Vətənpərvər zabit ucalığı

Azərbaycan Ordusunun təməl daşını qoyan ilk şanlı motoatıcı briqadanın zabiti və peşəkar səngər jurnalisti kimi həm həyat, həm də xidməti fəaliyyətimdə önə çəkdiyim mənəvi tələblərdən biri coşqun vətənpərvərlik hissləri ilə bahəm söz və əməl birliyidir. Bu mütləq dəyər olmadan hər hansı qalibiyyət kürsüsünə, yüksək şəxsiyyət zirvəsinə kimsə çıxa bilməz. Sözügedən ülvi dəyərlərə ömrünün bütün dolaylarında qanı-canı ilə əməl edən vətənçi həmkarım ehtiyatda olan polkovnik, siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru, Azərbaycan Respublikası Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədr müavini Cəlil Malik oğlu Xəlilov haqqında söz açmaq istəyirəm.

Çox qürur doğuran ömür tarixinin səhifələrini vərəqlədikcə elini-yurdunu sevən bir əsl azərbaycanlı kimi onunla şərəf duymağa başlayırsan. Silahdaşları tam əminliklə bəyan edirlər ki, o, hələ gənclik cağından etibarən qibtə edilən erudisiya sahibi olaraq hamının diqqətini özünə cəlb etmişdir. Parlaq gələcəyinə kimsə bədgüman ola bilməzdi. Bunun real nəticəsidir ki, sovet əyyamında böyük nüfuz sahibi kimi rəğbətlənən Simferopol Ali Hərbi Siyasi Məktəbinin məzunu olmuş Cəlil Xəlilov hər hərbçiyə nəsib olmayan ikinci ali təhsil kimi hüquqşünas ixtisasına yiyələnmişdir. Tacikistan Dövlət Universitetinin hüquq fakültəsinin layiqli məzunu olaraq davamlı surətdə inkişaf edən həqiqi hərbi xidmətini daha da mükəmməl axara salmışdır. SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin Cənub Sərhəd Dairəsinin Pamir sərhəd dəstəsində zastava rəisinin müavini, sərhəd dəstəsində hərbi-siyasi şöbədə təlimatçı vəzifələrində layiqincə xidmət etdikdən sonra çox çətin imtahanlarla tariximizə yazılan Əfqanıstan savaş taleyinə qovuşmuşdur.

Əfqanıstan döyüşçülərinə yaxşı məlumdur ki, onların yaşadıqları savaş hərbi taktika hüdudları daxilində çox fərqli bir savaş formasıdır. Ön və arxa xətti qısa zamanda dəyişən qarışıq tipli belə döyüş səhnəsindən baş çıxarmaq müşkül hesab edildiyinə görə üzbəüz mübarizədə qalib gəlmək şansı hər kəsə qismət olmurdu. Döyüşlər əksər hallarda qəfil basqı formasında davam edirdi. Sovet ideyaları naminə bu yolda az qurban verməmişik. Amma qazanılan müharibə təcrübəsi Dağlıq Qarabağ hərbi əməliyyatlarında çox gərəyimiz olmuşdur. Bu mənada savaşın hər üzünü görmüş həmkarım Cəlil Xəlilovun ana yurdumuzun müdafiəsi yolunda zəruri xidmətlərinə görə özümüzü ona mənən borclu sana bilərik.

Dövlət müstəqilliyimiz elan edildikdən sonra Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin tərkibində Sərhəd Qoşunlarımızın yaradılması və formalaşdırılması istiqamətində aparılmış mühüm işlərin, sanballı uğurların əksəriyyətində Cəlil Xəlilovun xüsusi xidmətləri olmuşdur.

Vətəncanlı həmkarımız Cəlil Xəlilov Azərbaycan dövlətçiliyinin mühafizəsi ilə bağlı müqəddəs qayəmiz ətrafında tələb olunan əməl və əqidə birliyi, sarsılmaz həmrəylik naminə mübahisəli məsələlərin həlledici məqamlarında Ulu Öndərimizin müdrik bir fikrini tez-tez misal çəkirdi: “Böyük siyasəti kiçik hisslərə, xırda mənfəətlərə bağlamaq olmaz”.

