Yeni reallıqlar Azərbaycanla dost, qardaş ölkələrlə əməkdaşlığı gücləndirmək çağırışını edir

“Üç Qardaş-2021” beynəlxalq təlimi Azərbaycan-Türkiyə- Pakistan əməkdaşlığını daha da möhkəmləndirəcək, münasibətlərdə yeni səhifə açacaq

44 günlük İkinci Qarabağ müharibəsində Zəfərimiz bütün dünyaya haqlı tərəfin hər zaman qələbə çaldığını nümayiş etdirdi. Halbuki işğalçı Ermənistan və ona havadarlıq edən dövlətlər 30 ilə yaxın müddətdə imitasiya naminə danışıqları aparmaqla Azərbaycanın nə zamansa işğalla barışacağını düşünürdülər. Vətən müharibəsi bu sərsəm düşüncələrə son qoydu. Dünyaya sübut edildi ki, beynəlxalq hüquq, ədalət deyilən məfhum var, sadəcə bugünədək maraqların arxasında əriyib. Dünya bir daha bu həqiqətin şahidi oldu ki, bu torpaqların əsl sahibi Azərbaycandır. Vətən müharibəsi, eyni zamanda, həqiqət anı oldu. Kimin dost, kimin isə maraqlardan irəli gələrək qərəzli mövqe nümayiş etdirdiyi bəlli oldu. Daim Azərbaycanın yanında olan Türkiyə və Pakistan 44 günlük İkinci Qarabağ müharibəsində də bunu təsdiqlədilər.

Postmüharibə dövrünün reallıqları da Azərbaycan-Türkiyə-Pakistan birliyinin təqdimatında əhəmiyyətli rol oynayır. Belə ki, dünya son zamanlar Azərbaycan-Türkiyə qardaşlığının zirvəsi olan Şuşa Bəyannaməsinin ardınca Azərbaycan-Türkiyə-Pakistan birliyinin təcəssümü olan Bakı Bəyannaməsindən bəhs edir. Ölkəmizdə üç dost ölkənin parlament sədrlərinin toplantılarının keçirilməsi və sonda bir sıra çağırışları, dünyaya mesajları, perspektivləri ehtiva edən Bakı Bəyannaməsinin imzalanması Vətən müharibəsindən sonra yaranan reallıqlara uyğun olaraq müəyyənləşdirilən hədəflərin gerçəkləşdirilməsi istiqamətində atılan addımlar sırasındandır. Cənubi Qafqazda möhtəşəm siyasi, iqtisadi, hərbi gücü formalaşdıran, Türkiyə ilə müttəfiqlik əlaqələrinin gücləndirilməsinə yönələn Şuşa Bəyannaməsindən sonra Bakı Bəyannaməsinin imzalanması etibarlı güc mərkəzinin formalaşdırılmasıdır. İslam həmrəyliyinin ifadəsi olan bu birlik regionda gedən proseslərə təsiri baxımından da əhəmiyyətlidir. Bakı Bəyannaməsi ölkələr arasındakı diplomatik əməkdaşlıq, Azərbaycanın mövqeyinin daha etibarlı müdafiəsi baxımından bu gün daha vacibdir. Vətən müharibəsi başa çatsa da, regionda maraqlarını itirməkdən qorxan bəzi dövlətlər hələ də «münaqişə» sözünü işlətməkdə davam edirlər. Azərbaycanın tam Qələbəsi, Ermənistanın sülh sazişini imzalaması baxımından bu birlik zamanın tələbindən yaranan zərurətdir. Bu gün daha aktual olan Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı hər üç dövlətin maraqlarının eynilik təşkil etməsi baxımından da Şuşa və Bakı Bəyannamələrini üç qalib dövlətin Zəfər salnaməsi adlandırmaq da olar. Bu ölkələr arasındakı hərbi əməkdaşlığa mane olan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin tarixə qovuşması, artıq sülh müqaviləsi ilə bağlı danışıqların aktuallaşması, intensivləşməsi Ermənistanı çıxılmaz vəziyyətdə qoyur. Hər iki Bəyannamə Ermənistanın gələcəyini düşünməyib öz maraqları naminə işğalçıya həlli mümkün olmayan vədlər verənlərin də qarşısında keçilməz səddir. Dünyada hələ də mövcud olan, geosiyasi maraqlarını gerçəkləşdirmək istəyən dairələrin ideoloji silah kimi sadiq qaldıqları ikili standartlara, təxribatlara qarşı mübarizə silahı bu «üçlüyün» sarsılmaz birliyi, gücü, qüdrəti olacaq. Türkiyə Böyük Millət Məclisinin sədri Mustafa Şentop Şuşadan bu mesajı ünvanladı ki, biz Azərbaycan-Türkiyə ikitərəfli əlaqələrini Pakistanla üçtərəfli münasibətlərə çevirməyə qərar verdik. Türkiyənin hər zaman qardaş və dost ölkələrin yanında olduğunu bildirən Mustafa Şentop bildirmişdir ki, bunun ən gözəl təzahürü Şuşa Bəyannaməsidir.

