Reklam şəhər mədəniyyətinin bir
hissəsidir
Dövlət Reklam Agentliyi açıq məkanda reklam sektorunda şəffaflıq, estetik
nizam və ictimai dəyərlərə
əsaslanan dayanıqlı
sistem formalaşdırır
Müasir şəhər həyatında
açıq məkanda
reklamlar təkcə iqtisadi fəaliyyətin deyil, həm də ictimai estetik anlayışın bir parçasına çevrilib. Reklamlar artıq yalnız məhsul və xidmətlərin tanıdılmasına
deyil, şəhərin
vizual simasının formalaşmasına, mədəni
və sosial mesajların cəmiyyətə
çatdırılmasına da xidmət edir. Bu istiqamətdə
Azərbaycan Respublikasının
Dövlət Reklam Agentliyi (ADRA) tərəfindən
son illər həyata keçirilən
islahatlar reklam sektorunun idarə edilməsində keyfiyyətcə
yeni mərhələnin
əsasını qoyub.
Agentlik açıq məkanda reklam fəaliyyətinin şəffaf,
səmərəli və
müasir standartlara uyğun idarə olunmasını təmin etmək, şəhər estetikasını qorumaq və ictimai məsuliyyət prinsiplərini
gücləndirmək məqsədilə
kompleks tədbirlər
həyata keçirir.
Hazırda reklam
icazələrinin rəqəmsallaşdırılması,
reklam qurğularının
texniki və estetik standartlara uyğunlaşdırılması, regionlarda vahid nəzarət mexanizminin tətbiqi və beynəlxalq təcrübənin
inteqrasiyası bu fəaliyyətin əsas istiqamətlərini təşkil
edir. Bu və digər yeniliklər, həmçinin
reklamın şəhər
mədəniyyətinin ayrılmaz
hissəsi kimi rolu barədə ADRA-nın mətbuat katibi Hüseyn Azəri ilə müsahibəmizdə ətraflı
danışdıq.
-ADRA-nın fəaliyyətində açıq
məkanda reklam sektorunun dayanıqlı və şəffaf idarəetməsini təmin
edən əsas prioritetlər nələrdir
və bu istiqamətdə hansı yeni mexanizmlər tətbiq olunur?
-Dövlət Reklam Agentliyinin fəaliyyətində açıq
məkanda reklam sektorunun dayanıqlı və şəffaf idarəetməni təmin etmək əsas prioritet istiqamətlərdəndir.
Hazırda bu sahədə bir sıra islahatlar mərhələli şəkildə
həyata keçirilir.
İlk növbədə,
daxili idarəetmə və xidmət proseslərinin tam rəqəmsallaşdırılması istiqamətində işlər
aparılır. Məqsəd
icazə, nəzarət,
ödəniş və
koordinasiya mexanizmlərinin
elektron mühitdə avtomatlaşdırılması, bununla da idarəetmədə
şəffaflığın və operativliyin artırılmasıdır. Eyni
zamanda, açıq məkanda reklamların şəhərin arxitekturasına
uyğun şəkildə
yerləşdirilməsi, həmçinin
estetik baxımdan nizamlı və harmonik reklam mühitinin formalaşdırılması
istiqamətində addımlar
atılır. Bu, həm şəhər estetikası, həm də ictimai təhlükəsizlik baxımından
mühüm əhəmiyyət
daşıyır. Bu yanaşma şəhər
estetikası ilə kommersiya maraqları arasında tarazlıq yaradaraq daha nizamlı və müasir reklam məkanının formalaşmasına
xidmət edəcək.
Bununla paralel reklam daşıyıcılarının
vahid elektron bazada qeydiyyatı və monitorinqi istiqamətində də işlər davam etdirilir. Gələcəkdə
bu sistem vasitəsilə bütün
elektron reklam qurğularının real vaxt rejimində izlənməsi və nəzarətin gücləndirilməsi
mümkün olacaq. Ümumilikdə, bu addımlar açıq məkan reklam sektorunda şəffaf, səmərəli və dayanıqlı idarəetmə
modelinin formalaşdırılmasına
xidmət edir.
-Açıq məkanda reklam qurğularının “Reklam
qurğularına Texniki
Tələblər”ə
uyğunlaşdırılması prosesi regionlarda hansı mərhələdədir
və bu sahədə qarşıya
çıxan əsas
problemlər hansılardır?