Fikrimin bu məqamında Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə bir neçə dəfə millət vəkili seçilmiş general-mayor Vladimir Timoşenkonun xüsusi hörmət bəslədiyi Cəlil Xəlilov haqqında rəy və mülahizələrini xatırlatmaq istəyirəm: “Cəlil Malik oğlu ilə ünsiyyət məni həmişə sevindirir. Bu ciddi və savadlı insan şanlı döyüş və əmək yolu keçmişdir. Ana təbiətimiz ona analitik ağıl, mehribanlıq, yüksək mənəvi keyfiyyətlər bəxş etmişdir. Onun insanlara həssas münasibəti, başqasının dərd-sərini anlamaq cəhdi adamı təkcə valeh etmir, həm də harmonik dost aurası yaradır. Cəlil heyrətamiz dərəcədə öyrənmək həvəskarıdır, onun güclü erudisiyası elm sahəsinə, zəruri bilgilərə bitib-tükənməyən həvəsin nəticəsidir. Tarix, geosiyasət, kulturologiya onun hobbisidir. Təhlükəsizlik məsələlərində isə əsl peşəkardır. Bir sıra elmi əsərin, ali təhsil müəssisələri üçün dəyərli dərsliklərin müəllifidir. Onun əsərlərində bir çox aparıcı ölkənin milli təhlükəsizlik sisteminin ətraflı və müqayisəli təhlili aparılmışdır. Bu elmi yaradıcılığı əsasında Azərbaycan özünəxas xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq respublikanın təhlükəsizlik sisteminin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı innovativ yollar təklif etmişdir.

Azərbaycan Respublikası Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatında zamanın nəbzi daim nəzarət altındadır. İstər respublikamızın daxilində, istəsə də beynəlxalq aləmdə baş verən mühüm hadisələrə operativ reaksiya verilir. Belə ki, ictimai rəyin dərin qatlarına nüfuz etməyi sevən, həmişə tarixi həqiqətlərin üzərinə çıraq tutan həssas qəlbli Cəlil Xəlilovun heyrətamiz təşəbbüskarlıq cəhdləri zamanın ağır keçilən dolanbaclarında heç vaxt nəticəsiz qalmır. Onun təşəbbüsü ilə Azərbaycanın İkinci Dünya müharibəsi veteranları tərəfindən Roma papası Fransiskə ünvanlanmış müraciət beynəlxalq arenada böyük əks-səda doğurmuş və mənfur erməni daşnaklarının insanlığa yad içalatını dağıtmışdır. Müraciətin bir abzasını xatırlatmaq yerinə düşər: “Azərbaycan və Vatikan tərəfindən sivilizasiyalar və dinlərarası dialoq naminə bariz əməkdaşlığın gözəl nümunələri yaradılan bir şəraitdə qonşumuz Ermənistanda faşist ideyalarının dövlət səviyyəsində təbliğatı aparılır. Ürək ağrısı ilə diqqətinizi belə bir məsələyə yönəltmək istəyirik ki, Ermənistan Hitler və Himlerin ən yaxın adamlarından biri olmuş, Dro və Njde adı ilə tanınmış SS erməni cəza legionunun rəhbərləri, generallar Drastamat Kanayanın və Qaregin Ter-Arutunyanın təmizə çıxarılması üçün əlindən gələni əsirgəmir... Ermənistanın bu “milli qəhrəmanları” Ukraynada və Polşada on minlərlə günahsız insanın məhv edilməsinə, yəhudilərə və nasist ideologiyası üçün “münasib” sayılmayan digər insanlara qarşı törədilmiş cinayətlərə, habelə Hitler konslagerlərində kütləvi qırğınlara görə ciddi cavabdehlik daşıyırlar... Məgər, bu hərəkət həlak olmuş günahsız insanların xatirəsinə təhqir deyilmi?! Məgər, bu əməl faşizm qurbanlarının ruhunu həyasızcasına alçatmırmı?!”

