Güclü xarizmatik
şəxsiyyət,
fenomenal siyasətçi və dövlət
xadimi
Heydər Əliyev-99
Ömrünü ölkəsinə
və xalqına xidmətə həsr edən dahi şəxsiyyət
Heydər Əliyev müstəqil Azərbaycanın tarixində
xilaskar kimi əbədi qalacaqdır. Azərbaycanda elə bir
sahə yoxdur ki, orada ulu öndər Heydər Əliyevin
misilsiz xidmətləri olmasın. Məhz bu səbəbdən
də Azərbaycan deyəndə Heydər Əliyev, Heydər
Əliyev deyəndə isə Azərbaycan yada
düşür. Milli liderliklə siyasi liderlik keyfiyyətlərinin
bir dövlət adamında birləşməsi bəşər
tarixində nadir rast gəlinən haldır.
Ulu
Öndər fəaliyyət göstərdiyi bütün sahələrdə
özünü məhz birinci şəxs kimi, lider kimi təsdiq
etmişdir. O, idarəetmənin ustadı və siyasətin
kamil bilicisi idi. Dünya tarixi sübut etmişdir ki, şəxsiyyətlərin
gücü, siyasi iradəsi və müdrikliyi mənsub
olduğu xalqın, onun yaratdığı dövlətin həyatında
əvəzedilməz rola malikdir. Heydər Əliyev
güclü xarizmatik şəxsiyyət, fenomenal siyasətçi
və dövlət xadimi idi. Ulu Öndərin ən
böyük gücü dərin və universal biliyində, qətiyyətində,
işgüzarlığında, qeyri-adi yaddaşında,
tükənməz səbrində, uzaqgörənliyində və
müdrikliyində idi. Ulu Öndər öz müdrikliyi, cəsarəti
ilə Azərbaycan xalqının sevgisini
qazanmışdır. Dahi şəxsiyyət hər zaman Azərbaycanı
düşünmüş, xalqın milli maraqlarının
qarantı olmuşdur.
Hələ
Sovetlər dövründə ölkəmizə rəhbərlik
edən Ulu Öndər Heydər Əliyev Azərbaycanın
inkişafı naminə mühüm siyasi qərarların
verilməsinə nail olmuşdur. Eyni zamanda, xalqın milli mədəni
dəyərlərinin qorunub saxlanması da Ulu Öndərin
adı ilə bağlıdır. Dahi şəxsiyyətin Azərbaycan
dili ilə bağlı tarixi təşəbbüsü milli
dilimizin qorunub saxlanmsı üçün atılmış
çox böyük və qətiyyətli addım
olmuşdur. Ulu öndər Heydər Əliyevin “Azərbaycan
Sovet Sosialist Respublikasının dövlət dili Azərbaycan
dilidir.”- təklifi 1978-ci il 21
aprel tarixində qəbul olunmuş Azərbaycan SSR
Konstitusiyasında öz əksini tapmışdır. Azərbaycan
dilinə dövlət dili statusunun verilməsi ümummilli
lider Heydər Əliyevin xalq qarşısında ən
böyük tarixi xidmətlərindən biridir. Ulu Öndər
bununla gələcək müstəqil dövlətçiliyin
milli rəmzlərindən birini məharətlə
qorumuşdur.
