Sən də rahat yat, şəhidim!

Yaşı dünyanın yaşına bərabər olan yurdum mənim, başın nələr çəkməyib sənin. Hər qarışını göz bəbəyi kimi qorumağa çalışan insanın hansı çətinliklərdən keçməyib ki. Nə mübarizələr, nə müdafiələr, nə müharibələrdən keçmədin ki, əsrlərdir. Ən böyük şanssızlığın mənfur bir millətlə qonşu olub eyni zamanda qoynunda da ona yer vermək oldu. Bu sənlə birlikdə yurd-yuva olduğun millətimizə də əbədi təhlükə oldu. Qəribədir mən həmişə qonşuluğunda mədəni və gözütox bir xalqın yaşadığı ölkələrə qibtə edirəm. Çünki onlar gecəni sabah qonşuları tərəfindən xaincəsinə hücuma məruz qalacağını düşünmədən, hüzur içində yatır.

Gecələr nədir, gündüzlərimiz də hüzürundan olmuşdur. İki ildən artıq idi ki, qudurmuş qonşularımız vaxt bevaxt saldırılar edir, torpaqlarımızı zəbt etmək üçün bütün yaramaz vasitələrdən istifadə edərək dincliyimizi əlimizdən almışdırlar. Blokada vəziyyətində olan Naxçıvan Muxtar Respulikasında torpaqların müdafiəsi yönündə əlindən gələni edir, istər ordu istərsə də könüllülər gecəni gündüzə qatarq ən çətin şəraitdə torpaqlarımızı erməni qəsbkarlarından qoruyurdu. Ardarda gələn şəhid xəbəri ilə sönən çıraqlar, yıxılan evlər, başsız qalan ailələr, atasız qalan balalar, balasını əbədiyyən itirən ata-analar, qardaş dağından beli bükülən bacı-qardaşlar və yasa qərq olmuş xalq zamanın ən ağır sınağının aşamasından keçirdi. İndi hamı bir olmuşdur. Bir ananın dözülməz sancılarla, canından can ayıraraq dünyaya gətirdiyi, bir atanın min əzabla ərsəyə yetirdiyi oğulun cənazəsi hər evdən çıxır, hər candan zorla qoparılırdı sanki.

O gecəni Azərin də ailəsi o narahat gecələrin birini yatırdı. Hə yatırdı demişkən əgər yatmaq sayılırdısa. Azər də vətənin müdafiəsi uğrunda canını qurban verməkdən çəkinməyən oğullarımızdan biri idi. Ürəyi vətən eşqi ilə vururdu. Gənc və çılğın idi. Gözü sadəcə torpağı görür, qəlbi onun üçün atırdı. Məqsədi isə gün kimi aydın idi. Yurdunun bir qarışını belə yağıya verməmək, şəhidlərin qisasını almaq, gələcək övladlarına babalarımızdan yadigar qalan torpaqları olduğu kimi ötürmək.

Tağıyev Azər Nemət oğlu 1970-ci ildə Babək rayonunun Sovetabad kəndində anadan olub. Naxçıvan şəhər 3saylı məktəbi bitirəndən sonra hərbiyə olan sevdası onun yolunu Kalininqrad Ali Hərbi məktəbinə salır. Yaxşı nəticələrlə bu məktəbə qəbul olsa da bir neçə ay oxuduqdan sonra təhsilini yarımçıq qoyub vətənə-Naxçıvana qayıdır. Az sonra onu hərbi xidmətə çağırırlar. O, hərbi xidmətini vətəndən uzaqlarda, Çexoslavakiyada başa vurur. Uzun müddətli hərbi xidmətinin başa vurmasını gözləyən valideyinləri o dönər-dönməz ailə qurmasını istəyir. 1991-ci ilin ortalarında ailə həyatı quran Azər 1992-ci ilin Novruz bayramı ərəfələrində ata olur. Bu hissin möhtəşəmliyi ona həyatında dadmadığı bir zövqü yaşatmışdır. Kənan onunla qürür duyub, fəxr edəcəyi bir övlad olacaqdı. Dünyaya gəlişindən bir aydan artıq keçsə də o, övladı ilə barmaqla sayılacaq qədər az zaman keçirmişdi. Amma kim bilir hansı saysız, hesabsız arzuları qurmuşdur ağlında. Ürəyində bəslədiyi amma cücərdə bilmədiyi arzuları.