Azərbaycan-Türkiyə-Pakistan əməkdaşlığının daha da dərinləşməsinə yol açacaq Bakı Bəyannaməsi Azərbaycan-Türkiyə birliyinin zirvəsi olan Şuşa Bəyannaməsindən sonra dünyaya növbəti mesajları ünvanlayan sənəd oldu. Burada Azərbaycanın tarixi Zəfərindən bu günədək əldə edilən uğurlar, hədəflər, yeni reallıqların diktə etdiyi əməkdaşlıq formatları, ədalətin, beynəlxalq hüququn hər bir məsələnin həllində əsas rolu, ən əsası regionda və dünya siyasətində yaradacağı yeniliklər öz əksini tapıb. Əməkdaşlığın parlamentlər səviyyəsində qurulması və inkişaf etdirilməsi də bugünümüzün tələbləri sırasındadır. Bu birlik dost ölkələrin milli maraqlarımızın beynəlxalq səviyyədə müdafiə olunmasında da öz sözünü deyəcək. Təbii ki, atılan hər bir addım Azərbaycanın Zəfərinin təqdimatı, onun haqlı, qalib tərəf kimi diktə etdiyi reallıqların uğurlu icrasında dost, qardaş ölkələrin dəstəyinin göstəricisidir. İşğalçı Ermənistan sərsəm düşüncələrindən, keçmişlə yaşamaqdan yaxa qurtarıb gələcəklə yaşamaq istəsəydi bu reallıqlarla barışar, xalqı üçün firavan həyat qurardı. Regionda sülhün, təhlükəsizliyin dayanıqlığını təmin etmək üçün Ermənistanın sülh razılaşmasına imza atması gərəkdir. 30 ilə yaxın dövrdə havadarlarının maraqlarının ifadəçisi olduğu üçün işğalçılıq siyasətini davam etdirməklə bütün enerji layihələrindən kənarda qalan, iqtisadi böhran içərisində çabalayan Ermənistan görünür yenə də dəstəkçilərindən sülh razılaşması ilə bağlı necə addım atmaq göstərişini gözləyir.

Ölkə Prezidenti İlham Əliyev bütün çıxışlarında qonşu dövlətlərə qarşı əsassız torpaq iddiası ilə çıxış edən bir dövlətin hansı inkişafdan danışa biləcəyini sual etməklə yanaşı, bu siyasətin Ermənistanı uğursuz ölkəyə çevirdiyini də xüsusi vurğulayır. Siyasətində müstəqil olmayan bir dövlət təbii ki, daim başqa bir dövlətdən asılı olacaq. Azərbaycan müstəqil siyasət həyata keçirən dövlətdir. Bu, hər sahədə atılan addımlardan aydın görünür. Dövlət maraqları hər şeydən öndə saxlanılır. Böyüklüyündən, kiçikliyindən asılı olmayaraq Azərbaycan bütün dövlətlərlə münasibətlərini bərabərhüquqlu, qarşılıqlı hörmət və maraqlar əsasında qurur. Azərbaycan başqa ölkələrin əlində alət olmayıb, olmayacaq. Bütün bu uğurları müstəqil siyasət sayəsində əldə etmişik. Reallıq budur ki, Azərbaycanın müstəqil siyasəti bəzi ölkələrin xoşuna gəlmirdi. Ölkəmizə olan təzyiqlərin səbəblərinin biri də məhz müstəqil siyasət aparmağımız, öz yolumuzla getməyimiz, heç kimin sözü ilə oturub-durmamağımız, heç kimin qarşısında baş əyməməyimizdir.

