Tarixi Qayıdışdan şanlı Zəfərə

Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 9 iyun 1993-cü ildə xalqın təkidli tələbi ilə hakimiyyətə qayıdışı Azərbaycanın qarşısında geniş imkanlar açdı

Xalq o zaman xoşbəxt olur ki, ölkəsinin gələcəyini düşünən Liderinin düşünülmüş siyasəti nəticəsində irəliyə doğru inamla addımlayır, hər bir hədəfə zamanında nail olur. Həmçinin bu reallıq da daim önə çəkilir ki, keçmişini unutmayan, bu günü ilə qürur duyan və gələcəyə doğru böyük inamla irəliləyən xalq tarixin sınaqlarından şərəflə çıxır, böyük uğurlara imza atır, yüksək zirvələri fəth edir. Zəngin dövlətçilik tarixinə malik olan Azərbaycan xalqı dünyaya bu nümunəni də göstərib. Xalqımız XX əsrin əvvəllərində qazandığı müstəqilliyi qısa zamanda obyektiv səbəblərə görə itirsə də, əksinə, müstəqil və azad yaşamaq arzusu daha da alovlandı. 1991-ci il oktyabrın 18-də dövlət müstəqilliyini yenidən bərpa edən Azərbaycan nəinki yenidən onu itirmək, hətta bir dövlət kimi tarix səhnəsindən silinmək təhlükəsini yaşadı. Həmin dövrün iqtidarının səriştəsizliyi, idarəçilik qabiliyyətinin yoxluğu, şəxsi ambisiyalarını dövlət maraqlarından üstün tutmaları Azərbaycanı böyük təhlükələrlə, faciələrlə üz-üzə qoymuşdu. Ölkəmizdə vətəndaş müharibəsi başlanmışdı. Digər tərəfdən torpaqlarımızın işğalı xalqın sabaha ümidlərini itirmişdi. 1993-cü il 4 iyunda Gəncə şəhərində baş verən hərbi qiyam vəziyyəti daha da gərginləşdirirdi. Belə bir ağır vəziyyətdə Azərbaycan xalqı üzünü xilaskarına - o zaman Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinə rəhbərlik edən Ulu Öndər Heydər Əliyevə tutdu. Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 1993-cü il iyunun 9-da xalqın təkidli tələbi ilə Naxçıvandan Bakıya gəlişi ölkəmizi vətəndaş qarşıdurmasından xilas etdi. Azərbaycanda vətəndaş qarşıdurmasının dayandırılması, dövlət müstəqilliyinin itirilməsi təhlükəsinin aradan qaldırılması həmin o tarixi gündən başlandı.

Ulu Öndər Heydər Əliyev Azərbaycanda hakimiyyətə qayıdışının ilk mərhələsində hər bir inkişafın əsasında dayanan sabitliyi təmin etdi, “İqtisadiyyatı güclü olan dövlət hər şeyə qadirdir” tezisini önə çəkərək iqtisadiyyatın inkişafında neft amilinə böyük dəyər verdi, bugünümüz üçün möhkəm iqtisadi təməl yaratdı, əsl liderə xas olan səbir, qətiyyət, müdriklik nümayiş etdirərək bütün çətinliklərə qalib gəldi.