Çalışqan həmkarım Cəlil Xəlilov hərbçiliklə yanaşı alimlik fəaliyyətini uğurla davam etdirmiş və ağır hərbi güzəranın müxtəlif sınaq və dolaylarında təcrübədən keçirdiyi real tarixi və elmi nümunələrə yaradıcı surətdə dayaqlanaraq “Milli təhlükəsizliyin təmin edilməsində milli mənlik şüurunun rolu” mövzusunda elmi işini müvəffəqiyyətlə müdafiə etmişdir. Dörd kitab, əllidən çox elmi məqalə, bir proqram və dərslik müəllifidir. O, milli dəyərləri, fərqli geosiyasi məqamları önə çəkərək dünya siyasətinin əsas prinsiplərindən birini təşkil edən milli mənafe və təhlükəsizlik məsələlərini elmi süzgəcdən keçirmişdir. Ən sərfəli cəhətlərdən biri odur ki, halal gərgin əmək və alın təri hesabına hasilə gətirdiyi elmi bəhrələr quru və formal nəzəri mühakimələr kimi kitablarda ölü materiala çevrilməmişdir. C.Xəlilov Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasının dosenti kimi fəal pedaqoji fəaliyyət göstərir və elmi yaradıcılıqla yanaşı cani-dildən gələn müəllimlik missiyası ona kifayət qədər məmnuniyyət bəxş edir, heç vaxt fəaliyyətsiz qalmağı xoşlamır.

Onun elmi yaradıcılığını geniş təhlil edən keçmiş zabit yoldaşım professor Bədirxan Əhmədli yazır ki, “...siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru, dosent C. Xəlilovun “Milli təhlükəsizlik strategiyası” (Bakı,2016) dərsliyi olduqca böyük əhəmiyyət daşıyır. İndiyədək C. Xəlilov milli təhlükəsizlik problemi ilə bağlı bir çox məqalələr yazsa da, son tədqiqatı monumentallığı, aktuallığı və əhəmiyyəti ilə bu sahədəki boşluğu tamamilə doldurur. Əslində bu vəsait dərslik adlandırılsa da, elmi sanbalı, məzmunu, problemlərin qoyuluşu və ona yanaşma baxımından tədqiqatın da tələblərinə cavab verir və ona görə də onu cəsarətlə dərslik-monoqrafiya adlandırmaq mümkündür.

...Dərslik-monoqrafiyada kollektiv təhlükəsizlik sisteminin mahiyyəti, məzmunu və xüsusiyyətlərinə ayrıca bir fəsil ayırması problemin aktuallığından irəli gəlmişdir. Belə ki, indiki zamanda kollektiv təhlükəsizlik dövlətlər tərəfindən sülhə təhdidin aradan qaldırılması, təcavüz aktlarının qarşısının alınması, yaxud yatırılmasında beynəlxalq sülhün və təhlükəsizliyin təmin edilməsini şərtləndirən əsas amillərdəndir. Beynəlxalq təhlükəsizlik sisteminin universal və regional məsələləri ilə bağlı son əlli ildə dünyada qəbul edilən qərarlar və müxtəlif beynəlxalq təşkilatların fəaliyyəti yeni dünya təhlükəsizlik sisteminin formalaşması istiqamətində dəyərləndirilir. Dərslikdə dünyada milli təhlükəsizliyin mürəkkəb, çoxşaxəli bir sistem olduğu və burada şəxsiyyətin, cəmiyyətin, dövlətin təhlükəsizlik məsələləri və onların tərkib hissələri, eləcə də prioritet istiqamətlərinin başlıca yer tutması çoxsaylı nümunələr və nəzəri fikirlər əsasında təhlil edilir”.