Milli
dövlətçilik ənənələrinə
böyük ehtiram bəsləyən ulu öndər Heydər
Əliyev Sovet imperiyası
tamamilə süqut etməmiş, 1990-cı il noyabrın 17-də
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin üçrəngli
Dövlət bayrağını Naxçıvan Muxtar
Respublikasının dövlət bayrağı olaraq təsdiq
etmiş, Azərbaycan SSR Ali Soveti qarşısında
üçrəngli bayrağın Azərbaycanın rəsmi
dövlət rəmzi kimi tanınması haqqında vəsatət
qaldırmışdı. Ulu Öndər hər zaman xalqın
milli birliyinin təmin olunması üçün də var
gücü ilə çalışmışdır. Belə
ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin 1991-ci
il dekabrın 16-da Heydər Əliyevin sədrliyi ilə
keçən iclasında 31 dekabrın Dünya Azərbaycanlılarının
Həmrəylik bayramı kimi qeyd olunması barədə qərar
qəbul edilmiş, Ali Məclis bununla bağlı qanunvericilik
aktının qəbul olunması üçün ölkə
parlamentinə - Azərbaycan Respublikasının Ali Sovetinə
müraciət etmişdi. Artıq
31 ildir ki, Dünya azərbaycanlıları
bu günü bayram kimi qeyd edir. Dünya azərbaycanlılarının
həmrəyliyi, onların təşkilatlanması prosesini
daim diqqət mərkəzində saxlayan Ulu Öndər həmrəylik
gününü təsis etməklə xalqın birləşməsinə
və ideoloji həmrəyliyinə müvəffəq
olmuşdur. Həmrəylik günü dünyanın 70-dən
çox ölkəsində yaşayan 50 milyondan artıq azərbaycanlı
ilə əlaqə qurmaq, onlar arasında birlik və həmrəylik
yaratmaq işində mühüm rol oynayır.
Azərbaycan
xalqı da hər zaman ulu öndər Heydər Əliyevə
ümid bəsləmiş, çətin məqamlarda xalq
öz böyük oğlunun ətrafında birləşmişdir.
Azərbaycan belə çətin bir dövrü 1990-cı
illərin əvvəllərində yaşayırdı. Məhz
həmin məqamda xalq öz qurtuluş nicatını Ulu
Öndər Heydər Əliyevə müraciət etməkdə
gördü. Xalq dahi şəxsiyyətin ətrafında birləşmək
üçün siyasi bir təşkilata ehtiyac duyurdu. Azərbaycanın
taleyini düşünən insanlar ölkəni böhrandan
çıxara biləcək yeni bir partiya yaratmaq təşəbbüsü
ilə çıxış etdilər və bu məqsədlə
xalqın sınanmış lideri və müdrik oğlu Heydər
Əliyevin şəxsiyyəti ətrafında birləşdilər.
Yeni Azərbaycan Partiyasının yaranması 1988-ci ildən
başlayaraq ölkəmizdə cərəyan edən hadisələrin
yekunu və mövcud olan ictimai-siyasi şəraitin məntiqi
nəticəsi idi. Azərbaycanın bütün
regionlarından seçilmiş nümayəndələrin təmsil
olunduğu konfrans 1992-ci il noyabrın 21-də Heydər
Əliyevin sədrliyi ilə keçirildi. 550 nəfərdən
ibarət təşəbbüs qrupu Naxçıvana gedərək
partiyanın təsis konfransını orada keçirməyə
nail oldular. Təsis konfransı Yeni Azərbaycan
Partiyasının yaradılması haqqında qərar,
partiyanın Proqram və Nizamnaməsini qəbul etdi. Konfransda
Heydər Əliyev yekdilliklə partiyanın Sədri
seçildi. Beləliklə, müstəqil Azərbaycanın
tarixində öz üzərinə böyük tarixi missiya
götürən Yeni Azərbaycan Partiyası yarandı. Ulu
Öndər cəmiyyətimizin aparıcı siyasi qüvvəsi
olan Yeni Azərbaycan Partiyasını qısa zamanda inkişaf
etdirdi, özünün dediyi kimi, “dünənin, bu
günün və sabahın partiyası” səviyyəsinə
yüksəltdi.