Ümummilli Liderin Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri olduğu dövrdə də gördüyü işlər dahi şəxsiyyətin bugünümüzə xidmət edən addımları sırasındandır. Həmin dövrdə Ulu Öndərin təşəbbüsü və bilavasitə rəhbərliyi ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin üçrəngli bayrağı, himni, gerbi bərpa olundu, dünyanın müxtəlif guşələrinə səpələnmiş soydaşlarımızın birliyinə hesablanmış 31 dekabr - Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü təsis edildi. Dahi şəxsiyyətin 1993-cü ildə xalqın təkidli tələbi ilə hakimiyyətə qayıdışından sonra diaspor quruculuğu dövlət siyasətinin əsasına çevrildi. Ulu Öndər Heydər Əliyev harada yaşamasından asılı olmayaraq, bütün azərbaycanlıları bir amal-azərbaycançılıq ideyası ətrafında sıx birliyə çağırdı. Ümummilli Liderin “Mən həmişə fəxr etmişəm, bu gün də fəxr edirəm ki, mən azərbaycanlıyam!” tezisi hər bir Azərbaycan vətəndaşının həyat amalına çevrildi. Ulu öndər Heydər Əliyev dönə-dönə bəyan edirdi ki, müstəqillik yolunda ilk addımlarını atan dövlətin varlığının təsdiqlənməsində ikitərəfli və çoxtərəfli çərçivədə əməkdaşlıq, diaspor quruculuğu vacib amillərdir. Müstəqilliyimizin ilk illərində Azərbaycan haqqında məlumatsızlıq erməni yalanlarının ayaq tutub yeriməsinə səbəb olmuşdu. Ümummilli Lider müstəqil dövlətimizin Prezidenti kimi ilk gündən diqqətini Azərbaycanın ətrafında yaradılan informasiya blokadasının yarılmasına yönəltdi. Təbii ki, dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayan soydaşlarımızın bir araya gətirilməsi, vahid mərkəzdən idarə olunmaları da bu prosesə öz müsbət təsirini göstərirdi. Ulu Öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə 2001-ci il noyabr ayının 9-10-da Dünya Azərbaycanlılarının I Qurultayının keçirilməsi diaspor quruculuğu, bir sözlə, Azərbaycanın dünyaya təqdimatı istiqamətində növbəti addım oldu. Torpaq, Vətən sevgisi bütün dünya azərbaycanlılarını vahid amal uğrunda birləşdirdi. Ümummilli Lider bu çağırışı da edirdi ki, suverenliyimizi daimi yaşatmaq, dövlət müstəqilliyimizi əbədi etmək üçün hər bir azərbaycanlıdan müqəddəs Azərbaycan qayəsi ətrafında əməl və əqidə birliyi , sarsılmaz həmrəylik tələb olunur.

“Müstəqilliyin əldə olunması nə qədər çətindirsə, onun saxlanılması, daimi, əbədi olması bundan da çətindir” söyləyən Ulu Öndər Heydər Əliyev müstəqil Azərbaycanın Prezidenti olduğu 10 il müddətində daim bu tezisinə sadiq qalaraq dövlətçiliyimizi, xalqımızı gözlənilən bəlalardan xilas etdi. 1993-cü ilin iyununda törədilən Gəncə hadisələrinin, 1994-cü ilin oktyabrında, 1995-ci ilin martında Bakıda dövlət çevrilişlərinə cəhdlərin qarşısını xalqla birliyi ilə alan Ulu Öndər Heydər Əliyev müstəqilliyimizin əbədiliyinin qarantı oldu. 1994-cü ilin oktyabr, 1995-ci ilin mart hadisələri göstərdi ki, dövlətin qorunması, müstəqilliyin əbədiliyi üçün xalq-iqtidar birliyi silahdan qat-qat artıq gücə malik olan həlledici amildir.

Sabitliyi hər bir ölkənin inkişafında əsas amil kimi önə çəkən Ümummilli Lider Azərbaycanı qısa müddətdə sabitlik, böyük investisiyalar məkanına çevirdi. Onun gərgin səyləri nəticəsində 1994-cü il mayın 12-də atəşkəs sazişinin imzalanması ölkəmizdə sabitliyin daha da möhkəmlənməsi ilə yanaşı, digər istiqamətlərdə, o cümlədən ordu quruculuğu sahəsində əhəmiyyətli addımların atılmasına geniş imkanlar yaratdı. Məhz həmin ilin sentyabrın 20-də tarixə «Əsrin müqaviləsi» kimi daxil olan neft sazişinin imzalanması Azərbaycanın malik olduğu enerji resurslarından səmərəli istifadəni, əməkdaşlıq əlaqələrinin genişləndirilməsini, dünya iqtisadi sisteminə inteqrasiyanı şərtləndirdi. Ulu Öndər Heydər Əliyev bildirmişdir ki, dünya təcrübəsi də göstərir ki, heç bir ölkə səylər birləşdirilmədən, təcrübə mübadiləsi aparılmadan təkbaşına iqtisadi tərəqqiyə nail ola bilməz. Ümummilli Liderin müəllifi olduğu neft strategiyası Azərbaycana davamlı uğurlar qazandırdı və bu gün də bu uğurlar davam etməkdədir. Ulu Öndər Heydər Əliyev iqtisadiyyatın inkişafında neft amilinə önəm verməsi uzaqgörən siyasətinin nəticəsi idi. 1999-cu ildə imzaladığı Fərman əsasında Dövlət Neft Fondunun yaradılması neft gəlirlərinin idarə olunmasında şəffaflığın təminatında, yeni-yeni sosial-iqtisadi layihələrin uğurlu icrasında mühüm rol oynayır. «Əsrin müqaviləsi»ndən sonra onlarla sazişin imzalanması da Azərbaycana olan inamın göstəricisidir.

