Erməni faşizminin qurbanları unudulmayacaq!
İnsanların kütləvi
qətliamı ilə
nəticələnən soyqırımlar
çox olub. Belarus üçün Xatın, çexiyalı
üçün Lidşte, polyak üçün Treblinka nə
dərəcədə unudulmazdırsa Xocalı soyqırımı
da 50 milyondan artıq azərbaycanlı üçün tariximizin qanla yazılan səhifəsidir. Kütləvi
insan qırğını
ilə nəticələnən Xirosima,
Naqasaki, Ruanda, Nigeriya...
Siyahını artırmaq da
olar. Bir neçə on il əvvələ təsadüf edən, bəşər
sivilizasiyasının kədərlə
xatırladığı, insan qanını donduran bu hadisələr müxtəlif zamanlara təsadüf etsə də məntiqi nəticəsi birdir. Amma onların
içərisində Xocalı soyqırımı
xarakteri və qəddarlığı
ilə fərqlənir.
...İdeoloji, “soyuq müharibə”nin davam etdiyi dövrdə
sovet imperiyasının
dağıdılması üçün zəif həlqə axtaran, kommunizmi utopiya hesab edən
Qərb millətlərarası ziddiyyətlərdən
yararlanmaqla sosialist üsul- idarəsini tarixin arxivinə göndərmək planını “erməni kartından” istifadə etməklə reallaşdırdı. Tarixən güclü dövlətlərin
əlində oyuncağa
çevrilən ermənilərin
daha sıx yaşadıqları bölgələrdə millətlərarası
nifaq yaratmaq planları hazırlandı. Erməni
ideoloqları Aqanbekyan,
Silva Kaputikyan, Zori Balayan kimi daşnak
tör-töküntülərinin təbliğat maşını
işə salındı. Dağlıq Qarabağ münaqişəsi imperiyanın
süqutu üçün ən zəif həlqə kimi müəyyənləşdirildi.
Dağlıq Qarabağı
Azərbaycandan ayırmaq
üçün Kremlin, SSRİ DTK-sının xeyir-duasını
alan ermənilərin başçılığı
ilə Sumqayıtda təxribat törədildi. Hadisəni törədənlər ermənilər
olsa da maddi, mənəvi zərər çəkən,
cinayət məsuliyyətinə
cəlb edilən azərbaycanlılar hesab edildilər.
Xocalı faciəsini
“Sumqayıt hadisələri”nə
cavab kimi təqdim edən daşnakların illərdən
bəri hazırladıqları
planlara uyğun ssenariləri reallaşdırmaq
üçün Dağlıq
Qarabağ münaqişəsi açar
oldu.
Xankəndidə başlanan
və daşnak siyasətinə,
ideyalarına xidmət
edən, Vardenisdə,
Qukarkda, Qacaranda, Qafanda, Gorusda, Alaverdidə törədilmiş qanlı
aksiyalar 250 mindən artıq soydaşımızın
doğma yurdu olan Qərbi Azərbaycanı son nəfərinə
qədər
tərk etməsi
ilə nəticələndi.
Xalqların müstəqillik
uğrunda mübarizəsini
silah gücü ilə yatırmaqda zəngin təcrübəyə
malik imperiya tarixi vərdişlərini
təkrarlayaraq bir daha erməni xəyanətindən yararlandığı
kimi, ermənilər də yaranan imkandan bacarıqla istifadə etdilər. Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycana
hərbi təcavüzü
nəticəsində Dağlıq
Qarabağ, ona yaxın ərazidə yerləşən 7 rayon işğal
edildi. Bir milyondan
artıq soydaşımız evlərindən
didərgin, qaçqın
düşdü. Hadisələr
zamanı minlərlə soydaşımız qətlə yetirildi, 10 minlərlə günahsız azərbaycanlı şikəst oldu, yaralandı. İnsanlara və dövlətə xeyli maddi-mənəvi zərər vuruldu. Dağlıq Qarabağda, həmçinin
Ağdamda, Kəlbəcərdə, Laçında,
Füzulidə, Cəbrayılda,
Qubadlıda,
Zəngilanda qətlə
yetirilən soydaşlarımızın
sayı artdıqca havadarlarına arxayınlaşan
ermənilərin
qana hərisliyi də şiddətləndi. Keçmiş
SSRİ-nin 366-cı alayı
ilə birgə keçirdikləri hərbi
əməliyyatlar nəticəsində Xocalını yerlə-yeksan edən ermənilər tarixdə görünməyən vəhşiliyə
imza atdılar.
26 fevral 1992-ci ildə yer üzündən silinən bu şəhərin
106 nəfəri qadın,
63 nəfəri uşaq, 70 nəfəri ahıl olmaqla 613 sakini qətlə yetirildi, 487 nəfər şikəst oldu, 1275 nəfər ermənilər tərəfindən
əsir götürüldü,
təhqirlərə məruz
qaldılar. Onların
150 nəfərinin taleyi
barədə bu
günədək xəbər yoxdur. 24 uşaq
hər iki valideynini itirmiş, 130 körpə isə bir valideynindən məhrum olmuşdur. Soyqırımı
qurbanlarından 56 nəfəri amansız vəhşiliklə
qətlə yetirilmişlər.