Ümummilli
Liderimiz rəhbərlik etdiyi dövr ərzində Azərbaycanı
bir dövlət kimi zamanın ağır və sərt
sınaqlarından çıxara bilmiş, ölkənin gələcək
inkişaf strategiyasını müəyyən etmiş və
onun həyata keçirilməsi üçün mühüm
addımlar atmışdır. Ulu Öndərin 1993-cü ilin
oktyabrında dövlət başçısı seçilməsindən
sonra müstəqil Azərbaycanın hüquqi və
siyasi-iqtisadi suverenliyinin təmin olunmasın əsası
qoyulmuşdur. Ümummilli Lider ilk növbədə, ölkədə
ictimai-siyasi sabitliyin bərpası istiqamətində gərgin
iş aparmış, ölkədəki qeyri-qanuni silahlı dəstələr
zərərsizləşdirilmiş, respublikamızın
sosial-iqtisadi yüksəlişinə yol açan ən
mühüm amil kimi cəmiyyətdə ictimai-siyasi sabitlik bərqərar
edilmişdir.
İctimai-siyasi
sabitlik bərqərar edilməklə paralel ölkədə
ordu quruculuğu məsələlərinə xüsusi diqqət
ayrılırdı. Müstəqilliyin ilk illərində
mövcud olan ayrı-ayrı şəxslərə və
siyasi qruplaşmalara xidmət edən silahlı birləşmələr
Ali Baş Komandan Heydər Əliyevin məqsədyönlü
və qətiyyətli siyasəti nəticəsində ləğv
edilmiş, Milli Ordunun formalaşdırılması, Azərbaycanın
nizami Silahlı Qüvvələrinin yaradılması ilə
bağlı təxirəsalınmaz tədbirlər
görülmüş, orduda kütləvi fərarilik
hallarına son qoyulmuş, hərbi intizam möhkəmləndirilmişdir.
1994-cü il mayın 12-də Ermənistan-Azərbaycan hərbi
münaqişəsində atəşkəs haqqında
saziş imzalandıqdan sonra Azərbaycan Milli Ordusunun
formalaşması daha da sürətləndi. Milli Ordunun
formalaşmasında ulu öndər Heydər Əliyevin hələ
sovet dönənimdə müstəsna xidmətləri sayəsində
yaradılan hərbi kadrlar hazırlayan məktəbin –
görkəmli sərkərdə Cəmşid
Naxçıvanskinin adını daşıyan hərbi liseyin
məzunlarından istifadə edildi. Ulu öndər Heydər
Əliyevin 1998-ci il 22 may tarixli Sərəncamına əsasən,
Əlahiddə Azərbaycan Korpusunun yarandığı gün
– 26 iyun Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələri
Günü elan olundu və hər il bu tarix rəsmi dövlət
bayramı kimi qeyd edilir.
Ulu
öndər Heydər Əliyevin Azərbaycan dövlətçiliyi
qarşısındakı ən böyük xidmətlərindən
biri də müstəqil dövlətin yeni, müasir
Konstitusiyasının hazırlanmasıdır. Müstəqil
Azərbaycanın ilk Konstitusiyasının müəllifi olan
Heydər Əliyev demokratik, hüquqi dövlət
quruculuğu istiqamətində davamlı siyasət yeridərək,
ölkədə insan hüquq və azadlıqlarının
başlıca prinsiplərinin bərqərar olması
üçün əsaslı zəmin yaratmışdır.
1995-ci il noyabrın 12-də keçirilmiş referendumda
seçicilərin 86 faizi iştirak etmiş və onların
91,9 faizi Konstitusiyanın qəbul edilməsinin lehinə səs
vermişdir. Dövlətin Əsas Qanunu 1995-ci il noyabrın
27-də qüvvəyə minmişdir. Ulu öndər Heydər
Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən
siyasət fonunda ölkənin siyasi-hüquqi sistemində
müsbət mənada əsaslı dəyişikliklər
oldu. Dövlətin hüquqi bazasının möhkəmləndirilməsi
istiqamətində növbəti addımlar atıldı: məhkəmə
islahatlarının həyata keçirilməsi, Konstitusiya Məhkəməsinin
və Ombudsman təsisatının yaradılması,
ölüm hökmünün ləğv edilməsi və
onlarla digər bu kimi islahat xarakterli demokratik təşəbbüslər
bilavasitə Heydər Əliyevin gərgin əməyinin nəticəsidir.
