“Naxçıvan...Müalicə və əyləncə
turizmi
üçün istiqamət”
Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin
rəsmi dövlət
qəzeti olan “Əl-İttihad”da müəllif
Nəsrin Durzinin “Naxçıvan… Müalicə və əyləncə
turizmi üçün
istiqamət” sərlövhəli
məqaləsi dərc
edilib. Qəzetin çap variantının
Naxçıvana həsr
edilən səhifəsində
isə muxtar respublikanın turizm imkanlarını əks etdirən fotoşəkillər
yerləşdirilib.
Məqalədə Azərbaycan Respublikasının
tərkibində olan, ərazisi 5502 kvadratkilometr,
əhalisi isə 435,5
min olan muxtar respublikanın coğrafi mövqeyindən, onun Ermənistan, Türkiyə
və İran ilə həmsərhəd
olmasından danışılıb.
Yazıda “Naxçıvan” sözünün mənşəyi
barədə də ətraflı söhbət
açılıb. Müəllif
bu barədə xalq etimologiyasına və tarixi qaynaqlara əsaslanaraq, “Naxçıvan” sözünün
“Nəqşi-cahan”, yəni
“dünyanın naxışı”,
“dünyanın bəzəyi”
sözlərindən əmələ
gəldiyini, ancaq xalq arasında geniş yayılmış
rəvayətə görə,
toponimin Nuh peyğəmbərlə, daha
doğrusu “dünya tufanı” ilə bağlı olduğunu, bununla da “Nuhçuvan”
– “Nuh tərəfdarlarının
məskəni”, “Nuhun diyarı” mənasını
verdiyini oxucuların diqqətinə çatdırıb.
N.Durzi
1924-cü ildə muxtariyyət
statusu verilən Naxçıvanın sistemləşdirilmiş
yazılı mənbələrə,
muxtar respublika ərazisində arxeoloji qazıntılar zamanı əldə olunan materiallara, eləcə də məşhur Gəmiqaya qayaüstü yazıları və bu ərazidəki digər abidələrə
görə beş
min ilə yaxın yaşı olduğunun ehtimal edilməsini önə çəkib, respublikanın nadir təbii
üstünlüklərindən söhbət açıb.
Bu xüsusda 11 iqlim qurşağından
7-sinin Naxçıvanın ərazisindən keçdiyi,
flora və faunanın
zənginliyi xüsusi
qeyd edilib, bır sıra statistik məlumatlar təqdim olunub. Qeyd edilib ki,
bu diyarda 400 böyük və kiçik çay, 200-dən
çox mineral su bulağı, üç minədək bitki, 373 heyvan və 226 quş növü, o cümlədən onlarla dağ zirvəsi yerləşir. Naxçıvanın
Azərbaycan Respublikası
ərazisinin cəmi
6,2 faizini təşkil
etməsinə baxmayaraq,
flora və faunanın
növ müxtəlifliyi
ölkə üzrə
göstəricinin müvafiq
olaraq 60 və 56 faizini təşkil edir. Həmin amillər, habelə 58-i dünya, 455-i ölkə və 649-u yerli əhəmiyyətli olmaqla
Naxçıvanda mövcud
1162 tarixi-mədəniyyət abidəsi nəzərə
alınaraq bu qədim diyarda ənənəvi və müalicəvi turizmin inkişafı etdiyi önə çəkilib,
bu barədə geniş söhbət açılıb.
Müəllif ənənəvi turizm
sahələrinə toxunaraq
ziyarətçilərin Əshabi-Kəhf
mağarasını, Gəmiqaya
ərazisini, Nuhun qəbrini və s. ziyarət etmək imkanına malik olduqlarını oxucuların
diqqətinə çatdırıb.
Son dövrdə aparılmış araşdırmaların
“Qurani-Kərim”də adı
çəkilən Əshabi-Kəhf
mağarasının Naxçıvan
ərazisində yerləşdiyi
və bunun xristianlıqla heç bir əlaqəsinin olmadığını ortaya
çıxardığı yazıda xüsusi qeyd edilib, mağaranın
müfəssəl şəkildə
təsviri diqqətə
çatdırılıb. Vurğulanıb ki, mağaranın sonunda olan məscidin mehrabında kitabə var. İri mərmər lövhədən (145x35 sm)
ibarət kitabənin mərkəzi hissəsində,
çərçivələr içərisində “Qurani-Kərim”in
Əshabi-Kəhf hadisəsindən
bəhs edən “əl-Kəhf” surəsindən
9-12-ci, 17-18-ci ayələri həkk edilib.
