Vətən müharibəsi şəhidi Şirxan Xaməmmədovun əziz xatirəsinə

İnsan oğlu dünyaya göz açdığı gündən yollardadır. Elə hey tələsə-tələsə harasa gedir, haradansa gəlir. Ona çox vaxt ömür yolu da deyirlər. İnsan oğlu doğulandan ölənə qədər bu yolu gedir. Amma bir yol var ki, o yolu keçmək hər kəsə müyəssər olmur. Yalnız Vətənin azadlığı yoluna çıxanlar o yolun yolçusu olur, o yolda canından keçir. 2020-ci il sentyabrın 27-də minlərlə vətən oğlu da o yola - Vətən yoluna, onun bütövlüyü, tamlığı, azadlığı yoluna çıxdı. Geri qayıdanlar da oldu, Vətən səmasına çəkilib əbədiyaşarlıq qazananlar da. 44 günlük Vətən müharibəsi 2907 Vətən oğluna əbədiyaşarlıq bəxş etdi. Onların çıxdığı yol bir tarix oldu, oxunan, oxunulacaq, yazılan və yazılacaq tarix. Belə oğullarımızdan biri də 22 yaşında şəhadətə ucalan Şirxan Xaməmməd oğlu Xaməmmədovdur.

Şirxan Xaməmmədov 1998-ci il fevralın 9-da Şamaxı rayonunun Məlikçobanlı kəndində anadan olub. 2004-2015-ci illərdə G.Ağayev adına Məlikçobanlı kənd tam orta məktəbində təhsil alıb. Şirxan Xaməmmədov 2016-cı ildə müddətli həqiqi hərbi xidmətə çağırılıb. 2016-2017-ci illərdə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Culfa rayonunda yerləşən “N” saylı hərbi hissəsində xidmət edib. 2018-ci ildən Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Naxçıvan Əlahiddə Ümumqoşun Ordusunda müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət hərbi qulluqçusu ( MAHHXHQ) kimi xidmətə başlayıb. Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri olan Şirxan Xaməmmədov 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistanın işğalı altında olan ərazilərimizin azad edilməsi üçün başlanan Vətən müharibəsi zamanı Cəbrayıl, Qubadlı, Zəngilan və Şuşanın azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə kəşfiyyatçı-snayper kimi iştirak edib. Şirxan Xaməmmədov noyabrın 1-də Şuşa uğrunda gedən döyüşlər zamanı şəhid olub. Noyabrın 4-də Şamaxı rayonunun Məlikçobanlı kəndində torpağa tapşırılıb. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün Şirxan Xaməmmədov ölkə başçısının müvafiq sərəncamları ilə ölümündən sonra “Vətən uğrunda", “Hərbi xidmətə görə” və "Şuşanın azad olunmasına görə" medalları ilə təltif edilib.

Şirxangil ailədə 3 övlad olublar. O, ailənin yeganə oğul övladı idi.

Bəlkə də Qarabağ savaşında şəhid olan oğullarımızın çoxunun tərcümeyi-halı bu qədər qısadır, bir vərəqlikdir, amma onların göstərdiyi igidliklər nə vərəqlərə sığar, nə kitablara...

Şirxan Xaməmmədov uşaqlıqdan hərbçi olmaq istəyib və ailəsinin dəstəyi ilə arzusunu reallaşdırıb. 44 günlük Vətən müharibəsinin ilk günlərindən döyüşə atılıb, Şuşaya qədər qəhrəmancasına vuruşub, peşəkar snayper kimi düşmənə amansız zərbələr endirib.

Şirxanın snayper olmağı heç də bir təsadüfi deyildi. Naxçıvan Əlahiddə Ümumqoşun Ordu Komandanlığı tərəfindən keçirilən “Xüsusi snayper tapşırıqları” kursunu uğurla bitirib sertifikat almışdı. Qardaş Türkiyədə də bu sənətin sirlərini dərindən mənimsəmək üçün təlimlərdə iştirak etmişdi. Dəfələrlə komandanlıq tərəfindən fəxri fərmanlarla təltif edilmişdi. Bir sözlə, vaxtını hədər keçirməmişdi Şirxan. O, təkcə medallar qazanmamışdı, həm də özünə dəyərli dostlar, silahdaşlar qazanmışdı. Bu gün onun yoxluğu ilə barışmayan dostları, komandirləri Şirxanın peşəkarlığından ürək dolusu danışırlar.

