Revanşizm meyilləri, qonşu xalqlara nifrət, ilk növbədə, Ermənistanın özü üçün təhlükəlidir

şərtləndirir

“İki sahil”in növbəti müsahibi Milli Məclisin Beynəlxalq münasibətlər və parlamentlərarası əlaqələr komitəsinin sədr müavini Sevinc Fətəliyevadır:

- Sevinc xanım, artıq 44 günlük Vətən müharibəsinin başlanmasından bir il ötdü. Sizcə, postmüharibə dövründə dövlətimizin xarici siyasət kursunun ən vacib məsələləri hansılardır?

- 44 günlük Vətən müharibəsi tariximizin qürur səhifəsidir. Azərbaycan xalqı bu müharibənin başlandığı 27 sentyabr tarixində torpaqlarımızın azadlığı uğrunda canlarını qurban vermiş şəhidlərimizin əziz xatirəsini böyük ehtiramla yad etdi, Anım Günü respublikamızın bütün guşələrində qeyd olundu. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Anım Günü ilə əlaqədar xalqa müraciətində qeyd etdiyi kimi, Qələbəni bizə bəxş edən qəhrəman şəhidlərimiz, əsgər və zabitlərimiz bizim qürur mənbəyimizdir. Onların qəhrəmanlığı, onların şücaəti, fədakarlığı artıq dastana çevrilib.

Torpaqlarımızın işğalı dövründə Prezident İlham Əliyev öz çıxışlarında dəfələrlə Azərbaycan xalqının işğalla barışmayacağını, nəyin bahasına olursa-olsun torpaqlarımızın geri qaytarılacağını qətiyyətlə bəyan edirdi. Dövlətimizin başçısı prinsipial və düşünülmüş siyasət yürüdərək ötən 18 ildə ölkəmizi gücləndirdi, onun beynəlxalq nüfuzunu əhəmiyyətli dərəcədə yüksəltdi. Eyni zamanda müasir, güclü ordu yaradılması istiqamətində sistemli tədbirlər həyata keçirildi. Bütün bunlar tarixi Qələbəmizə zəmin yaratdı. Tarixi Qələbəmiz təkcə torpaqların azad edilməsi deyil, ilk növbədə, məğlub xalq sindromundan qurtulma, milli ləyaqətimizin bərpa olunması, müzəffər xalq, qalib dövlət deməkdir.

Dövlətimizin başçısının dediyi kimi, “Dağlıq Qarabağ” adlı inzibati ərazi mövcud deyil. Heç bir qüvvə problemi yenidən bərpa etmək, Azərbaycana öz iradəsini qəbul etdirmək iqtidarında deyil. Çünki 44 günlük müharibədə Azərbaycanın Qələbəsi erməni faşizmi üzərində qələbə idi. Bu gün hələ də Ermənistanda revanşist düşüncədə olanlar var. Ermənistanda hakimiyyət dəyişikliyinə baxmayaraq, bu cəmiyyətin xisləti dəyişməyib. Bu ölkədə azərbaycanofobiya, islamofobiya hələ də tüğyan edir. Ermənistanda azərbaycanlılara qarşı olan nifrət rəsmi ideologiyaya çevrilib. Amma bu kimi hallar ermənilərə yaxşı heç nə vəd etmir. Erməni faşizminin təzahürləri, revanşizm meyilləri, qonşu xalqlara nifrət, ilk növbədə, Ermənistanın özü üçün təhlükəlidir. Bu amillər Ermənistanı bir dövlət kimi məhvə sürükləyir. Bunu nə qədər tez anlasalar, bir o qədər yaxşı olar. Azərbaycan bundan sonra da Ermənistanın hər bir təxribatına layiqli cavab verəcək. Onlar dəmir yumruğu unutmamalıdırlar.

Vətən müharibəsində parlaq Qələbəmiz Azərbaycanın regionda, eləcə də beynəlxalq müstəvidə mövqelərini əhəmiyyətli dərəcədə gücləndirib. Hazırda bizim siyasətimiz qələbəmizi siyasi müstəvidə daha da möhkəmləndirmək, regionda yaranmış yeni vəziyyətə uyğun addımların atılmasından ibarətdir. Müharibədən sonra regionda əməkdaşlıq və inkişaf məsələləri xarici siyasətimizin başlıca prioritetlərindən biridir.

- Sizin fikrinizcə, bu il iyunun 15-də Azərbaycan və Türkiyə prezidentləri İlham Əliyev və Rəcəb Tayyib Ərdoğan tərəfindən Azərbaycanın mədəniyyət mərkəzi olan Şuşada imzalanmış Bəyannamə ölkələrimizə nə kimi siyasi dividendlər qazandıracaq?