Nuh peyğəmbərin qəbri
barədə söhbət
açan N.Durzi əfsanəyə istinadən
dünya tufanı zamanı Həzrəti Nuh peyğəmbərin gəmisinin Naxçıvan
ərazisindəki İlandağa
toxunduğunu, Qapıcıq
zirvəsinə yaxın
dağ ətəyində
lövbər saldığını
və həmin yerin Gəmiqaya adlandırıldığını bildirib. Həmçinin Nuhun türbəsinin
Naxçıvanda olması
haqqında fransalı
İvan Şopenin, isveçrəli Dyubua-de Monperenin, rusiyalı
Konstantin Nikitinin və
digər tədqiqatçıların
məlumatları oxucuların
diqqətinə çatdırılıb.
Həzrəti Nuh peyğəmbərlə
bağlı rəvayətlərdə
hətta onun bacısının da məzarının Naxçıvan
şəhərində olduğu
barədə məlumat
verilib.
Naxçıvanın müalicə turizmi sahəsində imkanlarından bəhs edərkən müəllif
Darıdağ Balneoloji
Müalicəxanasını, Duzdağ Fizioterapiya Mərkəzini və Badamlı Fizioterapiya Xəstəxanasını misal
çəkib, bu müəssisələr haqqında
ətraflı məlumat
verib. Qeyd edib ki, Darıdağ arsenli termal suyunun xüsusiyyətləri onun
nəinki Qafqazda, hətta bütün dünyada olan arsenli sular içərisində
birinci yerə çıxarır. Belə ki,
eynitipli sular içərisində dünyada
ən məşhuru İtaliyadakı Rençeko
və Leviko, Fransadakı Lya-Bur-Bul adlı mənbələrdir.
Darıdağ suyu onlarla müqayisədə çox
fərqlidir. İtaliyanın Rençeko mənbəyində
arsenli mineral suyun tərkibində arsenin miqdarı Darıdağdakından
çoxdur. Lakin onun
tərkibi qələvi
deyil, orqanizmdə kifayət qədər sorulmur və lazımi müalicə effekti vermir. Darıdağ ərazisində hazırda
beynəlxalq standartlara
cavab verən iki yeni müalicəxana
korpusundan istifadə edilir. Korpuslarda tibbi yardım
göstərməyə geniş
şərait və imkan var. Korpuslarda bir saat ərzində
25-30 xəstə qəbul
etmək mümkündür.
Qeyd olunub ki, beynəlxalq standartlara uyğun olan yeraltı və yerüstü hissələrdən ibarət
100 çarpayılıq Duzdağ
Fizioterapiya Mərkəzi
1980-ci ildə fəaliyyətə
başlayıb. Azərbaycan Prezidenti İlham
Əliyevin göstərişinə
əsasən, Mərkəz
2008-ci ildə yenidən
qurulub. Bu müalicə ocağında
müasir texnologiyalar əsasında bronxialastma və digər allergik xəstəliklərin
müalicəsi aparılır.
Müəllif, həmçinin Badamlı
Fizioterapiya Xəstəxanasında
Badamlı suyu vasitəsilə həzm sistemi və s. xəstəliklərin müalicə
olunduğunu yazıb. Bununla yanaşı,
Naxçıvan Muxtar
Respublikasının zəngin
təbii ehtiyatlarından
birinin də onun şəfalı bulaqları, mineral sularının
olduğu diqqətə
çatdırılıb. Muxtar respublikada mövcud olan Sirab, Vayxır,
Badamlı, Gülüstan,
Darıdağ, Əshab-Kəhf
kimi şəfalı
mineral su bulaqlarından
müxtəlif daxili orqan və oynaq
xəstəliklərinin müalicəsində
istifadə olunduğu
bildirilib. Sirab, Badamlı
və Gülüstan
mineral sularının süfrə
suyu kimi istehsal edildiyi vurğulanıb.
Məqalənin yekununda N.Durzi Azərbaycan hökumətinin
2015-ci ilin noyabrından
etibarən Birləşmiş
Ərəb Əmirliklərinin
vətəndaşları üçün
giriş vizasının
respublikamızın beynəlxalq
hava limanlarında verilməsi haqqında qərarının bu ölkədən Naxçıvan,
Gəncə kimi şəhərlərə turist
axınının kəskin
artmasına səbəb
olduğunu bildirib. Müəllif Azərbaycan kimi qədim ölkənin
BƏƏ turistlərinin potensial
turizm istiqaməti siyahısında özünəməxsus
yer tutduğunu qeyd edib. O, Dubay-Bakı birbaşa aviareyslərinin mövcudluğunu
və bəzən normadan artıq yükləndiyini nəzərə
alaraq, Şarca Əmirliyinə məxsus
“Air Arabia” aviaşirkətinin Naxçıvana müntəzəm
uçuşlar təsis
etməsinin zəruriliyini
diqqətə çatdırıb.
Məqalənin tam mətni
ilə aşağıdakı
link vasitəsilə tanış olmaq mümkündür:
http://alittihad.ae/details.php?id=48796&y=2016&article=full
İki sahil.- 2016.- 8 oktyabr.- S.11.