Rəfiqə Hüseynzadə: SOCAR bir gündə 100 min ağacın əkilməsi öhdəliyini götürüb

Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyevanın təşəbbüsü ilə mütəfəkkir şair İmadəddin Nəsiminin 650 illik yubileyi münasibətilə respublikamızda bir gündə 650 min ağac əkiləcək. Bu nəcib təşəbbüsə ictimaiyyət nümayəndələri, dövlət və hökumət qurumlarının, diplomatik korpusun, icra hakimiyyətləri orqanlarının, qeyri-hökumət təşkilatlarının nümayəndələri və könüllülər qoşulacaqlar. Ölkənin ən böyük şirkəti olan SOCAR da təşəbbüsdə iştirak edəcək. SOCAR-ın ekologiya üzrə vitse-prezidenti Rəfiqə Hüseynzadə şirkətin bu sahədə gördüyü işlər və təşəbbüsün əhəmiyyəti barədə AZƏRTAC-ın suallarını cavablandırıb.

- Rəfiqə xanım, SOCAR bu təşəbbüs çərçivəsində nə qədər ağac əkməyi planlaşdırır?

- Məlumdur ki, Prezident İlham Əliyev 2019-cu ili Azərbaycanda “Nəsimi ili” elan edib və bununla əlaqədar ölkəmizdə bir sıra silsilə tədbirlər həyata keçirilməkdədir. Böyük şairimizin anadan olmasının 650 ilinin tamam olduğunu nəzərə alaraq Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyeva gözəl təşəbbüs irəli sürüb və respublika ərazisində bir gündə 650 min ağacın əkilməsini təklif edib. Bu təşəbbüs həm ölkəmizdə ekoloji mühitin daha da sağlamlaşdırılmasına müsbət təsir göstərəcək, həm də şairin irsinin daha geniş təbliğinə və xatirəsinin əbədiləşdirilməsinə böyük töhfə verəcək.

Neft-qaz əməliyyatlarında ətraf mühitə təsirin minimuma endirilməsi üçün SOCAR hər il müxtəlif tədbirlər həyata keçirir. SOCAR-ın əməkdaşları cari ilin aprelində hər il olduğu kimi iməcilik keçirib, 64 mindən çox ağac və kol bitkiləri əkiblər. Bundan başqa, “Əsrin müqaviləsi”nin imzalanmasının 25 illiyi və “Neftçilər Günü” ərəfəsində əlavə olaraq 28 min ağac və kol bitkiləri əkilib.

Bütün bunlara baxmayaraq, Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyevanın təşəbbüsü SOCAR qarşısında da yeni hədəflər müəyyən edib və bir gündə 100 min ağacın əkilməsi öhdəliyi götürülüb. Ağacların əsasən Abşeron yarımadasında əkilməsi planlaşdırılır. Bu səbəbdən təbii ki, seçilmiş ağaclar Abşeron yarımadasının təbii iqliminə uyğun olmalıdır. Biz hər zaman xüsusi növ ağacları seçməyə çalışırıq ki, o ağaclar iqlim şərtlərində solmasın və məhv olmasın. Əvvəlki illərdəki təcrübə göstərir ki, Abşeron yarımadasına daha uyğun olan şam və zeytun ağacının müxtəlif növləridir. Bunu nəzərə alaraq bu dəfə də əkiləcək ağaclarda da həmin növlərə üstünük veriləcək.

- SOCAR neft şirkəti olsa da, ekoloji fəaliyyət onun əsas prioritet istiqamətlərindən biridir. SOCAR-ın ekoloji fəaliyyəti nədən ibarətdir?

- Dövlət Neft Şirkəti öz fəaliyyətində ətraf mühitin qorunmasına çox ciddi önəm verir. Biz ekoloji fəaliyyətimizi yalnız yaşıllıq zolaqlarının salınması ilə məhdudlaşdırmırıq. Məlumdur ki, quruda və dənizdə karbohidrogen ehtiyatlarının sənaye üsulu ilə mənimsənilməsinə ilk dəfə Azərbaycanda başlanılıb. Bu baxımdan, Azərbaycan ekoloji problemlərlə üzləşən ən qədim neft ölkəsidir. SSRİ vaxtından neft-qaz sənayesinin inkişafı prosesində ekoloji tələblərə lazımi diqqət yetirilmədiyindən ətraf mühitin böyük miqyasda çirklənməsi baş verib. Lakin, Azərbaycan öz müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra ekoloji problemlərin həlli dövlət siyasətinin prioritet istiqamətlərindən birinə çevrilib. Ekoloji standartların yüksəldilməsi və onlara riayət olunmasının təmini məqsədilə müstəqil Azərbaycanın qanunvericilik bazasının təkmilləşdirilməsi də sürətlə davam etməkdədir. Qısa zamanda ölkəmizdə ekoloji tarazlığın yaxşılaşdırılması və qorunması məqsədilə bir sıra qanun, fərman, sərəncam və qərarlar qəbul edilib.