-Hazırda açıq
məkanda reklam qurğularının “Reklam
qurğularına Texniki
Tələblər”ə
uyğunlaşdırılması prosesi regionlarda mərhələli şəkildə
həyata keçirilir.
Artıq Gəncə,
Sumqayıt və digər böyük şəhərlərdə reklam
daşıyıcılarının texniki parametrlərə, təhlükəsizlik normalarına
və şəhərsalma
prinsiplərinə uyğunlaşdırılması
üzrə praktiki işlər görülüb.
Bununla yanaşı, bölgələrdə reklam
qurğularının vahid
qeydiyyat və monitorinq sisteminə inteqrasiyası, həmçinin
sahibkarlar üçün
mütəmadi maarifləndirici
tədbirlər aparılır.
Prosesin əsas məqsədi regionlarda da paytaxtdakı kimi təhlükəsiz, estetik və standartlara cavab verən reklam mühitinin formalaşdırılmasıdır.
-ADRA-nın həyata keçirdiyi texniki və estetik yeniləmələr
şəhərlərin vizual
görünüşünə və memarlıq simasına necə təsir göstərir? Bu istiqamətdə yerli icra hakimiyyətləri
ilə əməkdaşlıq
mexanizmi necə qurulub?
-Agentliyin həyata
keçirdiyi texniki və estetik yeniləmələr şəhərlərin
vizual görünüşünə
və memarlıq simasına müsbət təsir göstərməyi
hədəfləyir. Əsas
məqsəd şəhər
məkanlarında reklam
daşıyıcılarının yerləşdirilməsində vahid
yanaşma formalaşdırmaq,
estetik görünüşü
qorumaq və vizual xaosu aradan
qaldırmaqdır. Hazırda
reklam qurğularının
texniki parametrlərinin,
ölçülərinin və
yerləşmə prinsiplərinin
ümumi şəhərsalma
konsepsiyasına uyğunlaşdırılması
istiqamətində işlər
aparılır. Yeni tipli, müasir tələblərə cavab
verən və enerji baxımından səmərəli reklam daşıyıcılarının tətbiqi də bu prosesin mühüm
tərkib hissəsidir.
Eyni zamanda, reklamların yerləşdirilməsində
şəhərin memarlıq
üslubu, tarixi mərkəzlərin xüsusiyyətləri
və ictimai məkanların ümumi vizual balansı nəzərə alınır.
Məqsəd reklam fəaliyyətinin şəhərin
estetik siması ilə ziddiyyət təşkil etməməsi,
əksinə, onunla uzlaşmasıdır. Agentlik
tərəfindən bu
məqsədlə aidiyyəti
orqan və qurumlarla əməkdaşlığa
xüsusi əhəmiyyət
verilir. Belə ki, reklam daşıyıcılarının
quraşdırılması, yer seçimi və uyğunluq məsələləri Agentlik
tərəfindən müvafiq
qurumlarla razılaşdırılaraq
həyata keçirilir.
Əməkdaşlıq mexanizmi
qarşılıqlı razılaşma
və koordinasiya prinsiplərinə əsaslanır,
yəni həm şəhərsalma sənədləri,
həm də yerli infrastruktur xüsusiyyətləri nəzərə
alınmaqla qərarlar
qəbul edilir.
-Agentliyin nəzarət
və icazəvermə
sistemi açıq məkanda reklam sahəsində şəffaflığı
və ədalətli rəqabəti necə təmin edir? Bu istiqamətdə elektronlaşma və rəqəmsal həllərin
tətbiqi hansı üstünlükləri yaradıb?
-Agentliyin nəzarət
və icazəvermə
sistemi açıq məkanda reklam sektorunda şəffaflığın
və ədalətli rəqabətin təmin edilməsində əsas mexanizmlərdən biridir.