Buna əmin olmaq üçün son 18 ildə Azərbaycanın diplomatik uğurlarının xronologiyasına diqqət yetirmək kifayətdir. Azərbaycan 2011-ci ildə 155 ölkənin dəstəyini qazanaraq BMT Təhlükəsizlik Şurasının qeyri-daimi üzv seçildi. Hazırda Azərbaycan BMT-dən sonra ikinci böyük təsisat olan, 120 ölkəni sıralarında birləşdirən Qoşulmama Hərəkatına sədrlik edir. Cənab İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi, bu gün Azərbaycan xalqı bir daha görür ki, bunun nə qədər böyük önəmi var idi: «Çünki İkinci Qarabağ müharibəsi dövründə BMT-də, BMT Təhlükəsizlik Şurası tərəfindən yeni qətnamənin qəbul edilməsi cəhdləri də baş vermişdir. O qətnamə qəbul edilsəydi, əlbəttə ki, bizi dayandıra bilməzdi, ancaq lazım olmayan bir mənzərə yarada bilərdi. Məhz Qoşulmama Hərəkatına üzv ölkələr o qətnamənin qəbul olunmasına imkan vermədilər, bizi dəstəklədilər. Mən də onlara təşəkkürümü bildirdim və demişdim ki, onlar bizim arxamızda kişi kimi durdular. Baxmayaraq ki, böyük dövlətlər onlara böyük təzyiqlər göstərirdi. Qoşulmama Hərəkatının bir çox üzvləri Azərbaycanı həm müstəqil, həm güclü, həm də onları müdafiə etməyə hazır olan ölkə kimi tanıyır.»

Ölkəmizin müdafiə qabiliyyətinin gücləndirilməsi dövlət siyasətinin əsasını təşkil edir. Əlbəttə, müstəqilliyimizin, suverenliyimizin qorunması, daimi olması üçün güclü ordumuzun olması vacib amillərdən biridir. Bu fakt da hər kəsə məlumdur ki, Azərbaycanın ordu qurculuğuna xüsusi diqqət göstərməsi, hərbi büdcəsini artırması işğalçı Ermənistan və ona havadarlıq edən dövlətlər tərəfindən daim reallığa uyğun olmayan şəkildə şərh edilirdi. Bu, Azərbaycanın sülh danışıqlarında maraqlı olmaması kimi dünya ictimaiyyətinə çatdırılırdı. Rəsmi Bakı buna cavab olaraq daim bildirirdi ki, müdafiə qabiliyyətimizi gücləndirmək Azərbaycanın suveren hüququdur. Ölkəmizin tam haqqı var ki, işğal altında olan torpaqlarını istənilən yolla azad etsin. 30 ilə yaxın dövrdə Ermənistanın və ona dəstək göstərənlərin imitasiya naminə danışıqları Azərbaycan xalqının səbir kasasını doldurdu. Rəşadətli Azərbaycan Ordusunun şücaəti dünyaya səs saldı, 30 ildə dünyanın aparıcı dövlətlərinin, nüfuzlu beynəlxalq təşkilatların edə bilmədiklərini etdi, BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələri icra olundu, işğala son qoyularaq ölkəmizin həyatında yeni dövr başladı.

Vətən müharibəsində Qələbəmizdən sonra təkcə cari ilin arxada qalan dövründə keçirilən təlimlərə, hərbi sahədə əməkdaşlığın genişləndirilməsi üçün səylərin artırılmasına diqqət yetirmək kifayətdir. Cari ilin fevralın 1-dən 12-dək Qars vilayətində Türkiyə və Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin “Qış-2021” birgə hərbi təlimləri keçirildi. Hərbi qulluqçularımız qardaş ölkədə “Qarabağda Ermənistan ordusuna qarşı böyük bir qələbə qazanan qardaşlarımıza böyük qürurla “xoş gəldiniz” deyirik. “Bir millət, iki dövlət” anlayışımızla “bir ürək, bir bilək, bir yumruq” kimi fəaliyyətlərimizə davam edəcəyik!» çağırışı ilə qarşılandılar. Hərbi qulluqçularımızın bir qrupu Qars şəhərindəki təlim mərkəzində çətin relyefli və qarlı ərazilərdə, digər bir qrupu isə Kayseri şəhərində paraşütçü komandolar hazırlayan mərkəzdə məşqlərə cəlb edilmişdilər. Çətin iqlimi və relyefi ilə fərqlənən ərazilərdə döyüş əməliyyatlarının aparılması tapşırıqlarını yerinə yetirən heyətlərin ərazidə məskunlaşma qabiliyyətləri və təchizatları da yoxlanıldı.