- Bu gün Azərbaycan-Türkiyə münasibətləri ən yüksək zirvədədir. Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Şuşaya səfəri zamanı tarixi anlar yaşandı. Belə ki, qədim şəhərimiz olan Şuşada iki qardaş ölkə arasında münasibətlərin gələcəyini müəyyən edən müttəfiqlik haqqında Şuşa Bəyannaməsi imzalandı. Bu Bəyannamə iki ölkə arasında əlaqələri ən yüksək səviyyəyə qaldırır. Bəyannamədə göstərilən bütün müddəalar keyfiyyətcə daha yüksək işbirliyinin təminatıdır. Azərbaycan ilə Türkiyənin əməkdaşlıq əlaqələri unikal müttəfiqlik nümunəsidir. Sənəddə strateji əhəmiyyət kəsb edən bütün əməkdaşlıq istiqamətləri əhatə olunur. Bəyannamədə beynəlxalq müstəvidə birgə əməkdaşlıq, siyasi münasibətlər, iqtisadi-ticarət əlaqələri, mədəniyyət, təhsil, idman, gənclər siyasəti və s. məqamlar əksini tapır. Həmçinin Bəyannamədə enerji təhlükəsizliyi, Cənub Qaz Dəhlizinin Türkiyə, Azərbaycan və Avropa üçün önəmi göstərilir.

Şuşa Bəyannaməsində hərbi əməkdaşlıq amilinə də xüsusi yer verilir. Bu, bir daha göstərir ki, biz bundan sonra da hər zaman bir yerdə olacağıq. Bundan sonra da bir-birimizin təhlükəsizliyini təmin edəcəyik. Necə ki, bu günə qədər Türkiyə və Azərbaycan bütün məsələlərdə bir yerdədir, bundan sonra da bu, belə olacaq. Eyni zamanda, Bəyannamədə Zəngəzur dəhlizinin açılması ilə bağlı çox açıq ifadələr öz əksini tapır. Bu da İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra yaranmış yeni geosiyasi vəziyyətin nəticəsidir. Bu gün biz Türkiyə ilə Azərbaycanı dəmir yolu və avtomobil yolu ilə birləşdirəcək Zəngəzur dəhlizi haqqında nəinki danışırıq, biz əməli, praktiki işlərimizlə onu yaradırıq. Azərbaycanın Cənubi Zəngəzur dəhlizi böyük geosiyasi və iqtisadi əhəmiyyətə malikdir. Bu layihənin həyata keçirilməsi ilə Şərqdən Qərbə bütün ölkələrin istifadə edə biləcəyi yeni bir ortaq iqtisadi dəhliz açılacaq. Müttəfiqlik haqqında imzalanmış birgə Bəyannamədə bu məsələnin əks olunması böyük məna daşıyır. Həmçinin müttəfiqliyimizin əhəmiyyətini və ölkələrimizin qüdrətini artıran amillərdən biri də hərbi sənaye sahəsindəki əməkdaşlıq olacaq. Bilirsiniz ki, 44 günlük Vətən müharibəsində pilotsuz uçuş aparatları böyük rol oynayıblar. Müdafiə sənayesi sahəsində əlaqələrin inkişafı ölkələrin hərbi qüdrətini artıracaqdır. Azərbaycan bu prosesdə istehsal mərkəzi kimi inkişaf edəcək.

Bütövlükdə, Şuşa Bəyannaməsi Azərbaycan ilə Türkiyənin qardaşlığını bütün dünyaya nümayiş etdirən bir mesajdır. Diplomatik münasibətlərin yeni səviyyəsinə gəlincə, Şuşa şəhərində qardaş Türkiyənin baş konsulluğunun açılmasına dair qəbul olunmuş qərar iki ölkə arasında münasibətləri dərinləşdirməklə yanaşı, Türkiyənin işğaldan azad olunmuş ərazilərdə aparılacaq bərpa-quruculuq işlərində oynayacağı roldan xəbər verir.

- Azərbaycan, Türkiyə və Pakistan arasında inkişaf etməkdə olan strateji müttəfiqlik münasibətlərinə dünyanın baxışını necə qiymətləndirirsiniz?

- Azərbaycan dost ölkələrlə bütün səviyyələrdə əlaqələrini daha da gücləndirir. Azərbaycan, Türkiyə və Pakistan çoxtərəfli münasibətlərin inkişafını strateji prioritet kimi müəyyənləşdiriblər. Bu ölkələr arasında çoxvektorlu münasibətlər praqmatik xarakter və qlobal önəm daşıyır. Xüsusilə də qarşılıqlı etimad mühiti münasibətlərin inkişafına xidmət edən strateji amil kimi çıxış edir. İkinci Qarabağ müharibəsində Türkiyə və Pakistan Azərbaycanın haqlı mübarizəsinə qətiyyətli dəstək nümayiş etdiriblər. Bu siyasi və mənəvi dəstək əsl qardaşlıq nümunəsidir.