Agentlik tərəfindən
tam elektron əsasda qurulan “İcazələr Sistemi” vasitəsilə reklam qurğularının yerləşdirilməsi,
icazələrin verilməsi,
ödənişlərin həyata
keçirilməsi və
nəzarət prosesləri
avtomatlaşdırılıb. Bu yanaşma sahibkarların fiziki təmas olmadan, şəffaf və bərabər qaydada müraciət edə bilməsini təmin edir. Rəqəmsallaşma
sayəsində bütün
məlumatlar vahid platformada toplanır, reklam daşıyıcılarının
qeydiyyatı və monitorinqi real vaxt rejimində aparılır. Bu, həm idarəetmədə
operativliyi artırır,
həm də reklam bazarında qanunsuz fəaliyyətlərin
qarşısını almağa
imkan yaradır.
-ADRA ilə Birləşmiş Ərəb
Əmirliklərinin Media Şurası
arasında imzalanmış
Anlaşma Memorandumu konkret olaraq hansı istiqamətlərdə
əməkdaşlığı nəzərdə tutur və bununla əlaqədar Azərbaycanın
reklam sektoruna hansı yenilikləri gətirəcək?
-ADRA ilə Birləşmiş
Ərəb Əmirliklərinin
Media Şurası arasında
imzalanmış Anlaşma
Memorandumu açıq
məkanda reklam sahəsində strateji əməkdaşlığı nəzərdə tutur. Sənəd çərçivəsində
tərəflər reklam
fəaliyyətinin tənzimlənməsi,
beynəlxalq standartlara
uyğun təkmilləşdirilmə,
o cümlədən rəqəmsal
texnologiyaların tətbiqi
və innovativ idarəetmə mexanizmlərinin
formalaşdırılması istiqamətində birgə
fəaliyyət göstərəcək.
Həmçinin informasiya
mübadiləsi, birgə
işçi qruplarının
yaradılması və
monitorinq sistemlərinin
təkmilləşdirilməsi planlaşdırılır. Bu
əməkdaşlığın ölkəmizdə reklam sektoruna beynəlxalq təcrübəyə əsaslanan
texnoloji yeniliklər və yüksək keyfiyyətli reklam mühitinin formalaşması
baxımından mühüm
töhfə verəcəyinə
inanırıq.
-Açıq məkanda yayımlanan reklamların qanunvericiliyə
uyğunluğu necə
təmin olunur və pozuntular aşkarlandıqda hansı
hüquqi mexanizmlər
işə düşür?
-Ümumiyyətlə, açıq məkanda reklam yerləşdirilmədən
əvvəl mütləq
şəkildə icazə
alınmalıdır. İcazə
verilmə prosesində
Agentlik tərəfindən
reklamın qanunvericiliyin
tələblərinə uyğunluğu,
yerləşmə yeri,
texniki parametrləri və estetik baxımdan şəhər
mühitinə təsiri
yoxlanılır.
Lakin təcrübə
göstərir ki, bəzi sahibkarlar tərəfindən icazəsiz
və ya mövcud icazənin tələblərini pozamaqla
reklam yerlşdirilir. Agentlik tərəfindən
bu hallar aşkar edildikdə Azərbaycan Respublikasının
İnzibati Xətalar Məcəlləsinə uyğun
olaraq müvafiq tədbirlər görülür,
inzibati xəta haqqında protokol tərtib edilərək baxılması üçün
aidiyyəti üzrə
məhkəmələrə göndərilir. Bundan başqa, mövcud pozuntunun aradan qaldırılması məqsədilə
tərəfimizdən reklam
yayıcısına müvafiq
pozuntunu təsvir edən akt və
icrası məcburi yazılı göstəriş
göndərilir və
nöqsanları aradan
qaldırmaq üçün
müəyyən vaxt
verilir.
-ADRA-nın ictimai təşəbbüslərdə
- xüsusilə “Xəzəri
qoruyaq!” kimi ekoloji kampaniyalarda iştirakı Agentliyin sosial məsuliyyət strategiyasının hansı
istiqamətinə daxildir
və bu fəaliyyətin davamı
olaraq yeni təşəbbüslər planlaşdırılırmı?
- “Xəzəri qoruyaq!” kimi ekoloji kampaniyalarda iştirak Agentliyin sosial məsuliyyət strategiyasının ictimai
şüurun artırılması
və ekoloji dayanıqlığın təşviqi
istiqamətinə daxildir.
Bu təşəbbüslər
açıq məkanda
reklamların yalnız
kommersiya məqsədi
daşımadığını, həm də cəmiyyət üçün
faydalı mesajların
yayılmasında mühüm
rol oynadığını
nümayiş etdirir.