44 günlük Vətən müharibəsində Şirxan Xaməmmədovun bölük komandiri olmuş Mirzə Musayev onu belə xatırlayır: “Şirxanla tanışlığımız 2018-ci ilin iyul ayında olub. Həmin vaxt Şirxan bizim bölməyə yeni gəlmişdi, mən isə başqa bölmədə idim. 2019-cu ildən Şirxanın bölük komandiri olmuşam. Şirxan qısa bir müddətdə yoldaşları və komandir heyəti tərəfindən hörmət qazandı, dəfələrlə snayper kurslarında yüksək nəticə əldə etdi, çox intizamlı, mədəni, fiziki cəhətdən sağlam bir hərbi qulluqçu idi, daim üzü gülərdi. Vətən müharibəsinə qatıldığımız gündən Füzuli, Xocavənd istiqamətində müxtəlif strateji yüksəkliklərin əldə olunması, qorunub saxlanması, düşmənin əks-hücumunun qarşısının alınması, bir sıra kəndlərin azad olunması tapşırıqlarını icra etdiyimiz vaxt Şirxan yüksək bacarıq və professionallıq göstərmişdi. Biz həmin vaxt Şuşa istiqamətində hərəkət və Şuşanın azad olunması tapşırığını aldıq. Şuşa istiqamətində hərəkət edərkən müxtəlif strateji yüksəkliklərin və kəndlərin azad olunmasında Şirxan kurslarda öyrəndiyi bilik və bacarıqlarını tətbiq edir, verilən tapşırıqları dəqiq yerinə yetirirdi. Oktyabrın 30-da Daşaltı kəndi yaxınlığında yüksək strateji əhəmiyyət daşıyan 1553 metrlik yüksəkliyin əldə olunması tapşırığını aldıq və yüksəklikdə olan düşmən qüvvələrini darmadağın etdik. Şirxan yenə də əzmkarlıqla, yorulmadan, qorxmadan bir snayper olaraq öz tapşırığını yüksək səviyyədə yerinə yetirirdi. Noyabrın 1-də düşmən artilleriyasının atdığı mərmilər nəticəsində Şirxan başından qəlpə yarası alaraq şəhidlik zirvəsinə ucaldı. Şirxan bizim ucun çox əziz və əvəzolunmaz bir dost, qardaşdır, onun ölümü hər birimizin qəlbinə bir dağ çəkdi...”

Şirxanın Şuşanın yaxınlığında çəkib vatçap üzərindən atasına göndərdiyi son videogörüntü var. Ölümündən bir neçə gün, bəlkə də bir neçə saat əvvəl çəkilib. Şirxan çox böyük şövq və ürəklə atasına səslənərək deyir: “Ay dədə, eşidirsən məni, gəlmişəm Şuşaya. Şuşadayam, vaxt vardı Birinci Qarabağ döyüşlərində vuruşanlara baxıb fikirləşirdik ki, görəsən biz də elə ola biləcəyik. Gənc nəsil özün göstərdi, tarix yazdı...”

