 aprel 2007-ci il tarixili sərəncamı ilə təsdiqlənən “2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı” da Azərbaycan gənclərinin intellektual səviyyəsinin artırılmasına, elmi biliklərə dərindən yiyələnmələrinə, təhsil aldıqları dünyanın qabaqcıl ölkələrinin təcrübəsini öyrənib ölkəmizdə tətbiqinə, eyni zamanda yeni texnologiyaların mənimsənilməsinə xidmət edir. Cənab Prezident İlham Əliyevin çıxışlarında əsas yer tutan məsələlərdən biri budur ki, neft-qaz Tanrıdan verilən böyük nemətdir. Biz bundan ölkəmizin və xalqımızın inkişafı - mənafeyi üçün uğurla və məharətlə istifadə edirik. Amma gec-tez, bu təbii sərvətlər tükənəcək, amma bilik, zəka isə ölkəmizin dayanıqlı inkişafını uzun illər bundan sonra da təmin edəcək. Ən yaxşı inkişaf etmiş ölkələrin təcrübəsinə baxsaq görərik ki, o ölkənin inkişafında ən aparıcı rol oynayan neft-qaz deyil, bilikdir, elmi-texniki tərəqqidir, yeni texnologiyalardır. Məhz qarşılıqlı əməkdaşlıq, təcrübə mübadiləsi nəticəsində elmin sirlərinə daha dərindən yiyələnmək, elmi araşdırmaların miqyasını genişləndirmək mümkündür. Dövlətimizin təhsilin, elmin inkişafına diqqət və qayğısı ali təhsil ocaqlarının maddi-texniki bazasının daha da möhkəmləndirilməsindən, təkmil islahatların həyata keçirilməsindən daha aydın görünür.

Bakı Slavyan Universitetinin Təhsil Nazirliyinin tabeliyində olan ali təhsil müəssisələri sırasında özünəməxsusluğunu şərtləndirən amillərə gəldikdə, Universitetin Azərbaycanın bir çox ölkələrlə tədris-mədəni əlaqələrinin genişlənməsi, azərbaycanşünaslığın inkişafı, ölkənin qazandığı nailiyyətlərin beynəlxalq aləmdə təbliğ etdirilməsi istiqamətində xidmətləri xüsusi qeyd olunmalıdır. Məlum olduğu kimi, Bakı Slavyan Universiteti ulu öndər Heydər Əliyevin fərmanı əsasında M.F.Axundov adına Azərbaycan Respublikası Rus Dili Ədəbiyyatı İnstitutunun bazasında yaradılıb. Amma bir qədər də əvvələ qayıtsaq, BSU-nun tarixi 1946-cı ildən başlayır. Universitetin inkişaf yolunun bələdçisi olan vikipediyaya müraciət etdikdə bu faktlar açıqlanır ki, 1946-cı ildə SSRİ Xalq Komissarları Sovetinin sərəncamı və Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Sovetinin qərarı əsasında M.F.Axundov adına ikiillik Azərbaycan Dövlət Müəllimlər İnstitutu yaradılmışdır. İlk tədris ilində instituta 108 tələbə qəbul olunub, ştat cədvəli üzrə institutda 28 əməkdaş çalışıb. 1948-ci ildə Azərbaycan məktəbləri üçün rus dili və ədəbiyyatı müəllimi ixtisasına yiyələnmiş mütəxəssislərin ilk buraxılışı olub. 1952-ci ildə M.F.Axundov adına Müəllimlər İnstitutu rus dili müəllimləri hazırlığı üzrə dördillik tədris müddətli pedaqoji instituta çevrilib. 1956/1957-ci tədris ilində institut beşillik təhsil sisteminə keçirilib və 1959-cu ildə Azərbaycan KP MK və Nazirlər Soveti “Azərbaycan SSR-in ali pedaqoji məktəblərinin istiqamətləri haqqında” qərar qəbul etdi. Bu rəsmi sənədə əsasən, M.F.Axundov adına Azərbaycan Pedaqoji Rus Dili və Ədəbiyyatı İnstitutu və Azərbaycan Pedaqoji Xarici Dillər İnstitutu bazaları əsasında M.F.Axundov adına Azərbaycan Pedaqoji Dillər İnstitutu yaradılıb. 1972-ci ildə Azərbaycan SSR rəhbəri Heydər Əliyevin təşəbbüsü və respublika Nazirlər Sovetinin qərarı ilə M.F.Axundov adına Azərbaycan Pedaqoji Dillər İnstitutunun bazasında M.F.Axundov adına Azərbaycan Pedaqoji Rus dili və Ədəbiyyatı İnstitutu yaradıldı. 2000-ci ilə kimi iki ixtisas - Azərbaycan və rus dilli orta məktəblər üçün rus dili və ədəbiyyatı müəllimləri, 1996-cı ildən isə azsaylı qruplar şəklində tərcüməçi, çex, polyak və bolqar dilləri üzrə mütəxəssislər hazırlanmağa başlanılıb. 1994-cü ildə beynəlxalq standartlara uyğun olaraq, institut bakalavr hazırlığı üzrə dördillik tədris planına keçmiş, 1997-ci ildən isə magistratura pilləsində kadr hazırlığına başlanılıb. Ümummilli lider Heydər Əliyevin 2000-ci ildə imzaladığı Fərmanla M.F.Axundov adına Azərbaycan Pedaqoji Rus dili və Ədəbiyyatı İnstitutunun bazası genişləndirilməklə Bakı Slavyan Universiteti yaradılmışdır. Bundan sonra BSU Şərq bölgəsində nadir ixtisaslar üzrə peşəkar kadr hazırlığını həyata keçirən ali məktəbə çevrildi.

