Taxılçılığın inkişafı üçün yeni hədəflər

Prezident İlham Əliyev: Dəqiq təhlil aparılmalıdır ki, özümüzü keyfiyyətli taxılla təmin etmək üçün bizə nə qədər torpaq sahəsi lazımdır

Prezident İlham Əliyevin uğurlu sosial-iqtisadi siyasətinin nəticəsi kimi, ölkəmizin dayanıqlı iqtisadi inkişafı ildən-ilə möhkəmlənməkdədir. Dövlət başçısının müəyyən etdiyi strategiyaya uyğun olaraq ölkədə ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, əhalinin ekoloji təmiz məhsullarla təminatının daha da yaxşılaşdırılması prioritet vəzifələrdəndir. Bu sırada isə taxılçılğın inkişafı, xüsusilə də ərzaq buğdasına olan tələbatın yerli istehsal hesabına təmin edilməsi vacib məsələ kimi qarşıya qoyulub. Son illərdə taxılçılığın inkişafına dövlət dəstəyinin artırılması, iri taxılçılıq təsərrüfatlarının yaradılması da elə bu məqsədə xidmət edir. Aprelin 10-da Nazirlər Kabinetinin iclasında Prezident İlham Əliyev bir daha taxılçılığın inkişaf etdirilməsi məsələsinə toxunub. Belə ki, dövlət başçısı taxılçılığın inkişafına yönəldilmiş irihəcmli subsidiyalara baxmayaraq, Azərbaycanın özünü hələ də ərzaq buğdası ilə təmin edə bilməməsinin səbəblərini araşdırmaq üçün kosmik peyki işə salmaq göstərişi verib: “Deyə bilərəm ki, bizim yeganə zəif yerimiz taxılçılıqdır. Bunu nəzərə alaraq mən göstəriş verdim ki, Prezident Administrasiyasında geniş müşavirə keçirilsin və keçirildi. Bütün tapşırıqlar verildi. Ondan sonra mən taxılçılığın inkişafı və ilk növbədə təhlilin aparılması ilə bağlı müvafiq Sərəncam imzaladım. Burada çox geniş informasiya yığılmalıdır, statistika düzgün təhlil edilməlidir və bir çox suallara cavab verilməlidir. Necə olur ki, biz taxılçılığa bir milyon hektar torpaq ayırmışıq, amma özümüzü ərzaq buğdası ilə təmin edə bilmirik? Bu sual sadə səslənsə də onun arxasında bir çox məqamlar var. Ona görə dəqiq təhlil aparılmalıdır, bizə nə qədər ərzaq buğdası, bütövlükdə taxılçılıq üçün torpaq sahəsi lazımdır ki, özümüzü keyfiyyətli buğda ilə, taxılla təmin edək və əlbəttə, idxaldan asılılığı azaldaq. Çünki mənə verilən məlumata görə, biz hər il idxala təxminən 300 milyon manat pul ayırırıq. Burada əlbəttə ki, uçot, təhlil, elektron nəzarət, peyk nəzarəti olmalıdır. Bizim peykimiz var və qısa müddət ərzində torpaqların münbitliyinin, məhsuldarlığının dəqiq analizi aparılmalıdır”.

Xatırladaq ki, Prezident İlham Əliyev hələ neçə illər bundan əvvəl ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsi strategiyasının tərkib hissəsi kimi hökumətin qarşısında ölkənin ərzaq buğdasına olan tələbatının daxili istehsal hesabına ödənilməsi vəzifəsini qoyub. Həmçinin hər il dövlət büdcəsindən kənd təsərrüfatına ayrılan subsidiyaların böyük hissəsi də məhz taxılçılığa yönəldilir. Lakin ərzaq buğdasına olan tələbatın hələ də yerli istehsal hesabına tam şəkildə ödənməməsi və bütövlükdə taxılçılığın inkişafı ilə bağlı mövcud vəziyyət dövlət başçısını qane etmir. Elə buna görə də Prezident İlham Əliyev haqlı olaraq ölkədə ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsinin, əhalinin ekoloji təmiz məhsullarla tənimatının daha da yaxşılaşdırılmasının strateji məsələ olduğunu nəzərə alaraq taxılçılıqla bağlı mövcud vəziyyətin hərtərəfli araşdırılması üçün kosmik peyki işə salmaq barədə göstəriş verib.

Xatırladaq ki, hazırda Azərbaycanın ərzaq buğdasına olan illik tələbatı 1,7 milyon tondur. Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin açıqladığı məlumatlara görə, ötən il ölkədə 3 milyon ton taxıl istehsalı proqnozlaşdırılsa da tədarük olunan məhsul bundan bir qədər az - 2,8 milyon ton olub. Dövlət Gömrük Komitəsinin statistik məlumatlarında isə göstərilir ki, ölkəyə hər ay orta hesabla 100 min ton taxıl idxal olunur. Bu isə o deməkdir ki, Azərbaycanın ərzaq buğdasına olan tələbatının çox böyük hissəsi idxal hesabına təmin edilir.

Belə olan halda ortaya maraqlı sual çıxır: il ərzində Azərbaycanda 3 milyon ton taxıl istehsal olunursa, niyə xaricdən ölkəyə bu qədər ərzaq buğdası idxal olunur?

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Murtuzəli Haçıyev təsdiq edir ki, hər il Azərbaycanda təxminən 3 milyon tona yaxın taxıl istehsal olunur. Lakin bu məhsulların təxminən yarısından bir qədər çox hissəsi yemçilik məqsədləri üçün tədarük olunan taxılın payına düşür. Bu səbəbdən də ölkənin ərzaq buğdasına olan tələbatının böyük hissəsi idxal hesabına ödənilir. Onun sözlərinə görə, son illər aqrar sahəyə göstərilən dövlət qayğısı nəticəsində digər kənd təsərrüfatı məhsullarında olduğu kimi, taxıl istehsalında da nəzərəçarpacaq artım müşahidə edilir: “Artıq taxılçılığın inkişafına göstərilən dövlət qayğısı müsbət təsirini göstərir. Müsbət amillər artıq istehsal olunan taxılın keyfiyyət göstəricilərində də müşahidə olunur. Yəni tədarük olunan taxılın qida üçün yararlılığı ildən-ilə artır. Bizim əsas hədəfimiz odur ki, yaxın illərdə ölkənin ərzaq buğdasına olan tələbatı tam şəkildə yerli istehsal hesabına təmin olunsun. Həmçinin taxılçılıq ölkənin ixrac potensialının artırılmasına öz töhfəsini verəcək. Taxılçılığın inkişafına dövlət dəstəyinin artırılması, keyfiyyətli məhsul istehsalı ilə məşğul olan iri subyektlərin və kiçik fermerlərin layihələrinin dəstəklənməsi məhz bu məqsədlərə xidmət edir. Bu baxımdan həm taxıl istehsalının artırılması, həm də keyfiyyət göstəricilərinin yaxşılaşdırılması istiqamətlərində ciddi addımlar atılır”.

Elxan Salahov

İki Sahil.- 2017.- 13 aprel.- S.7