Azərbaycan dövlətinin siyasi iradəsi ilə həyata keçirilən layihələr onu regional inkişafın aparıcı qüvvəsinə, dünyanın enerji təhlükəsizliyinin təminatçısına çevirib. Ölkəmizin Cənubi Qafqaz regionu iqtisadiyyatının 85 faizinə sahib olması uğurlu sosial-iqtisadi islahatların nəticəsi kimi qeyd olunur. Hazırda ölkəmizin iştirakı olmadan bölgədə hansısa iqtisadi və siyasi layihənin həyata keçirilməsinin mümkünsüzlüyü də siyasi çəkinin artmasının göstəricisidir. Dövlətimizin başçısı İlham Əliyev bildirir: «Enerji təhlükəsizliyi əlbəttə ki, bu gün Avropa ilə Azərbaycan arasında gedən danışıqların demək olar, əsas mövzusudur. Azərbaycan öz rolunu oynayır. Azərbaycan tərəfindən irəli sürülmüş layihələr Avropanın enerji xəritəsini dəyişdirir. Avropanın enerji təhlükəsizliyi gələcəkdə, həmçinin Azərbaycanın hesabına təmin ediləcəkdir.»

Reallaşan layihələr dövlətlər, xalqlar arasında dostluq, əməkdaşlıq körpüsünün daha da möhkəmlənməsinə yol açır. Bir əsas məqamı da qeyd edək ki, Azərbaycanda mövcud sabitlik dünya dövlətləri ilə əlaqələrin inkişafında əhəmiyyətli rol oynayır. Bu gün böyük fəxrlə qeyd edirik ki, ölkə iqtisadiyyatına qoyulan investisiyaların həcmi 280 milyard dollara çatıb. Azərbaycan dövləti qapılarını xarici investorların üzünə açdı. Ulu Öndər Heydər Əliyev ölkə iqtisadiyyatına qoyulan investisiyaların təhlükəsizliyinə tam təminat verildiyini ən yüksək tribunalardan bəyan etməklə, Azərbaycanla iqtisadi əlaqələrin qurulmasında maraqlı olan dövlətlərin sayının artmasına stimul verdi. Azərbaycanın malik olduğu iqtisadi imkanların təqdimatında Dünya İqtisadi Forumu da öz rolunu oynadı. Ümummilli Lider Azərbaycanın ilk dəfə təmsil olunduğu Dünya İqtisadi Forumunda çıxışında bildirmişdir: «Zəngin neft və qaz yataqları, digər təbii sərvətləri olan Azərbaycan müasir dünyanın istifadə etdiyi prinsiplər əsasında xarici investisiyalar, xarici şirkətlərlə əməkdaşlıq üçün, dünya üçün açıqdır.»

İqtisadi müstəqillik siyasi müstəqillik üçün əsas yaratdı. Azərbaycan yeni-yeni dostlar qazandı, beynəlxalq təşkilatlara üzv qəbul olunmaqla həqiqətlərini dünyaya çatdırmaq üçün yeni tribunalar əldə etdi. Ulu Öndər Heydər Əliyevin xarici ölkələrə elə bir səfəri yox idi ki, Qarabağ münaqişəsi müzakirə mövzusu olmasın, erməni yalanları ifşa edilməsin. Azərbaycanın ətrafında yaradılan informasiya blokadasının yarılması da Ümummilli Liderin səylərinin nəticəsidir. Dahi şəxsiyyət, eyni zamanda, bu məqamı önə çəkirdi ki, sülh danışıqlarını cəsarətlə apara bilmək üçün güclü ordu olmalıdır. Ordu müstəqilliyimizin, suverenliyimizin qarantıdır. 1993-cü ildən başlayaraq digər sahələr kimi ordu quruculuğu istiqamətində də atılan addımlar bugünümüz üçün möhkəm baza oldu.