Bu qısa tanıtım ötən hər bir ilin Bakı Slavyan Universitetinin tarixinə bir möhür vurduğunu açıqlayır. Universitet ildən-ilə təkmilləşərək peşəkar kadrların hazırlığı prosesinə öz töhfəsini vermək istəyini ortaya qoyub. Təbii ki, bu istəyə hansı səviyyədə nail olub, bunu ötən dövrün uğurları, bu ali təhsil ocağında təhsil alıb, hazırda peşəkar mütəxəssis kimi fəaliyyət göstərənlər, eyni zamanda öz biliyinə, bacarığına güvənərək təhsilini xarici ölkələrdə davam etdirən tələbələrimiz qeyd edə bilərlər. Bu amili də nəzərə alaq ki, hər bir təhsil ocağının bu günümüzün, gələcəyimizin çağırışlarına yüksək səviyyədə cavab verməsi onun rəhbərliyinin həyata keçirdiyi islahatlardan, tətbiq etdiyi yeniliklərdən də çox asılıdır. Hazırda Azərbaycan Respublikasının millətlərarası, multikulturalizm və dini məsələlər üzrə Dövlət müşaviri vəzifəsində çalışan Kamal Abdullayev M.F.Axundov adına Azərbaycan Pedaqoji Rus dili və Ədəbiyyatı İnstitutunun bazasında yaradılan Bakı Slavyan Universitetinin ilk rektoru olub - 2000-2014-cü illərdə. Növbəti dövr Asif Hacıyevin, hazırkı mərhələ isə Nurlana xanım Əliyevanın rəhbərliyi ilə səciyyələnir. Hər bir mərhələ təhsil ocağının həyatında yeni bir səhifə kimi yazılıb və hər zaman tələbələr tərəfindən xoş əhval-ruhiyyə ilə xatırlanır. Ayrı-ayrı illərin məzunlarını bir araya gətirən universitetin eyni ab-havasından “qidalanmaları”, əldə etdikləri biliklərin onların köməyinə lazımi səviyyədə yardımçı olmasıdır.

Hazırda “KİV-in hüquqi tənzimlənməsi” fənnini tədris etdiyim, universitetin 5 fakültəsi arasında xüsusi yer tutan “Azərbaycan ədəbiyyatı və jurnalistika” fakültəsi ilə bağlı fikirlərimi daha geniş şəkildə qeyd etmək istərdim. Təbii ki, media təmsilçisi olaraq bu fakültədə peşəkar jurnalistlərin yetişdirilməsi üçün göstərilən səylərin təqdirəlayiq olduğunu xüsusi vurğulamalıyam. Tələbələrin ilk kurslardan yaradıcılıq imkanlarının genişliyi, hadisələrə obyektiv yanaşıb, onların düzgün şərhini vermək bacarıqları, reallıqlarımızın təbliği istiqamətində göstərdikləri səylər, dünya informasiya məkanına inteqrasiyaya göstərdikləri maraq təbii ki, onlara yaradılan şəraitdən, təhsilin yüksək səviyyədə tədrisindən qaynaqlanır.

Cəmiyyətin güzgüsü kimi dəyərləndirilən azad, müstəqil mətbuatın inkişafı istiqamətində atılan addımları geniş şəkildə şərh etməyə ehtiyac yoxdur. Reallıq göz qabağındadır. Cəmiyyətin informasiya tələbatının ödənilməsi əsas məsələlərdəndir. Bunun üçün jurnalist peşəkarlığı və məsuliyyəti əsas tələb kimi irəli sürülür. Təbii ki, bu iki amilin vəhdətliyinin lazımi səviyyədə təmin edilməsinin ilk təməli ali təhsil ocaqlarında qoyulur. Bunun üçün fakültədə müxtəlif sahələri əhatə edən fənləri tədris edən müəllimlər də qeyd etdiyimiz prinsiplərə yüksək səviyyədə əməl etməli, jurnalistikanın sirlərini gələcəyin mütəxəssislərinə daha dərindən mənimsətməlidir. Bu baxımdan Bakı Slavyan Universitetinin digər fakültələri kimi, “Azərbaycan ədəbiyyatı və jurnalistika” fakültəsində də müəllim-tələbə birliyi, biliklərin mübadiləsi yüksək səviyyədədir.