Bir sözlə, ulu öndər Heydər Əliyev hüquqi
dövlətin sarsılmaz əsaslarını qoydu.
Azərbaycan
Heydər Əliyevin uğurlu siyasəti sayəsində
dünyada tanınan nüfuzlu bir dövlətə
çevrilmişdir – qısa müddət ərzində xarici
siyasət sahəsində böyük dönüş
yaranmış, uğurlar əldə olunmuşdur. Yalnız
Heydər Əliyevin hakimiyyətə
qayıdışından sonra Azərbaycan özünün
geosiyasi imkanlarını gerçəkləşdirməyə
başlamışdır. Azərbaycanın beynəlxalq aləmdən
təcrid olunmaq təhlükəsi aradan
qaldırılmışdır. Dünya siyasət
meydanında cərəyan edən proseslərə təsir
baxımından Ulu Öndər həmişə öz
sözü və çəkisi ilə seçilmişdir.
Heydər Əliyevin xarici siyasət məsələlərinə
müstəsna əhəmiyyət verməsi, beynəlxalq
miqyasda uğurlu və cəsarətli addımlar atması,
milli məqsədlər naminə ən nüfuzlu tribunalardan
bacarıq və məharətlə istifadə etməsi Azərbaycan
dövlətçiliyinin bu günü və gələcəyi
baxımından son dərəcə əhəmiyyətli
olmuşdur. Fəal diplomatiyanın nəticəsində
dünyanın demokratik dövlətlərinin və
aparıcı təşkilatlarının ölkəmizə,
onun zorla cəlb olunduğu silahlı münaqişəyə
münasibətinin əsaslı surətdə dəyişməsi
mümkün olmuşdur. Heydər Əliyevin xarici siyasətinin
əsasını sülh, beynəlxalq hüquq normalarına, sərhədlərin
bütövlüyünə və toxunulmazlığına,
dövlətlərin ərazi bütövlüyünə
hörmət və qarşılıqlı surətdə
faydalı əməkdaşlıq prinsipləri təşkil
etmişdir.
Ümummilli
lider Heydər Əliyevin formalaşdırdığı və
inkişaf etdirdiyi azərbaycançılıq fəlsəfəsi
Azərbaycanın müasir dünyada yerini müəyyən
etmiş, milli dövlətçiliyimizin ideya əsasını
təşkil edərək Dünya azərbaycanlılarının
həmrəyliyi üçün möhkəm zəmin
yaratmışdır. Azərbaycan ziyalısını son
yüzilliklərdə ən ciddi formada düşündürən
milli dirçəliş problemləri bütöv şəkildə
Ulu öndər Heydər Əliyevin həmin illərdəki fəaliyyəti
ilə strateji dövlət siyasətinə, elmdən,
sosiologiyadan və fəlsəfədən əməli siyasət
müstəvisinə keçmişdir. Azərbaycançılıq
ideologiyası təkcə bu dövlətin ərazisində
yaşayan şəxsləri yox, eyni zamanda, bütün
dünyada məskunlaşan azərbaycanlıları əhatə
edən, Dünya azərbaycanlılarını vahid ideologiya ətrafında
birləşdirən milli məfkurəyə çevrildi. “Hər
bir insan üçün onun milli mənsubiyyəti onun
qürur mənbəyidir. Mən həmişə fəxr
etmişəm, bu gün də fəxr edirəm ki, mən azərbaycanlıyam!”
– Ulu öndər Heydər Əliyevin bu kəlamları hər
bir həmvətənimiz üçün milli qürur rəmzinə
çevrilmişdir.
Cavid Osmanov,
Milli Məclisin deputatı,
YAP İdarə Heyətinin
üzvü
İki sahil.- 2022.- 7 may.- S.14.