2003-cü ildən başlanan yol Heydər Əliyev yolunun uğurlu davamı kimi dəyərləndirilir. Cənab İlham Əliyev Prezident kimi fəaliyyətə başladığı ilk gündən bu çağırışı etdi ki, Azərbaycanın daha qüdrətli, zəngin dövlətə çevrilməsi üçün Heydər Əliyev siyasəti davam etdirilməlidir. Cənab İlham Əliyev Prezident kimi ilk müsahibəsində də iqtisadi amilin rolunu önə çəkərək 1993-2003-cü illərdə yaradılan möhkəm baza əsasında iqtisadiyyatın şaxələndirilməsinin prioritetliyini açıqladı. Son 20 ilə yaxın dövrdə Azərbaycanın iştirakçısı və təşəbbüsçüsü olduğu enerji layihələrinin coğrafiyası genişlənməkdə, neft-qaz gəlirlərini həcmi artmaqda, yeni-yeni hədəflər müəyyənləşməkdə və uğurlu icra olunmaqdadır. Azərbaycanın təşəbbüsləri gerçəkliyə çevirən ölkə kimi nüfuz qazanması dünyanın enerji təhlükəsizliyinin təminatında artan rolundan da aydın görünür. Bu inam ifadə olunur ki, BTC və BTƏ neft-qaz kəmərlərinin stimul verdiyi digər layihələr qarşıdakı illərdə ölkəmizin bu rolunu daha da artıracaq. 2012-ci ildə TANAP layihəsinə start verildi, 2013-cü ildə TAP layihəsi əsas ixrac marşurutu kimi seçildi. 2014-cü ildə «Əsrin müqaviləsi»nin imzalanmasının 20 illiyində Cənub Qaz dəhlizinin təməli qoyuldu. Bütün layihələrin təşəbbüskarı Azərbaycan oldu. 2018-ci ildə Cənub Qaza Dəhlizinin rəsmi açılış oldu, həmin il TANAP, 2020-ci ilin sonunda isə TAP istifadəyə verildi. 2017-ci ildə «Yeni əsrin müqaviləsi»nin imzalanması Azərbaycanın etibarlı tərəfdaş kimi mövqeyinin möhkəmlənməsinin təqdimatı oldu. Dövlət başçısı İlham Əliyev bildirdi ki, Cənub Qaz Dəhlizi bu günədək görülən işlərin zirvəsidir. Təbii ki, BTC və BTƏ neft-qaz kəmərləri olmasaydı, bu gün Cənub Qaz Dəhlizindən danışmaq qeyri-mümkün idi. Azərbaycan dövləti daim beynəlxalq əməkdaşlığın önəmini önə çəkərək bildirir ki, hər bir məsələnin həllində qlobal əməkdaşlığı genişləndirmək, qarşılıqlı etimad və inama güvənmək əsasdır.

Bugünümüzün reallığı budur ki, Azərbaycanın qarşısında yeni-yeni imkanlar açılır. Azərbaycan yeni iqtisadi və sosial çağırışların müzakirəsi üçün əsas məkana çevrilib. Azərbaycan özünü dünyaya sosial dövlət kimi təqdim edir. Dövlət başçısı İlham Əliyevin söylədiyi «Ölkə inkişaf edir. Biz ölkəmizi beynəlxalq biznes ictimaiyyəti və xüsusilə də Azərbaycan ilə hələ də əməkdaşlıq etməyən işgüzar dairələrə daha geniş şəkildə təqdim etmək istəyirik. Biz qapılarımızı geniş şəkildə açmışıq və dostlarımızı, tərəfdaşlarımızı Azərbaycanda işləməyə, sərmayə qoymağa dəvət etmək istəyirik» fikirləri Azərbaycanın əməkdaşlıqda maraqlı oluğunu bir daha dünyaya nümayiş etdirir. Çoxmilyardlı iri sərmayələrin neft və qaz sektoruna cəlb edilməsi iqtisadiyyatın şaxələndirilməsinə kömək edir. Bu, onu göstərir ki, Azərbaycan xarici şirkətlər üçün cəlbedici ölkədir və bu, yalnız neft və qazla bağlı deyil. Azərbaycan dövlətinin apardığı şaxələndirmə siyasətinin bəhrələrindən biri kimi Davos İqtisadi Forumunun reytinqinə əsasən ölkəmizin iqtisadiyyatın rəqabətədavamlılığına görə reytinqi yüksəkdir.