Bir neçə ay əvvəl Azərbaycan, Türkiyə və Pakistan parlament sədrlərinin birinci üçtərəfli görüşünün yekunlarına dair Bakı Bəyannaməsinin imzalanması da bu kontekstdə xüsusi vurğulanmalıdır. Bu addım tarixi-mənəvi və siyasi-strateji baxımdan olduqca mühüm əhəmiyyətə malikdir, eləcə də dost, qardaş və strateji tərəfdaş olan üç ölkə arasında çoxşaxəli münasibətlərin yeni mərhələdə daha da möhkəmləndirilməsinə xidmət edən, tərəflər üçün yeni perspektivlər yaradan strateji amildir. Tərəflər arasında parlamentlərarası üçtərəfli əməkdaşlıq formatının təsis edilməsi, eyni zamanda, əməkdaşlığının dərinləşdirilməsi, inteqrasiyanın intensivləşdirilməsi prosesinə vacib töhfədir.

Buraya hərbi əməkdaşlıq əlaqələrinin genişləndirilməsi də daxildir. Bu baxımdan Azərbaycan, Türkiyə və Pakistanın xüsusi təyinatlı qüvvələrinin nümayəndələrinin iştirakı ilə keçirilən “Üç Qardaş - 2021” beynəlxalq təlimi dostluq, qardaşlıq və hərbi-siyasi tərəfdaşlıq münasibətlərinin bariz nümunəsidir.

Bütövlükdə, Türkiyə, Pakistan və Azərbaycanın strateji müttəfiqliyi Avrasiyada yeni aparıcı güc mərkəzinin formalaşmasını şərtləndirir. Bu yeni güc mərkəzinin fəaliyyəti, heç şübhəsiz, rifah və inkişaf vəd edir, regional və beynəlxalq əməkdaşlığın dərinləşdirilməsinə, təhlükəsizliyin təmin olunmasına xidmət edir.

Son vaxtlar istər işğaldan azad olunmuş ərazilərimizdə, istərsə də dövlət sərhədlərimizdə səngiməyən erməni təxribatlarının şahidi oluruq. Bu problemlə bağlı müvafiq və cavabdeh beynəlxalq təşkilatların fəaliyyətini necə dəyərləndirirsiniz?

Bəli belə xoşagəlməz hallara rast gəlirik. Hesab edirəm ki, dünya birliyi, müvafiq beynəlxalq təşkilatlar erməni təxribatlarına qarşı sərt mövqe bildirməli, beynəlxalq hüquq əsasında ciddi addımlar atmalıdırlar.

- Sevinc xanım, Ermənistanın xalqımıza qarşı törətdiyi cinayətlərlə bağlı ödəməli olduğu təzminat məsələsi artıq gündəmdədir. Bu istiqamətdə görülən işlər barədə məlumat verə bilərsinizmi?

- Həqiqətən də 30 illik işğal dövründə Ermənistan torpaqlarımızda əsl vandalizm törədib. Düşmən işğal etdiyi torpaqlarımızda hər şeyi məhv edib. Bütün yaşayış məntəqələri, tarixi, mədəni, dini abidələr yerlə-yeksan olunub, təbiətə ciddi ziyan vurulub, təbii sərvətlərimiz talanıb və digər cinayətlərə yol verilib. 44 günlük Vətən müharibəsində də təcavüzkar ölkə öz xislətinə uyğun davranıb. Belə ki, bu dövrdə də hərbi, insanlıq əleyhinə cinayətlər törədilib, mülki əhali və yaşayış məntəqələri hədəfə alınıb, şəhər və kəndlərimiz qadağan olunmuş silahlardan atəşə tutulub. Bütün bunlar erməni faşizminin təzahürləridir.

Əlbəttə ki, erməni tərəfi bu cinayətlərə görə cavab verməlidir. Bunu dövlətimizin başçısı da dəfələrlə bəyan edib. Bilirsiniz ki, müvafiq dövlət qurumları Ermənistanın törətdiyi cinayətlərin hüquqi müstəvidə qiymətləndirilməsi ilə bağlı sistemli işlər aparır, bu prosesə beynəlxalq ekspertlər də cəlb olunub. Törətdiyi həmin əməllərə görə Ermənistanın təzminat ödəməsi ilə əlaqədar müvafiq beynəlxalq instansiyalara müraciət ediləcək. Hazırda bu istiqamətdə işlər davam edir və sualınıza aidiyyəti qurumlar daha dəqiq cavab verə bilər.

Cavid Əkbərov

İki sahil.- 2021.- 22 oktyabr.- S.13