Vətənə məhəbbət övlada və ailəyə olan məhəbbətdən çox üstün idi Azərdə. Müdafiə xəttinin ən ön cərgələrində dayanardı. Sanki torpağı ilə yanaşı döyüş yoldaşlarını qorumağı özünə şərt qoymuşdu.

Bu yazın da gəlişi yaxşı deyildi. İntensiv olaraq atəş açırdı mənfur düşmən. 1992-ci ilin may ayının 2-də hücum edirlər Sədərəyə. Digər yoldaşları kimi Azər də düşmənə qarşı mərdliklə vuruşur həmin döyüşdə. Mayın 6-da olan döyüşdə də Azər böyük şücaətlər göstərir. Heç bir çətinlik gözünü qorxutmurdu onun. Arxada nigaran qalan ailəsi də hələ qoxusuna doya bilmədiyi oğlu da hər anı onun burnunda tuturdu. Amma öncəliyi Vətən olanın iradəsi də möhkəm olur. O gün dünyası başına yıxıldı atası Nemət kişinin, anası Ləzifə xanım, həyat yoldaşı Nəzakət xanımın və bacı, qardaşlarının. May ayının18-də Sədərək üzərinə olan qəfil hücum Azərin də həyatına son qoydu. Əbədiyyətə qovuşub şəhidlik zirvəsinə ucaldığı gün oldu. Həmin gün Mil dağı uğrunda gedən döyüşlərdə son damla qanına qədər vuruşub qəhrəmancasına şəhid olan 17 nəfərdən biri də Azər oldu.

Bu yazın da gəlişi ağır oldu nəisə,

Yenə neçə ocağın oduna qan töküldü.

Neçə-neçə ananın gözləri yaşlı qaldı,

Neçə-neçə atanın beli tamam büküldü.

O gün daha on yeddi evin ocağı söndü. Amma o on yeddi şəhidlə birlikdə neçə yaralı əsgər torpaqlarımızın bir qarışını belə düşmənə vermədi. Canlarını fəda etdilər “Vətən sag olsun” deyərək.

Yenə doğma torpağa mənfur düşmən təpildi,

İyrənc caynaqlarını vətənimə atmağa.

Güllələr oğulların sinəsinə səpildi,

Amma aman vermədi düşmən kama çatmağa.

İndi ortada bir gəlin qalmışdır 18 yaşında. Şəhid yarının ona əmanət edib getdiyi bir oğlu ilə. Neçə-neçə qara yaylıq bağlamış gəlinlərdən idi o da. Hələ xoşbəxtliyn dadı nə olduğunu bilməyən gənc bir qadın. Bundan sonra bir üzü qız, bir üzü gəlin olan qadın. İllər lazım idi ki, özünü toparlaya bilsin amma , o vaxta kimi nə edəcəyini bilməyən, həyatı altüst olan sakit, həlim xasiyyətli bir Azərbaycan qadını. Qadın demişkən qadınlığını yoldaşı ilə birlikdə dəfn edir Nəzakət xanım. Şəhidinin adına layiq böyütmək üçün o da özünü fəda edir övladı üçün. Bütün çətinliklərə rəğmən çox gözəl bir övlad böyüdür. Onunla söhbət əsnasında dedi ki, “oğlumu çox incitmişəm yaxşı oxusun deyə. Atasının arzusu da bu olardı çünki. Kənan sağ olsun ki, ürəyimcə bir övlad oldu”. Ona ali təhsil verir əlinin qabarı, alnının təri ilə. Ən əsası isə əsl vətəndaş və atasının adını uca tutan bir oğul olur Kənan. Bu gün şəhidimizin ocağında nəvələri, onun adını daşıyan Azər bala və onun qardaşı Aras böyüyür. Mən inanıram ki, onlar da qanını daşıdığı şəhid babalarının adına layiq övlad olacaqlar.