Azərbaycan daim davamlı uğurları ilə dünyanın diqqətindədir. Artıq iki ildən çoxdur ki, xalqımız, 30 ildən sonra azadlığına qovuşan torpaqlarımız Zəfərimizin sevincini yaşayır. Bu, Qələbə 1993-cü il 9 iyun tarixindən başlanan yolun təqdimatıdır. Azərbaycan bütün sahələrdə uğurlara imza atdı. Xarici siyasətimizin yeganə məsələsi olan Qarabağ münaqişəsinin həlli üçün möhkəm hüquqi baza formalaşdı. Müstəqilliyimizin qarantı olan ordumuz daha da gücləndi, maddi-texniki bazasını daha da möhkəmləndirdi. Azərbaycan Ordusu dünyanın ən güclü orduları sırasında yer aldı. Ulu Öndər Heydər Əliyevin düşünülmüş və gələcəyə hesablanmış siyasəti nəticəsində Azərbaycan dünya birliyinin əsl söz sahibinə çevrildi. 20 ilə yaxın dövrün 17 ilini torpaqlarımızın işğaldan azad edilməsinə hazırlıq işlərinə yönəldən dövlət başçısı İlham Əliyevin 44 günlük İkinci Qarabağ müharibəsi dövründə xarici mətbuata 30-dan artıq müsahibəsinin hər biri dünənimizin və perspektivlərin təqdimatı, həqiqətlərimizin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması üçün zəngin mənbə oldu. Dövlət başçısı, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyev müharibədə qələbəmizə tam əmin idi. Təbii ki, bu əminliyə əsas verən münaqişənin həlli üçün möhkəm hüquqi bazanın mövcudluğu, digər mühüm məqam isə ordumuzun gücü, qüdrəti idi. 44 günlük İkinci Qarabağ müharibəsinə qədər Azərbaycan Ordusu 2016-cı ilin Aprel döyüşlərində, 2018-ci ilin Günnüt əməliyyatında gücünü dünyaya nümayiş etdirmişdi.

Bu gün tarixi Zəfərimizin reallıqlarını yaşayırıq. İşğaldan azad edilmiş ərazilərdə genişmiqyaslı bərpa-quruculuq işləri həyata keçirilir. Soydaşlarımız mərhələli şəkildə doğma yurd-yuvalarına qayıdırlar. Artıq iki ildən çoxdur ki, azad Şuşa diplomatik mərkəzə çevrilib. 2021-ci ildə mədəniyyət paytaxtımız iki dost, qardaş ölkənin- Azərbaycan və Türkiyənin müttəfiqliyinin rəsmiləşdirilməsinə şahidlik etdi. Dünyaya mesaj olan bu sənəd məhz 15 İyun-Milli Qurtuluş Günündə imzalanmışdır. Bunun da öz rəmzi mənası vardır. Böyük Öndərlər Mustafa Kamal Atatürkün və Heydər Əliyevin iki qardaş ölkənin münasibətlərinin bugünkü inkişaf səviyyəsinə gəlib çatmasında böyük rolu vardır. Yaxın günlərdə Şuşa Bəyannaməsinin ikinci ildönümü qeyd ediləcək.

Tarixi Zəfərimizdən sonra Azərbaycanın beynəlxalq münasibətlər sistemində rolu daha da artıb. Dahi şəxsiyyət Heydər Əliyevin bütün arzuları reallığa çevrilib. Dünyaya Günəş kimi doğan müasir müstəqil Azərbaycan 2020-ci ildə 44 günlük İkinci Qarabağ müharibəsində qalibiyyətə imza atdı. 1993-cü il 9 iyun tarixindən başlanan müstəqillik yolumuz uğurla davam edir, Azərbaycana möhtəşəm uğurlar qazandırır.

Yeganə Əliyeva

İki sahil.- 2023.- 9 iyun. S. 2.