Dünya siyasətinin gündəmində illərdən bəri aktuallığını
saxlayan Suriya, İraq hadisələri ilə bağlı Londonda, Astanada müzakirələr
aparıb prosesləri öz maraqlarına uyğun dəyərləndirən qüdrətli
dövlətlər o zaman
Azərbaycanın haqq
səsini eşitmədilər. Soyqırıma
məruz qalan Azərbaycanın deyil,
Ermənistanın yanında
oldular.
Dünyanı idarə
edən güclər susur,
bir gecədə dağıdılan
Xocalıda baş verənlərə biganəlik
göstərirdilər. O dövrdə hakimiyyətdə
olan, Kremlin əmrlərini
sözsüz yerinə
yetirən iqtidar isə “Xocalıda cəmi 2 nəfər öldürülüb” kimi
məlumatlar verərək
xalqı aldatdı. Halbuki o günlərdə Xocalıda ermənilər
tərəfindən qətlə
yetirilmiş, tanınmaz
hala salınmış, cəsədləri
təhqir olunmuş insanların qana bələnmiş meyitləri maşınlarla yaxın ərazilərə daşınırdı.
Xocalı faciəsinin soyqırımı
kimi tanınması yalnız ümummilli lider Heydər Əliyevin xidmətləri
sayəsində mümkün
oldu.
Ötən əsrdə
ermənilərin azərbaycanlılara
qarşı yönəlmiş
soyqırımına ilk siyasi
qiyməti 26 mart 1998-ci ildə
(1918-ci il
mart hadisələrinin 80-ci ildönümü ərəfəsində)
imzaladığı Fərmanla
verən ümummilli lider Heydər Əliyev daha bir tarixi missiyanı
yerinə yetirdi. Xocalı soyqırımına ilk dəfə
siyasi və hüquqi qiymət verən, bu qətliamın bəşəriyyətə
qarşı törədilən
cinayət olduğunu vurğulayan ümummilli lider Heydər Əliyev bildirirdi ki, ermənilər təkcə Azərbaycanın
torpaqlarına göz dikməmiş, xalqımıza
qarşı soyqırımı
törətmişlər.
Prezident İlham
Əliyevin səyi, Azərbaycanın artan nüfuzu, uğurlu diplomatiyası sayəsində
artıq dünya ictimaiyyəti başa düşür ki, Ermənistanın idarə
olunan siyasətinin əsasında terrorçuluq
və işğalçılıq siyasəti
dayanır. Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, UNESCO-nun və İSESKO-nun xoşməramlı
səfiri Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə beynəlxalq
səviyyədə aparılan
ideoloji təbliğatın
əsas prioritetləri
Dağlıq Qarabağ
haqqında həqiqətləri,
Xocalı soyqırımının
dəhşətlərini dünya
ictimaiyyətinə çatdırmaqdır.
57 ölkənin gənclər təşkilatlarını birləşdirən İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının
Gənclər Forumu İdarə Heyətinin sessiyasında qurumun mədəniyyətlərarası və sivilizasiyalararası dialoq məsələləri üzrə Baş əlaqələndiricisi, Heydər
Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla Əliyevanın təşəbbüsü
ilə başladılmış,
bütün dünya birliyi tərəfindən
dəstəklənən “Xocalıya ədalət” kampaniyasını
genişləndirməkdə də məqsəd ermənilərin
azərbaycanlılara qarşı
törətdikləri soyqırımı
barədə həqiqətləri dünya ictimaiyyətinə çatdırmaqdır.
Xocalı soyqırımının
ildönümü münasibətilə
Avropa və Qərb dövlətlərində
keçirilən aksiyaların,
faciəni tanıyan dövlətlərin sayının
artması, Xocalı faciəsinin İsveçdə
yaradılmış və
virtual aləmdə geniş
təbliğ olunan “Beynəlxalq Müharibə Qurbanları
Memorialı”na daxil olunması da Azərbaycana dəstək kampaniyasının
nümunəsidir. Ötən illərdə İstanbulun
Taksim meydanında Xocalı qurbanlarının
xatirəsinə həsr olunmuş aksiyalarda 1 milyondan artıq insanın iştirakı, Ağ evin rəsmi
internet səhifəsinin “Biz xalqıq” bölməsində yerləşdirilən
“Xocalı soyqırımının
tanınması” və “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi
və Ermənistan silahlı qüvvələri
tərəfindən Azərbaycan
torpaqlarının 20 faizinin
işğalının tanınması”
ilə bağlı yerləşdirilən
petisiyada tələb olunan imzaların toplanması Azərbaycanla həmrəylik
nümunəsi olmaqla insanlığa qarşı törədilən bütün
qətliamların pislənilməsi
demək idi. Xocalı qətliamını BMT-nin Soyqırımı Cinayətlərinin Qarşısının
Alınması və Cəzalandırılması haqqında
Konvensiyası ilə birlikdə bir çox beynəlxalq təşkilatların Nizamnamə və bəyannamələri də
təsdiq edir.
Xuraman İsmayılqızı,
İki sahil.
- 2017.- 8 fevral.- S.12.