Ramazan dostluq, bərabərlik, xeyirxahlıq ayıdır

Bütün müsəlman aləminin müqəddəs ay hesab etdiyi Ramazan günləri davam edir. 11 ayın sultanı sayılan Ramazanda müsəlmanlar İslamın 5 vacib şərtindən üçüncüsü olan oruc tuturlar. Allah-Təala bizi bu ilahi ziyafətə Bəqərə surəsinin 183-cü ayəsində dəvət edir. Müsəlmanlar orucu bir fayda təmənnası ilə yox, Yaradanın tövsiyəsi olduğu üçün tutmalıdırlar. Oruc sübh azanına qədər niyyət edilərək tutulur, axşam azanı ilə açılır. Onun digər özünəməxsusluğu həm Quranda, həm də hədislərdə səbr adlandırılmasıdır. Allah bütün bu maddi və mənəvi xeyirləri belə ifadə edib: “Bilsəniz oruc tutmaq sizin üçün nə qədər xeyirlidir!”

Ərəb mənşəli söz olan Ramazan, “Ramaza” (çox isti olma) kökündən gəlir. Bunun səbəbi böyük ehtimalla Ramazan orucunun tutulduğu ilk zamanların yay fəslinə təsadüf etməsi ilə bağlıdır. Ramazan bayramı, hicrətin (622-ci il) ikinci ilindən sonra qeyd edilməyə başladı. Bayramda lazımi bütün mərasimlər və ibadətlər Həzrəti Məhəmməd peyğəmbər tərəfindən təşkil edildi. Ramazan ayı insanlara Allahı sevmək prinsiplərini öyrədir, onlara öz iradə qüvvələrini, dözümlülüyünü yoxlamaq imkanı verir, insanları gözüaçıq, təmiz, vicdanlı olmağa yönəldir. Oruc Ramazan ayında tutulduğu üçün ona “Ramazan orucu” da deyirlər.

Orucluq Ramazan ayında təzə ay çıxandan başlanır və 29-30 gün davam edir. Qurani-Kərimdə yazılır: “Sübh açılınca, ağ sap qara sapdan fərqlənincəyə qədər yeyib için; sonra gecəyə qədər orucunuzu tamamlayın” (Bəqərə surəsi, 187). Ramazan ayının “Qədr” və ya “Əhya” gecələrindən birində müsəlmanların müqəddəs kitabı Qurani-Kərim yer üzərinə nazil olub. Qədr gecəsinin konkret hansı gün olduğu bilinmir. Bununla bağlı müxtəlif rəvayətlər var. Amma ümumi fikir belədir ki, Qədr gecəsi Ramazan ayının son on gecəsindən biridir, həm də tək günün gecəsidir. İslam peyğəmbəri və imamlardan gələn rəvayətlərə görə, Qədr gecəsi Ramazan ayının 19, 21 və 23-cü gecələrindən biridir. Həmin gecə “leylət al-Qadr” - qüdrətli, əzəmətli gecə adlanır. Quranda belə yazılır: “Qədr gecəsi min aydan daha xeyirlidir! O gecə mələklər və ruh Rəbbinin izni ilə hər bir işdən dolayı yerə enərlər. O gecə dan yeri sökülənə kimi salamatlıqdır!” (Qədr surəsi, 3-5).

Orucluğun başa çatdığı gün “id əl-fitr” (fitr) bayramı adlanır. Həmin gün bütün müsəlmanlar bir-birlərini təbrik edir, vəfat edənlərin qəbirləri ziyarət olunur, ruhlarına dualar oxunur. Bayram günü hər kəs öz himayəsində olanlar üçün təqribən 3 kq buğda, yaxud xurma və ya kişmiş miqdarında kasıblar üçün fitrə zəkatı verməlidir.

Qeyd edək ki, 1993-cü ildən Azərbaycanda Ramazan bayramı dövlət səviyyəsində qeyd olunur.

Ramazan ayı günahların bağışlandığı ay, cənnət qapılarının hər kəsə açıq olduğu, cəhənnəm qapılarının bağlı olduğu, şeytanın zəncirləndiyi aydır. Ramazan bayramı mükafat günüdür. Allah ibadətlərimizi qəbul etsin!

Günel Eyyubova,

İki sahil.- 2021.- 10 aprel.- S.20.