Nə qədər ki, halal yurd yerimiz kimi Dağlıq Qarabağ problemi öz ədalətli həllini tapmayacaq, o zamanadək beynəlxalq kürsülərdə Azərbaycan veteranlarının mübariz elçisi olaraq alovlu natiqimiz Cəlil Xəlilovun qəzəbli söz qılıncı öz qınına sığan deyil. Bəzən erməni lobbisinin təsiri altında beynəlxalq mühitin qəfil mürəkkəbləşməsi, ziddiyyətli informasiyaların kəmiyyətinin artması bu sahədə intellektual yükümüzü ağırlaşdırsa da, Cəlil müəllimin vətənçiliyindən doğan hiss və emosiyaları öz gücünü elə sabit saxlayır ki, bəzən Moskvada, bəzən Parisdə, bəzən də Belqradda onun çıxışını canlı eşidən beynəlxalq simalar ixtiyarsız bir tərzdə ona inam bəsləməyə başlayır və Ermənistan - Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı açıqladığı tarixi həqiqətlərimizi səmimi qəbul edirlər. Rəzil erməni yalanlarını əks etdirən inkar dolu baxışlara qarşı müqavimət göstərdiyi zaman emosional yükə davamlılığı həmişə bizə uğur gətirmişdir. Təxminən bir ay əvvəl İsveçrənin Cenevrə şəhərində Sülh Əsgərləri Beynəlxalq Assosiyasiyasının təşkilatçılğı sayəsində “Sülh Əsgərlərinin beynəlxalq günü” adı altında keçirilən tədbirdə Azərbaycan veteranları adından Cəlil Xəlilov iştirak etmişdir. Tədbirdə hərbi diplomat ustalığı ilə çox təsirli çıxış edərək Ermənistan tərəfindən Azərbaycan torpaqlarının 20 faizinin işğal edilməsi ilə bağlı mühüm faktlara aydınlıq gətirmiş, Dağlıq Qarabağ probleminin sülh yolu ilə həlli istiqamətində BMT-nin 4 qətnaməsinin icrasız qalmasından, dünya dövlətlərinin bəzi məqamlarda ikili mövqeyindən söz açmış, həmçinin ATƏT-in Minsk Qrupunun fəaliyyətində dönüş yaratmağın, Ermənistana qarşı ciddi sanksiyaları tətbiq etməyin nə qədər zəruri olduğunu tədbir iştirakçılarının diqqətinə çatdırmışdır. Fəal müharibə veteranı kimi dünyada sülhün bərqərar olunmasında göstərdiyi təşəbbüskar ictimai fəaliyyətinə, ədalətin təntənəsi naminə həyata keçirdiyi xüsusi xidmətlərinə görə həmin assosiyasiya tərəfindən Nobel sülh mükafatının yubiley medalı ilə təltif edilmişdir. Bəli, bu onun halal qismətidir.

Cəlil Xəlilov hər gün qaynayıb-çağlayan ictimai fəaliyyət obyektinə - qədirbilən respublika veteranlarımızın “Baş Qərargahının” binasına yeni ideyalarla gəlir. Cəlil müəllim daim düşünür, inkişafın yeni yollarını açır, təzə qüvvələr yaradır. Başlıca fəaliyyət xətti ondan ibarətdir ki, veteran deyilən müqəddəs bir varlıq susqunluğu, cansıxıcı ətaləti yaxına buraxmır. Di gəl ki, həlli gücümüz daxilində olsa da, canüzücü Dağlıq Qarabağ pobleminin acısı, doğma yurdun işğal dərdi sevinc şkalamızda məhdudiyyət həddi qoymuşdur. Bir zamanlar ona görə ağlayırdıq ki, çox qəmli idik, yaşadığımız faciələr içimizə dağ basırdı, ordu təminatı, ordu quruculuğu ilə bağlı problemlər düşmənə qanudduran igid döyüşçülərimizin uğurlu hərbi əməliyyatlarını yarımçıq qoyurdu. İndi mənən elə köklənmişik ki, qəm və sevincimiz Böyük Qafqazda gücünə qarşı güc göstərilə bilməyən şanlı ordumuzun nəzarəti altındadır.

Təbii ki, bu nikbin ruhlu sözlərdən sonra içimizdə bir nida şahə qalxır: Ordumuza min alqış!... Biz daim yeni aprel səhəri həsrətindəyik... Vətəncanlı veteranlarımız böyük şövqlə yeniyetmə gənclərimizə ibrətli tövsiyələrini verir, öz missiyası daxilində qələbə mənzilinə gedən yoda süni yaradılan əngəl və maneələri dəf edirlər...

İbrahim MƏSİMOĞLU,

hərbi jurnalist,

müharibə veteranı,

ehtiyatda olan

polkovnik-leytenant

İki sahil.- 2018.- 1 avqust.- S.10.