Prezident İlham Əliyev bu günlərdə Pakistanın Birləşmiş Qərargah Rəisləri Komitəsinin sədri, general Nadim Razanın başçılıq etdiyi nümayəndə heyətini videoformatda qəbul edərkən bu əminliyi ifadə etmişdir ki, səfəriniz hərbi sahədə ölkələrimiz arasında əməkdaşlığı gücləndirəcək. Bu günə qədər bu əməkdaşlıq çox səmərəli olub və tərəfdaşlığımızı genişləndirmək arzusundayıq.

Azərbaycan-Pakistan əlaqələrinin uzun tarixi vardır. Pakistan dünyanın Ermənistanla diplomatik münasibətlər qurmayan az sayda dövlətlərindən biridir. Azərbaycanın torpaqlarının işğalı səbəbindən Ermənistanı rəsmi olaraq tanımayıb. Azərbaycan dövləti bunu daim yüksək dəyərləndirib. Azərbaycan da öz növbəsində, hər zaman Kəşmir məsələsi daxil olmaqla, bütün digər məsələlərdə Pakistanı dəstəkləyir. Bu dəstək tərəfimizdən BMT, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı və digər beynəlxalq təsisatlarda verilir. İki ölkə arasında digər sahələr kimi, hərbi sahədə də əməkdaşlığımızın böyük potensialı var. Hər iki dövlət birgə hərbi təlimlərin keçirilməsində maraqlıdır. Dövlətimizin başçısı İlham Əliyev artıq bunun vaxtının çatdığını bildirir. Bu gün böyük inamla qeyd edirik ki, Azərbaycan-Türkiyə-Pakistan üçtərəfli dostluq və əməkdaşlıq münasibətləri ən yüksək səviyyədə formalaşıb və bütün istiqamətlərdə uğurlu inkişafını davam edir. Bu baxımdan 12 sentyabr 2021-ci il tarixdə başlanmış və sentyabrın 20-dək davam edən və ilk dəfə olaraq keçirilən “Üç Qardaş - 2021” birgə beynəlxalq təlimi son dərəcə böyük əhəmiyyət kəsb edən tarixi hadisə kimi dəyərləndirilir. Azərbaycan, Türkiyə və Pakistanın xüsusi təyinatlı qüvvələrinin nümayəndələrinin iştirakı ilə keçirilən “Üç Qardaş - 2021” beynəlxalq təlimin əsas məqsədi döyüş əməliyyatlarının aparılması zamanı dost və tərəfdaş ölkələrin xüsusi təyinatlı bölmələrinin qarşılıqlı fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi, sülh və müharibə dövründə əməliyyatlara hazırlanması, bilik və təcrübə mübadiləsinin aparılmasıdır. Bu kimi mühüm addımlar dostluq və qardaşlığın növbəti təzahürü olaraq Azərbaycan-Türkiyə-Pakistan əməkdaşlığının hörmət və etimada söykəndiyini təsdiq edir. Bu isə birmənalı olaraq Cənubi Qafqaz regionunda davamlı sülhün, inkişafın və təhlükəsizliyin bərqərar olması işinə xidmət edəcək.

Bu gün Azərbaycan qəbul etdiyi qərarlarla, imza atdığı sənədlərlə perspektivləri açıqlayır. Şuşa və Bakı Bəyannamələrinin ardınca daha neçə-neçə imzalanacaq sənədlər, həmçinin keçiriləcək birgə təlimlər Azərbaycanın regionda və dünyada mövqelərini möhkəmləndirməklə yanaşı, Qarabağımızın cənnət məkana çevrilməsində dost, qardaş ölkələrin birgə fəaliyyətini tənzimləyəcək.

Yeganə Əliyeva

İki sahil.- 2021.- 22 sentyabr.- S.8.