Bəli, Şirxan kimi oğullar İkinci Qarabağ savaşında həm tarix yazdı, həm də tarixə döndü. Bu tarixi savaşda Şirxanla sona qədər çiyin-çiyinə döyüşənlərdən biri də “N” saylı hərbi hissənin kiçik çavuşu, kəşfiyyatçı Süleyman Məhərrəmov olub. Şirxanın ailəsinə çox bağlılığını, evlərinə getmək, ata-anasını, bacılarını görmək arzusunda olduğunu söyləyən S.Məhərrəmov deyir ki, o, bir ildən çox idi, evlərinə getməmişdi, müharibənin qurtarmasını gözləyirdi...“Şirxan Xaməmmədov 44 günlük Vətən müharibəsi zamanı öz sözünü döyüş meydanında deməyi bacaran igidlərimizdəndir. Bizim onunla döyüş yolumuz Füzuli istiqamətindən başladı və Şuşanın Daşaltı kəndinə qədər davam etdi. Şirxanla Daşaltıda, Şuşa yolunda 1553 metr yüksəklikdə ermənilərin hərəkət istiqamətlərini izləyirdik. O, snayper kimi öz işini nümunəvi yerinə yetirirdi. Oktyabrın 31-dən noyabrın 1-nə keçən gecə mən, Şirxan və qrup komandirimiz Cavad Səmədov bir yerdə müşahidələr aparırdıq. Gecə ermənilərin xüsusi təyinatlıları həmin yüksəkliyi almaq üçün bizə hücum etdilər, biz bu hücumun qarşısını ala bildik. Onlar xeyli canlı qüvvə itirərək geri çəkildilər. Biz növbə ilə müşahidələr aparır, düşmənin hərəkət istiqamətini öyrənməyə çalışırdıq. Mən yerimi Şirxanla dəyişdim. Qəfil bizim mövqelərimiz erməni silahlıları tərəfindən güclü artilleriya atəşinə tutuldu və ermənilərin atdığı minomyot mərmisi bizim səngərin yanına düşdü. Qəlpə Şirxanı başından yaralamışdı. Biz onu səngərdə yerə uzatdıq, sanitarlar yardım göstərsə də, yarası ağır olduğundan onu həyata qaytarmaq mümkün olmadı...”

Daşaltı kəndi Şuşadan 3-4 kilometr məsafədə, Şuşa–Laçın magistral yolu boyunca yerləşir və 1992-ci ildə Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 1992-ci ilin yanvarında uğursuzluqla nəticələnən “Daşaltı əməliyyatı”nda rəsmi məlumatlara görə, Azərbaycan Ordusu 90 nəfərdən artıq itki verib, bundan başqa onlarla əsgər hələ də itkin düşmüş sayılır. Sözsüz ki, bu qisas alınmalı idi, alındı da. Şirxanın torpağa tapşırıldığı gün - noyabrın 4-də Daşaltı şanlı Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad olundu.

“Şəhid olmamışdan əvvəl Şirxan yaralı döyüş yoldaşlarının atəş mövqeyindən uzaqlaşdırılmasında çox böyük fədakarlıq edib. Şirxanın çox arzuları vardı, ən böyük arzusu da bacısının ali məktəbə qəbul olunmasını görmək idi”, - deyən “N” saylı hərbi hissənin giziri, snayper, manqa komandiri Tağı Kərimov öz döyüş yoldaşını olduqca çevik, yerini bilən, hərbi hissədə böyük hörmət qazanmış, peşəsinə məsuliyyətlə yanaşan hərbçi kimi xatırlayır: “O, MAHHXHQ kimi xidmət göstərirdi. Peşəkar snayper kimi dəfələrlə fəxri fərmanlar almışdı. Biz İkinci Qarabağ savaşında onunla Füzuli, Hadrud, Xocavənd istiqamətində gedən döyüşlərdən başlayaraq Şuşayadək böyük döyüş yolu keçdik. Düdükçü, Muxtar, Tuğ, Ağbulaq, Çanaqçı və digər kəndlərin düşmən tapdağından azad olunması istiqamətində uğurlu əməliyyatlarda iştirak etdik. Şuşaya gedən yolun düşmən tapdağından təmizlənməsində, Daşaltı kəndinin azad edilməsində iştirak etdik. Son döyüşü Şuşanın yaxınlığında, 1553 metr yüksəklikdə oldu. O, düşmən tərəfindən atılan top mərmisindən başından qəlpə yarası alaraq şəhadətə ucaldı. Həmin döyüşdə çox böyük itkilərimiz oldu. Seymur İbrahimov, Yalçın Rəhimov, Elvin Sadıqov, Toğrul Xudiyev həmin istiqamətdə şəhid oldular. Başqa bölüklərimizin hərbi qulluqçularından da şəhid olanlar oldu. Allah bütün şəhidlərimizə rəhmət eləsin”.