SOCAR öz fəaliyyətini məhz yerli və beynəlxalq standartlara uyğun həyata keçirir. Ətraf mühitin qorunması istiqamətində qarşıda duran vəzifələri həyata keçirmək və ekoloji sahədə idarəetmə strukturunu təkmilləşdirmək məqsədilə 2008-ci ildə SOCAR-ın “Ekoloji Siyasəti” təsdiqlənib, əsas ekoloji göstərici olaraq “sıfır tullantı” prinsipi qəbul edilib. Bütün neft-qaz əməliyyatları zamanı bu prinsipə əməl edilməsi ilə yanaşı, keçmişdən miras qalmış ekoloji problemlərin, xüsusən yararsız hala düşmüş torpaqların bərpası da həyata keçirilir. Belə ki, SOCAR-ın müəssisə və təşkilatlarında indiyədək 2058,7 hektar ərazi rekultivasiya olunub.

Atmosferin çirklənməsinin qarşısının alınması da SOCAR-ın prioritet sahələrindən biridir. SOCAR qlobal istiləşmə və iqlim dəyişmələrinə təsirin azaldılması istiqamətində Dünya Bankının “Qlobal Qaz Yandırılmalarının Azaldılması üzrə Tərəfdaşlıq” (GGFR) təşkilatı ilə 2008-ci ildə əməkdaşlığa başlayıb, şirkət bu sahədə SOCAR gördüyü işlər nəticəsində 2012-ci və 2015-ci illərdə GGFR təşkilatı tərəfindən Ali mükafata layiq görülüb.

Bundan başqa, qlobal istiləşmə və iqlim dəyişikliyinin qarşısının alınması və ətraf mühitin qorunması məqsədilə 2014-cü ildə SOCAR “2030–cu ilə qədər səmt qazının normal hasilat prosesində yandırılmasının sıfıra endirilməsi” təşəbbüsünə qoşulub.

2016-cı ildə isə Azərbaycan “Paris İqlim Sazişi”ni imzalayıb. Azərbaycan qlobal iqlim dəyişmələrinin qarşısının alınması təşəbbüslərinə özünün töhfəsi olaraq, 1990-cı baza ili ilə müqayisədə 2030-cu ilə istilik effekti yaradan qazların emissiyalarının səviyyəsində 35 faiz azalmanı hədəf kimi götürüb. Ölkədə BMT-nin iqlim dəyişmələri haqqında çərçivə konvensiyasının Paris razılaşması sənədinə daxil etmək üçün SOCAR “Nəzərdə tutulan, ölkə səviyyəsində müəyyən edilmiş töhfələr” sənədinə öz tədbirlərini əlavə edib. SOCAR tərəfindən təqdim edilmiş töhfələr irimiqyaslı layihələrdir.

Bunlarla yanaşı bildirməliyəm ki, SOCAR 2015-ci ildən BMT-nin İnkişaf Proqramı ilə birgə “Azərbaycanın yanacaq istehlakı sektorunda karbon emissiyalarının azaldılmasını təmin edən Milli Fəaliyyət Planı” layihəsini icra etməkdədir. Layihənin spesifik vəzifəsi SOCAR-ın İqlim Dəyişikliyinin Təsirlərinin Azaldılması Strategiyasını dəstəkləməkdir. Atmosferə daha az karbon qazı buraxan istehlak sektorları üzrə proqram xarakterli Milli Fəaliyyət Planı vasitəsilə layihə çərçivəsində istixana effekti yaradan qazların emissiyalarının təsirlərinin azaldılması tədbirlərinin təşviqi və genişləndirilməsi nəzərdə tutulur. Azərbaycan bazarında az enerji sərf edən və karbon emissiyalarını azaldan texnologiyalardan o qədər də geniş istifadə edilmir. Layihə çərçivəsində məhz belə sahələrə pilot investisiya qoyuluşları planlaşdırılır.

SOCAR, həmçinin bu ilin yanvarında “Metan emissiyalarının azaldılması üzrə rəhbər prinsiplər” təşəbbüsünə qoşulub. Bütün qeyd etdiklərim əslində SOCAR-ın ekoloji fəaliyyətinin bir qismini əhatə edir. Ekoloji problemlərin həlli SOCAR-ın qarşısına qoyduğu prioritet istiqamətlərdən biridir və bu fəaliyyət sadaladığım layihələrlə yekunlaşmır. Biz gündəlik fəaliyyətimizdə daim ətraf mühitin qorunması istiqamətində işləri həyata keçirməkdəyik. Bundan sonra da, SOCAR qlobal istiləşmə, iqlim dəyişikliyi, karbon emissiyalarının və digər tullantıların idarə olunması istiqamətində intensiv işlərlə məşğul olacaq.

- Bu təşəbbüsün ölkənin ekoloji vəziyyətinə faydasını nədə görürsünüz?

- Qeyd etdiyim kimi, Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyevanın bu təşəbbüsü ekoloji mühitin daha da sağlamlaşdırılması baxımdan çox önəmlidir. Məlum olduğu kimi, son illərin ən mühüm ekoloji problemlərindən biri məhz iqlimdə baş verən dəyişikliklərdir. Alimlərin gəldiyi nəticəyə görə, bu problem birbaşa atmosferdə istilik effekti yaradan qazların artması ilə bağlıdır.

Bu baxımdan yeni ekoloji layihələrin həyata keçirilməsi, ətraf mühitin qorunmasına müsbət töhfələr verən işlərin görülməsi çox vacibdir. Təbii ki, bir gündə 650 min ağacın əkilməsi ölkəmizin ekosisteminə ciddi şəkildə müsbət təsirini göstərəcək.

İki sahil.- 2019.- 24 oktyabr.- S.6