Şəhid adı istər dövlət, istərsə də xalqımız tərəfindən daima əziz tutulub. Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Milli Müdafiəsi Komitəsinin Sədri E.Abbasov şəhidimizə verdiyi xasiyyətnamədə belə yazmışdır: “Tağıyev Azər Nemət oğlu Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Milli Müdafiəsi Komitəsinin Qoşun sıralarında xidmət etdiyi müddətdə Təminat bölüyünün tağım komandiri vəzifəsində bacarıqlı, işgüzar və cəsarətli bir komandir kimi kollektiv arasında hörmət qazanmışdır. Verilən əmr və tapşırıqları vaxtı-vaxtında yerinə yetirən, komandanlığının hörmətini qazanan, intizam pozuntularına qarşı barışmaz mübarizə aparan, əsgər və çavuşların təlim və tərbiyəsi ilə məşğul olan tağım komandiri əsgərlərin sevimlisinə çevrilmişdir. Sədərək döyüşləri zamanı erməni işğalçıları tərəfindən tutulmuş 945.5 m yüksəkliyin azad edilməsi uğrunda gedən vuruşmalar zamanı göstərilən yüksəkliyə doğru əsgərlərin önündə gedən gənc serjant tağım komandiri Azər Tağıyev özgə kölgəsində gizlənməyən, döyüşün çətin anlarında belə öz canını qurban verməyə hazır olduğunu sübut edən, vətənpərvər igid döyüşçü, doğma və müqəddəs topağımızın hər qarışını qanımız və canımız bahasına qorumağı, düşmən önündə baş əyməkdənsə ölümü həyatdan üstün tutan komandir, nəsillərə nümunədir”

Bəli, bir Vətən fədaisi haqqında deyilə biləcək çox şeylər var. Amma, əlbəttə ki, onların yaralarını sağalda biləcək heç bir qüvvə yoxdur. Heç bir kəlmə onlara təskinlik ola bilməz. Onlarınm qəlblərinə aramlığı yalnız uca yaradan verə bilər.

Azərbaycan xalqının Ümummilli Lideri Heydər Əliyev tərəfindən döyüşlərdə şücaətinə görə medalı ilə təltif olunmuşdur şəhid Tağıyev Azər Nemət oğlu da. 1993-cü ildə isə şəhidimizin adının əbədiləşdirilməsi üçün Naxçıvan şəhər 17 nömrəli tam orta məktəbə adı verilmişdir.

Sən Vətənin müdafiəsinə haradasa əli yalın qalxmışdın igid qardaşım. Səndən sonra neçə məğlubiyyətlər, neçə zəfərlər oldu. Bilirəm səmadan izlədi ruhunuz olub bitənləri. İnanıram ki, artıq narahat ruhunuz illərdən sonra aramlıq tapmışdır. Biz artıq sizlərin sayənizdə qalib ölkənin qalib millətiyik. Bizi artıq dünyaya meydan oxuya biləcək bir ordu qoruyur. Gecələri səksəkədə yatsaq da mənfur qonşularımızdan dolayı amma arxayın yatırıq. Bizi Qoç Koroğlu, Nəbi babamızın nəticələri, kötücələri qoruyur. Onlar vətənin keşiyində ayıq-sayıq dayanıb biz hüzur içində yataq deyə. Sən də rahat yat, şəhidim. Məkanı cənnət, qəbri nurlu olanım.

Sevinc Səbzəliyeva,

Naxçıvan Xatirə Muzeyinin baş fond mühafizi

İki sahil.- 2024.- 18 may, №88.- S.6.