Şirxandan geriyə qalan əşyalar arasında 11-ci sinfi bitirəndə müəllimlərinə ünvanlandığı bir məktub da var. Əslində, bunu Şirxanın vicdanı qarşısında hesabat da hesab etmək olar. Görünür, illərlə ipə-sapa yatmayan, nadinc uşaq olduğundan son anda üzrxahlıq etməyi özünə borc bilib. 2015-ci il mayın 12-də yazılan bu qısa mətndə Şirxan deyir: “...Mən məktəbi bitirəndən sonra Vətənə layiqli oğul olacağam, ən çox da atama, anama layiqli oğul olacağam. Bütün müəllimlər məni bağışlasın, əlvida məktəb illəri”.

Dediyi kimi də oldu. Nəinki doğulduğu ailəyə, oxuduğu məktəbə, həm də mənsub olduğu millətə, xalqa layiqli oğul olaraq özünü sübut etdi.

Şirxanın şəhid xəbərini eşidəndə atası Xaməmmədin baxışları gəldi gözlərim önünə. O baxışlar elə hey yol yoldaşı oldu mənimlə. Qəribə baxmağı vardı insanlara, çatma qaşları arasından uzaqlara dikilən baxışlarda heç vaxt hiylə, hikkə, paxıllıq, təkəbbür görmədim. Onun baxışları o qədər saf, təmiz idi ki, adam baxanda özünü görə bilərdi. Allah ona belə bir ucalıq bəxş etmişdi.

“Oğlum sərrast nişançı olduğundan dəfələrlə komandanlıq tərəfindən fəxri fərmanlar alıb. Hərbi xidmət dövründə komandirləri hər zaman ondan razılıq edib. Mərdliyi, igidliyi, qorxmazlığı, cəsarəti, düzlüyü ilə hər zaman tay-tuşlarından seçilib. Mən onunla fəxr edirəm. Oğlumu təkrar görmək, qələbə sevincini onunla yaşamaq nəsib olmadı, amma bütün xalqımız şəhidlərimizlə qürur duyur. Elə də mən. Allah bütün şəhidlərimizə rəhmət eləsin...” Bu, oğlunun yasında da təmkinli, qürurlu gördüyüm şəhid atasının sözləridir.

Şirxanın anası Sahibə Xaməmmədova isə oğlu ilə fəxr etdiyini deyir: “13 aydan çox idi oğlumu görmək həvəsi ilə yaşayırdım. Müharibənin bitməsini gözləyirdim. Balam tez-tez zəng də etmirdi ki, səsini eşidim. 13 ay tək övladımın üzünə, qoxusuna həsrət qaldım. Mən oğlum üçün nə xəyallar qururdum. O, evimin, ocağımın nuru idi. Balamla bağlı xəyallarım ürəyimdə qaldı. Oğlum şəhid olub üçrəngli bayrağa bükülüb son dəfə evinə gəldi. Yoxluğu ilə barışmasam da, amma onunla fəxr edirəm. Şirxan kimi oğulun anası olduğum üçün qürur duyuram...”.

Bu gün Şirxanın doğulub boya-başa çatdığı evdə hara baxırsan Şirxanın şəkilləri danışır. Bu şəkillərin hər biri özündə tarix yaşadır, Şirxanlı günlərin, Şirxansız günlərin tarixini....

Bu gün Şirxanın ruhu Vətən səmasından boylanır və atasına deyir: “Geriyə, yollara baxma, ata, mən irəlidəyəm, çox irəlidə. Artıq geridə qalmış şirin bir xatirə deyiləm, bu günün, sabahın oxunulan, öyrənilən canlı qəhrəmanlıq dastanıyam. Mən canlı bir tarix, unudulmayacaq bir tarixəm, Vətən torpağının bir parçasıyam, özüm boyda bir parçası. Geriyə, yollara baxıb fikrə dalma, məni irəlidə, öndə axtar. Millətin qalibiyyət tarixinin sətirlərində axtar, zamana sığmayan zamansızlıqda axtar. Mən bu millətin qalibiyyət yolunun yolçularındanam ata, bu yolun yolçularının geridə işi olmaz...”.

İki sahil.- 2021.- 3 noyabr.- S.-8.