ADRA bu kampaniyalar vasitəsilə ətraf mühitin mühafizəsi,
şəhər estetikasının
qorunması və vətəndaş məsuliyyətinin
artırılması kimi
dəyərləri təbliğ
edir. Bu fəaliyyətlərin davamı
olaraq ictimai maraq doğuran digər sahələrdə
də yeni maarifləndirici layihələrin
həyata keçirilməsi
planlaşdırılır.
-Açıq məkanda reklam məzmununun ictimai dəyərlərlə uzlaşması
məsələsi ADRA-nın
nəzarətində hansı
meyarlarla qiymətləndirilir?
Reklamlarda etik, milli və sosial
məsuliyyət prinsiplərinə
əməl olunmasına
necə nəzarət
olunur?
-“Reklam haqqında”
Azərbaycan Respublikası
Qanununun 4.4-cü maddəsinə
əsasən, reklam dövlət əleyhinə
çağırışlara, dövlətə xəyanətə,
terrorçuluğa, zorakılığa,
təcavüzə, milli-mənəvi
dəyərlərə, insanların
həyat və sağlamlığına, şərəf
və ləyaqətinə,
dini və siyasi əqidəsinə, ictimai təhlükəsizliyə
və ətraf mühitə ziyan vura biləcək hərəkətlərə təhrik
etməməlidir. Eyni
zamanda, reklamda dövlət rəmzlərinin
və atributlarının
təhrifinə, eləcə
də etik normalara zidd hallara yol verilməməsi
təmin olunmalıdır.
Bir az əvvəl bildirdiyimiz kimi, açıq məkanda reklam yerləşdirilməsi icazə
əsasında həyata
keçirilir və icazə verilməzdən əvvəl reklamın məzumunun qeyd edilən tələblərə
uyğunluğu yoxlanılır,
zəruri hallarda düzəlişlər tələb
olunur. Bundan başqa, nəzarət prosesi yalnız icazə mərhələsində
yox, həm də reklamın yayımlandığı müddətdə
aparılır. Belə
ki, Agentlik tərəfindən mütəmadi
monitorinqlər həyata
keçirilir, pozuntu aşkar edilərsə, xəbərdarlıq və
daha əvvəl vurğuladığımız tədbirlər
tətbiq olunur.
-Gələcəkdə
ADRA-nın əsas hədəfləri nələrdir?
Xüsusilə reklam bazarının beynəlxalq
standartlara uyğunlaşdırılması
və şəhər
mühitinin estetik keyfiyyətinin yüksəldilməsi
istiqamətində hansı
yeniliklər gözlənilir?
-Azərbaycan Respublikasının Dövlət
Reklam Agentliyi olaraq gələcəkdə
əsas hədəfimiz
ölkə üzrə
açıq məkanda
reklam ekosisteminin beynəlxalq standartlara uyğun şəkildə
təkmilləşdirilməsidir. Biz bu istiqamətdə
reklam mühitində həm texnoloji, həm də estetik keyfiyyətin artırılmasına diqqət
yetiririk. Məqsədimiz
şəhər mühitində
reklamların daha müasir, səliqəli və zövqlü formada təqdim olunmasını təmin etməklə yanaşı,
sahibkarlar üçün
şəffaf və rahat idarəetmə mexanizmləri formalaşdırmaqdır.
Bunun üçün
innovativ yanaşmaların
və qabaqcıl beynəlxalq təcrübələrin
tətbiqi, icazə və nəzarət sistemlərinin daha səmərəli işləməsi
əsas prioritetlərdəndir.
Qarşıdakı layihələr
açıq məkan
reklamlarının şəhər
memarlığı ilə
uzlaşdırılmasına, reklam daşıyıcılarının
optimallaşdırılmasına və ümumilikdə vətəndaş məmnuniyyətinin
artırılmasına xidmət
edəcək. Ümumilikdə,
məqsədimiz açıq
məkan reklam sektorunu dayanıqlı, şəffaf və estetik baxımdan dəyərli bir sistem kimi formalaşdırmaqla
həm sahibkarlar, həm də cəmiyyət üçün
keyfiyyətli və müasir reklam mühiti yaratmaqdır.
Yaqut Ağaşahqızı
İki sahil.- 2025.- 30 oktyabr, ¹197.- S.7.