Hər bir ali təhsil ocağının özəlliyindən bəhs edərkən təbii ki, həyata keçirdiyi fərqli layihələr xüsusi vurğulanmalıdır. Bu fərqlikdən biri də universitetdə təhsil alan, müxtəlif ixtisaslar üzrə peşəkar mütəxəssis olmağa hazırlaşan tələbələrin universitetin özünüidarəçiliyinə - “Bir günlük Xəlifə” Tələbə Özünüidarəetmə gününə cəlb olunmasıdır. Universitet belə bir layihəni gerçəkləşdirməklə tələbələrin müstəqil idarəçilik qabiliyyətinin inkişafına stimul vermiş, intellektual səviyyələrini, bilik və bacarıqlarını “sınaqlan keçirmək” imkanı qazandırmışdır. Belə ki, Xəlifə tələbələr bir gün ərzində rəhbər vəzifələri icra etməklə bu missiyanın öhdəsindən hansı səviyyədə gəldiklərini və özlərini gələcəyə necə hazırladıqlarını nümayiş etdirirlər. Deviz isə belədir- Öyrənərək öyrədirik.

Bilik, bacarıq və idarəçiliyin vəhdətliyinin yaradılması fonunda bu fikri böyük inam və qətiyyətlə qeyd edə bilərik ki, 70 illik zaman, zəngin dövr Bakı Slavyan Universtietinin qarşıdakı illərdə daha böyük layihələr həyata keçirməsinə, beynəlxalq əməkdaşlığı genişləndirməsinə, peşəkar kadrların yetişdirilməsinə möhkəm bazadır. Təməl möhkəm qurulanda növbəti inkişaf mərhələləri davamlı olur. Bu aforozmi də unutmayaq ki, elm bölüşdükdə artan xəzinədir. Yəni istər daxildə, istərsə də xaricdə tələbə mübadiləsi, beynəlxalq əlaqələrin genişliyi bu xəzinənin zənginliyini daha da artırır. Bakı Slavyan Universitetinin çoxsaylı professor-müəllim heyəti bu xəzinənin daha da artmasına öz töhfəsini verir və yeni-yeni hədəflər müəyyənləşdirməklə 70 illik yolun uğurlu davamına səy göstərir.

Qeyd etdiyimiz kimi, 70 illik zamanın özü universitetin dəyərləndirilməsi üçün kifayətedici mənbədir. Demək, ali təhsil ocağı üzərinə düşən məsuliyyəti, missiyanı yüksək səviyyədə həyata keçirib ki, 70 illik yol qət edib və bu baza əsasında irəliyə doğru inamla irəliləyir.

Əbəs yerə deyilmir ki, təhsil xəzinədir, elm onun açarı. Dövlətimiz hər zaman təhsil və elmin birliyinin möhkəmləndirilməsi üçün zəruri olan bütün tədbirləri həyata keçirir. Təhsilin inkişafına xidmət edən çoxsaylı Dövlət Proqramlarının, eyni zamanda Elmin İnkişafı üzrə Milli Strategiyanın qəbul olunması və uğurlu icrası bu istiqamətlərdə mühüm nəticələrə geniş yol açıb. Bu reallıq inkaredilməzdir ki, Azərbaycan hər zaman yerləşdiyi coğrafi məkana, malik olduğu təbii resurslara, eyni zamanda elmi, intellektual potensialına görə dünyanın diqqətində olub. Azərbaycan alimləri müxtəlif sahələrdə öz sözünü deyib. Ölkəmizdə dünya səviyyəsində aparılan araşdırmalar da qarşıya qoyulan məqsədlərə yüksək səviyyədə nail olmağa böyük stimul verir. Möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi, müasir dövlətin qurulması elmin inkişafı olmadan mümkün deyil.

Təbii ki, hər bir təhsil ocağı qarşıya qoyulan hədəflərə öz töhfəsini vermək istəyindədir. Bu baxımdan Bakı Slavyan Universtitetinin 70 illik fəaliyyəti təqdirəlayiqdir, örnəkdir.

Universitetin bütün professor-müəllim heyətini, tələbələrini yubiley münasibətilə təbrik edir, uğurlar diləyirəm. 70 illik möhkəm təməl üzərində daha iri addımlarla irəliləyərək millətin gələcəyi kimi dəyərləndirilən təhsilimizin daha da inkişafına dəstəyinin davamlı olmasını arzulayırım.

Vüqar Rəhimzadə,

“İki sahil” qəzetinin baş redaktoru,

Əməkdar jurnalist,

Bakı Slavyan Universitetinin

“Jurnalistika” kafedrasının dosenti

İki sahil.- 2016.- 1 noyabr.- S.10.